Morgunblaðið - 04.03.1978, Page 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. MARZ 1978
45
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 10—11
, FRÁ MANUDEGI
‘Inu'VJAmPK’ua'ij a
vill barnaleg tilfinningasemi, en
mörgum er málið skylt og óþarft
er að valda sárindum með slíkri
fáfræði og/eða hugsunarleysi.
Kjörbarn.“
• Hvað er klám?
Undir þessari fyrirsögn hefur
Y.J. nokkur sent línur með hug-
leiðingum sínum um ofangreinda
spurningu:
„Margir hafa þrefað um það
sem kallað er klám, og ekki orðið
á eitt sáttir. Mikið af þeim deilum
eru dálítið út í hött, kemst ekki
nógu nærri kjarna málsins. Hér er
tilraun frá einu sjónarmiði til
þess að komast ögn nær honum.
Klám er lostatjáning í hugsun,
orði eða athöfn, einnig stundum í
list. Sú tjáning veitir flytjandan-
um og oft líka áheyranda örvun og
nautn, af því að hún er i huga
mannsins svo sem ofurlítil for-
nautn kynhvatarinnar, en líka af
því að hún léttir af að vissu marki
hömlum siðunar og venju, en þær
hömlur útheimta dálitla (þó
nokkra) andlega áreynslu. Nautn
af klámi er þó ekki öll af þessum
toga. Það er einnig með ívafi af
þeirri frumstæðu árásarhvöt sem
býr í sál mannsins og fær hér
nokkra útrás sem galsi, hrekkja-
gleði, valdbeiting, niðurlæging,
meinfýsi — einnig stundum við
sjálfan sig — samanber orðið
kvalalosti. Allt á mismunandi
stigum og oftast án þess að menn
geri sér nokkur slík samhengi ljós.
• Orkuketill ...
Það sem við köllum ást er
mjög naumlega í sjónmáli þessara
yfirvegana. Að vísu er kynhvötin,
aðdráttaraflið milli kynjanna,
einn sterkasti orkuketill ástar-
innar og frá því sjónarmiði fögur.
Aðdáunarver( er að sjálfsögðu líka
það snjallræði náttúrunnar eða
skaparans að hafa kynin tvö og
veita á þann hátt skilyrði til
takmarkalausrar þróunar og til-
breytni. En ástin, ef hún á heitið
skilið, er spunnin af fleiri þáttum,
á sér fleiri orkuuppsprettur.
Hverjar helzt? Vináttuþörf, kær-
leiksþrá, fegurðarþrá, þörfina
fyrir það að eiga félaga sem maður
getur dáð — og umfram allt
treyst á og elskað. Og síðast en
ekki sízt löngunin til þess að
eignast börn til þess að annast um
og elska, og þar er aftur komið að
kynhvötinni. Guð skapaði okkur
SKÁK
handa sér, segir Agústínus kirkju-
faðir. Og okkur langar til að líkja
eftir honum og skapa börn —
handa okkur. En getur þá ekki
klámið, að vissu marki, átt
nokkurn rétt á sér, gert eitthvert
gagn? Kannski er ekki vert að
fortaka það með öllu, en það er þá
áreiðanlega vandmeðfarið. Allt er
bezt í hófi. Og það mun að minnsta
kosti vera bezt að hlífast við í
návist barna og unglinga, sem eiga
eftir að afla sér nægilegrar
siðunar og þroska.
• Tepruskapur?
Vel á minnst, þessi siðun og
þroski, er ekki einhver hluti af því
tepruskapur og látalæti? Því er
sennilega ekki hægt að neita, en
veigameira er þó hitt, að þessi
form hafa reynzt hentug mannfé-
laginu og sambúð manna, enda
þótt þau séu vitanlega undirorpin
þróun og breytingum. Hvað kyn-
hvötina snertir, þá hefur hinn
siðaði maður gert sér grein fyrir
því, að hún er svo mikil óhemja oft
og tíðum, svo ráðrík, að hann er
öðrum þræði hræddur við hana og
hefur því byggt upp innra með sér
þessi form siðunar og hátternis sér
til stuðnings. Og reynslan sýnir
vissulega, að ekki veitir af. Kyn-
hvötin og ástin er að vísu orku-
ketill, og um leið hamingjubrunn-
ur þegar vel tekst til, enda þessi
hliðin hingað til mest tjáð og
lofsungin af skáldum og fræður-
um. Er sá lofsöngur ekki talsvert
breyttur í nútímanum og nú öllu
meir otað dökku hliðinni? Hver
kannast ekki við þetta endalausa
böl og ófarnað í sambanei við
ástalífið, sem skáldrit, kvikmyndir
og fréttir eru alltaf að segja frá?
• Hvaða viðhorf?
Getur ekki verið að „tepru-
skapurinn", það er hlédrægni og
hæverska siðmenntaðs fólks og þá
ögun og uppeldi í þá átt, sé réttara
viðhorf, eins og veruleikinn er,
heldur en sú óforsjála léttúð sem
hefur færst svo mikið í aukana á
okkar dögum?
Enginn hallmælir frelsinu, það
er að segja raunverulegu frelsi,
sem er ekki með öllu háð „Veldi
tilfinninganna", heldur byggist á
yfirsýn og æðsta valdi dómgreind-
ar og þekkingar.
Það ætti ekki að vera úr vegi að
minna sem flesta einstaklinga á
þörfina á ekki aðeins lífsáætlun,
heldur umfram allt lífslist, og
rifja upp fyrir þeim ótvíræð atriði
heilbrigðrar skynsemi og þegar
fenginnar þekkingar. Gætu ekki
hinir ágætu skólar nútímans gert
ögn meira af því að kenna
hispurslaust, en ekki samt taum-
laust, persónulega lífslist?
Umsjón:
Margeir Pétursson
22. ... IId7! og hvítur gafst upp. j
Urslit mótsins urðu þessi: 1.
Schmidt (Póllandi) 8 v. af 9
mögulegum. 2.-5. Dzuric
(Júgóslavíu), Lejeune
(Frakklandi), Holm (Svíþjóð) og
pólska skákkonan Erenska 7v.
Á opnu skákmóti í Bagneux í
. Frakklandi í fyrra kom þessi
staða upp í skák þeirra
Barendregts. Hollandi, og
Goldenbergs, Frakklandi, sem
hafði svart og átti leik:
HÖGNI HREKKVÍSI
Spyrjið um gulu dósirnar með risasardínunum!
Góð hugmynd, en er eitthvað til, sem heitir
risasardínur?
Veljum
VALGARÐ
í prófkjöri vegna borgarstjórnarkosninga
Fermingaskyrtur
Fermingaskyrtur og slaufur, drengjapeysur,
flauelisbuxur, gallabuxur. Telpna mussur, peys-
ur, köflóttar skyrtur, nærföt, sokkabuxur. Ódýr
herranærföt, sokkar, lágir og hnéháir.
Póstsendum só Búðin Laugalæk. S. 32388
(Við hliðina á Verðlistanum).
PRÓFKJÖR
Sjálfstæðisflokksins 4.-6. marz
Kosningaskrifstofa
Hilmars Guðlaugssonar
Langholtsvegi 115
Símar 81796 - 81868
Stuðningsmenn