Morgunblaðið - 19.03.1978, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. MARZ 1978
15
„Það er dýrt að halda lífvörð. Það þarf fjóra til
að gæta eins manns allan sólarhringinn...“
(SJÁt Raunir stórlaxanna)

Pavol Kohouti Bannfærður
sem ég vann. Mér er forboðið að búa
þar sem ég átti heima. Mér er
forboðið að umgangast gamla vini
nema ég vilji þá steypa þeim í
glötun. Síðan síðastliðinn laugardag
(þ.e. 28. janúar, daginn sem dans-
leikurinn fór fram) er mér meinað
um aðgang að opinberum skemmtun-
um jafnvel þótt ég afli mér aðgöngu-
miða. Síðan síðastliðinn laugardag
er Pétri og Páli hinsvegar frjálst að
berja mig í a'llra augsýn og jafnvel
þótt ég veiti enga mótspyrnu".
Kahout bárust nafnlaus hótunar-
bréf á síðastliðnu ári, og eina nóttina
voru hakakrossar málaðir á bíl-
skúrsdyr hans. En mest svíður
honum það samt, að hann segir í
bréfi sínu, hvernig mennirnir í
öryggislögreglunni frömdu þetta
síðasta óhæfuverk í gervi járn-
brautastarfsmanna, þegar sann-
leikurinn- var sá að hinir raunveru-
legu járnbrautamenn „voru í mesta
meinleysi að skemmta sér við dans
og óraði ekki fyrir því að á neðri hæð
hússins var verið að misþyrma
konum í þeirra nafni".
- MARK FRANKLAND
þótt sök þeirra megi teljast alveg Ijós.
Hún telji nauóganir varla til glæpa.
Er þessi saga til dæmis: Konu
nokkurri var nauðgað, hún bar kennsl
á nauðgarann, því að hann bjó í
nágrenni við hana, og fór hún til
lögreglunnar strax er hún komst og
kærði. Hún lýsti manninum glögglega,
en var svo miður sín, að hún kom sér
ekki að því að segja til nafns hans
þegar í stað. Lögreglumaöurinn, sem
yfirheyrði hana, nennti þá ekki að bíða
þess aö hún jafnaöi sig; hann klappaói
henni á öxlina og sagöi góölátlega:
„Eigum við ekki að sleppa þessu
núna; þú kemur bara aftur þegar hann
nauögar þér næst"!
Fyrir skömmu voru stofnuð í Berlín
samtök, sem hafa þaö á stefnuskrá
sinni að hjálpa konum, sem hefur
verið nauðgað. Þetta er starfshópur
sjálfboðaliða og í honum lögfræöing-
ar, læknar, hjúkrunarkonur og nemar
— allt konur. Standa þær símavaktir
allan sólarhringinn, alla daga og geta
konur, sem verða fyrir barðinu á
nauðgurum, hringt hvenær sem er og
beöist lögfræðiaðstoðar eða annarrar
þeirrar hjálpar sem þær kunna að
þurfa. Það er markmið starfshópsins
að „tryggja það, að konur, sem
nauögaö hefur verið, fái réttláta
málsmeðferð og lögregla, læknar og
dómarar sýni þeim tilhlýöilega virö-
ingu og sanngirni; og auk þess, sem
ekki er minna um vert, að veita þeim
siðferðilegan stuðning." Félagarnir í
starfshópnum heimsækja strax þær
sem hringja, ef óskaö er, fylgja þeim
til sjúkrahúss og til lögreglunnar,
hjálpa þeim að leggja fram kærur og
eru þeim síðan til aöstoðar í réttar-
höldunum.
í Vestur-Þýzkalandi er að jafnaói
framin nauðgun á 15 mínútna fresti,
og 35 þúsund á ári, að því er talið er.
Ýmissa hluta vegna eru þó einungis
7000 kærðar til lögreglunnar — og
ekki nema 700 nauögarar dæmdir,
sem sé hver fimmtugasti. Það má því
Ijóst vera, að full þörf var, og verður
trúlega enn um sinn, á framtaki
starfshópsins í Berlín.
— BERND BADER.
Þetta gerðist líka
Knattspyrna og pólitík
Breska blaöamannasambandið hefur lýst yfir opinberlega aö þaö hafi
rökstuddan grun um að herforingjastjórnin í Argentínu hyggist notfæra
sér heimsmeistarakeppnina í knattspyrnu í
júní næstkomandi til svipaðrar áróðursher-
feröar og nasistar hleyptu af stokkunum á
olympíuleikunum í Berlín 1936. í yfirlýsingu
blaðamannasambandsins segir meðal annars:
„Argentína er nú jafn illa þokkuð og Chile og
Kambódía fyrir viðleitni stjórnvalda til þess
að múlbinda fréttamenn og afnema tjáningar-
frelsið." — Á-ætlað er að um fimm þúsundir
erlendra fréttamanna gisti Argentínu í sumar
vegna heimsmeistarakeppninnar. Talsmenn
brezku biaðamannanna láta í ljós þá von að
fjölmiðiar veraldar sendi ekki einungis
íþróttafréttamenn á vettvang, svo að fréttaflutningurinn frá þessu
heimshorni „verði ekki einskorðaður við knattspyrnuvöllinn".
Kúba
Hin nýja Síbería
Sjö sovéskir geðlæknar hafa „gert uppreisn" gegn stjórnvöldum og
neitað að eiga þátt í því að loka andófsmenn inni á geðsjúkrahúsum,
að Amnesty International upplýsti í síðastliðinni viku. Þá höfðu tveir
þeirra raunar þegar verið fangelsaðir fyrir óhlýðni sína. Amnesty byggir
upplýsingar sínar á skjölum, sem smyglað hefur verið til London, en
þar er staðfest meðal annars að stjórnvöld Sovétríkjanna haldi enn
áfram þeirri iðju sinni að misnota geðsjúkrahúsin og haldi að auki uppi
miskunnarlausum ofsóknum á hendur því fólki sem er að reyna að
fyrirbyggja þennan ósóma. í þessu sambandi hafa menn í svipinn mestar
áhyggjur af lækninum Anatloy Barabanov, sem vann við geðsjúkrahús,
sem var alræmt sem fangelsisstofnun fyrir „óþjála“ Sovétborgara.
Barabanov var handtekinn fyrir tveimur árum, þegar hann þótti sýna
hinum inniiokuðu of mikla hluttekningu. Hann gistir nú sjálfur eina
rammgerðustu „geðveikrastofnun" Sovétríkjanna, sem er staðsett á
afskekktum stað í Síberíu.
Dæmið ekki?
Sextíu og þriggja ára gömlum dómara í Ottawa hefur verið vikið frá
störfum fyrir að eiga kynmök við vændiskonu í skrifstofu sinni.
Dómarinn, sem er giftur og á þrjú uppkomin börn, var svo seinheppinn
að nafn hans fannst í minnisbók 21 árs gamallar vændiskonu sem lenti
í höndum iögreglunnar. Óskráð símanúmer hins virðulega dómara stóð
að auki við nafniö. Hann játaði víxlsporið.
Liggur ekki á lausu
í ræðu sem dr. Owen, breski utanríkisráðherrann, hélt fyrir skemmstu
í samkvæmi í Oxford, veittist hann harkalega að Japönum og
Sovétmönnum fyrir tómlæti þeirra um
vandamál þróunarlandanna. Ráðherr-
ann minnti á að í Pearson-skýrslunni
svokölluðu, sem gerð var á vegum
Alþjóðabankans, er eindregið mælt með
því að hinar fjársterkari þjóðir verji
ekki minna en 0.7 prósentum þjóðar-
tekna sinna til hjálpar vanþróuðu
löndunum, og því marki hefðu enda
ýmsar þjóðir þegar náð eða væru við
þaö að ná því. Hinsvegar upplýsti dr. Owen að þrátt fyrir góðan fjárhag
og gilda doliarasjóði verðu Japanir ennþá einungis 0.2 prósentum tekna
sinna til þessa brýna starfs og Sovétmenn minna en 0.1 prósenti.
Ræðumaður bætti við að drjúgur helmingur framlags þeirra síðarnefndu
væri auk þess í formi hergagna af ýmsu tagi.
Sitt lítið af hverju
Kona sem er skyld forsetanum í Perú, hefur verið dregin fyrir rétt
í Los Angeles, sökuð um að smygla kókaíni til Bandaríkjanna í leynihólfi
í ferðatösku sinni fyrir sem svarar 530 milljónum íslenskra króna ...
Alþjóðlega vinnumálastofnunin og mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna hafa opinberlega borið lof á stjórnvöld Bólivíu fyrir hina nýju
stefnu þeirra í verkalýðsmálum. í bréfi til vinnumálastofnunarinnar,
sem dagsett er 27. janúar í ár, boðar Bólivíustjórn almennar kosningar
í landinu í júlí næstkoniandi og kunngerir að
auki að af því tilefni hafi öilum pólitískum
föngum verið sleppt og pólitískum útlögum
boðið að hverfa heim ... í skýrslu sem
stjórnskipuð nefnd birti á dögunum segir að
glæpir færist stórlega í vöxt í ísrael. Nefndin
fullyrðir að ótíndir bófar hafi bæði hreiðrað
um sig í viðskiptalífinu og í opinberum
stofnunum og moki þaðan saman milljónum
dala með ránum, smygli og eiturlyfjasölu ...
Um tuttugu málverkum eftir níu listmálara
var úthýst á málverkasýningu sem nýverið var opnuð í Moskvu eftir
að stjórnvöld höfðu fundið þeim það til foráttu að þau væru ýmist „klúr“,
„súrrealistisk“ eða „trúarlegs eðlis“.
Viöur-
lögin veröa
ekkert grín
Á Kúbu er hafin mikil siðvæð-
ingarherferð. Er hún farin með
hótunum aðallega. Verður nú lögð
dauðarefsing við fjölmörgum glæp-
um, ýmsum tegundum morða og
manndrápa og því að neyða unglinga
til kvnmaka, svo að nokkuð sé nefnt,
en löng fangavist við mörgum öðrum
svo sem fóstureyðingum í heimildar-
leysi, marijúanareykingum, kyn-
villutilburðum á almannafæri, við
því að einstaklingar láni fé með
vöxtum, svo og við veðmálum.
Kúbustjórn hefur látið endurskoða
refsilöggjöfina alla undanfarið og
herða hana mjög. Refsilögin höfðu
verið óbreytt í gildi frá því fyrir
byltingu og er mesta furða, að þau
skuli ekki hafa verið endurskoðuð
fyrr.
Lögin eru reyndar enn í frum-
varpi. Er það til umræðu og
þjóðþingið ekki búið að samþykkja
það, en heldur er ótrúlegt að þingið
geri miklar athugasemdir. Enda er
þegar búið að gilda nokkurn bluta
laganna til bráðabirgða, þ.e. stjórnin
gaf sjálfri sér heimild til þess að láta
beita ýmsum lagagreinum, eins og
um neyðarstand væri að ræða. Eru
þetta m.a. paragröff um dauðarefs-
ingu við nokkrum glæpum, sem ekki
voru dauðasakir við áður. Það er að
vísu tekið fram i lögunum, að
dauðarefsingu verði ekki beitt nema
í allra alvarlegustu tilvikum, en
jafnframt er þar þó heimild til þess
að lífláta menn fyrir ýmiss konar
hermdarverk, nauðganir, sjórán og
önnur rán sem aðeins vörðuðu
fangavist áður.
Castroi Stjórn hans óttast aukna
hættu á freistingum fyrir þá
innfæddu.
Það ber upp á svipað leyti, og er
tæpast alger tilviljun, að þessi lög
eru sett og von er á fleiri útlend-
ingum til Kúbu en nokkru sinni áður
— og innfæddum því meiri hætta
búin af freistingum. I sumar verður
haldið þar geysifjölmennt æskulýðs-
þing og munu þá drífa að gerspilltir
unglingar hvaðanæva, en auk þess er
ljóst að almennir ferðamenn munu
koma fleiri en í nokkurn annan tíma
og verða það margir tugir þúsunda
— líklega flestir frá Bandaríkjunum
og þeir eru vitanlega spilltastir allra.
Ýmsir kúbanskir embættismenn
hafa líka látið það í ljós opinberlega
að þeir óttist að ferðamenn muni
spilla innfæddum og vilja þeir hafa
strangt eftirlit með skiptum þeirra.
Þeir vilja orðstír Kúbu gjarnan
sem mestan, en kæra sig ekki um að
hún verði aftur frægasta spillingar-
bæli við Karíbahaf, eins og var fyrir
tíð Kastrós.
- HUGH 0‘SHAUGHNESSY.
Svipur |
Systir
hans Che
Guevara
Celia Guevart heitir ung kona og er
systir Þess frtega skssruliöaforingja Che
Guevara, sem veginn var í Bólivfu fyrir tiu
árum. Celia bjó í Argentfnu til skamms
tfma, en hefur veriö í útlegö í nokkur ár
og býr nú í Madrid. Reyndar er flest
hennar fólk í útglegð: faöir hennar á
Kúbu en bróöir hennar og systir f Madrid.
Herforingjunum, sem nú fara meö vöidin
í Argentfnu, er lítt um fjölskylduna gefiö.
Þ6 háldu Þeir öörum bróöur Celiu, Juan
Martin, eftir svo sem til minningar. Þeir
hafa hann Þó ekki tyrir augunum
daglega: hann er vel geymdur i fangelsi.
Þaö var hans vegna, aö Celia kom til
London fyrir skömmu; hún var aö vekja
athygli manna á málstað hans.
Celia minnir töluvert á mynd Che
bróöur sfns. Henni svipar líka til hans aö
lundarfari og framkomu. Hún er tús aö
segja frá honum, Þegar hún er spurö —
henni er náttúrulega Ijóst, aö frægö hans
kann aö verða yngri bróöur hennar til
framdráttar —, en manni finnst hálfpart-
inn aö hún só orðin Þreytt aö segja af
honum sögur, só búin aö segja Þær
sömu nokkuö oft. Hún kveöst hafa
heimsótt hann á Kúbu rótt eftir bylting-
una 1959, næst hittust Þau á Þinginu í
Punta del Este í Uruguay tveim árum
síðar, en Það var í sföasta sinn; eftir Þaö
hvarf hann sjónum hennar — og annarra
— inn f frumskógana og átti ekki
afturkvæmt.
Nú er henni meira umhugað um Juan
yngri bróöur Þeirra. Hann var handtekinn
fyrir róttum Þremur árum. Þaö va í
stjórnartfð Isabellu Peron. Var hann
framan af f Villa Devoto-fangelsi, Þar
sem uppÞotið varö á dögunum, en hefur
gist ýsmar dyflissur upp frá Þvi — í
Rawson, La Plata og Sierra Chica, sem
er ekki alllangt austan við Buenos Aires.
Juan hafði fengizt viö ýmislegt fram aö
Því aö hann var handtekinn; síóaat vann
hann í verksmióju. Hann tók virkan Þátt
í verkalýösmálum, og Það varö honum aö
falli. Isabellu Peron var lítió um verka-
Celia: Oröin þreytt aö segja sögur af
bróðurnum.
lýðsfólög gefiö, og ekki var núverandi
stjórn hrifnari af Þeim. Þar kom, að Juan
var borinn sökum — um „ólögleg
sambönd" og vopnaburó og fangelsaöur
fyrir. Ekki hetur veriö dæmt f máli hans,
hann hefur ekki verió yfirheyróur opin-
berlega og ekki einu sinni fengið aö hafa
tal af lögmanni. „Lögmenn, sem dirfast
aó heimsækja fanga eru ósjaldan drepn-
ir,“ segir Celia. „Þeir sem eftir lifa eru
flestir búnir aö læra af örlögum kollega
sinna og koma ekki nálægt fangelsum.
Yfirvöldin óttast, aö peir kynnu aö segja
frá Því sem Þeir sæju. Þaó kæmi
stjórninni miöur vel“.
Fáir lögmenn i Argentínu eru svo
kjarkaöir — eöa fffldjarfir öllu heldur —
aó Þeir taki að sór varnir f málum
vinstrimanna. Þaö má Því kallast heppi-
legt, fáir vinstrimenn eru leiddir tyrir róttl
Þeir eru bara geymdir, og undir hælinn
lagt hvort nokkuö fróttist af Þeim framar.
Celia Guevara frótti seinast af bróöur
sinum rótt eftir áramótin síóustu. Þá var
hann fárveikur. Fylgdi Þaö sögunni, að
honum heföi oft verió refsaö meö
einangrun.
Jorge Videla, hershöföingi og torseti
Argentínu, heldur Því fram, aö pólitískir
fangar f landinu sóu ekki fleiri en 3700
talsins. Celia Guevara segir aftur á móti,
aö fleiri en 30.000 manns hafi horfiö
sporlaust á undanförnum premur árum.
Einir 7000 sóu aö Ifkindum látnir, en Þá
eru eftir fleiri en 20.000 í fangelsum og
Þrælkunarbúðum hór og hvar um landiö.
Celia Guevara kveöst vonlítil um Þaó, aö
Þessu fólki verði bjargaö meö undir-
skriftalistum og velmeintum ákúrum.
Hún var nú samt komin til London aö
vinna Breta til fylgis við málstaö bróöur
hennar, ef Það mætti veröa til Þess, aö
hann yröi látín laus.
— RICHARD GOTT.