Morgunblaðið - 11.03.1978, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MARZ 1978
39
BLÓM
VIKUNNAR rSTy/
UMSJÓN: ÁB. ©
Sumar-
blóm
©
Centaurea Cyanus —
Garðakornblóm er harðgert
og skrautlegt. Lágvaxnari af-
brigðin svo sem Polka dot og
Nana compacta jubilee sem
eru einna heppilegust hér á
okkar misviðrasama landi.
Aðallitur blóma er blár en til
eru afbrigði með fjólubláum,
bleikum rauðum eða hvítum
blómum. Best er að sá garða-
kornblómi inni í apríl og
planta út þegar aðstæður
leyfa.
Gypsophila elegans —
finnst það bera af öðrum
sumarblómum um fegurð og
yndisþokka.
Nemesia Strumosa —
Fiðrildablóm er alþekkt og
vinælt og að verðleikum því
það er mjög skrautlegt í blómi
og blómsælt. Til þess þarf að
sá inni í mars/apríl. Það þarf
frjórri jarðveg en flest önnur
sumarblóm.
Papaver — Deplasól —
Draumasól — Valmúi. Einær
valmúi er til í fjölda afbrigða,
einfaldur og ofkrýndur. Blóm-
Ýmsar tegundir sumarblóma í þyrpingum.
Skrautblæja er harðgerð, auð-
ræktuð og blómsæl. Má sá
beint út. Blómin sem eru hvít
fara vel með öðrum blómum í
vendi.
Iberis — Kragablóm eru
blómsæl og auðveld í ræktun.
Má sá beint út í garðinn í maí,
en betra þó að sá inni í apríl
og planta út. Blómskipunin er
þéttur stuttur klasi (hálfsveip-
ur). Blómlitir: hvítir, bleikir,
rauðir og fjólubláir. Iberis er
fallegt og skemmtilegt sumar-
blóm sem stendur langt fram
á haust.
Linaria marocana —
Þorskagin harðgert og má sá
á vaxtarstað þó betra sé að sá
því inni og planta út. Litir
fjölbreyttir. Öllu glæsilegra er
þó Ýsuginið — Linaria
reticulata er næstum ókleift
hefur verið að fá af því fræ —
því miður — því mörgum
Nemophila— garðasnót
in skrautleg oftast rauðleit
eða bleik. Best er að sá til
þeirra beint í garðinn og
grisja síðar. Þola illa útplönt-
un.
Linum grandiflorum —
Sumarlín. Hárautt sumar
blóm nægjusamt og fallegt.
Sáð út í maí.
Annað hárautt sumarblóm
er Adonis autumnalis —
Haustgoði með fínlegt og
fallegt laufskrúð. Um haust
goðann eru til gamlar sagnir.
í grískri goðsögn er frá því
skýrt að óður villigöltur hafi
rifið Adonis elskhuga
Afrodítu á hol og orðið honum
þannig að bana en göltinn
sendi hinn afbrýðisami Ares
til þess að drepa Adonis.
Rómversk goðsögn bætti því
við að Adonis hefði lifnað
aftur umbreyttur í blóm: hinn
blóðrauða Adonis autumnalis,
haustgoðann litprúða sem lit-
skær og fagur gleður enn þann
dag í dag augu þeirra er sjá
hann í skrúði sínu.
Sumarblóm eiga það öll
sammerkt að til þeirra þarf að
sá árlega. Þau þurfa að njóta
sólar og verða yfirleitt blóm-
sækust í frekar mögrum jarð
vegi en feitum. Það er því ekki
heppilegt að nota mikinn
áburð á vaxtarstað þeirra.
Fræ sem er mjög fínt t.d
valmúafræ er gott að blanda
svolitlum sandi áður en sáð sr
S.A.
Nokkur röskun hefur orðið
á útkomu frímerkjaþátta
Mbl., og eru lesendum vita-
skuld kunnar aðalástæður til
þessa. Reynt verður að koma
festu á birtingu þáttanna frá
og með þessum laugardegi, en
sfðasti þáttur kom á þriðju-
daginn var, þar sem ekki
reyndist rúm fyrir hann í
helgarblöðunum.
Fyrir um hálfum mánuði
barst þættinum eftirfarandi
tilkynning eða dreifibréf frá
Frímerkjaklúbbinum Öskju á
Húsavík, og þykir mér einsætt
að birta það hér orðrétt ásamt
mynd af umslagi því, sem frá
er sagt.
Frímerkjaklúbburinn Askja
hefur ákveðið að hefja útgáfu
á umslögum til stimplunar á
útgáfudegi og annarrar stimpl-
unar fyrir safnara. Fyrirhugað
er að gefa út eitt umslag á ári,
og skal mynd þess vera frá
Húsavík eða úr Suður-Þingeyj-
arsýslu. — Fyrsta umslagið er
nú komið út og er með mynd
af Húsavíkurkirkju og bát í
flæðarmálinu. Myndin er
teiknuð af Jóni Kristinssyni,
Lambhaga, Rangárvallasýslu.
Prentun annaðist Prentverk
Odds Björnssonar, Akureyri.
Verð umslagsins er kr. 150.00,
og má panta það hjá Óla
Kristinssyni, Höfðabrekku 11,
640 HÚSAVÍK, sími 96-41314,
eða Eysteini Hallgrímssyni,
Grímshúsum, 641 HÚSAVÍK,
sími 96-43551.
Enn fremur hefur klúbbur-
inn ákveðið áð gefa mönnum
kost á því að gerast áskrifend-
ur að fyrstadagsstimplum á
umslagið, stimpluðum á Húsa-
vík eða öðrum póststöðvum
Suður-Þingeyjarsýslu.
Þannig hljóðar dreifibréfið,
en því miður var þess ekki
kostur að birta það hér í
þættinum fyrir útkomu síðustu
frímerkja, 8. þ.m. svo sem
æskilegt hefði verið vegna
þeirra; sem áhuga hafa á
stimplasöfnun og sérumslögum
í því sambandi.
Þetta dreifibréf mun hafa
verið sent ýmsum áhugamönn-
um. Ég skil það svo, að þeir
þarna norður frá hugsi sér, að
menn geti keypt umslögin og
notað undir öll þau frímerki,
sem út koma á ári hverju, og
eins, ef eitthvert sérstakt
tilefni annað gefst til.
Athugulir menn munu veita
því athygli, að þetta fyrsta
umslag þeirra Þingeyinganna
er merkt FA 2, en ekki 1, eins
og búast hefói mátt við, þar
sem þetta er fyrsta umslagið.
Ástæðan fyrir þessu er sú, að
þeir telja afmælisumslag sitt
frá í fyrra nr. 1. Um þetta má
e.t.v. deila, og ég hefði talið
réttara að hafa þessa umslaga-
Sér-
stæð
um-
slaga-
útgáfa
útgáfu með sértölusetningu. Þá
er annað atriði, sem ég vil
vekja athygli á og gagnrýna
nokkuð um leið, það er stærð'
myndarinnar. Hún er að mín-
um dómi allt of rúmfrek á
umslaginu. Má í hæsta lagi
koma fyrir tveimur merkjum
hlið við hlið og raunar tæplega,
ef myndflötur þeirra er lárétt-
ur. Áf þessu leiðir, að tæplega
verður komið við auka- eða
hliðarstimpli, þegar nafn og
heimilisfang viðtakanda er
komið á umslagið. Þetta tel ég
mikinn ókost, og ég er sann-
færður um, að velflestir safn-
arar eru sama sinnis. Þetta
ættu öskjumenn að hafa í huga
við næstu útgáfu sína að ári.
Myndin á þessu umslagi er
falleg í litum, en hún nyti sín
alveg eins vel, þótt hún væri
nokkru minni.
Hvernig á að
leysa íslenzku
kiílóvöruna upp?
í frímerkjaþætti 4. febr, sl.
var rætt allrækilega um kíló-
vöru ísl. póststjórnarinnar og
raunverulegt verðmæti hennar,
þegar málið hefur verið athug-
að frá ýmsum hliðum. Eitt
atriði varð þá útundan, sem
full ástæða er til að minnast
hér á, enda þótt ég viti vel, að
margir safnarar hafi rekið sig
á það og á stundum allóþyrmi-
lega. Hér ér átt við rauða
pappírinn, sem notaður hefur
verið á hluta eyðublaða pósts-
ins um árabil og lætur svo
herfilega lit, þegar hann kemur
Frimerki
eftir JON AÐAL-
STEIN JÓNSSON
í vatn, að hann eyðileggur öll
frímerki, sem í vatninu eru.
Hér er því þörf mikillar
aðgæzlu. Verður að taka allan
rauðan pappír úr og leysa af
honum sérstaklega. Ekki
minnkar þá vinna kaupandans
við þetta og dregur því enn úr
þeim hagnaði, sem hugsanlega
gæti orðið við kaupin.
Vinir mínir í félaginu ísl-
andssamlarna í Stokkhólmi
hafa vitanlega rekið sig á þetta
vandamál, enda hafa þeir sótzt
mikið í kílóvöruna. Þar sem
þeir hafa farið líkt að og ég og
vafalaust fleiri hér heima, leyfi
ég mér að endursegja hér í
þættinum það, sem þeir ráð-
leggja í fréttabréfi sínu í sept.
sl., svo að allir safnarar geti
lært hér af.
Fyrst er þar rætt um, að
íslenzka kílóvaran sé bæði
vinsæl og verðmikil og þess
vegna sé mikilvægt að fara rétt
aö Við að leysa frímerkin upp.
Svo segir orðrétt:
Vandamálið er, að hluti af
afklippingunum er og hefur
verið í mörgum árgöngum
kílóvörunnar á eyðublöðum í
mismunandi rauðum lit, sem
leysist upp í vatni. Ef menn
létu allt í einu í vatnsbaðið með
þessum rauðu afklippingum,
yrði óbætanlegt slys, þar sem
öll merkin yrðu rauðlituð — og
því ónýt. Þess vegna á fyrst að
vinza úr alla rauða afklippinga
til sérmeðferðar, og getum við
mælt með eftirfarandi aðferð.
Notið þrjár skálar með volgu
vatni, og skiptir sérstöku máli,
að vatnið í fyrstu, skálinni sé
ekki of heitt. I hana á að setja
í hæsta lagi 5 til 6 rauÓa
afklippinga. Þegar merkin
losna frá, skulu þau strax flutt
með frímerkjatöng yfir í næstu
skál, en í henni þvæst í burtu
rauð slikja, sem e.t.v. hefur
setzt á bakhlið merkjanna.
Síðan eru merkin flutt í þriðju
skálina, þar sem þau hreinsast
alveg. Skipta skal jafnóðum
um vatnið í fyrstu skálinni, svo
að það sé alltaf hreint, og síðan
í annarri skálinni, þegar það
fer að verða rauðleitt. Þriðja
skálin er notuð til að safna
merkjunum í, en þau má svo
þurrka öll í einu, því að það
getum við ekki, þegar verið er
að vinna við hinar skálarnar.
„Gangi allt vel og góða
skemmtun," segja vinirnir i
Stokkhólmi að lokum.
Af eigin reynslu veit ég, að
þetta ráð þeirra er öruggt, og
mæli því eindregið með því,
enda veitir ekki af, að sem flest
frímerkin komist heil úr bað-
inu í hendur okkar safnaranna.
Að lokum vil ég svo enn
minna lesendur á að senda
þættinum línur, ef þeir álíta
þörf á að brydda upp á
einhverju sérstöku umræðu-
efni.