Morgunblaðið - 30.04.1978, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. APRÍL 1978
„Aukinn áhugi
fyrir útskurði”
Sveinn Ólafsson myndskeri er
einn af fáum lærðum fa(ímönn-
um í þeirri iistnrein á landinu.
Hann hefur verkstæði við
Skejjftjagötu í Reykjavík og
hefur smíðað og skorið út
þúsundir hluta sem hafa farið
víða út á land. Vinnuherbergið
hans er ekki stórt, en það er vel
nýtt og þótt þröngt sé'til veggja
er hugmyndaflug myndskerans í
verkefnum í öfugu hlutfalli við
það, síbreytilegt og sérkenni-
legt.
Sveinn lærði myndskurð í
Reykjavík hjá Karli Guðmunds-
syni sem var með vinnustofu á
Laufásvegi 18 A. Þetta var á
árunum 1945—1949, en Karl
hafði lært hjá Ríkarði Jónssyni.
„Síðan hef ég unnið í þessu að
mestu,“ sagði Sveinn, „og verið
áður með verkstæði við Laufás-
veg, Freyjugötu og Grettisgötu.
Ég var í tvö ár í höggmynda-
námi í Myndlistarskóla Reykja-
víkur hjá Ásmundi.
Uppruninn? Ég er fæddur á
Lambavatni á Rauðasandi,
b.Vggðinni milli Látrabjargs og
Skorar. Pabbi var bóndi og
fékkst við smíðar í sveitinni.
Áður en ég byrjaði í útskurðin-
um var ég einn vetur í smíða-
námi hjá Gunnari Klængssyni.
Efnið? Það er alls konar efni
sem maður vinnur úr, en
íslenzka birkið er alltaf
skemmtilegt í lampafætur,
borðfána og ýmislegt þar sem
hægt er að láta stöfninn njóta
sín. Birkið getur verið svo
fallega hvítt. Þá er alls kyns
harðviður, maghony hnota,
teak, eik, palisander og fleira og
ekki má gleyma horni og tönn.
Verkefnin spanna alls konar
hluti, bæði brúklega og til
skreytinga. Þá vinn ég við
húsgagnaskreytingar og alls
konar tækifærisgjafir, bæði sem
fólk á sjálft hugmyndir að eða
felur mér að leysa málið að vild,
því að sumir vita ekkert hvað
þeir vilja þegar þeir koma, en
vilja þó.
Útskurðurinn í tækifærisgjöf-
um er yfirleitt tileiknaður þeim
sem á að hljóta og algengt er að
fangamark viðkomandi sé á
hlutnum. Oft er skemmtilegt að
tengja hlutinn og útskurðinn
þeim aila sem um ræðir, en það
algengasta • í þeim efnum eru
gestabækur, vindlakassar, bóka-
stoðir, pappírshnífar, askar,
spænir, pappírspressur og.fleira
og fleira.
Það virðist þó nokkur áhugi
vera fyrir útskornum og sér-
smíðuðum hlutum, en það eru
fáir sem starfa við þetta. Tízkan
spilar þarna inn í, t.d. varðandi
húsgagnaskreytingar og af 8
lærðum í faginu erum við
aðeins 4 sem störfum við þetta,
auk mín þeir Benedikt Eyþórs-
son, Bolli Ólafsson og Sigurður
Blómsturberg.
Seinni árin hefur áhugi fólks
fyrir útskurði aukizt verulega,
en á tímabili þegar nútímahús-
gögnin gengu yfir, kom lægð í
þetta. En það er eins og með
annað sígilt, það kemur ávallt
aftur.
Þetta er fjölbreytilegt, bæði
hvað snertir sköpun og útfærslu,
því þótt sumir komi með
ákveðna hugmynd um skreyt-
ingu þarf að útfæra hlutinn
eftir því og ég teikna upp hvern
hlut þannig að aldrei getur verið
um fjöldaframleiðslu að ræða,
enda hef ég ekkert verið í
minjagripagerð.
Postularnir Andrés og Matteus í handverki Sveins Ólafssonar,
en Þessar styttur voru gefnar Sauðárkrókskirkju í des. s.l. í tilefni
85 ára afmælis kirkjunnar. Ýmsir aðilar stóðu saman að
gjöfunum og var önnur styttan gefin til minningar um hjónin
Harald Júlíusson kaupmann og Guðrúnu Bjarnadóttur, foreldra
Guðrúnar, og bróður hennar Magnús. Hin styttan var gefin til
minningar um Sigurð P. Stefánsson kaupmann.
Báðir postularnir eru tengdir Sauðárkrókskirkju að pví leyti aö
kirkjan var reist úr tveimur kirkjum, kirkjunni á Fagranesi og
kirkjunni á Sjávarborg, en önnur peirra fauk og hin var aflögð.
Þessar kirkjur áttu hvor sinn dýrðlinginn, Andrés og Matteus,
og pví pótti vel til fallið að pessar styttur prýddu
Sauðárkrókskirkju, en hún hefur á undanförnum árum eignast
marga góða hluti fyrir tilhlutan fjölda velunnara kirkjunnar.
Allt er þetta handavinna og
þar af leiðandi seinunnið, en þó
sennilega ekki eins seinunnið og
fólk heldur fyrir þá sem eru
búnir að fá sæmilega æfingu í
þessu. Menn læra sitt starf.
I húsaskreytingum er stærsti
flötur sem ég hef unnið vegg-
mynd yfir sófa í Hrafnistu. Það
er mynd af víkingaskipi á
siglingu á Atlantshafinu 150 x
250 sentimetrar. Það er
skemmtilegt að fást við slíkt og
gefur alls kyns möguleika, því
það getur tengst sögunni,
atvinnuvegunum eða verið sem
sjálfstæð skreyting. Þá eru
kirkjugripir einnig með í
dæminu og nýlega er ég t.d.
búinn að gera postulana Andrés
og Matteus í tré fyrir Norðlend-
inga. Þá hef ég einnig gert
nokkuð af skírnarfontum,
minningartöflum, stjökum- og
öðrum kirkjumunum og í seinni
tíð hefur það færst í aukana að
fólk láti gera nafnskilti á hús
sín.
Vinnan? Oft á tíðum fer eins
mikill timi í undirbúning eins og
vinhuna sjálfa eins og sagt er.
Það getur farið ótrúlega mikill
tími í að koma sér niður á
hlutina, undirbúa og teikna upp
áður en ráðist er í framkvæmd-
ina á fullu.
Það er rétt að geta þess í
sambandi við húsgagnaskreyt-
ingarnar að ég hef einnig unnið
slíkt fyrir húsgagnaverkstæði.
Þeir senda þá til mín t.d.
stólfætur sem ég sker út og
sendi þá aftur til þeirra þar sem
þeir eru teknir til samsetningar.
Eiginleikar efnisins? Það fer
eftir hlutnum hvort maður er
með fíngert eða grófgert efni.
Eik er góð í stærri hluti með
kraftmeiri skurði og hún er
skemmtileg í margt því efnið er
svo líflegt, en í fínni skurð er
hnota og maghony eða birki
æskilegra, fínni og þéttari efni.
Sumir halda að það sé mikill
munur að vinna í efni, en ég
finn engan mun á því og finnst
jafnvel betra að vinna í hart
efni en mjúkt. Það er t.d. verra
að vinna í furu en birki. Furan
er svo mjúk og það má ekki
skera á móti viðnum, því að þá
er hætta á skemmdum."
KETICSSTflÐIR
IQ71
Húsaskilti
Bókastoðir