Morgunblaðið - 30.04.1978, Blaðsíða 12

60
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. APRÍL 1978
Ailir Akureyringar þekkja
hann undir nafninu Kjartan
póstur, þó aö hann hafi ekki
borið út bréf síðustu 13 árin.
Hins vegar starfaði hann að
póstdreifingu við Póststofuna á
Akureyri frá 1943 til 1965.
— Já, ég var oft þreyttur eftir
röltið um bæinn allan liðlangan
dajíinn. Þó að ég hefði reiðhjól,
var ekki alltaf hægt að koma því
við, af því að brekkurnar hérna
í bænum eru svo brattar.
Fæturnir þoldi illa þetta álag,
svo að éf; hætti póstburði ofí
gerðist starfsmaður Olíuversl-
unar Islands hf. Þar hef ég
unnið síðan 1965.
— Bln hvenær byrjaðir þú að
leika?
— Það mun hafa verið 1936,
að ég var drifinn í að leika í
Fyrstu fiðlu. Þá var Leikfélagið
illa statt fjárhagslega, víst ærið
skuldugt, svo að við lékum
óke.vpis í þessu stykki til þess að
rétta við fjárhaginn, og það
tókst. Meira að segja björguðum
við bæjarstyrknum til félagsins
þetta árið, en hann var bundinn
því skilyrði, að félagið sýndi
a.m.k. tvö leikrit á ári. Svo koma
fleiri vinsælir og vel sóttir
sjónleikir eins og Dansinn í
Hruna og Eruð þér frímúrari?,
og þar með var Leikfélagið
komið vel á flot fjárhagslega.
— Veistu, hvað þú ert búinn
að koma fram í mörgum sjón-
leikjum?
— Ég held ég fari nærri um
það. Ég hef leikið í 35 leikjum
á 491 sýningu og verið hvíslari
í 24 leikjum á 299 sýningum. Ut
úr þessu dæmi mun koma, að ég
hef starfað við leiksýningar í
790 kvöld fyrir utan allar
æfingar og annað stúss.
— En svo hefirðu víst haft
sitthvað annað fyrir stafni í
tómstundunum.
— Ójú, það er hú víst og satt.
Þegar ég kom þreyttur heim úr
— Nú nú, hann bað mig að
halda áfram að hlusta og skrifa
sér, hvað ég gerði. Hann skrifaði
mér oft til baka og talaði líka
oft til mín í útvarpinu. Tvisvar
sendi ég honum dagskrárefni. I
fyrra skiptið var það um Heklu-
gosið 1947, frásögn og svo
myndir, svo að ''ann ætti
auðveldara með að átta sig á eðli
atburðarins. Hann setti svo
tónlist með þrumum og elding-
um við allt saman, og úr þessu
varð ágætis dagskrárliður. í hitt
skiptið sendi ég honum jóladag-
skrá héðan frá Akureyri. Ég
lýsti bænum dálítið, tók upp
klukknahringingu í kirkjunni
með aðstoð Dúa Björnssonar
kirkjuvarðar, Jakob Tryggvason
lék á kirkjuorgelið og Smára-
kvartettinn söng. Þessi dagskrá
heyrðist um allan heim tvo
sunnudaga í röð um jólaleytið.
— Svo hef ég oft sent honum
íslenskar hljómplötur og segul-
bandsspotta. Ég hef líka fengið
margt fallegt frá honum og
hollenska útvarpinu, mánaðar-
daga, handmálað postulín, út-
skorna tréskó, raðspil, skraut-
veifur, brjóstnælur og margt og
margt. Sumt er viðurkenning
fyrir hlustun og upplýsingar um
hlustunarskilyrði, en annað er
verðlaun, sem ég hef stundum
slysast til að fá í .getrauna-
keppni af ýmsu tagi.
— Einu sinni skrifaði mér
hollenskur stúdent og vildi
ólmur, að ég tefldi við sig
bréfaskák. Hann hafði heyrt
nafnið mitt í útvarpinu, þó ekki
nema föðurnafnið, og hélt, að ég
væri Friðrik Ólafsson skák-
meistari, sem um þær mundir
var nú orðinn kunnur í skák-
heiminum. — Einnig skrifaði
mér maður nokkur í Ottawa í
Kanada, kallaði mig Carter
Ólafsson, og bað um frímerki
handa sonum sínum. Ég sendi
hlustendagetraunum í 5 löndum
Kjartan póstur við útvarpstækió sitt.
Rabbað við
Kjartan póst
á Akureyri
Tekur
þátt í
dálítinn slatta í bréfi, en heyrði
aldrei neitt meira frá þeim
fróma manni. Frímerkjakvabbið
er eiginlega dálítill skuggi á
þessari skemmtilegu tóm-
stundaiðju.
— Ég var nú kominn í hóp
þeirra, sem kallaðir eru DX-
menn og hafa það fyrir tóm-
stundastarf að hlusta reglulega
á útvarpsstöðvar og veita þeim
síðan upplýsingar um hlustun-
arskilyrðin hver á sínum stað.
Kona, sem ég kannast við,
fékkst nokkuð við þetta hér í
bænum fyrir nokkrum árum, en
er nú hætt. Eínu sinni fyrir
alllöngu heyrði ég Startz þakka
einhverjum piltum í Reykjavík
fyrir bréf, en bara i eitt skipti.
Um aðra DX-menn veit ég ekki
hér á landi, en sums staðar í
útlöndum éru þeir margir og
heila árganga af fyrstadagsfrí-
merkjum á sérprentuðum umslög-
um, auk póstkorta og ógrynna af
upplýsingum um Japan. Það var
gaman að þessu.
— Svo hef ég tekið þátt í
getraunum fyrir hlustendur í
mörgum löndum, ef þær fara fram
á ensku, og oft hef ég verið svo
heppinn að vinna ýmisleg verð-
laun. Frá Póllandi hefi ég fengið
úrvalshljómplötur með Chop-
in-tónlist, frímerki og margar
bækur um Póllandi. — Margar
getraunir hafa verið í franska
útvarpinu, t.d. er getraun um
Afriku (Paris Calling Africa) búin
að standa nú nokkur ár. Ég hef því
miður aldrei unnið þar til verð-
launa, en þeir hafa alltaf svarað
mér bréflega af mikilli kurteisi og
sagt, að nú hlyti röðin að fara að
koma að mér að njóta heppninnar.
Þeir hafa líka stundum kallað mig
upp í útvarpinu. Út á það fékk ég
m.a. afskaplega elskulegt bréf í
hitteðfyrra frá 19 ára Suður-
afríkumanni af indverskum ætt-
um, sem býr í Durban og var þá
að læra að fara með tölvur.
— I Austurevrópu hef ég auk
Póllands einkum haft samband
við Tékkóslóvakíu, Ungverjaland
og Rúmeníu. Rúmenar buðu mér
einu sinni að velja mér dagskrár-
efni. Ég valdi rúmensk þjóðlög.
Þeir skrifuðu aftur og tilkynntu
útsendingartíma. Ég náði útsend-
ingunni, sem stóð í um 15 mínútur
með kveðjum til mín og Islands. —
Frá Ungverjalandi fæ ég mánað-
arlega stórmerkt tímarit á ensku
með mjög fróðlegum upplýsingum
um ungversku þjóðina, sögu henn-
ar og tungumálsins, lifnaðarhætti,
atvinnuhagi, stjórnmál, listir og
yfirleitt alla skapaða hluti. — Frá
Englandi og Kanada fæ ég sendar
tímatöflur og dagskrár, en fátt
spennandi. Þó er ég í stöðugu
sambandi við þá.
— Fer ekki mikill tími í þetta?
— Ég læt það vera. Ég veit
póstinum á kvöldin, þótti mér
mikil hvíld og afþreying í því að
opna útvarpstækið og hlusta á
fallega tónlist. Það leyndi sér
ekki, að það var miklu meira af
góðri tónlist í erlendum út-
varpsstöðvum en íslenska Ríkis-
útvarpinu, án þess ég ætli að
lasta það í sjálfu sér. Þannig
atvikaðist það, að ég fór að
hlusta að staðaldri á ýmsar
útlendar stöðvar og veija mér
þar dagskráratriði til að fylgj-
ast með, ef ég hafði sérlegan
áhug á þeim.
— Það var svo nokkrum árum
eftir að ég byrjaði á þessu, — ég
held það hafi verið 1947, — að
ég var að hlusta á útsendingu í
hollenska útvarpinu hjá manni,
sem heitir Edward Startz og sá
um árabil um Happy Station
Show við útvarpsstöðina í
Hilverjum. Hann bað þá um, að
sér yrðu sendar sem víðast að
upplýsingar um hlustunarskil-
yrði og hvernig mönnum líkaði
dagskrárefnið. Ég lét til leiðast
og sendi honum línu, og þetta
var upphafið að langri sögu.
Þessi maður var búinn að vinna
við hollenska útvarpið frá upp-
hafi þess og m.a. séð um
hlustendaþjónustuna. Hann er
nú nýlega hættur fyrir aldurs
sakir og ungur maður tekinn við
starfi hans. Ég hef haft lang-
mest saman við þennan Startz
að sælda allra erlendra útvarps-
manna, og ég tel hann með bestu
vinum mínum, enda búinn að
hafa mikil og góð skipti við
hann í þrjá áratugi.
I garöinum í hlíöum Akureyrar.
hafa jafnvel með sér öflugan
félagsskap, eins og t.d. í Svíþjóð.
Ýmsir hafa talað um það við
mig, að þá langi til að komast
í þetta. Ég hef reynt að aðstoða
þá eins og ég hef getað og veitt
þeim ýmiss konar upplýsingar,
en þeir hafa samt einhvern
veginn aldrei komist í gang.
— Eins og aðrir vildi ég ná æ
lengra, ná stöðvum lengra og
lengra í burtu, og það tókst
sæmilega. í Ástralíu er náungi,
sem heitir Keith Glover og sér um
hlustendaþjónustuna og bréfavið-
skiptin. Ég fór að hlusta á hann
og senda honum skýrslur. Hlust-
unarskilyrði voru mjög misjöfn,
stundum afleit, en stundum ágæt.
Stundum kallaði hann sérstaklega
til mín á sunnudagsmorgnum —
þá er kvöld hjá þeim — með
kveðjum og gamanyrðum, og þá
lét hann hlátur hláturfuglsins
hljóma um alla stofuna hjá okkur.
Þessi hlátur er annars þagnar-
merki hjá ástralska útvarpinu.
— Ég heyrði einu sinni ávæn-
ing af sendingu frá Japan, þar sem
beðið var um upplýsingar um
hlustunarskilyrðin og móttöku. Ég
skrifaði þeim, og þeir báðu mig þá
um 6 mánaða þjónustu. Þeir vilja
helst fá slíkar upplýsingar frá
stöðum sem allra lengst í burtu,
til að komast að því, hve langt
sendingin dregur. Ég varð fúslega
við þessu, en heyrði oft illa til
þeirra. En fyrir ómakið fékk ég
stórgjafir í hverjum mánuði,
listaverkabækur, málverk, fróð-
leiksbækur af vandaðasta tagi,
nákvæmlega, hvenær útsending-
arnar eru frá hverri stöð og
hvenær ég er beðinn að hlusta eða
mig langar að hlusta. Ég svara svo
með nákvæmum skýrslum um
skilyrði tii hlustunar á hverjum
tíma. Ef illa heyrist eða ekki,
þýðir ekkert annað en loka fyrir.
Vitneskja um það eru líka hagnýt-
ar upplýsingar fyrir útvarpsstöð-
ina. Yfirleitt heyrði ég frekar illa
í Japan, en stundum ágætlega í
Ástralíu, af hverju sem það nú
var. Þessar sendingar eru helst á
laugardögum og sunnudögum,
þegar fólk almennt á frí frá vinnu
sinni.
— Hvers konar útvarpstæki
áttu?
— Það er þýskt Telefunk-
en-tæki, 7 lampa. Það er ágætt
tæki. En annars hefur ekki allt að
segja, að viðtækin séu góð, hitt er
miklu meira atriði, að maður hafi
gott loftnet og af réttri gerð. Það
verður að vera stuttbylgjuloftnet,
sérstaklega gert, því að þessar
sendingar fara einkum fram á
stuttbylgju. Ég hef kannski ekki
alveg nógu gott loftnet, en það
hefur bjargast.
— Ég fæst við þetta, þegar mér
sýnist og þegar ég vil gefa mér
tíma til þess. Því ræð ég algerlega
sjálfur. Ég er ekki háður því að
hafa aðra menn með mér við
þetta, eins og t.d. þeir, sem iðka
skák eða bridge. Auðvitað verður
maður að lesa sér heilmikið til í
bókum til þess að geta fylgst með
og ég tala nú ekki um, ef menn
taka þátt í getraunum, enda er
Encyclopædia Britannica orðin
með nánari kunningjum mínum.
Sv.P.