Morgunblaðið - 15.03.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. MARZ 1978
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgrei5sla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavik
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm GuSmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Vandi nskvinnslunnar
á Suðurnesjum
að sem af er þessari
vetrarvertíð hefur afli í
þremur stærstu verstöðvum
á Suðurnesjum dregizt sam-
an um 21% og er um 2.100
lestum minni frá áramótum
miðað við síðustu mánaða-
mót en á sama tíma í fyrra.
Ef reiknað er með, að þetta
aflamagn hefði farið í fryst-
ingu lætur nærri, að verð-
mætatapið nemi um 420
milljónum króna. Þessi afla-
brestur á Suðurnesjum, sem
er mjög alvarlegur, hefur
margvísleg áhrif á byggðar-
lögin þar, þegar hann bætist
við þá rekstrarerfiðleika, sem
fyrir voru í fiskvinnslu og
útgerð á þessu svæði. I
Njarðvíkum eru 3 fiskiðju-
fyrirtæki í gangi af 6 og
meðal þeirra fyrirtækja, sem
hafa lokað, er stærsta hrað-
frystihús staðarins. í Sand-
gerði hefur eitt frystihús
lokað. Yfirleitt eiga fisk-
vinnslustöðvar í þessum
landshluta við mikla erfið-
leika að etja.
Vandi þeirra kemur svo
fram í því, að þau geta ekki
staðið skil á opinberum
gjöldum til bæjar- og sveitar-
félaga, sem aftur veldur
miklum þrengingum í fjár-
hag sveitarfélaganna. Afla-
leysið kemur líka fram í því,
að vinna í fiskvinnslu-
stöðvunum er mun minni en
tíðkazt hefur yfir háver-
tíðina, sem þýðir tekjutap
fyrir fólkið, sem í fisk-
vinnslustöðvunum starfar.
í fréttatilkynningu frá Út-
vegsmannafélagi Suðurnesja,
sem birt var í Morgunblaðinu
fyrir nokkrum dögum, kemur
fram, að á síðastliðnu ári
nam útflutningsverðmæti
þess afla, sem á land berst á
Suðurnesjum, um 14,5 millj-
örðum króna eða um 20% af
öllu útflutningsverðmæti
sjávarafla landsmanna og
gefur það glögga hugmynd
um þýðingu þessa landsvæðis
fyrir útflutningsframleiðslu
okkar. I fréttatilkynningunni
segir ennfremur „að fisk-
vinnsla og útgerð Suður-
nesjamanna á við mikla
fjárhagserfiðleika að stríða
þegar á heildina er litið og er
nú svo komið, að fjöldi
fyrirtækja hefur orðið að »
hætta störfum og önnur
ramba á barmi stöðvunar.
Skuldir fiskvinnslu- og
útgerðarfyrirtækja við
sveitarfélögin, rafmagnsveit-
urnar og ríkissjóð og olíu-
féiögin og ýmis þjónustu-
fyrirtæki eru svo miklar, að
í algert óefni er komið ...
íbúar Suðurnesja vona, að
þingmönnunum megi í sam-
einingu takast að finna við-
hlítandi lausn þessa vanda.
Takist það hins vegar ekki, er
fyrirsjáanlegt stórfellt at-
vinnuleysi á Suðurnesjum
ásamt því, að hinn mikli
þáttur sjávarútvegs Suður-
nesjamanna í gjaldeyrisöflun
þjóðarinnar mun að verulegu
leyti bresta."
Til viðbótar þeim vanda,
sem hér hefur verið lýst í
fiskvinnslu á Suðurnesjum,
eru svo horfur í sambandi við
loðnufrystingu afar slæmar,
en undanfarin ár hefur lang-
mest af þeirri loðnu, sem
fryst, hefur verið, verið fram-
leitt í frystihúsum suðvestan-
lands. Frystihúsin hafa verið
tilbúin til loðnufrystingar frá
því um miðjan febrúar en
loðnugöngur hafa verið svo
hægfara, að ekki hefur verið
hægt að flytja loðnuna frá
miðum úti af Suðausturlandi
til Suðurnesja og Faxaflóa-
svæðisins. Er nú talið, að
ekki muni takast að frysta
upp í nema brot af sölu-
samningum við Japan og
gefur auga leið, að þetta er
einnig mjög verulegt áfall
fyrir Suðurnesjasvæðið, svo
og aðrar þær verstöðvar, þar
sem loðnufrysting hefur farið
fram.
Vandi fiskvinnslunnar á
Suðurnesjum og raunar einn-
ig í Vestmannaeyjum er
vandi, umfram þá almennu
erfiðleika, sém verið hafa í
sjávarútvegi og fiskvinnslu
undaníarna mánuði, en
gengisbreytingunni og öðrum
ráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar í efnahagsmálum
var ætlað að draga úr
þeim vandamálum undir-
stöðuatvinnuveganna. Hins
vegar er ljóst, að fiskvinnslan
á Suðurnesjum og í Vest-
mannaeyjum á við sérstök,
staðbundin vandamál að
stríða, sem takast verður á
við með einhverjum hætti.
Takist ekki að finna viðhlít-
andi lausn á þessum vanda á
næstunni, er fyrirsjáanlegt,
að til atvinnuleysis getur
komið í þessum iandshlutum
og að því verður að vinna
öllum árum, að til þess komi
ekki. En það er nauðsynlegt
að þjóðin geri sér grein fyrir
því, að þótt vandamál fisk-
vinnslunnar á Suðurnesjum
og í Vestmannaeyjum sé af
margvíslegum toga spunninn,
á mjög verulegur samdráttur
í afla á undanförnum árum
og þ.á m. nú á þessari vetrar-
vertíð mjög ríkan þátt í
þessum erfiðleikum.
V-Þýzkaland:
Blaðadeilan magn-
ast og málmiðnaðar-
menn hefja verkföll
Bonn, 14. marz. Reuter.
FLESTIR Vestur-Þjóðverjar
verða án dagblaða á morgun
og þúsundir málmiðnaðar-
manna leggja þá niður
vinnu. Vinnudeilurnar sem
um ræðir virðast nú á góðri
leið með að verða þær
alvarlegustu í landinu síðari
ár. Vinnuveitendasamband
V-Þýzkalands hefur for-
dæmt samtök prentara og
málmiðnaðarmanna.
Samband blaðaútgefanda
skýrði frá í dag, að um 90%
aðildarfélaga ætluðu að loka á
starfsfólk sitt á morgun í mót-
Flugræning-
inn gafst upp
Denver, 14. marz, AP.
FLUGRÆNINGINN sem rændi
vél United Airlines sem var í
áa-tlunarflugi á milli San Fran-
cisco og Seattle gafst í morgun
upp fyrir lögreglu í Denver. Sá
ræninginn sitt óvænna er áhöfn
vélarinnar hafði komizt frá borði
og skilið ræningjann þannig
einan eftir í vélinni.
í ljós kom við handtöku flug-
ræningjans, Clays Thomas, 27 ára
gamals Kaliforníubúa að hann var
óvopnaður. Taska, sem hann sagði
Framhald á bls. 18
Skipaður for-
seti Guatemaia
Guatemala, 14. marz. AP.
ÞING Guatemala kaus í gær hin
hófsama íhaldsmann Fernando
Romeo Lucas Garcia forseta lands-
ins. Fór forsetakjörið fram fyrir
luktum dyrum og voru hcrsveitir þá
í viðbraðgsstöðu fyrir utan þings-
húsið.
Þar sem enginn frambjóðenda í
forsetakosningunum 5. marz hlaut
hreinan meirihluta kom til kasta
þings að ákveða hver yrði næsti
forseti landsins. Garcia hlaut flest
atkvæði í kosningunum 5. marz. Við
atkvæðagreiðslu í þinginu hlaut
hann atkvæði 35 þingmanna af 61,
eða þremur fleiri en til þurfti.
mælaskyni við verkföll prentara.
Þýðir þetta að af 250 dagblöðum
landsins koma um 230 ekki út á
morgun. Hvorugur deiluaðili hefur
sýnt sveigjanleika í samkomulags-
átt, segir í fréttaskeytum. Prent-
arar boðuðu til verkfallsaðgerða
vegna aukinnar tæknivæðingar í
blaðaútgáfu.
A morgun hefja um 65.000
málmiðnaðarmenn í Stuttgart
verkföll til að mótmæla kaupi sínu
og kjörum. Félög málmiðnaðar-
manna í héruðunum Baden-
Wúrttemberg og Norður Rín-
Westfalíu hafa samþykkt verk-
fallsaðgerðir takist ekki brátt
samkomulag um kjör þeirra. I
þessum tveimur héruðum starfar
um þaö bil helmingur málm-
iðnaðarmanna landsins, sem eru
3,6 milljónir.
Veður
víða um heim
Amsterdam 9 rigning
Apena 16 heióríkia
Berlín 12 skýjað
Brússel 12 akýjaó
Chicago 3 rigning
Frankfurt 10 rigning
Genf 8 místur
Helsinki ófáanlegt
Jóh.borg 24 sólskin
Kaupm.höfn 7 rigning
Líssabon 16 sólskin
London 12 skýjaó
Los Angeies 21 heióríkja
Madrid 22 sólakin
Malaga 18 skýjað
Miami 23 heióríkja
Moskva ófáanlegt
New York 8 rigning
Ósló 4 sóiskin
Palma 15 skýjaó
Róm 13 skýjaó
Stokkhólmur 3 skýjaó
Tel Aviv 15 rigning
Tókyo 10 heiðrfkja
Vancouver 9 skýjað
Vlnarborg 10 akýjaó
Bandaríkjadal-
ur fellur enn
Lundúnum — 14. marz — AP.
Reuter.
ENN fellur Bandaríkja-
dalur á gjaldeyrismarkaði
í Evrópu. en þó hjarnaði
hann aðeins við á tímabili
í dag eftir fallið í gær.
Hefur ástandið á peninga-
markaði yfirleitt verið
rólegra en í gær, en þó
gætir enn verulegrar
spennu. Þegar gjaldeyris-
viðskiptum var hætt í
kvöid voru 2.0435 v-þýzk
mörk í Bandaríkjadal
(voru 2.0488 við lokun í
gær) en um tíma var
gengið2.0502. Gagnvart
sterlingspundinu stendur
Bandaríkjadalur nú í
1.9157 en var í gær 1.9075.
Gullverð hækkaði um 1.50 dali
á markaði bæði í Zúricb og
Lúndúnum og er talið að það nái
senn 190 dala markinu, sem það
náði í síðustu viku.
Það er almenn skoðun að
ráðstafanir stjórna Bandaríkj-
anna og V-Þýzkalands í því
skyni að styrkja bandarískan
gjaldmiðil hafi verið algerlega
ófullnægjandi, eða eins og fjár-
málasérfræðingur nokkur
komst að orði: „Plástur var
settur á holund." Bendir allt til
áframhaldandi spennu i gjald-
eyrisviðskiptum á næstunni.
The Fínancial Times í
Lundúnum segir um síðustu
aðgerðir til að styrkja Banda-
ríkjadal, að þegar læknir hafi
komizt að raun um gangsleysi
lyfs reyni hann aðra aðferð til
að lækna sjúklinginn. Nú hafi
v-þýzk og bandarísk yfirvöld
hins vegar afhjúpað dapurlegt
úrræðaleysi sitt með því að
halda áfram sömu lyfjagjöf.
Blaðið telur að ráðstafanir í gær
séu tilraun til að verja atvinnu-
rekstur einkaaðila fyrir eðlileg-
Framhald á bls. 18
Ródesíuskæruliðar and-
vígir allsherjarráðstefnu
London, 14. marz, Reuter.
Forystumenn rhódesiskra
skæruliðsasamtaka neituðu í
dag boði Breta um ráðstefnu
allra aðila um iandið, og
sögðust halda áfram bar
áttuaðgerðum sinum.
Joshua Nkomo og Robert
Mugabe, forystumenn skæru-
liðahreyfinganna tveggja, af-
þökkuðu boð Owens utan-
ríkisráðherra Breta í lok
fjögurra klukkustunda fund-
ar þremenninganna. í viðtali
við blaðamenn sögðust
skæruliðaforingjarnir frem-
ur vilja ráðstefnu svipaða
Mölturáðstefnunni, sem
haidin var fyrir sex vikum, og
þá eingöngu með þátttöku
Breta, Bandaríkjanna og full-
trúa skæruliða.
Nkomo og Mugabe sögðu
að afstaða Breta hefði valdið
vandræðum og töfum að
undanförnu, en hrósuðu mjög
afstöðu Bandaríkjamanna til
skæruliðahreyfingarinnar.
Þetta gerðist
1975 Aristotle Onassis,
gríski skipakóngurinn,
deyr í París, 69 ára að
aldri.
1973 Bandarískir . og
sovézkir fulltrúar hefja
fjórðu umferð SALT-af-
vopnunar viðræðnanna.
1960 Afvopnunarráðstefna
„Hinria tíu stóru“ hefst í
Génf.
1911 Bandamenn hefja
rnikla sókn gegn herjum
Þjóðverja við Cass-
ino-fjall á Ítalíu.
1913 Japanskar flugvél-
ar gera loftárás á Ilar-
win í Astralíu í Kyrra-
hafsstríðinu. Þjúðvbrjar
hrekja heri Rússa frá
Khartov.
1916 12 þúsund
Bandáríkjahermenn
undir forystu J. Pers-
hings hershöfðingja
sendir til Mexíkó til að
yfirhuga Pancho Villa
byltingarleiðtoga.
1901 Þjóðvcrjar segja
að Yangtze-samkomu-
lagið frá 1900 við Breta
nái ekki til Mansjúríu og
slitnar því upp úr við-
ræðuni í Ixmdon um
brezkt-þýzkt-japanskt
bandalag gegn Rússum.
1776 Bandaríkjaþing
samþykkir að yfirráð
brezku krúnunnar í
Bandaríkjum Norður-
Ameríku séu á enda.
II fyrir Krist. Júlíus
Caesar keisari Rómverja
myrtur.