Morgunblaðið - 16.04.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. APRÍL 1978
Ragnhildur Helgadóttir, alþingismaður:
íslenzkir f jölmiðlar og
norræn fréttaþjónusta
Stefna Sjálfstœöisflokksins í öryggismálum óbregtt
Hér fer á eftir þingræða Ragn-
hildar Helgadóttur (S), er hún
flutti í umræðu um skýrslu
utanríkisráðherra á dögunum.
Að líta
sjálfum sér nær
Eg þakka hæstv. utanrrh. fyrir
þessa skýrslu, sem í ýsmum
greinum er ítarleg. Ég vil gjarnan
bera fram eitt málefni, sem mætti
e.t.v. teljast umkvörtun, en það
varðar samstarf okkar við Norður-
lönd. I skýrslu þessari er vikið
allnákvæmlega að samstarfi Norð-
urlanda að því er varðar áhrif
þeirra til hjálparýmsum fjariægð-
um þjóðum eða þá á hvern hátt
Norðurlönd vilja sameinast um
ýmsar aðgerðir, sem hafa eiga
áhrif á málefni fjarlægra þjóða.
Ég get ekki látið hjá líða að benda
á, að mér þykir ekki á fullnægj-
andi hátt fjallað um íslensk
utanríkismál í skýrslu okkar
utanrrh. nema einnig sé að því
vikið á hvern hátt Norðurlönd
vinna að því að bæta sín eigin
málefni sameiginlega og gagn-
kvæmt. M.ö.o., það sem virðist
skorta í þessa annars ágætu
skýrslu er, að menn flýti sér e.t.v.
nær.
Hæstv. ráðh. gerði grein fyrir
því í framsöguræðu sinni, að
ástæðan til þess að ekki væri í
þessari skýrslu fjallað sérstaklega
um Norðurlandaráð eða þess
málefni væri, að búast mætti við
skýrslu frá þn., sem á Norður-
landaráði starfar eða Islandsdeild
Norðurlandaráðs. Slík skýrsla var
gefin í fyrra en það breytir hins
vegar ekki þeim hluta málsins,
sem ríkisstj. varðar. Það fer fram
margháttað samstarf á ráðherra-
grundvelli milli Norðurlanda.
Frumkvæði ráðh. í störfum Norð-
urlandaráðs fer vaxandi og fyllsta
ástæða er til þess að fyrir því sé
gerð grein á Alþ. eins og gert er
í þjóðþingum hinna Norðurland-
anna. A ári hverju er af hálfu
ráðherrans lögð fyrir norska
Stórþingið mjög ítarleg skýrsla
um norrænt samstarf. Henni
fylgir miklu styttri skýrsla Nor-
egsdeildar Norðurlandaráðs og
auk þess grg. um helstu stofnanir
á sviði norrænnar samvinnu. Ég
held, að það væri mjög æskilegt,
að við tækjum upp sið þessu líkan,
því að það er að sjálfsögðu svo
bæði með starf Alþ. og hlutdeild
þess í starfinu innan Norðurlanda-
ráðs og starf þm. í ýmsum öðrum
samtökum þm., að alþm. eiga á því
fyllsta rétt að fá að fylgjast með
því hvað fram fer í þessum
samkundum og einnig hvað fer
fram á ráðherrafundum, sem
starfa í sambandi við þessar
alþjóðlegu samkundur. Hér er
fjallað allítarlega um Evrópuráðið
og ráðherrafundi þess, en að því er
Norðurlönd varðar einungis um
utanrrh.-fundi.
Margþætt samstarf
Norðurlanda
Ég óttast að skortur á upplýs-
ingum um það sem fram fer í
samstarfi Norðurlandanna. geti
smátt og smátt orðið til þess að
menn geri sér minni grein fyrir
því en vert væri, hvaða þýðingu
þetta samstarf hefur fyrir Island.
Á hverju einasta ári er afgreiddur
fjöldi. mála og undirbúinn fjöldi
mála, sem hefur mikla þýðingu
fyrir hversdagslegt líf og starf
þessara þjóða ailra saman og ef ég
aðeins vík að stærstu málunum,
sem unnið var að á sviði ráðh. á
síðasta ári, þá var þar um að ræða
verulega stór stefnumál á nokkr-
um sviðum. Sú starfsaðferð hefur
tíðkast á undanförnum árum og
slíkar stórar stefnuyfirlýsingar
voru samþykktar bæði í Helsing-
fors 1977 og nú í Ósló á þessu ári.
í Helsingfors voru samþykktar
stefnuyfirlýsingar á sviði bygging-
armála, á heilbrigðis- og félags-
málasviði og stefnumörkun var
gerð um umhverfismál á
vinnustað. í því efni eru ýmis
nýmæli, sem menn eru að taka upp
í löggjöf þessara landa. Það hefur
aðeins verið lítils háttar fjallað
um þetta enn þá hér á landi. Á
Norðurlandaráðsþinginu í Ósló
var samþykkt stefnumörkun ráð-
herranefndar um samgöngumál,
um umhverfismál og jafnrétti
karla og kvenna. Þetta nefni ég
aðeins til þess að minna á, á
hversu mörgum sviðum unnið er.
Það segir sig sjálft, að ef skýrsla
væri um þetta gefin, væri þarna af
mjög mörgu að taka og margar
hugmyndir, sem nýtilegar væru
hér á okkar þingi. Ég mun hins
vegar 'ekki fara nákvæmlega út í
þessi mál, því að ég geri ráð fyrir,
að formaður Islandsdeildar Norð-
urlandaráðs, sem er hv. 4. þm.
Reykn., Jón Skaftason, gefi þing-
inu skýrslu um starf Norðurlanda-
ráðs síðasta ár, en hv. 4. þm.
Reykn. er einmitt nú í dag erlepdis
á fundi á forsætisnefnd Norður-
landaráðs og getur þess vegna ekki
tekið þátt í þessari umræðu.
íslenzkir
fjölmiðlar
og norræn
fréttaþjónusta
Ef ég mætti nefna eitt málefni,
sem mér virðist að gæti orðið til
þess að auka mjög og bæta
samstarf okkar við Norðurlanda-
þjóðirnar, þá er það fréttaþjónust-
an. Ég tel, og ég veit, að flestir hv.
þm. eru sammála um það, að það
hefur verulega þýðingu fyrir
íslendinga að halda áfram að
styrkja þann þátt í okkar stjórn-
málum og okkar menningu, sem
er norrænn. Aðstaðan til þessa er
e.t.v. ekki að öllu leyti eins góð
eins og vera þyrfti. Ef litið er til
þess, að nú um nokkurra ára skeið
hefur ísland ekki haft beint
samband við neina norræna
fréttastofu, þá sést, að þarna er
um töluvert takmarkaðar leiðir að
‘ræða til þess að sýna okkur
íslendingum í fjölmiðlum okkar,
hvað er að gerast í heiminum í
kringum okkur. Ég vanmet vissu-
lega ekki það samband, sem við
Ragnhildur Helgadóttir.
höfum við fréttastofur hins engil-
saxneska heims, en vissulega eru
einnig á Norðurlöndum stórar og
miklar fréttastofur, sem ég tel í
raun og veru alveg fráleitt, að við
skulum ekki hafa beint samband
við. Þarna er að vísu um nokkurt
kostnaðaratriði að ræða, en ég
held hins vegar, að þetta atriði sé
svo mikilvægt, að þarna sé vissu-
lega ástæða til að reyna að leysa
vandann og það jafnvel á grund-
velli utanríkisráðherra. Leysa þarf
þetta mál til þess að upplýsa betur
almenning á Islandi og létta undir
með íslenskum fjölmiðlum með því
að norrænir utanrrh. legðu þessu
máli sitt lið.
Herra forseti. Erindi mitt í
ræðustól var einungis að hreyfa
við þessum eina þætti máls í
þessari viðamiklu skýrslu. Hún
fjallar um margvíslega hluti. Ég
vildi aðeins leggja á það áherzlu
eins og ég hef raunar áður gert, að
samstarfi Norðurlanda verði gerð
ítarlegri skil í skýrslu utanrrh.
Þar er óneitanlega um að ræða
eitthvert mikilvægasta ávið í
íslenskum utanríkismálum og svo
hefur verið um langt skeið. í
þessum efnum höfum við tekið
mikinn þátt og það skýtur nokkuð
skökku við og lítur næstum því
einkennilega út, að ekki sé á þá
hluti minnst í svo viðamikilli
skýrslu.
Sjálfstæðis-
flokkurinn og
öryggismálin
Áður en ég hverf úr ræðustóli,
herra forseti, get ég ekki látið hjá
líða að víkja örfáum orðum að
þeim aths., sem hv. 3. þm. Reykn.,
sem nú situr í forsetastóli, lét falla
hér i sinni ræðu, er hann fjallaði
um utanríkismál og Sjálfstfl. Hv.
3. þm. Reykn. gerði mikið úr því
að mismunandi skoðanir væru
uppi í Sjálfstfl. að því er varðaði
framkvæmd varnarmálanna og hv.
þm. taldi, að þessar skoðanir
byggðust á því að sjálfstæðismenn
hefðu í grundvallaratriðum mis-
munandr aðstöðu til mikilvægis
varnanna á Islandi. Ég held, að hv.
þm. fari þarna villur vegar, því að
það er löngu ljóst og margkomið
fram opinberlega, að stefna Sjálf-
stfl. í utanríkismálum hefur í engu
breytzt. Hún er mörkuð af lands-
fundi Sjálfstfl. Hún er staðfest af
flokksráði Sjálfstfl. og grundvall-
aratriðið er þetta: afstaða Sjálf-
stfl. til varna Islands markast af
íslenzkum öryggishagsmunum.
Tilraunir fólks til þess að láta svo
líta út, að þar séu aðrir hagsmunir
í fyrirrúmi, eru á sandi reistar.
Það er óskhyggja andstæðinga
Sjálfstfl., að töluverður hluti
sjálfstæðismanna sé nú í raun og
veru búinn að tjá sig um það, að
stefna Alþb. að mér skildist
gagnvart vörnum á Islandi hafi
verið sú rétta stefna, þ.e.a.s. eins
og hv. þm. ræddi um, menn gerðu
lítið úr gildi varnarliðsins á
Islandi. Að því leyti virtist hv. 3.
þm. Reykn. fagna því, sem kallað
hefur verið Aronskusjónarmið í
varnarmálum. Ég held þó að þegar
vel er að gáð, þá sé niðurstaða hv.
þm. ekki rétt. Margsinnis hefur
verið sýnt fram á það, að niður-
staða skoðanakönnunarinnar, sem
framkvæmd var í sambandi við
prófkjör sjálfstæðismanna hér í
Reykjavík, gaf í raun og veru alls
ekki upplýsingar um það, að stefna
Sjálfstfl. í varnarmálum hefði
breyst. Hún benti heldur ekki til
þess að nú vildi Sjálfstfl. taka
gjald fyrir veru varnarliðs í
landinu. Það var ljóst, að hér var
um að ræða málefni, sem var á
þann veg lagt fyrir, að svarið
mátti túlka á margan veg og gaf
því í raun og veru alls ekki heimild
til þess að draga þá ályktun, að
Sjálfstfl. setji í fyrirrúm aðra
hagsmuni en alíslenzka öryggis-
hagsmuni og öryggishagsmuni
eina, að því er varðar veru
varnarliðs í landinu. Ég mun ekki
ræða þessi mál frekar vítt og
breitt. Mér fannst aðeins ástæða
til þess að undirstrika þetta.
Að því er varðar fullyrðingu hv.
3. þm. Reykn. um það, að skoðana-
ágreiningur væri innan hæstv.
ríkistj. um þetta efni, þá er það
auðvitað ljóst og hefur komið fram
hér á Alþ., að uppi eru skoðanir
um það, að ýmislegt mætti endur-
skoða í framkvæmd varnanna hér
á landi, en þær till., sem settar
hafa verið fram af sjálfstæðis-
mönnum hér á Alþ. um þetta efni
rúmast að ég held allar saman
innan varnarsamningsins eins og
hann er. Ég get ekki séð að til þess
að athuga þau atriði, sem aðrir
sjálfstæðismenn hafa bent á hér í
Alþ. í vetur, þurfi til að koma nein
breyting á sjálfum varnarsamn-
ingnum. Á þetta vil ég benda til
þess að undirstrika, að að þessu
leyti til er stefna Sjálfstfl. á sviði
varnarmála og öryggismála
óbreytt, sem og aðalatriðið, sem ég
áður hafði nefnt. Stefna Sjálfstfl.
í varnarmálum og öryggismálum
markast af íslenzkum öryggis-
hagsmunum.
UMF Hruna-
manna 70 ára
Syðra-Langholti, 13. apríl.
RYSJÓTT tíðarfar hefur verið hér
í Hrunamannahreppi, svo sem víða
annars staðar á landinu í vetur.
Snjólétt hefur þó verið og færð á
vegum því oftast ágæt. Hér inn til
landsins eru veður oftast hægari
en við ströndina, en frostharka oft
meiri.
Því er talsverður klaki í jörðu nú
og þegar hlýnaði sá fljótt á vegum,
sem þola illa hina þungu
flutningabíla sökum ofaníburðar-
leysis.
Mikið og öflugt félagslíf hefur
verið hér í vetur eins og jafnan
áður. Ber þar hæst fjölbreytta
starfsemi ungmennafélagsins, sem
ávallt hefur starfað af miklum
þrótti.
Ungmennafélag Hrunamanna
var stofnað 17. apríl 1908 og er því
að verða 70 ára. Af því tilefni
verður efnt til afmælisfagnaðar í
félagsheimilinu að Flúðum laugar-
daginn 22. apríl klukkan 21. Éru
allir núverandi og fyrrverandi
félagar velkomnir til þessa
afmælishófs. Núverandi formaður
UMF Hrunamanna er Kristmund-
ur Sigurðsson. — Sig. Sigm.