Morgunblaðið - 11.03.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MARZ 1978
13
sumum leikritum hef ég leikið mörg
hlutverk. í Nýársnóttinni hef ég leikið
dansandi álfamey, Mjöll, Guörúnu og
Áslaugu viö opnun Þjóöleikhússins
og Önnu gömlu á leikarakvöldvöku.
Lénharði fógeta á ég þrjár,
Guðnýju, Helgu og Snjólaugu á
Galtalæk í filmunni. Þaö hefur verið
eólilegt aö ganga inn í aldursstigin í
þessum verkum eins og sporin
markast á hálfri öld. í Manni og konu
hef ég leikið Siggu, Sigrúnu og
Madömmu Steinunni og svo allt í
einu kom eitt íhlaupahlutverkiö,
Frillan í Gullna hliöinu. Ég haföi
leikið það hlutverk 15 árum áður og
mikið gasalega þótti mér gaman að
hlaupa í Frilluna eftir 15 ár, ég
reglulega boltraði og naut þess.
^óra Borg í búníngsklefa sínum í Iðnó nú í vikunni. Ljósmynd Mbl. RAX.
„Ægilegt að hafa
innleitt þessa
elektronísku
tónlist"
Ég var hins vegar
mjög hátíöleg í
Margréti í Hlíð,
spilaði á orgel og
söng sálma. Ég
hringdi þá í Pál
ísólfsson og spurði
hvað ég ætti að
gera í sambandi við orgelleikinn, því
ég hafði aðeins spilaö lítillega í
sveitinni á bernskuárunum. „Þú
kemur í tíma til mín“, sagði Páll. Ég
fékk forláta orgel heim til mín og Páll
kenndi mér og síöan hef ég aöeins
leikið á sviði. Ég var sú fyrsta hér
sem spilaði reglulega elektroniska
tónlist. Ég lék þá Önnu Lines í
Stundum kvaka kanarífuglar. Hún er
voðalegt snobb og er að gera sig
lekkera fyrir lávarði sem var gestur
ásamt eiginkonu sinni hjá Önnu og
Einu sinni hrundi skýjakassinn ofan
úr loftinu í leikritinu Dauöinn nýtur
lífsins, en nákvæmlega á þeim tíma
sem enginn var undir, því ella hefði
illa farið. Við héldum áfram eins og
ekkert hefði í skorist. Einu sinni
kviknaði í út frá kolunum í Gullna
hliðinu. Það var þegar Brynjólfur var
að deyja í hlutverki Jóns og Arndís
sem lék kellinguna slökkti eldinn með
svuntu sinni að ráðum Brynjólfs sem
átti ekki gott með það aöstæðna
vegna að spretta á fætur og slökkva
eldinn.
í Nýársnóttinni fannst einni álfa-
meynni að hún hefði ekki nógu miklar
krullur og kynti því sprittjárn til að
krulla sig. Hún lagöi síöan járniö í
hillu en gleymdi að slökkva á því og
hillan og veggurinn voru að brenna
þegar að var komið, en eldurinn varp
heftur. Fyrir fáum árum fékk leik-
sviðsstjórinn sig ekki til að fara heim
þótt allir væru farnir. Hann ráfaði um
húsið og spurði sjálfan sig hverju
hann hefði gleymt. Allt í einu fann
hann sviðalykt í einu horni hússins,
en þar hafði þá orðið rafmagnsbilun
og eldur í fæðingu. Nei, það er engin
spurning að góðar hendur hafa
vakað yfir störfunum í þessu gamla
góða húsi og þær vættir sem hér eru
munu fara með upp í Borgarleikhúsið
nýja, þær eru svo handgengnar
Leikfélaginu. Ég held að þær fari
með.
Það óskýranlega hefur svo oft
gripið í taumana þegar á hefur
bjátað. Það var til dæmis á 50 ára
afmæli Leikfélags Reykjavíkur að frú
Gunnþórunn lék konu Jóns bónda í
Fjalla-Eyvindi. Gunnþórunn var veik,
en tímdi ekki að fella niður sýninguna
á hátíöarkvöldinu, píndi sig og lék.
Hafsteinn Björnsson miðill sá þá
gamlan látinn vin Gunnþórunnar
standa við hlið hennar á sýningunni
og styöja hana. Á þessu hátíðar-
kvöldi var leikið úr þremur leikritum,
Þóra og Alfreð Andrósson í Eruð
Þér frímúrari?
Ijóshærð/ og létt undir brún./
Handsmá og hýreyg/ og heitir
Sigrún.
Nú ætla ég að binda handritiö inn.
Mér þykir gaman að eiga slíka hluti
og ég er að læra bókband.
Ég á líka íslenzka skó sem ég hef
leikið í fjórum sinnum. Ég vil heldur
eiga slíka hluti sjálf en fá þá hjá
leikhúsinu. Lengi vel var þaö ein af
mínum sérvizkum að ég vildi gera
eitthvað sjálf við búninginn minn,
finna nál, armband eða eitthvað sem
átti viö, en nú er ég hætt því. Ennþá
vil ég þó bera eitthvaö á mér,
einhvern heillagrip og þá helzt
eitthvað sem mamma hefur átt. Ég
get verið með giftingarhringinn minn
í Addý af því að hann er svo mjór,
en nú er ég búin að finna það, það
er nál sem hún mamma átti. Ég ætla
að sýna þér þessa nál og hana get
ég haft í undirkjólnum mínurn."
Hún sýndi mér forláta skartgripi
sem áður höfðu skartaö hjá for-
mæðrum hennar. Hún naut svo
innilega fegurðar þeirra og þótti vænt
um þá, því þeir voru tákn góöra
stunda og órjúfandi vináttu við
minningar sem eru hennar ankeri.
„Ég er alltaf að leita að því sem ég
hef týnt,“ sagöi hún,“ og finn oftast
það sem ég er ekki að leita að þá
stundina en hins vegar verið það sem
ég hef verið að leita að lengi. Hlutir
dúkka upp, enda eru þeir margir
þessir persónulegu munir sem ég hef
yndi af. Gamlir hlutir hafa stundum
sankast að mér. Kristalvasa fékk ég
einu sinni í kaup fyrir aö lesa rullu á
æfingum, saumaveski sem Muggur
saumaði í stafi og rósir fékk ég sem
áheit frá æskuvinkonu minni. Ég á
líka aöra saumavélina sem kom til
íslands 1868 og hún stendur ennþá
vel fyrir sínu.“
Þóra og Gestur Pálsson í hlutverkum Margrétar í Hlíö > Þóra sem Stína í Pilti og stúlku, 1934, meó Gesti
og séra Björns í leikritinu Á heimleið eftir Lárus Pálssyni í hlutverki Þorsteins matgoggs.
Sigurbjörnsson, 1939. Margrét segir: „Ég ann yður,
þaö er satt, en ég ann Jesú meira en yður, hvernig
getum viö þá átt samleiö?"
'^í* 1952',Í“"k0r
Sonur hennar
„Hlutverkin, fólk
sem ég hef hitt
á lífsleiðinni“
Viö vikum talinu aftur aö leiklistinni
og ég spurði hana um tilfinningar
hennar til þeirra persóna sem hún
túlkaöi.
„Já, þær eru hluti af mér, hluti af
mínu lífi. Þetta er fólk sem ég hef hitt
á lífsleiðinni og ég hugsa oft til
hlutverkanna eins og fólks.
*Ég get ef til vill allt í einu farið aö
hugsa um þessar persónur og þá
spretta fram smáatvik sem hafa gerst
í sambandi við leikinn og ég skemmti
mér svo vel yfir því. Það kemur svo
óvænt en er samt svo nálægt. Líf mitt
er svo tengt leikhúsinu að ég hef
varla farið fetið frá því. Ég var
fjögurra ára þegar mamma var að
leika og ég var frammi í sal án þess
í fyrstu að gera mér grein fyrir því að
mamma var á sviöinu, en þegar Ijósið
rann upp hrópaði ég: „Mamma,
mamma, nú þekki ég þig.“ Þegar
sonur minn var á svipuðum aldri
brýndi ég rækilega fyrir honum að
hann mætti ekki kalla á mig þegar ég
væri á leiksviðinu og hann stóðst
mátið hvað mig snerti, en ég hafði
ekki oröaö aö hann mætti ekki kalla
á einhvern annan og einu sinni þegar
Emilía systir mín var að leika kallaði
strákurinn hástöfum: „Milla, mamma,
nú þekki ég þig.“
Huldar vættir
í Iðnó
Stemmningin ( |önó? Hún er engu
lík og það er engin spurning að það
eru huldar vættir í Iðnó.
en Hafsteinn sá látna höfunda
tveggja, þá Jóhann Sigurjónsson og
Indriða Einarsson, koma inn á sviöið
með leikurunum og taka klappi
áhorfenda."
„Okkar hugur á
að vera opnari“
Ég spurði Þóru um hugarástand
leikara og álit hennar á þeirri
hugmynd aö leikarar séu að jafnaði
viðkvæmari en almennt gengur og
gerist.
„Leikarar eru mjög viðkvæmt fólk,"
svaraöi hún strax, „viðkvæmir á
sumt. Þeir eru ekki beint hörundsárir,
en þó, þeir geta særst svo djúpt yfir
því sem annað fólk getur hrist af sér.
Þetta er ekki undarlegt. Okkar starf
er að setja okkur inn í annarra starf,
annarra skoðun og annarra tilfinning-
ar og því á okkar hugur að vera
opnari. Ég er því ekki frá því að þetta-
sé rétt ályktað með viðkvæmnina, en
það er eitt í eðli leikstarfsins sem mér
finnst hafa breytzt til hins lakara. Ég
veit ekki hvort maður á að segja það,
en þó. Það sem var eiginlega
aðalsmerki frumherjanna og næstu
kynslóða í leiklistinni, var væntum-
þykja og virðing fyrir okkar starfi, en
nú er peningahliðin orðin svo ríkj-
andi. Mér kemur það að vísu ekki
nokkurn skapaðan hlut við, en ég
skammaðist mín fyrir það þegar
leikarar Þjóöleikhússins strækuðu
fyrir skömmu. Sama fólkið klæðir sig
upp úr rúminu, oft fárveikt og við
erfiðar aðstæður til þess að fella ekki
niður sýningu.
Framhald á hls. 11.
manni hennar, en aðrir leikarar voru
ekki í leikritinu.
Ég átti að leika eigin tónverk og
eingöngu það sem mér datt í hug á
hverri sýningu. Indriði leikstýröi og
skipunin ar: Jo galere, jo bedre, og
ég fékk að æfa mig í tómu húsi úti
í bæ.
„Bravo" kallaði Indriöi um kvöldið
þegar hann heyrði til mín,“ engin
melódía," Valur lék lordinn sem þoldi
ekki þessa tónlist og það var líklega
auðveldur leikur hjá honum því slík
var þjáning hans við að hluta á
orgelleik minn. Það er ægilegt að
hafa innleitt þessa elektronisku
tónlist. „Nú, það er Anna Lines,“ segi
ég oft þegar ég heyri þessa svoköll-
uðu tónlist sem hefur enga melódíu
og ég get ekki talið tónlist.
Einu sinni þurfti ég að leikalagið
Hin gömlu kynni gleymast ei, en ég
leyföi mér að gera það einfaldara en
til var ætlast, ég hata nefnilega að
spila með B-um.
„Mér pykir gaman
að eiga
slíka hluti“
Tónlistin er spennandi, það fylgir
henni svo fallegt og því er gott að
vera með henni. Ég hafði ekki mikla
söngrödd, en vögguvísan í Pilti og
stúlku var samin handa mér af Emil
Thoroddsen og ég á fyrsta handritið
að því lagi. Hann kom svo seint með
það, þessi elska, og ég var svo
„nervus“. „Vertu alveg róleg," sagöi
hann, „ég veit hvað þú getur og hvað
ekki og það virtist standa.
Það var skemmtilegt að syngja
þarna í fyrsta sinn lagið viö Litfríð og
Þóra sem Lára í Ævintýri á gönguför
1935.
Þóra Borg í hlutverkí konu
Tuma Jónsen í Kristnihaldinu,
1970.