Morgunblaðið - 11.03.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MARZ 1978
15
vísitölubúinu er reiknaö með að
tekjur fjölskyldunnar séu um
helmingur veltunnar en reyndin
er sú að tekjurnar eru ekki
nema milli 30 og 40% af
veltunni.
Fyrirgreiðsla við frumbýlinga
er ónóg, þannig að það er
næstum ógerlegt fyrir ungt fólk
að hefja búskap svo að endur-
nýjun stéttarinnar er mjög hæg.
Af sömu ástæðum eru bændur
neyddir til að búa lengur en þeir
geta og aðstæður leyfa, vegna
þess að sala jarða og bústofns
getur ekki farið fram.
Flestar ráðstafanir í búnaðar-
málum eru til bráðabirgða, það
vantar að hugsa lengra fram í
tímann. í samningum við ríkið
er hægt að fjalla um kjaramál
bænda í heild: verðlagsmál,
lánafyrirgreiðslu, fyrirkomulag
styrkja, orlofsmál, tryggingar,
o.s.frv. en til þyrfti að sjálfsögðu
lagabreytingu. Með þessu móti
er líka unnt að koma á meiri
sveigjanleika við framleiðslu og
sölu búvara.
— En hvað um þann vanda
sem nú er við að stríða?
Aðalvandkvæðin stafa af
verðbólgunni og of mikilli fram-
leiðslu búvara. Verðbólgan kem-
ur illa við marga þjóðfélagshópa
og bændur verða hvað harðast
fyrir barðinu á henni. En fyrir
utan lágar tekjur bændafólks er
umframframleiðslan megin-
vandinn. Samningsaðstaða
bænda væri ólíkt sterkari ef
skortur væri á búvörum. Á það
má benda að framleiðslan hefur
ekki aukist mjög síðustu árin,
hins vegar hefur sala dregist
saman innanlands og erlendir
markaðir orðið sífellt óhagstæð-
ari. Þess vegna verður umfram
allt að draga úr framleiðslunni.
— Hvernig á að fara að því?
Það sýnist lítið vit í því að
ríkið sé að ýta undir aukna
framleiðslu þegar við umfram-
framleiðslu er að stríða. Þess
vegna á í fyrsta lagi að hætta að
greiða framlög til tún- og
grænfóðurræktar og minnka
styrk á framræslu og nota það
fé til að brúa bilið á milli launa
viðmiðunarstéttanna og launa
bændafólks. Það liggur ekki á að
ræsa allt landið fram af einni
kynslóð og óvist að eftirkom-
endurnir þakki það.
I öðru lagi verður að tryggja
lán til býgginga og jarðakaupa
en jafnframt að taka tillit til
markaðs — framleiðslu og
staðhátta. Auk þess verður að
auka aðstoð við frumbýlinga og
auðvelda ábúðaskipti.
í þriðja lagi þarf ríkisvaldið
að fá heimild til meiri stjórnun-
ar og sveigjanleika, t.d. með því
að greiða niður eða skattleggja
áburð og fóðurbæti til að örva
eða draga úr framleiðslu vitan-
lega með fullu tilliti til bænda.
Slíkar verðbreytingar þurfa þá
að koma fram í verðlagsgrund-
vellinum.
Loks, þar sem harðbýlt er, eða
land af einhverjum sökum erfitt
til búskapar þarf að koma til
sérstakur styrkur eða aðstoð.
Það er nauðsynlegt að viðhalda
byggð um allt land. Fiskimiðin
eru allt í kringum landið og
fólkið í sjávarþorpunum kemst
ekki af án landbúnaðar, auk
þess yrði þar daprara mannlíf ef
nærliggjandi sveitir færu í
auðn.
— Ilvað fengist mikið fé með
því að hætta að greiða ræktun-
arstyrki?
Til tún- og garðræktar fór
samkvæmt úttekt frá árinu
1977, og sagt hefur verið frá í
fjölmiðlum, um 400 milljónir.
Til viðbótar eru svo framlög til
framræslu. Þetta gerir þannig
verulega fjárhæð sem notuð yrði
til að minnka bilið á tekjum
bænda og viðmiðunarstéttanna.
Jafnframt drægi eitthvað úr
framleiðslunni.
— Ilvernig verkar þetta.
verður þetta ekki til að rýra
hlut bamda enn frekar?
Það er ekki meiningin að taka
þetta af bændum, enda væri það
óeðlilegt. Ætlunin er að bændur
fái sömu tekjur og viðmiðunar-
stéttirnar — að minnsta kosti
að einhverju leyti.
Meö þessu móti kæmu tekj-
urnar jafnar niður, því að
yfirgnæfandi meiri hlutinn af
ræktunarframlögunun fer til að
stækka stóru búin og kemur
þeim til góða sem besta hafa
aðstöðuna. Það er betra fyrir
tekjuminni bændur að fá laun
sín greidd, þeir geta þá ráöstaf-
að þeim sjálfir. Það þjónar
hvorki hagsmunum þjóðarinnar
né bænda að auka framleiðsl-
una.
Grænfóðurstyrknum var
komið á á kalárunum, þá var
sérlega illt árferði og tún
stórskemmdust og því sjálfsagt
að leita þeirra úrræða að auka
grænfóðurrækt. Nú er hins
vegar lítið um kal eða ekkert og
því betra að nota þessa peninga
á skynsamlegri hátt. Ekki er
samt ætlunin að hætta að rækta
en ríkisvaldið getur ekki ábyrgst
bændum tekjur samkvæmt lög-
um og því fráleitt að auka á
vandann með svona styrkveit-
ingum.
— Það er eðlilegt að bæta
aðstöðu frumbýlinga og bænda
sem búa við erfiðar aðsta'ður.
En hvað um þriðja Iiðinn.
áhurðinn og fóðurhætinn?
Sveiflur í framleiðslunni eru
óheppilegar og þær þarf að
minnka. Aburður og fóðurbætir
' eru stærstu kostnaðarliðirnir í
búrekstrinum. Ef fóðurbætir
lækkar í verði er eðlilegt að
skattleggja hann og nota það fé
til að greiða fyrir innlendum
fóðuriðnaði. Þegar offramleiðsla
er, er hæpið að hafa fóðurvörur
ódýrar. Ef hins vegar dregur úr
framleiðslu þarf að vera heimild
til pð örva hana, t.d. með
niðurgreiðslum á áburði.
Það vantar meiri sveigjan-
leika í framleiðsluna, það á ekki
aðeins að semja um laun, heldur
líka um skipulag. En nú er
stjórn búnaðarmála á mörgum
höndum, sem ekki eru alltaf
samtaka, og sumt lögbundið og
í óbre.vtanlegum skorðum.
Dr. Finnur Guðmundsson:
••
Orn og æður
- athugasemd
í Morgunblaðinu í gær, 9. þ.m.,
er skýrt frá orðahnippingum, sem
orðiö hafa á Alþingi vegna frv.
Sigurlaugar Bjarnadóttur um
breytingu á lögum um fuglaveiðar
og fuglafriðun. Skv. frásögn
Morgunbl. skýrði S.Bj. frá því í
umræðum um frv., að frv. væri
flutt í samráði við dr. Finn
Guðmundsson fuglafræðing. Það
er rétt, aö S.Bj. hafði tvívegis
samband við mig í síma vegna
þessa fyrirhugaða frv. hennar. I
fyrra skiptið ráðlagði ég henni frá
því að leggja slíkt frv. fram, m.a.
vegna þess, að frv. að endurskoð-
uðum lögum um fuglaveiðar og
fuglafriðun yrði væntanlega lagt
fyrir næsta þing, og gæfist þá
þingmönnum næg tækifæri til að
fjalla um einstakar greinar þess. I
síðara skiptið féllst ég hins vegar
á, að meinlaust væri þótt flutt
væri nú þegar frumvarp um
breytingu á 11. gr. laganna, er
hljóðaði svo: Ef eðlilegum nytjum
af æðarvarpi er ógnað af ágangi
arnar er ráðuneytinu skylt, sé þess
óskað af hlutaðeigandi varpbónda,
að senda svo fljótt sem unnt er
sérfræðing á staðinn, er fylgist
með meintu tjóni og geri tillögur
um, hvernig koma megi í veg fyrir
eða bæta það. — Þetta er nánast
í fullu samræmi við fyrri hluta frv.
S.Bj. Eg taldi slíkan frumvarps-
flutning meinlausan og jafnvel til
bóta. Slík rannsókn myndi taka af
öll tvímæli um það, hvort kvartan-
ir um tjón á æðarvarpi af völdum
arnar væru á rökum reistar og
hvert eðli þess og umfang væri. Ég
gerði fastlega ráð fyrir, að þessu
frv. yrði vísað til ríkisstjórnarinn-
ar, sem hefur skipað sérstaka
nefnd til að endurskoða lög um
fuglaveiðar og fuglafriðun og
skiptir raunar litlu máli, þótt ný
lög um þetta efni tækju ekki gildi
fyrr en eftir alþingiskosningar í
sumar. Ef ósk kæmi þegar á þessu
vori um rannsókn á meintu tjóni
af völdum arnar, tel ég víst, að við
henni verði orðið.
Síðari hluti frv. S.Bj. hljóöar
svo: „Ráðuneytinu er þá heimilt að
grípa til tafarlausra aðgerða til
varnar viðkomandi æðarvarpi,
þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 27. gr.
án þess þó, að erni verði eytt.“
Þessi hluti frv. er mér meö öllu
óviðkomandi og getur því ekki
skrifast á minn reikning. Um hann
var aldrei rætt í mín eyru.
Um viðhorf mín til arnarins sem
meints vágests vil ég að lokum
vísa til greinar minnar í bókinni
„Haförninn“, sem Birgir heitinn
Kjaran tók saman og gaf út.
9.3. 1978.
Finnur Guðmundsson.
Bæjarbókasafn Keflavíkur:
Útlán9,4bæk-
ur á hvern íbúa
B.EJARBÓKASAFN Keflavíkur
lánaði út samtals 59.G81 bók á
árinu 1977 en það eru um 9.4
ba'kur á hvern íbúa. Aukning
útlána frá síðasta ári var 7.233
eintök.
Mest var lánað út aí skáldrit-
um á íslen/.ku eða 51.103 og á
erlendum málum 1.647. Af tíma-
ritum voru lánuð 164 rit um
heimspeki og sálfra'ði 502. trúar-
brögð 237. framleiðslu og at-
vinnuvegi 405 og ævisögur. landa-
fræði og sagnfræði 4.325.
Af einstökum höfundum voru
þessir mest lesnir: Ingibjörg Sig-
urðardóttir 841 bók, Snjólaug
Bragadóttir 600, Guðrún frá Lundi
557, Indriði Ulfsson 341, Ingibjörg
Jónsdóttir 282, Jenna og Hreiðar
276, Guðrún -Helgadóttir 250,
Armann Kr. Einarsson 241, Guð-
mundur Daníelsson 196, Ilalldór
Laxness 183, Guðjón Sveinsson
153, Einar Þorgrímsson 151, Guð-
mundur Hagalín 142 og Elínborg
Lárusdóttir 139. Þá segir í frétt frá
Bæjarbókasafni Keflavíkur að
útlán á báta og vinnustaði fari
vaxandi og að bókaeign safnsins
hafi aukist á árinu um 1100 bindi.
tollgæslan er í senn dómari og
framkvæmdavald, sem fullnægir
sínum. dómum sjálf. Við slíkar
aðstæður verður manni á að
spyrja: Hvað gerir tollgæslan til
að koma í veg fyrir eða leiðrétta
of háan toll? Eru ekki dæmi um
slíkt og hefði það þá ekki átt að
fylgja'í skýrslunni?.
Tolltekjur greiddar af innflytj-
endum munu hafa numið um kr.
22.000.000.000 á árinu 1977. Af
þessari upphæð er þess getið í
skýrslu tollgæslunnar, að óaf-
sakanlega rangar aðflutnings-
skýrslur hafi numið samtals kr.
12.500.000 eða 0.057%. Kostnaður-
inn við tollheimtu mun vera um
2% af tolltekjum.
Fróðlegt væri að fá upplýst: Með
hvaða hætti er það staðfest, að
röng tollflokkun hafi verið óaf-
sakanleg? Hver er réttarstaða
innflytjenda við slíkar aðstæður?
Eftir hvaða reglum eru viðurlög
ákveðin?
Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem ég hef aflað mér, mun
tollgæslan hafa afgreitt 169.662
aðflutningsskýrslur á síðastliðnu
ári. I títtnefndri skýrslu er frá því
greint, að í 5 tilvikum hafi
EBE-skírteini reynst röng. Ef
miðað er við hlutfall EBE-landa í
innflutningi (47%) er hér um að
ræða 0.006%>.
EBE-skírteini eru skýrslur, sem
innflytjendur fá í hendur frá
hinum erlendu seljendum. Reynist
þau röng, verður vart séð, að hægt
sé við innflytjendur að sakast, eða
að slíkt sé tilefni sérstakrar
greinargerðar í dagblöðunum.
Guðmundur Arnason.
BRUNE
RAKATÆKI
A heimili, skrifstofur, skóla og
víðar.
Heilsa og vinnugleði er mikið und-
ir andrúmsloftinu komin. Okkur
líður ekki vel nema að rakinn í
loftinu sé nægilegur, eða
45—50%. Loftið á ekki aðeins að
vera á réttu hitastigi heldur einnig
réttur raki.
Það bætir heilsuna. varnar þurrki á húsgögnum.
Það vinnur gegn rafmagnsmyndun I teppum
Tækið vinnur hljóðlaust og dreifir rakanum rétt.
Það vinnur með eðlilegri uppgufun vatns, _
en það sprautar ekki vatni í herbergin.
Lungun þreytast á að vera notuð, sem ryksuga.
Ég óska eftir upplýsingum um BRUNE rakatæki
unnai Sfygeiióöon k.f.
Suðurlandsbraut 16,
Simi 35300
105 Reykjavík.
Nafn
Heimili