Morgunblaðið - 08.03.1978, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1978
13
Mjallhvít í Mosfellssveit
Sviðsmynd úr sýningu Leikfélags Mosfellssveitar á Mjallhvíti og
dvergunum sjö. í dyrunum stendur Mjallhvít (Heiga Grímsdóttir).
Með henni á myndinni eru dvergarnir.
Leikfélag Mosfellssveitari
MJALLHVÍT OG DVERGARNIR
SJÖ
íslensk þýðingi Stefán Jónsson.
Leikstjórii Sigríður borvalds-
dóttir.
Leikmyndi Fanney Valgarðsdótt-
ir.
Fyrir nokkru hóf Þjóðleikhúsið
sýningar á Öskubusku eftir
Evgení Schwars. Það sem mér
þótti athyglisverðast við þessa
sýningu var sú viðleitni að endur-
skoða gamalt ævintýri, fitja upp á
ýmsu nýju án þess þó að væri á
kostnað söguþráðarins. Ösku-
buska er vitanlega alltaf Ösku-
buska í okkar augum. En til þess
að hún öðlist líf á leiksviði þarf að
blása í hana nýjum lífsanda,
tengja hana þeim tíma sem við
lifum. Þetta tókst farsællega í
Þjóðleikhúsinu að mínu viti.
Mjalihvít og dvergarnir sjö eftir
Margarete Kaiser er verk sem
leggur of mikið upp úr því að
endursegja ævintýri Grimms-
Lelkllst
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
bræðra. Að vísu eru nokkur frávik
frá ævintýrinu, en þau eru satt að
segja veigalítil. Margarete Kaiser
er ekki þess umkomin að sýna
okkur Mjallhvít í óvæntu ljósi.
Verk hennar er aðeins upprifjun á
því sem við öll þekkjum.
Ýmsum mun líklega þykja þetta
kostur. Sú skoðun er furðu áber-
andi að ekki megi hrófla við
kunnum ævintýrum og sögum, allt
eigi að vera í upphaflegum skorð-
um. Þeir sem halda þessu fram
munu njóta verks Kaisers, í því er
ekkert sem villir um fyrir fólki.
Innan sinna takmarka er sýning
Leikfélags Mosfellssveitar á
Mjallhvíti og dvergunum sjö vel
heppnuð. Kunn leikkona, Sigríður
Þorvaldsdóttir, leikstýrir verkinu
og ferst það vel. Sýningin hefur
marga leikræna kosti og er
greinilegt að leikararnir eru
áhugasamt fólk sem nokkurs er af
að vænta.
Erna Gísladóttir lék Drottning-
una af talsverðum þrótti og hefði
sómt sér í hvaða leikhúsi sem
væri. Helga Grímsdóttir sem
leikur Mjallhvíti fellur vel inn í
hlutverkið, en hefði mátt vera ögn
glaðlegri. Hún verður fyrir sárrl
reynslu eins og við vitum öll, en
engu að síður líður henni vel hjá
dvergunum, að ég tali ekki um þá
hamingjustund þegar prinsinn
ungi birtist. Héramamma er
leikin af Ásu Hlín Svavarsdóttur
og þótti mér leikur hennar góður,
hún náði til hinna ungu áhorf-
enda. Sama er að segja um
dvergana sem voru prýðilegir,
nægir að nefna Klókan í höndun
Ingrid Jónsdóttur og Stubb Karls
Tómassonar. Hérabörn skiluðu
líka sínum hlutverkum vel.
Fleiri komu við sögu. Ekki skal
gleymt að minnast á leikmynd
Fanneyjar Valgarðsdóttur sem
var hin ævintýralegasta. Þessi
sýning á fyrst og fremst erindi við
íbúa Mosfellssveitar, enda er í
leikskránni skorað á þá að styðja
viðleitni til menningarlegs sjálf-
stæðis byggðarlagsins: „Við vilj-
um ekki að byggðin okkar verði
svefnbær án nokkurrar sjálf-
stæðrar viðleitni til félgsþroska,"
stendur þar. Fyrir Reykvíkinga og
fleiri er líka stutt að fara til að
njóta Mjallhvítar í Mosfellssveit.
Gyorgy Pauk Adam Iisher
Sinfóníutónleikar
Efnisskrái
Mozart Forleikur að Leik-
hússtjóranum
Bartok Fiðlukonsert nr. 2
Schubert Sinfónía nr. 7 (eða
9).
Einlcikarii György Pauk
Stjórnandi Adam Fisher
„Lærdómstími ævin er“ kvað
Helgi Hálfdanarson í einum
sálmi sínum og þrátt fyrir
skýra merkingu orðanna þar,
hefur merking þeirra verið
yfirfærð á marga vegu. Þannig
komu þau mér í hug, er aldinn
gáfumaður, sem sótt hefur
tónleika hér á landi í yfir hálfa
öld, lét þess*getið, að þá hann
heyrði fyrst tónlist eftir Bela
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
Bartok, hafi honum fundist
hún mjög skrýtin. „í dag fellur
mér betur við hana, en hún er
nú samt soldið skrítin á köfl-
um,“ sagði hann og kímdi.
Athugasemd þessa heiðurs-
manns. varð mér tilefni til
umhugsunar, því undanfarið
hefur lesning á ritverkum eftir
Carl E. Seashore gjörbylt
hugmyndum mínum um tón-
list, sérlega er varðar hlustun.
Samkvæmt því sem vitað er
um hljóðið, þera bylgjurnar
með sér þrenns konar skilaboð.
Af þéttleika (tíðni) bylgnanna
getur hlustandi ráðið í tónhæð,
af útslagi (vídd) styrk og af
mynstri eða gerð margbreyti-
leik blæbrigðanna. Þetta þrí-
skipta form hljóðsins fetar leið
sína gegnum efnið sem vélræn
höggdeyfing og innan vissra
marka nemur eyrað þetta
áreiti og flytur inn í innra
eyrað, þar sem þessu vélræna
höggáreiti er breytt í rafboð.
Með heyrnartauginni berast
rafboðin til heilans og þar
upplifir hlustandinn hljóðgerð
þeirra. Carl E. Seashore lætur
ekki nægja að vita hvernig
hljóðið kemst til skila, heldur
hefur hann reynt að fá úr því
skorið á hvern hátt menn skilja
hljóð, hvað það er að vera gefin
fyrir tónlist og hvers vegna
tiltekna en ekki alla tónlist.
Er hér um lærdóm eða
ásakpaða náttúru að ræða? Af
rannsóknum hans má skilja að
frá ungum aldri þjálfast mað-
urinn í að greina hljóð.
Samhliða því sem ítrekuð
upplifun á sinn þátt í að
vanafesta viðbrögð við áreiti
þroskast heilinn. Reynslan
sýnir að náið samband er milli
hljóðupplifunar og tilfinninga-
legra andsvara, bæði hjá
mönnum og dýrum og því
óvenjulegra sem hljóðáreitið
er, því markvissari verða áhrif-'
in. Skýring á þessu er talin
vera sú, að í heilanum hafi
tiltekin hljóðáreiti verið flokk-
uð og byggt hafi verið upp
viðmiðunarkerfi, sem með tíð
og tíma verður viðkomandi til
viðmiðunar í greiningu og mati
á óþekktum hljóðum. Eftir að
þroskatími heilans er liðinn,
fær viðkomandi sjaldan sætt
sig við hljóðáreiti, sem ganga í
berhögg við fyrri venjur, þó
hann viti að þeir, sem eru á
mótunarskeiðinu, séu yfir sig
hrifnir.
Þannig er smekkur á hljóð
afleiðing þeirrar þjálfunar,
sem heilinn hefur gengið í
gegnum. Því afmarkaðri sem
þjálfunin hefur verið, því
bundnari er afstaða hlustand-
ans. Við aukna reynslu í
hljóðupplifun, eftir að þroska-
tímabilinu er lokið, hefur
afstaða til nýrri hljóðgerða
smátt og smátt orðið jákvæð,
en mjög sjaldan leitt til um-
Framhald á bls. 19.
FERDASKRIFSTOFAN
URVAL
Eimskipafélagshusinu simi 26900
Einstök ævintýrafenö sem
ekM veröur endurtekin
Vegna sérstakra samninga við
International Air Bahamas býður
ferðaskrifstofan Úrval einstaka
ævintýraferð til Bahamaeyjanna.
Brottför: 7. apríl nk.
Gisting: 2ja manna herbergi með
baði á lúxushóteli í 17 nætur.
Innifalið: Beint þotuflug til Nassau.
Ferðir til og frá hóteli. Amerískur
morgunverður. Fararstjórn.
-4Í
Ekki innifalið: Brottfararskattur.
Heimkoma: 25. apríl.
BEINT ÞOTUFLUG KEFLAVÍK/NASSAU AÐEINS 60 SÆTI LAUS Verð Kr. 188.000.
17 nætur i Paradís