Morgunblaðið - 27.04.1978, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 1978
Viðbrögð stjómarandstöðunnar:
Skattalagafrumvarp-
ið horfir til bóta
— en of skammur tími ætlaður til afgreiðslu þess —
Fá þingmál hafa vakið meiri athygli á þessu
þingi en stjórnarfrumvörp um skattlagabreyting-
ar og staðgreiðslu. Framsögur f jármálaráðherra,
Matthíasar A. Mathiesen, hafa verið birtar hér í
Mbl. Hér á eftir verða lauslega rakin fyrstu
viðbrögð stjórnarandstöðu við frv. þessum.
Hefur reynst ríkis-
stjórninni erfitt
Lúðvík Jósepsson (Abl) sagði
m.a. að skattlagabreytingu hefði
verið lofað þegar í stjórnarsátt-
mála núv. ríkisstjórnar. Það, að
frumvörp kæmu fyrst fram er
nokkrar vikur væru eftir kjör-
tímabils, sýndi, að þetta mál hefði
reynst ríkisstjórninni allerfitL
Rúmt ár væri að vísu síðan
ríkisstjórnin hefði gert tilraun til
að breyta skattalögum, en um það
mál virtist þá hvorki samstaða í
ríkisstjórn né stjórnarflokkum.
Það frv. dagaði því uppi. Þetta frv.
kemur of seint fram til að fá
eðlilega meðferð, ef afgreiða á það
fyrir þinglok.
LJó sagði atvinnureksturinn
hafa búið að vilhöllum skattalög-
um. Mýmörg atvinnufyrirtæki
greiddu annaðhvort engan eða
sáralítinn tekjuskatt. Þessi
skattalagagalli væri ekki nægilega
sniðinn af í framkomu frv. Ymsir
aðilar hafa og haft tækifæri til að
draga tekjur sínar undan skatt-
lagningu. „Heilar stéttir eru
nefndar í þessum efnum." Við
þessu er heldur ekki hreyft í frv.
Nú er að vísu gerð tilraun til að
skilja á milli atvinnurekstrar í
minni háttar starfsemi og annarra
persónutekna viðkomandi. En
ákvæði frv. um þetta efni eru mjög
óljós.
Ég tel að stefnt sé í rétta átt í
frv. varðandi skattlagningu hjóna,
þ.e. sérsköttun, þó athuga þurfi vel
ákvæði frv. um þetta efni. Það er
NOKKRAR umræður urðu um
innri stjórnun bjóðieikhússins
þegar frumvarp til laga um
Þjóðleikhúsið kom til annarrar
umra'ðu í efri deild. Axel Jónsson
(S) mælti með nefndaráliti
menntamálanefndar e.d.. sem
hann kvað ekki hafa gert neinar
breytingar á frumvarpinu og
leggja til að það yrði samþykkt
óbreytt. Allir nefndarmenn skrif-
uðu undir þetta álit en Ragnar
Arnalds með íyrirvara.
Ragnar Arnalds (Abl) gerði
síðan grein fyrir breytingatillög-
um við frumvarpið er hann hefur
gert, en það er í fyrsta lagi þess
efnis að Þjóðleikhúsið skuli árlega
fiytja óperur, söngleiki og sýna
listdans, í öðru lagi að tekið yrðu
tillit til óska leikara og starfs-
manna um aukið atvinnulýðræði
innan stjórnar leikhússins, þannig
að ráðherra skipaði fimm menn í
ráðið til 2ja ára í senn, þar af þrjá
samkv. tilefningu Starfsmanna-
félags Þjóðleikhússins og tveir
þeirra skulu vera úr hópi fastráð-
inna leikara og leikstjóra. Þjóð-
leikhússtjóri eigi ávallt sæti í
leikhúráðinu með atkvæðisrétti,
þannig að falli atkvæði jöfn í
ráðinu ráði atkvæði hans. Þá gerir
Ragnar í tillögum sínum m.a. ráð
fyrir að Þjóðleikhúsinu sé heimilt
að ráða til starfa leikritahöfund,
t.d. erfitt að komast út úr
50%-reglunni án þess að ýmis
vandamál komi upp. Hugsanlegt
er að 50% -reglan verði látin ganga
út á nokkrum árum.
LJó vék frekar að einstökum
efnisþáttum frv. Hann sagði m.a.
að ákv. frv. um skattiagningu
söluhagnaðar væru hvað veiga-
mest. Þar er hins vegar um
vandasamt og flókið mál að ræða.
Skattlagning á hagnaði, sem fram
kemur við sölu á eignum, er
réttlætanleg í vissum tilfellum.
Hins vegar er enginn vafi á því, að
þar er um breytilegar aðstæður að
ræða. Það getur t.d. orkað tvímæl-
is að skat'tleggja einhvern út-
reiknanlegan hagnað, sem til
fellur í sérstökum tilfellum. Ég
mun geyma mér að ræða það efni
þar til síðar, vegna þess hve fáir
tónskáld eða aðra höfunda til allt
að eins árs í senn og að því skuli
stefnt að a.m.k. einn höfundur sé
starfandi í leikhúsinu á hverjum
tíma.
Þaö kom fram í máli Ragnars að
hann taldi eðlilegt að komið yrði
að minnsta kosti að nokkru til
móts við óskir Þjóðleikhúsfólks
um aukin ítök í stjórn Ieikhússins,
enda kvaðst hann telja að hin eldri
ákvæði um að hinir pólitísku
flokkar skipuðu leikhúsráðsmenn
væri tímaskekkja, í engu samræmi
við tíðarandann. I þessu sambandi
vitnaði Ragnar til samninga
Reykjavíkurborgar og Leikfélags
Reykjavíkur um stjórnun borgar-
leikhússins og kvaðst telja það til
fyrirmyndar.
Albert Guðmundsson (S) kvaðst
vildu vekja athygli Ragnars á- að
ekki væru allir borgarstjórnarfull-
trúar sáttir við þá tilhögun er
tekin hefði verið upp varðandi
borgarleikhúsið og kvaðst telja
varasamt að afhenda með þessum
hætti mannvirki, er kostað hefði
verið til miklum fjármunum.
Reyndar kvaðst Alþert vera and-
vígur því að borgarleikhúsið risi í
þeirri stærð sem nú væri afráðið.
Jón Ármann Héðinsson (A) lýsti
sig hlynntan tillögu Ragnars um
óperuflutninginn og tók undir með
Ragnari hversu illa væri búið að
þingmenn eru viðstaddir í kvöld,
sem og um ýms önnur ákv. frv.
LJó sagðist vilja taka strax fram
að frv. um staðgreiðslu opinberra
gjalda hefði ekki fengið nægjan-
legan undirbúning — að sínu mati.
— Ég efast að vísn ekki um að
st-fnt verður að staðgreiðslu
skatta en það mál á alllangt í land
enn, til þess að hægt sé að móta
ákveðna framkvæmd. Það verður
því naumast að lögum á þessu
þingi, enda eðlilegt að það verði
geymt, og að þeir, sem þarna eiga
mikilla hagsmuna að gæta, t.d.
bæjarfélög, fái að segja sitt álit á
málinu.
Skattalög
vinstri stjórnar
og reynslan af þeim
Gylfi Þ. Gíslason (A) sagði
vinstri stjórnina hafa komið fram
nýjum skattalögurn árið 1972. Þá
löggjöf væri enn verið að fram-
kvæma. Hún væri meingölluð og
hefði fyrst og fremst reynst
löggjöf um skattlagningu launa-
fólks. Þá börðumst við (1972), ég
og núverandi fjármálaráðherra,
söngvurum hér á landi, en hann
kvaðst ekki treysta sér til að fylgja
öðrum breytingatillögum Ragnars,
þar sem engin von væri til að
samstaða næðist um þær.
Axel Jónsson tók nú aftur til
máls og ítrekaði að nokkurt kapp
væri lagt á að þetta frumvarp
hlyti afgreiðslu á þessu þingi, því
að öllum væri ljóst að mikil
nauðsyn væri að fá fram þær
lagabreytingar sem í frumvarpinu
fælust. Einnig tók Einar Ágústs-
son til máls. Hann kvaðst vera
óperuunnandi en þó ekki geta
fallist á að eðlilegt væri að skylda
Þjóðleikhúsið til að flytja fleiri en
eina óperu á ári hverju, því að það
gæti reynst stofnuninni ofviða.
Hann lýsti stuðningi við tillögu
Ragnars um að Þjóðleikhúsið
mætti ráða höfunda í allt að eitt
ár og taldi fráleitt að bjóða
höfundum upp á 3ja mánaða
ráðningatíma af þessu tagi, eins og
gert .væri í frumvarpinu. Einar
kvaðst ekki vilja ganga of langt í
því að afhenda starfsfólkinu stjórn
leikhússins en taldi sjálfsagt að
koma til móts við starfsfólkið að
einhverju leyti. Lagði hann til að
þingmenn tækju sér frest til að
vinna tillögurnar frekar og ná
samstöðu um þær. Undir þetta tók
Ragnar Arnalds og var þá umræðu
frestað.
gegn þessari löggjöf. Reynslan
hefur staðfest gagnrýni okkar í
einu og öllu. Það kom mér því ekki
á óvart, sagði GÞG, ,.ð endurskoð-
un skattalaga var eitt af aðalmál-
um í sáttmála ríkisstjórnar, sem
núv. fjármálaráðherra á sæti í.
Mig undraði hins vegar að hvert
árið leið af öðru án þess að frv. að
skattlagabreytingu kæmi fram.
Var fjármálaráðherrann e.t.v.
búinn að gleyma fyrri gagnrýni
sinni á gildandi skattalög? Eða var
samstarfsflokkurinn, sem hlut átti
að setningu núgildandi laga, ófús
að gera breytingar á þessu af-
sprengi sínu?
Frumvarpi til breytinga á
skattalögum var loks útbítt á
síðasta þingi. Það frv. var frá
embættislegu sjónarmiði mjög vel
unnið. En ekki liðu nema 2 vikur
unz í ljós kom, r.ð engin samstaöa
var í stjórnarflokkunum um frv.
Það var ekki stjórnarandstöðu að
kenna að það frv. gekk ekki fram.
Nei. Stjórnarflokkarnir komu sér
einfaldlega ekki saman um málið.
Loks nú á síðustu vikum þings
kæmi fram skattlagafrumvarp. Og
annað frv. um staðgreiðslu opin-
berra gjalda. Þetta, eru að vísu
ekki góð vinnubrögð. Tvær vikur
eftir af þingi og meir en 50
stjórnarfrv. óafgreidd. Þrátt fyrir
þetta tel ég nauðsynlegt að skatt-
lagafrv. fái afgreiðslu fyrir þing-
lok. Ég og þingfl. Alþýðuflokksins
erum reiðubúnir til að stuðla að
því, að frumvarpið nái fram að
ganga, þ.e. að breytingar verði
gerðar á skattalögum í grund-
vallaratriðum í þeim anda, sem í
frv. felst. Við áskiljum okkur að
vísu fyllsta fyrirvara til að flytja
eða fylgja breytingartillögum. En
núverandi skattalöggjöf er svo
meingölluð að þetta mál þarf að
hafa forgang um afgreiðslu. Ég tek
hins vegar undir það með LJó að
ég tel enga von til þess að hægt sé
að afgreiða frv. um staðgreiðslu
skatta nú, enda er það ókynnt mál.
Tek undir hvert orð
Magnús Torfi Ólafsson (SFV)
kvaðst taka undir hvert orð
síðasta ræðumanns um nauðsyn-
ina á því að breyta gildandi
skattalögum. Hins vegar bæri að
leiðrétta það að vinstri stjórnin
bæri alfarið ábyrgð á gildandi
fliomGi
skattalögum. Skattalögum heföi
að vísu verið breytt 1972. En að
meginstofni væri þau frá eldri tíð,
er GÞG hefði setið í ríkisstjórn.
Því miður raskaöi vinstri stjórnin
þeim lögum ekki nægjanlega, sagði
MTÓ.
MTÓ sagði núv. ríkisstjórn hafa
sýnt einstök handabakavinnu-
brögð í flestum greinum. Ósam-
komulag innan stjórnarflokkanna
sé höfuðorsök þess að ekki hafi
fyrr verið horfið að skattlaga-
breytingum. Og nú er ætlast til
þess að Alþ. afgreiði framkomið
stjórnarfrv. á jafn mörgum vikum
og það hefur tekið stjórnarflokk-
anna mörg misseri að undirbúa
það. En þó vil ég fullyrða, að í frv.
má finna allmörg atriði, sem
virðast horfa til bóta. En sér í lagi
vegna þess að þetta frv. er tengt
frv. um að taka staðgreiðslu
skatta, er sérstök ástæða til að
skoða ákv. frv. vandlega og gera
sér grein fyrir áhrifum þeirra í
framkvæmd.
Ekki boðleg
vinnubrögð
Karvel Pálmason (SFV) sagði
það ekki boðleg vinnubrögð að
leggja svo viðamikil frumvörp
fram á síðustu dögum þingsins. I
raun ætti stjórnarandstaðan ekki
að láta bjóða sér slík vinnubrögð.
KP sagði meginstofn gildandi
skattalaga frá tímum GÞG í
ríkisstjórn viðreisnarára. Skatta-
löggjöf hefði alla tíð verið óhag-
stæð launþegum. Það skal þó
viðurkennt að ekki var gengið
nógu langt í að leiðrétta ranglætið
við skattlagabreytingar vinstri
stjórnar 1972. Það á ekki sízt við
um þau mörgu fyrirtæki í landinu
sem verið hafa skattlaus um
árabil.
Ég ítreka sagði KP að vinnu-
brögð af því tagi, sem Alþingi eru
nú sýnt, eru ekki boðleg, að ætlast
til að það afgreiði á svo skömmum
tíma jafn viðamikinn skattlaga-
bálk, að ég tali nú ekki um ef
jafnframt er ætlast til að stað-
greiðslufrumv. nái fram að ganga.
Breytingar
til hins betra
Ilalldór E. Sigurðsson, land-
búnaðarráðherra, sagði það fjarri
Gylfi og
MTÓ styðja
verðlags-
málafrnm-
varpið
VIÐ atkvæðagreiðslu í neðri
deild um stjórnarfrumvarpið
um verðlagsmál kom fram að
bæði Gylfi Þ. Gíslason, formað-
ur þingflokks Alþýðuflokks-
ins. og Magnús Torfi Ólafsson.
formaður Samtakanna. styðja
frumvarpið.
Gylfi Þ. Gíslason gerði grein
fyrir atkvæði sínu og kom þar
fram að þingflokkur Alþýðu-
flokksins hefur samþykkt að
taka ekki flokkslega afstöðu til
málsins. Gylfi sagðist mundu
greiða atkvæði með frumvarp-
inu þar sem um væri að ræða
efnislega sama frumvarp og
hann hefði flutt 1969 en varkti
athygli á að núverandi við-
skiptaráðherra, flutningsmað-
ur þessa frumvarps, hefði þá
verið aðalandstæðingur hins
eldra frumvarps og flokkur
hans þá tekið flokkslega af-
stöðu gegn því.
Kapp lagt á afgreiðslu
nýrra í>j óðleikhúslaga
Lúðvik
Gylfi Þ.
Karvel
Iialldór E.
Matthías Á.
Skattalög vinstri stjórnar fyrst og fremst
lög um launaskatt, segir Gylfi Þ. Gíslason