Morgunblaðið - 17.05.1978, Blaðsíða 30

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 1978
Minning:
Valdimar Sveinbjörnsson
menntaskólakennari
Fæddur 21. aprfl 1896.
Dáinn 8. maí 1978.
í dag verður til moldar borinn
Valdimar Sveinbjörnsson, fyrrver-
andi íþróttakennari, en hann lézt
8. maí, liðlega 82 ára að aldri.
Valdimar var fæddur á Hámund-
arstöðum í Vopnafirði 21. apríl
1896. Faðir hans var Sveinbjörn
Sveinsson, ættaður úr Húnavatns-
sýslu, og móðir hans var Guðbjörg
Gísladóttir, ættuð af Austurlandi.
Valdimar var með eldri börnum
í mjög stórum systkinahópi. Er
hann stálpaðist ólst hann upp við
venjuleg störf til lands og sjávar
að þeirrar tíðar hætti.
En hann var bókhneigður og að
afloknu barnanámi þeirra tima
var hann einn vetur í unglinga-
skóla á Vopnafirði. Haustið 1915,
þá 19 ára, settist hann í Kennara-
skólann og stundaði þar nám í tvö
ár, 1915-1917, í I. og II. bekk. En
næsta vetur, 1917-1918, var engin
kennsla í Kennaraskólanum, lík-
lega vegna kolaskorts og dýrtíðar
af völdum heimsstyrjaldarinnar
1914-1918,, en svo var um fleiri
skóla, að þeim var lokað eða mjög
dregið úr kennslu þennan vetur.
Valdimar fór þá heim til Vopna-
fjarðar og stundaði kennslu þar
veturinn 1917-1918. Haustið 1918
gerðist hann óreglulegur nemandi
í III. bekk Kennaraskólans, en
hvarf frá því námi og var um skeið
við nám í Samvinnuskólanum.
En Valdimar var þá þegar mikill
og þekktur íþróttamaður í mörg-
um íþróttagreinum og leikfimis-
maður ágætur. Haustið 1919 gerð-
ist hann leikfimiskennari við
barnaskólann í Reykjavík (Mið-
bæjarskólann) og var þar þann
vetur. Tókst honum kennslan mjög
vel. Og þar með var ráðin starfs-
braut Valdimars.
Næsta haust, 1920, sigldi hann
til Kaupmannahafnar, fékk inn-
göngu í Iþróttakennaraháskólann
þar og lauk þar prófi vorið 1921.
Hvarf hann þá heim og tók þá
aftur við leikfimikennarastöðunni
við Miðbæjarskólann.
Voru þá fáir íþróttakennarar
hér og hlóðust því fjölmörg
aukastörf á Valdimar. Jafnframt
kennslunni í barnaskólanum var
hann stundakennari við marga
skóla, bæði í Reykjavík og Hafnar-
firði, og kenndi auk þess ýmsum
íþróttafélögum og sömuleiðis lög-
reglunni í Reykjavík um skeið.
A sumrin kenndi hann sund í
sjónum við Örfirisey, og tókst
honum með hjálp ýmissa góðra
manna að koma þar upp sund-
skála. Var þar oft margt manna að
synda í sjónum. Þar æfði hann
sjómenn í stakkasundi, stóð fyrir
rróðraræfingum og kappróðrum
o.s.frv. Þá má geta þess, að
Valdimar tók á þessum árum
mikinn þátt í starfi Sumargjafar
og hátíðahöldum á sumardaginn
fyrsta, skipulagði skrúðgöngur og
skemmtanir í samvinnu við aðra
forystumenn félagsins.
Síðla vetrar 1928 hóf Valdimar
leikfimikennslu í Menntaskólan-
um, jafnframt kennslunni við
barnaskólann, og var svo næstu
árin. Var vinnudagur Valdimars
þá ærið langur. Árið 1935 lét hann
af störfum við barnaskólann, en
varð fastur íþróttakennari við
Menntaskólann. Veturinn
1957-1958 dvaldist Valdimar í
Bandaríkjunum til að kynna sér
íþróttakennslu þar. Árið 1966 lét
Valdimar svo af embætti, sjötugur
að aldri. Hafði hann þá kennt
leikfimi og aðrar íþróttir svo til
óslitið frá 1919, eða í 47 ár, og er
það langur tími við jafn erfiða
kennslu og íþróttakennsla er.
Um íþróttakennslu kann ég ekki
að dæma, en hitt veit ég, að
Valdimar leit svo á, að hún ætti
f.vrst og fremst að miðast við
alhliða þjálfun og hreysti til
líkama og sálar og efla gleði og
góðvild, drengskap og félagsanda.
Hann kenndi nemendum sínum
ýmsa leiki, svo sem handknattleik,
sem kunnugt er, róðraríþrótt var
stunduð, gönguferðir og skíðaferð-
ir og fleira. Þegar skólinn eignað-
ist kassabíl 1930, var Valdimar
sjálfsagður aðalbílstjóri hans.
Urðu þær ferðir margar. Óþarfi er
að geta þess, að öll slík aukastörf
við skólann voru þá að sjálfsögðu
ólaunuð.
Með Valdimari kom eins og nýr,
ferskur og glaður andi inn í
skólann, enda varð Valdimar
fljótlega mjög vinsæll bæði hjá
nemendum og kennurum, og hélzt
svo alla tíð.
Ég kynntist Valdimari fyrst
síðari hluta vetrar 1920 á hlaupa-
æfingum undir víðavangshlaupið á
sumardaginn fyrsta, sem við báðir
tókum þátt í ásamt fjölmörgum
öðrum. Urðum við brátt góðir
kunningjar, þó að hann væri
fjórum árum eldri en ég og miklu
lífsreyndari. Ári síðar hitti ég
hann aftur í Kaupmannahöfn,
þegar hann var á íþróttakennara-
háskólanum, vorum við þá oft
saman. Sem samstarfsmenn við
Menntaskólann urðu samskipti
okkar mikil.
Mér varð fljótt ljóst, að Valdi-
mar var drengur góður og heil-
lyndur, velviljaður og hjálpfús,
góðlyndúr og jafngeðja, hæglátur
og orðvar, og man ég ekki eftir að
hafa séð hann skipta skapi eða
heyra hann mæla ónotalega til
nokkurs manns.
I 44 ár vorum við saman í
spilaklúbb, og í þessum leik sem
öðrum kom fram sama prúð-
mennskan og tillitssemin sem
annars staðar.
Valdimar var mjög bókhneigður
og las mikið, einkum hin síðari ár,
og var hann mjög vel að sér í
bókmenntum. Hann var líka
ágætavel hagmæltur og kastaði
fram skemmtilegum vísum.
Og nú er Valdimar farinn, og við
söknum hans.
Hinn 31. desember 1922 gekk
Valdimar í hjónaband með Herdísi
Maju Brynjólfsdóttur, ágætri konu
og vinfastri, og lifir hún mann
sinn ásamt fimm börnum þeirra
Fæddur 25. ágúst 1923.
Dáinn 8. maí 1978.
„Guð gefi mér æðruleysi til að
sætta mig við það, sem ég fæ ekki
breytt." Þessi hluti úr fallegri bæn
fer um hugann, þegar ég kveð
minn góða vin í hinsta sinn. Það
þarf mikinn manndóm og kærleika
til þess að geta kallast mannrækt-
armaður, en slíkan titil hefði þessi
góði vinur minn getað boriö með
sanni. Er ég kynntist Baldri fyrst
á síðastliðnu ári, var ég á sjúkra-
húsi hér í borg. Strax þá varð mér
ljóst að þar var sannur vinur,
óþreytandi í einlægni sinni var
hann við að miðla mér og öðrum
af því góða, sem hann átti. Því fór
það svo, að eftir nokkurra mánaða
kynni mín af þessum góða dreng
og fjölskyldu hans, fannst mér
sem um áraraða kynni væri.
Baldur Ingimar Ulfarsson, en
svo hét hann fullu nafni, var
fæddur þann 25. ágúst 1923 á
Grettisgötu 48 hér í borg. Þegar
Baldur var 5 ára fluttust foreldrar
hans að Þjórsárgötu í Skerjafirði,
þar sem hann síðar bjó sína tíð.
Árið 1943 kvæntist Baldur eftirlif-
andi konu sinni, Ingibjörgu
Hjálmarsdóttur, en þau eignuðust
fjögur börn, sem öll eru uppkomin.
Elst þeirra barna er Stefanía, gift
Haraldi Þorvaldssyni netagerðar-
manni, ættaður frá Siglufirði, en
þau eru búsett hér í borg. Næst-
elstur er Hjálmar, sem er vélstjóri
og býr nú hjá móður sinni. Þá
næstur er Gunnar, en hann er
auglýsingateiknari hjá Sjónvarp-
inu, kvæntur Þóru Baldursdóttur,
hjóna. Eru fjögur þeirra búsett
hér í borg, en einn sonur stundar
sjómennsku í Bandaríkjunum.
Gestkvæmt hefur alla tíð verið
á heimili þeirra Maju og Valdi-
mars, enda bæði hjónin sérstak-
lega gestrisin og einstaklega
alúðleg. Þar höfum við hjónin átt
margar skemmtilegar stundir. Við
þökkum Valdimari samfylgdina
um margra áratugaskeið og vott-
um konu hans og börnum innilega
samúð okkar.
Einar Magnússon
Kveðja frá Menntaskólanum í
Reykjavík.
Þegar öldungur deyr, maður,
sem ávallt var hvers manns
hugljúfi jafnt á vinnustað sem
utan hans, maður, sem vann það
afrek að starfa sem íþróttakennari
í nálega 50 ár, þar af í næstum 40
við Menntaskólann í Reykjavík, og
njóta síðan lífsins í meira en
áratug í helgum steini, er ekki
ástæða til að sýta, heldur taka
undir hið fornkveðna: Engum
manni var Kári líkur, — og þakka
innilega fyrir samfylgdina.
Valdimar Sveinbjörnsson
menntaskólakennari, sem kvaddur
er hinztu kveðju í dag, hóf
íþróttakennslu við Menntaskólann
1929, um leið og Pálmi rektor
Hannesson kom að skólanum, og
starfaði því með þremur rektorum.
Aðrir eru til þess hæfari en ég að
segja frá kennslu hans, en þó verð
ég að minna á, að í Menntaskólan-
um hóf hann fyrstur að kenna þá
flokkaíþrótt, sem nú er hvað
ættaðri frá Akureyri, en þau búa
í Hafnarfirði. Yngstur þeirra
systkina er svo Skæringur, en
hann er ásamt Hjálmari einnig
búsettur hjá móður sinni.
Þar sem Baldur heitinn var
hagleiksmaður á járn sem tré,
réðst hann árið 1944 í að reisa sitt
heimili sjálfur að Þjórsárgötu 7 og
fékk í stað þess notið að tengja
saman sínar æskuslóðir og fram-
tíðarheimili fjölskyldu sinnar. Við
járnsmíðastörf vann Baldur um
sinn í Vélsmiðju Sigurðar Einars-
sonar hér í borg, en þar sem
vinnuveitendur hans mátu hans
störf og sáu hans fagteiknihæfi-
leika var stuðlað að því að hann
lærði þá iðn, en örlög réðu að af
því varð ekki. Síðustu 14 árin vann
hann hjá Hafskip h/f, en það
fyrirtæki var honum mjög kært,
en í sínum veikindum var hugur
hans oft bundinn því og sínum
mætu vinnufélögum þar. Okkar
sameiginlegu áhugamál gáfu okk-
ur margar góðar stundir að ræðast
við, og kom þá oftlega fram hjá
honum, að gera enn betur þeim
sem hann ann.
Þó Baldri væri gefið, sem svo
mörgum traustum mönnum, að
dylja tilfinningar sínar, þá varð
hverjum það ljóst, sem vildi sjá og
reyna, að innra með honum bjó
göfugmennskan og kærleikurinn í
ríkum mæli. Níð og hvers kyns
óheilindi voru utan hans lífs-
ramma. Það er því ekki tóm, sem
hann skilur eftir hjá mér, heldur
styrkur, þakklæti og stolt yfir því
að hafa fengið að vera samvistum
við hann Það var aðdáunarvert að
vinsælust hér á landi, handknatt-
leikinn.
Ljúfmennska Valdimars og ró-
leg kímni gerðu hann að einstak-
lega þægilegum félaga á kennara-
stofu, og minnist ég þess sérstak-
lega, hve hann lagði sig fram um
að taka vel á móti nýliðum í
kennaraliði og lét þeim líða vel.
Fór ég ekki varhluta af þessum
ágæta eiginleika hans, er ég kom
fyrst í skólann fyrir 27 árum.
Annars fifinst mér ég alltaf hafa
þekkt Valdimar, því að strákur í
Þingholtunum var ekki hár í
loftinu, þegar hann gerði sér ljóst,
að Menntaskólinn var merkileg
stofnun, sem m.a. átti kassabíl, er
nefndist Gráni, og að sá, sem hvað
oftast ók þessum bíl með nemend-
ur og kennara, hét Valdimar.
Það er ómetanlegt hverri stofn-
un að eiga á að skipa góðu og vel
menntuðu starfsliði, en samvizku-
semi, fórnfýsi og gott hjartalag
eru ekki síður mikilvæg í kennslu-
stofnun, kannski hið veigamesta,
og þessa eiginleika átti Valdimar
ómælda.
I frímínútum og öðrum tóm-
stundum sat Valdimar gjarna að
tafli á kennarastofujni við Sigur-
karl og aðra kennara, og veitti
ýmsum betur. Nú hefur hann
leikið sínu „röskleikapeði" upp í
borð, og hefst nú ný skák á nýju
taflborði. Hann kemur ekki síður
vel út úr henni. Valdimars mun
ávallt verða minnzt með gleði og
þökk í Menntaskólanum í Reykja-
vík.
Guðni Guðmundsson.
Kveðja frá samkennurum.
Mikill heiðursmaður hefur kvatt
okkur. Þakklæti er efst í huga á
þessari skilnaðarstundu. Valdimar
var einn þeirra fágætu manna,
sem öllum vildi vel, og öllum var
vel við, sem höfðu af honum
nokkur kynni. Hann lagði ætíð
gott til málanna, var hlýr og
notalegur, gæðamaður í orðsins
fyllstu merkingu. Samvinnan var
því auðveld og aldrei hljóp snurða
á þráðinn í þau mörgu ár, sem við
deildum með honum íþrótta-
kennslu í Menntaskólanum í
Reykjavík. Fór þar saman einlæg
virðing okkar fyrir honum sem
kennara og einstökum sómamanni
og lipurð hans við okkur yngri
kennarana og hlýjar móttökur,
sjá hvernig einn maður má af
eigin verðleikum áskapa sér þá
ástúð, sem hann var umvafinn í
sínum veikindum af fjölskyldu
sinni. Það er okkur, sem eldri
erum, oft ekki fært að túlka á
réttan hátt, hvað fram fer í þeirri
barnssál, sem missir það, sem hún
á sinn einlæga hátt hefur samein-
að sér. — Barnabörnin hans hafa
því í dag sinn sérstaka boðskap að
flytja, er þau kveðja sinn elskulega
afa, en í þeirri ást, sem millum
þeirra spannst, verður fegursta
minningin geymd.
Guð blessi hann og ástvini hans.
Árni Sigurðsson.
Þá er hann farinn yfir móðuna
miklu.
Eitt getum við þó alltaf verið
sammála um hvað sem úrskeiðis
fer í okkar þjóðlífi, að það er að
lokum allra okkar vegur.
Baldur I. Úlfarsson var fæddur
hér í borg 25. ágúst 1923 sonur
hjónanna Margrétar Halldórsdótt-
ur og Úlfars Ingimundarsonar.
þegar við hófum kennslu við hlið
hans.
En það var ekki síður gott að
vera nemandi hans en samkennari.
Valdimar var nefnilega gæddur
slíkri góðvild, að hann vann alla á
sitt band, hvort sem þeir höfðu
gaman af leikfimi og handbolta,
eða voru andsnúnir íþróttum.
Að sjálfsögðu gengu ýmsir á
lagið og notuðu sér góðvild hans til
þess að skjóta sér undan leikfim-
inni, en þá var annað viðhorf til
íþrótta og líkamsræktar en í dag.
Þá fannst mörgum það jafnvel
fyrir neðan virðingu sína að taka
þátt í íþróttum og mikluðu sig af
því „að hafa vottorð".
Það var því ómetanlegt að hafa
mann með jafnheilbrigða lífsskoð-
un og Valdimar á þessum stað.
Hann skipti það meginmáli að
koma nemendum sínum til nokk-
urs þroska. Hann einskorðaði sig
ekki við íþróttakennslu. Vann
hann ötull að félagsmálum nem-
enda, einkum þeim sem lutu að
ferðalögum og hollri útivist. Má
þar nefna skíðaferðir, róður,
knattleiki og göngur. Einnig skal
hér minnst þess, að Valdimar átti
sinn góða þátt í því, að Mennta-
skólaselið varð til.
Vinsældir Valdimars sem kenn-
ara sjást mest á því, að nemendur
hans frá 1940 létu gera af honum
lágmynd, sem þeir gáfu skólanum
á 25 ára stúdentsafmæli sínu, og
stúdentar frá 1953 eru nýbúnir að
láta mála af honum mynd í tilefni
af 25 ára stúdentsafmæli í vor.
Hafði Benedikt Gunnarsson list-
málari rétt lokið við myndina,
þegar kempan kvaddi.
Kveðjum við nú kæran vin með
söknuði og sendum hans góðu
eiginkonu og fjölskyldu innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Fríða Stefánsdóttir Eyfjörð
Eiríkur Haraldsson
Valdimar Örnólfsson.
Iþróttakennarar kveðja í dag
Valdimar Sveinbjörnsson íþrótta-
kennara, fyrsta formann íþrótta-
kennarafélags íslands og heiðurs-
félaga þess.
Valdimar Sveinbjörnssonar
verður minnst sem eins þeirra
íþróttakennara og forustumanna
er hæst ber á fyrri hluta þessarar
aldar. Á löngum og giftudrjúgum
Framhald á bls. 35
Baldur var fáskiptínn og dag-
farsprúöur maður í allri fram-
göngu, handlaginn og tryggur
verkmaður og sívinnandi enda
mjög vel þokkaður af sínum
samstarfsmönnum.
Á sínum yngri árum vann hann
lengi hjá Efnagerð Reykjavíkur en
hafði nú um margra ára skeið
unnið hjá Hafskip hf.
Eftirlifandi konu sinni giftist
hann 23. október 1943 og hafa þau
allan sinn búskap búið við Þjórs-
árgötu hér í borg en þar reistu þau
sér vinalegt hús þó af litlum
efnum væri gert í fyrstu.
Þau eignuðust 4 börn sem öll eru
uppkomin myndarbörn, tvö gift og
mörg barnabörn komin sem mjög
voru hænd að afa sínum.
Menn leita gleðigjafa þessa
heims á ýmsa vegu og fara þá
sumir yfir lækinn til að sækja
vatnið. Á stundum verður sá
gleðigjafi beiskur sem átti að
verða sætur og lítill hnoðri getur
þá orðið að stórum steini, en ekki
er karlmannlegt að kvarta yfir
sínum örlögum og þannig var
skapgerð Baldurs háttað.
Hann tók lífinu eins og það kom
fyrir á hverjum tíma með ró og
stillingu en bar ekki erfiðleika
sína á torg.
Við hlið hans stóðu eiginkona
hans og móðir eins cg styrkir
stólpar í ölduróti lífsins og sýndu
þann manndóm sem góðum konum
er einlægur.
Mannkærleikur og fórnarlund
verða oft skærustu perlurnar í
mannlífinu.
Ég sendi konu hans, börnum og
barnabörnum mínar innileg-
ustusamúðarkveðjur.
Þá vil ég biðja aldraðri móður
hans Guðs blessunar.
Guð styrki þig á þinni braut
Baldur minn.
Björn Guðmundsson
s-
Baldur I. Ulfarsson
— Minningarorð