Morgunblaðið - 16.04.1978, Blaðsíða 4
36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. APRÍL 1978
Á ökrunum bogra konurnar viö að planta út hrísgrjónaplöntunum. Þaö verk getur engin
vél unniö.
Hún aitur viö vefinn sinn og framleiðir hiö ffna thaisilki, kemst upp í hálfan sjöunda
metra á dag.
Þar er vatnið
volgt og gjöfult
Framhald af bls. 33.
fólki og nienjíun. En baðstaðurinn
fræjii ou fíni, Pattaya, lij'j'ur austan
við Banj;kok með j'læsihótelum
sínum ojí ferðamannaþjónustu.
Þetta er um það leyti, sem munkarn-
ir í j'uiu kufiunum eru að ljúka
morj'unj'önj'u sinni með hrísj'rjóna- í
skálina frá húsi til húss. íbúarnir
telja það mikla blessun að fá að setja
í hana hrísj'rjón. Þeir biðja ekki oj;
þetta verður eina máltíð daj;sins hjá
þeim.
Utan við borgina er fólkið farið að
boj;ra á hrísj;rjónaörkunum, stand-
andi í volj;u vatninu við að planta út
hrísj;rjónapiöntum. En það verk er
eitt af þeim örfáu í veröldinni, sem
aldrei hefur tekist að finna upp vél
til að vinna. Sólin hellir j;eislum
sínum oj; j;iampar á vatninu, sem
konurnar spej;last í með sérkenni-
lej;u köntuðu stráhattana til varnar
sóiinni. Hrísj;rjónauppskera fæst
tvisvar sinnum á ári í þessu
frjósama iandi. Enda er það oft
nefnt hrísjírjónaskál Asíu, því Thai-
land j;etur séð fieiri þjóðum fyrir
þessari undirstöðufæðu austurins.
Sums staðar eu menn ekki komnir
lenj;ra en að piæjya með uxa oj;
frumstæðum tréplój;i ofan í vatninu.
Oj; þar sem ekki eru hrísj;rjónaekrur
er dálítið skrýtið að sjá kannski fólk
vaðandi í mitti í j;rasinu með
’veiðistönj;.
Loftslajíið í Thailandi er ákaflej;a
j;ott. Heiti tíminn «tendur frá
marzlokum oj; allt fram í maí, en við
tekur nokkuð svalur rej;ntími frarn.
í júnílok. í lok rej;ntímans er rakinn
op hitinn orðinn svo maj;naður, að
saj;t er að loftslaj;ið j;eti eyðilaj;t
undirvaj;ninn á híl á einni viku. Allt
j;rotnar. Xú tekur blár himinn oj;
notalej;ur hiti við í nokkrar vikur.
Frá júlílokum op' fram í september
er svo tími rej;nskúranna oj; frá
október fram í marz skínandi
hitabeltisveður, oft með svölum
kafla í janúar. Éj; var þarna á ferð
í áj;ústmánuði sl. Þá voru bændurnir
að planta út seinni uppskerunni.
Eftir að því erfiða verki er lokið líða
8—10 vikur. Vatnið kemur inn yfir
akrana oj; ber með sér frjósaman
áburð frá ánum. Um allt landið eru
áveitur. Nú orðið eru víðast notaðar
mótordælur til að veita vatni á hærri
staði, en áður voru til þess notaðar
vindmyllur eða hjól stij;ið. Eftir að
búið er að planta út, er hlé hjá
bændunum, þar til uppskerutíminn
er kominn oj; þeir þreskja grjónin,
hrista þau í sáldri með strekktu
stráneti.
Norður i Chianj; Mai kom ég í
lakkverksmiðju, þar sem lítið var um
að vera þá stundina, því bændadæt-
urnar úr nágrannasveitunum voru
allar farnar heim til sín að hjálpa
foreldrunum við hrísgrjónaplöntun-
ina. Þar sem launin eru lág, er
ákaflega mikilvægt fyrir alla fjöl-
skylduna að vel takist til með
hrísgrjónauppskeruna. Eftir plöntun
snúa stúlkurnar svo aftur til vinnu
sinnar við handiðnaðinn, en hlé er
hjá gamla fólkinu heima. Þá er hægt
að sitja á skurðbakka og veiða í
matinn fisktitti sem iðulega synda
úr ánum inn á hrísgrjónaekrurnar.
En við ferðafólkið vorum nú komin
þar sem við blöstu tré ávaxtarækt-
enda í þessu gnægtalandi. Og
framundan námur, þar sem salt er
unnið úr sjó á stóru svæði. Sjónum
er veitt inn yfir landið, vatnið
pressað úr með völturum og það sem
eftir verður látið gufa upp. 1
sólarhita hitabeltisins tekur mánuð
að þorna á. Bændurnir eiga sjálfir
sína skika eða 60'? af þessu landi,
en stærri framleiðendur 40'/í og
mynda þeir einhvers konar sam-
vinnufélag. Þarna voru bændurnir
að flytja saltið sitf í körfum á bakinu
og hlóðu því í galta, sem þaktir voru
með strábryiðum, líkt og gert er við
hey heima á íslandi.
• A vatnavegi
Nú höfðum við beygt frá sjónum
og ekið inn í landið. Vorum komin
norður undir hina frægu brú yfir ána
Kwai, sem kvikmyndin heimskunna
með áleitna laginu var gerð um. Hún
stendur þar enn, þó lítið sé orðið
eftir af Burmabrautinni, sem Japan-
ir neyddu brezka stríðsfanga til að
leggja gegnum frumskóginn. Skógur-
inn er fljótur að síga á aftuur og
þurrka út mannanna verk.
Þarna býr fjölskylda, sem á sinn
litla jarðskika og vinnur heima úr
Pálmatrjám alit sem hægt er. Ur
bolnurn fæst síróp. Vökvinn látinn,
drjúpa úr skurði á trénu í bambus-
bauk, sem er tæmdur tvisvar sinnum
á dag. En eigandinn lætur vökvann
svo krauma á stórri pönnu yfir eldi
inni í strákofanum sínum, veiðir
froðuna ofan af og fær sykur, sem
settur er á markað í plastpokum.
Kókoshneturnar eru sóttar upp í
krónur trjánna og kjarninn unninn.
Og pálmalaufið er þurrkað og nýtt í-
stráþök. Hefur eigandinn þannig
ágætar tekjur af smárri spildu, sem
vel er nýtt. Á milli pálmatrjánna eru
lægri ávaxtatré af ýmsum gerðum.
Og þar vaxa bananatré með þessum
litlu sætu thailensku bönunum og
hefi ég aldrei fengið betri banana.
En raunar vaxa 17 tegundir banana
í landinu. Þarna tekur hvert smábúið
við af öðru með pálmatrjám.
Landið er vott og skurðirnir liggja
þar sem net út frá ánum. Við
skiptum um fararskjóta, stígum út
úr bílnum^ og í iangan, mjóan
eintrjánung með hjálparmótor -og
löngu púströri aftur úr. Það er
.stórkostlegt að fara eftir þessum
vatnavegum, sem svo mjög eru
notaðir á þessum slóðum. Húsin
beggja vegna standa á staurum milli
trjánna, alveg úti við skurðinn. Á
brúnu teakviðarhúsunum er verönd
út yfir vatnið, sem bátar leggjast að.
Litlir eintrjánungar eru hvarvetna á
ferðinni, róið af ótrúlegri leikni. I
mörgum þeirra eru konurnar í
litfögrum búníngum með stráhatt-
ana til hlífðar á leið á markaðinn
með bátinn hlaðinn afurðum, græn-
meti, ávöxtum, fiski eða kjöti. En
thailensku húsmæðurnar þurfa að fá
sinn ferska mat af markaðinujn á
vatnasvæðunum sem annars staðar.
Þarna er maturinn ódýr. Svínakjötið
kostar 15 kr. kg, fiskurinn sáralítið.
Hægt er að sjá beint inn í búðirnar
af skurðinum og raunar víða inn í
íbúðarhúsin. Þar er lítið um hús-
gögn, en hvarvetna má sjá á veggjum
myndir af konunginum, drottning-
unni og Búdda. Drottningin og
konungurinn eru mjög ástsæl í þessu
landi, enda er það ávallt hið fyrsta
sem hver byltingarstjórn í Thailandi
gerir, að lýsa því yfir í útvarpi að
hún muni ekki hreyfa við konungs-
fjölskyldunni og hafi stuðning henn-
ar.
Sem báturinn okkar líður um
þrönga skurðina, sjáum við karla
dytta að bátum sínum við vatnið og
aðrir eru að dýfa neti í vatn frá
svölum húsanna. Konurnar sitja á
hækjum sínum á tröppunum og þvo
matarílát eða fatnað upp úr skurðin-
um. Sumir fá sér bað, stinga sér í
hlýtt vatnið án þess að fara úr
baðmullarpilsinu, binda það bara
saman milli fótanna. Þegar komið er
upp úr, þarf ekkert annað en bregða
þurrum dúk utan um sig og láta
þann blauta falla á jörðina. Einfalt
og þægilegt. Stundum gengur erfið-
lega að komast fram hjá öðrum báti
á mjóum skurðinum. Öll tilveran
virðist dúa — vatnið, báturinn og
trén, sem teygja greinarnar út yfir
skurðinn.
Við komum á „fljótandi markað-
inn“, Dambobn Sadva, við ár- og
skurðamót, þar sem hundruð báta
eru á ferð. Verzlanirnar eru í röðum
meðfram vatninu og gengið fráman
við þær á pöllum. Bátur kemur upp
að og sölukona býður heita súpu í
skál til kaups beint upp úr bátnum.
í öðrum báti blandar karl ótal
smáréttum út í hrísgrjónaskálar og
selur þeim sem um pallana fara. Allt
er á ferð og flugi á skurðunum fyrir
framan, enda markaðurinn á kross-
götum eða réttara sagt krossskurð-
um. Rónir eintrjánungar vagga
innan um mótordrifin hávaðasöm
langskip. Þessi markaður dregur
fatnað og glysvarning fram 2—3
tíma um miðjan daginn, en annars
selur hann mest matvæli til fljóta-
fólksins. Því má skjóta hér inn í að
skammt frá Bangkok er fljótandi
markaður, sem farið er á kl. 6 á
morgana, en hann er orðinn yfirfull-
ur af ferðafólki og þrengsli mikil á
skurðunum.
Aftur notum við bílinn til að aka
okkur á milli vatnasvæða, núna út að
fljótinu Nakorn Chaise, þar sem
farartækið er prammi með þaki til
skjóls fyrir sólinni og dreginn af
báti.
Þarna er áin breið og jöfn. Á henni
flýtur ógrynni af trjágreinum, sem
slitnað hafa af og berast út úr
skurðunum. Sölumaður þýtur á
eintrjánungi með sterkum mótor
niður ána og flautar í sífellu með
skerandi hljóði. Húsmæðurnar á
árbakkanum koma niður á bryggju
og veifa honum, ef þær vilja gera við
hann viðskipti. Hver sölumaður
hefur sitt hljóð, brauðsalinn, ávaxta-
salinn, grænmetissalinn o.s.frv. Við
sitjum undir sóltjaldinu og dreypum
á ávaxtavíni. Ferðinrii er heitið að
fljótandi veitingahúsi til að borða.
Þar hefur landeigandi komið upp
ferðamannastað í skóginum, Rósa-
görðum svokölluðum, þar sem dag-
lega er boðið.upp á það sem kallað
A leid á markaöinn með afuröir heimilisins, jak-ávexti.
Húsin standa á stultum við skurðina og í skuröinum eru föt og matarílát Þvegin. Og
Þar er hægt aö sulla og baöa sig.