Morgunblaðið - 12.03.1978, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. MARZ 1978
KRISTSMENN
Vík frá
mér kona!
Nú eru liðin tuttugu ár frá því
að konum var leyfður prestskap-
ur í Svíþjóð. Hafa fleiri en 200
konur verið vígðar til prests þar
á þessum árum, og hefur þeim
yfirleitt verið vel tekið, þar eð
Svíar eru flestir jafnréttissinnað-
ir heldur en hitt. Ekki eru þó allir
jafnhrifnir af kvenprestunum, og
sumir eru svo andsnúnir þeim, að
þeir róa að því öllum árum, að
konum verði aftur bannaður
prestskapur. Þetta eru vitanlega
karlar mestan part og einkum
guðfræðinemar og prestar en
einnig margir leikmenn. Hafa
orðið miklar æsingar af þessum
sökum, svo að furðu gegnir því að
manni virðist í fljótu bragði að
Svíar láti sig trúmál yfirleitt litlu
skipta.
Sundurþykkja andstæðinga og
stuðningsmanna kvenpresta var
orðin svo mikil, að biskupinn í
Stokkhólmi, Ingmar Strömþóttist
knúinn til þess að skerast í
leikinn. Bað hann þá sem hafa
horn í síðu kvenpresta að láta af
óbiigirni sinni og hugsa málið
frekar. Ström biskup telur, að
nærri þriðjungur karlpresta í
Svíþjóð sé mótfallin prestskap
kvenna, ýmist af guðfræðilegum
ástæðum ellegar einstaklings-
bundnum fordæmum.
Andstæðingar kvenpresta
munu einna fjölmennastir í
háskólabænum Lundi í Suðursví-
þjóð. Standa þar miklar og
stöðugar deilur um málið og eru
sumir furðu æstir. Karlar í hópi
guðfræðinema við háskólann
hafa gengið úr kennslustundum i
mótmælaskyni við það, að konum
er leyft guðfræðinám. Kveprestar
hafa og fengið nafnlaus hótana-
bréf þar sem þær eru kallaðar
„verkfæri djöfulsins" og öðru
ámóta nöfnum.
Ég gat þess áðan, að manni
kæmi þetta á óvart því að flestir
Svíar létu sig trúmál heldur litlu
skipta, og stinga þessar hörðu
deilur um prestskap kvenna
nokkuð í stúf við þá hugmynd
sem útlendingar hafa um þá, að
VERÖLD
þeir séu víðsýn þjóð, uppiýst og
frjálslynd. Þegar betur er að gáð
kemur manni þó ýmislegt í hug,
sem bendir til þess að æsingarnar
um kvenprestana séu Svíum
eiginlegri en virðist í fyrstu. Til
dæmis að nefna munu flestir, er
séð hafa kvikmyndir Ingmars
Bergman, kannast við það, að
þær eru margar þrungnar undar-
lega áleitnum trúaranda og
dulrænu — jafnvel af heiðnum
toga. Þetta vekur manni þann
grun, að forn dularöfl, draugar og
árar, tröll og álfar lifi enn góðu
lífi í Svíþjóð þrátt fyrir allt, og
hörðustu andstæðingar kven-
presta renna stoðum undir þann
grun heldur en ekki.
- COLIN NARBROUGH
KYNSKIPTINGAR
Að kafna ekki
undir nafni
Kynskiptingar eru menn, sem
fæddir eru í rangri mynd, ef svo
má að orði komast. Þeir eru
ekki kynvilltir, heldur finnst
þeim þeir tilheyra hinu kyninu
og hafi þeir fæðzt á röngu kyni
fyrir einhver mistök náttúrunn-
ar. Þessir menn hafa jafnan átt
erfitt uppdráttar í samfélaginu
og ættu ástæðurnar til þess að
vera fljótséðar. Til skamms
tíma voru þeir tilneyddir að
þola hlutskipti sitt ævilangt, en
nú orðið er hægt að breyta kyni
manna með skurðaðgerðum og
hafa margir brugðið á það ráð.
En ekki er allur vandi kyn-
skiptinga leystur með því. Þeir
eiga erfitt uppdráttar eftir sem
áður, af því meðal annars að í
lögum er hvergi gert ráð fyrir
kynskiptum. Þetta stendur þó
til bóta. í tvö undan farin ár
hefur vesturþýzka innanríkis-
ráðuneytið unnið að frumvarpi
til laga um málefni kynskipt-
inga, og verður það sent fylkis-
stjórnum til athugunar og
umsagnar innan skamms.
Nærri 3000 Vesturþjóðverjar
hafa látið breyta kyni sínu. En
löggjafinn hefur ekki viður-
kennt kynskipti fram að þessu.
Hefur kynskiptingum t.d. verið
meinað að breyta nöfnum sín-
um til samræmis við umskiptin
og margir þeirra orðið fyrir
alvarlegum vandræðum af
stífni yfirvalda í þessu og fleiri
atriðum. Nægir að nefna
hnjónaband og atvinnu í því
sambandi.
Það vakti mikla athygli í
Vesturþýzkalandi fyrir tveimur
árum, þegar kynskiptingur,
karlmaður sem hafði látið
Þegar Sanjay
setti ýturnar
á smælingjana
I Nýju-Delhi, höfuðborg Ind-
lands, var til skamms tíma
fátækrahverfi kennt við Tyrkja-
hlið svonefnt. Þar bjuggu síðast
ein 6000 manns, múhameðstrúar-
menn mestan part, í kofaskrifl-
um, sem hrófað hafði verið upp
í skyndi úr kassafjölum og ámóta
byggingarefnum. Þetta hverfi
stendur ekki lengur; það er nú í
rústum, Sanjay Gandhi, sonur
Indiru, lét jafna hverfið við jörðu
fyrir tveimur árum. Svo mikið
þótti liggja við, að unnið var
nætur sem daga og verkinu lokið
á níu sólarhingum. Aðfarirnar
við ruðningu þessa voru slíkar, að
hún þykir einna óhugnanlegust
allra tiltekta Indlandsstjórnar á
neyðarástandstímanum ill-
ræmda, og er þá langt til jafnað.
Það kom til bóðsúthellinga
þegar áður en verkið hófst. Þegar
Ijóst varð, að það yrði unnið hvað
sem í skærist kom til illinda með
múhameðstrúarmönnum og yfir-
völdum. ímaminn (prestur) í
Föstudagsmoskunni, sem er hin
stærsta í Indlandi og stendur
skammt frá því þar sem fátækra-
hverfið stóð áður, bannsöng
Indíru Gandhi og forstöðumenn
byggingaáætlunar í Nýju-Delhi.
Stutttu seinna sló í brýnu með
múhameðstrúarmönnum og lög-
reglunni; skaut lögreglan á
mannfjöldann og féllu margir, en
hundruð manna særðust og tug-
um kvenna var nauðgað. Þó
kastaði tólfunum þegar verkið
var hafið. 16 jarðýtur voru settar
til þess, unnið á vöktum þar til
yfir lauk, og engu þyrmt það var
jafnvel ekið yfir menn og þeir
grafnir í rústum heimila sinna.
Vitni hefur lýst því, að 16 ára
piltur, Suleiman að nafni, var
staddur heima kvöldið þegar
jarðýturnar komu þangað, og var
hann drepinn með köldu blóði.
„Hann opnaði munninn og virtist
Sanjayi Öhugnanlegt upp&tæki
æpa, en gnýrinn frá vélunum
yfirgnæfði óp hans. Geysistór
ýtutönn gekk inn í kofann miðjan
MiNNINGARORÐ
Salazar Mendosa________
trræðu. Lfk hins 53 ára gamla
Jóra, sem hæfður var 22 skot
andlit, háls, briogu og hand
var flutt f höfuðstöðvar
eðinga Somozastjórnarinn-
var sfðan flutt til blaðsins,
*>nn ritstýrði, La Prensa,
líkið lá á viðhafnarbörum
það var aftur flutt til
hans í gærdag. Fréttir
malIns pedV syrSÍendur standi fyrir
:i^3 V 'Jölskyldu hans og muni
ítir L\ssG6t”an ’ar til jarðarförin fer
^ ***' <iaf ^ immtudag. Heimildir
is-y
uíSSí'V.
\»n
3 oaU’

i st®
l So'
döRutt'AiUdaS
lOtto vaJ4{\ásVtot-
‘^rðarförin
sem fi
verði sú
Allt frá því að Pedro
Joaquin Chamorro, hinn virti
ritstjóri La Prensa og einn
einarðasti andstæðingur
Somoza forseta Nicaragua.
var myrtur hinn 10. janúar
sfðastliðinn. hefur mikil ólga
verið í landinu. Fjöldi manna
hefur fallið í átökum við
hermenn og lögreglu
Somoza-fjölskyldunnar og
ótalinn fjöldi fangelsaður að
auki.
í siðastliðinni viku sendi dr.
Guðmundur E. Sigvaldason,
sem starfar í Mið-Ameríku á
vegum Sameinuðu þjóðanna,
Morgunblaðinu úrklippu úr
daghlaðinu Miami Herald
ásamt með þýðingu sinni.
Klausan birtist hinn 8. febrú-
ar og er á þcssa leið,
Pedro Joaquin Chamorri
ritstjóri og kona hans Violeta
áttu tvo syni og tvær dætur.
Önnur dóttirin, Claudia Lucia
Cayetana Chamorro, fæst við
Bréf
til
látins
födur
ritstörf og listmálun. Daginn
sem Chamorro var myrtur fór
Cayetana á skrifstofu dag-
blaðsins La Prensa og settist
við gömlu ritvélina hans föður
síns. Tárin streymdu niður
vanga hennar á meðan hún
skriíaðii
Gef mér örk að skrifa, faðir
minn, svo ég geti vakið þjóð
þína. vakið alla veröld, hrópað
í þínu nafni, nafni blóðs þíns,
dauða þíns, þagnar þinnar...
Hrópað á sannleika. réttlæti
og frelsi í Nicaragua. landi
feðra þinna, landinu scm þú
helgaðir lif þitt, baráttu þína
og þjáningu allt til hinztu
fórnar.
Megi veröldin vita að engin
orð fá lýst þér, faðir. drengur,
bezti vinur minn. Blóði þínu
var ekki úthellt til einskis.
Mótmæli þín bergmála í heim-
inum og á jörðu. Þau endur-
óma í eyrum þeirra, sem unnu
þér, þau æpa á samvizku
hatursmanna þinna. Þeim
tókst ekki að hefta tungu
þina, faðir minn. Blóð þitt
streymir í mínum æðum. Ég
mun halda áfram að hrópa(
enginn getur þaggað niður í
okkur.
Þú lézt lífið fyri okkur. í
hjörtum okkar geymum við
orðin sem þú skrifaðin „Börn-
in mín, og önnur þeim lík, eru
þjóð mínt í þeirra þágu
verðum við að þjást, jafnvel að
deyja.“
Mikil er sorg mín að missa
þig, stærra er þó stolt mitt að
hafa átt slíkan föður. heiður
minn að heita dóttir þín.
Þú varst einn þeirra sem
guðirnir elska. Nú muntu
njóta eilífs friðar og enginn
getur gert þér mein. Ég bið
þig gæta okkar. Caetana