Morgunblaðið - 13.06.1978, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 13- JtJNÍ 1978
Birgir ísl. Gunnarsson:
V afstrið með borgar-
stióraembættið
Varla höfðu úrslit borfjar-
stjórnarkosninganna verið til-
kynnt í hljoðvarpinu um kosn-
inganóttina, þegar efsti maður á
lista Alþýðubandalagsins, nú-
verandi forseti borgarstjórnar,
lýsti því yfir, að eitt fyrsta verk
hins nýja meirihluta yrði að
augiýsa eftir borgarstjóra, sem
fyrst og fremst yrði fram-
kvæmdastjóri borgarinnar.
Þessi yfirlýsing var reyndar í
samræmi við orð sem aðrir
frambjóðendur vinstri flokk-
anna höfðu látið falla. Hinn nýi
borgarstjóri ætti að verða ópóli-
tiskur embættismaður, sem ein-
göngu ætti að framkvæma
ákvarðanir borgarstjórnar.
Þegar þetta er skrifað er
rúmlega hálfur mánuður liðinn
frá kosningum, en þó hefur enn
ekkert gerst í þessu efni. A
hverju stendur? Að auglýsa
eftir embættismanni er einföld
aðgerð, enda felur auglýsing
ekki í sér neina ákvörðun um
ráðningu. Fyrst er að fá um-
sækjendur og síðan að sjálf-
sögðu að ráða þann hæfasta.
Þessu ætti því að yera auðvelt
að koma í verk. Samt hefur það
ekki verið gert.
Hversvegna ekki? Svarið við
þeirri spurningu liggur nú í
augum uppi. Ljóst er nú að
borgarstjóraembættið hefur
lent í því samningamakki, sem
nú fer fram daglega meðal hins
nýja meirihluta. Borgatstjórinn
á ekki að verða neinn„ópólitísk-
ur“ embættismaður og þótt
auglýsing verði sett í blöðin
verður hún markleysa ein. Borg-
arstjóraembættið er liður í
hrossakaupunum. „Ef ég fæ
þetta embætti, getur þú fengið
hitt“ — þetta er sá hljómur, sem
berst nú út af leynifundum hins
nýja meirihluta. (Hvar eru nú
opnu meirihlutafundirnir, sem
Alþýðubandalagið flutti tillögu
um fyrir kosningar?).
Allt tal um auglýsingu og
ráðningu í kjölfar hennar er
stórkostleg blekking. Allt verð-
ur fyrirfram ákveðið, allt verður
að vera klappað og klárt áður en
auglýsingin birtist, eins og í
góðri leiksýningu. Auðvitað
verður hinn nýi borgarstjóri
pólitískur. Hann kemur til með
að starfa á ábyrgð hins nýja
meirihluta og verður eins konar
samnefnari þeirra, a.m.k. fyrst í
stað. En um það eiga borgarbú-
ar ekkert að fá að vita. Leyni-
makkið verður aldrei upplýst af
fúsum og frjálsum vilja. Reyk-
víkingar eiga að fá að lifa í
blekkingunni eins lengi og
mögulegt er.
Þó að nú sé að verða ljóst,
hvert stefnir í þessu efni hér í
Reykjavík, er hugmýndin um
borgarstjóra sem óþólitískan
embættismann vel þess virði að
hún sé rædd. Slíkt fyrirkomulag
hefur tíðkast á sumum stöðum,
þó að það sé mjög á undanhaldi
meðal vestrænna lýðræðisþjóða.
í Bretlandi hefur borgarstjóri
til skamms tíma verið heiðurs-
embætti, sem fyrst og fremst
hefur verið fólgið í því að stýra
fundum borgarstjórnar og koma
fram fyrir hönd borgarinnar út
á við. Sérstakur framkvæmda-
stjóri hefur svo rekið borgina.
Þetta er að breytast. Til að
tryggja lýðræðislega stjórn-
háttu eru æ fleiri borgir að fara
inn á braut hins pólitíska
borgarstjóra, sem ber ábyrgð á
gerðum sínum gagnvart fólkinu.
Sama þróun er á Norðurlönd-
um. Til skamms tíma voru
borgarstjórarnir í Oslo embætt-
ismenn, ráðnir til lífstíðar, en
nú er búið að ráða þeim við hlið
„pólitíska" borgarstjóra, sem
hafa jafnlangan starfstíma og
kjörtímabilið. í Stokkhólmi eru
borgarstjórarnir kosnir póli-
tískt til jafnlengdar kjörtíma-
bilinu. í Kaupmannahöfn hefur
nú verið gerð sú breyting að
borgarstjórarnir eru kosnir til 4
ára í stað 8 áður, þ.e. embætti
þeirra hafa alfarið fengið póli-
tískt inntak. I Helsingfors er
hinsvegar enn sú regla, að
borgarstjórarnir eru kosnir
pólitískt upphaflega, en sitja
eftir það ævilangt. í Banda-
ríkjunum er aðalreglan sú, að
borgarstjórarnir eru kosnir
pólitískt.
Þetta stutta yfirlit sýnir, að
þeirri skoðun vex fylgi, að til að
tryggja lýðræðislega stjórnar-
háttu, sé það vænlegast til
árangus að borgarstjóri hafi
tvenns konar ábyrgð. Annars-
vegar þá embættislegu ábyrgð,
sem allir aðrir embættismenn
hafa og að auki þá pólitísku
ábyrgð, sem felur það í sér að
þurfa að standa borgarbúum
reikningsskap gjörða sinna í lok
kjörtímabils. Eftir mína reynslu
í þessu starfi tel ég þetta
grundvallaratriði. Vitundin um
hina pólitísku ábyrgð er mikill
drifkraftur í starfi og raunar
óráðlegt að taka þann mikil-
væga þátt ábyrgðarinnar út úr
starfinu.
Þessar hugleiðingar hér eru
þó sennilega til lítils, nema þó
hugsanlega til nokkurs fróðleiks
fyrir þá, sem áhuga hafa á
þessum málum. Eftir stendur að
hér í Reykjavík verður ráðinn
pólitískur borgarstjóri, en jafn-
framt reynt að koma því inn að
hannserði ráðinn eftir auglýs-
ingu. Vonandi verður það hæfur
og góður maður, sem beðinn
verður um að leggja inn um-
sókn, því að það verður erfitt
starf að vera pólitískur umboðs-
maður hins nýja þrístirnis og
ekki kann það góðri lukku að
stýra að upphafið er markað
blekkingum við borgarbúa.
Heildaraflinn 70 þús.
lestum minni en í fyrra
FYRSTU fimm mánuði þessa árs
var heildarafli landsmanna
737.143 lcstir á móti 806.281 lest
á sama tíma í fyrra. Er heildar-
aflinn nú þvf 69.138 lestum minni
en þá samkvæmt bráðabirgða-
skýrslu Fiskifélags íslands. Hér
munar mest um loðnuna, en
loðnuveiðin í vetur varð 80 þús.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Ólafur G. Einarsson
Sverrir Ilermannsson
„Orðið tímabært að ráðast í
mikilsverðar vegaframkvæmdir,,
Eins og Morgunblaðið
skýrði frá á sunnudag, þá
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
lagt fram tillögur um stór-
átak í vegamálum, en sam-
kvæmt þeim er gert ráð
fyrir, að innan 15 ára verði
vegir til allra byggðarlaga
landsins lagðir með bundnu
slitlagi. Gert er ráð fyrir, að
fyrsti 5 ára áfangi kosti
þjóðina 27 milljarða króna.
Vegna þessara tillagna hafði
Morgunblaðið samband við
þrjá af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, þá Eyjólf
Konráð Jónsson, Ólaf G.
Einarsson og Sverri Her-
mannsson, og bað þá að
segja álit sitt á þeim.
„Ég fagna þessum tillögum
mjög, en samgöngumálanefnd
Sjálfstæðisflokksins hefur unnið
að undirbúningi þessa máls. Þess-
ar tillögur eru í samræmi við
stefnu sem alþingi markaði með
Átuskilyrdi gód í sjón-
um kringum ísland
Mfldð af kolmunna gengur í átt að Austijörðum
Rannsóknaskipið Bjarni Sa-
ntundsson og norska rannsókna-
skipið Ilavdrón hafa að undan-
förnu verið við rannsóknarstörf
út af Suðvestur, Vestur, - Norður-
og Austurlandi. auk þess sem
skipin hafa kannað svæðið milli
Islands og Færeyja og Austur-
djúp. Þá hefur rannsóknaskipið
Árni Friðriksson kannað svæði út
af SA-landi og sunnanvcrðum
Austfjörðum allt austur á 7° v.l.
í frétt. sem Morgunblaðinu hefur
borizt frá Ilafrannsóknarstofn-
uninni. segir að helztu niðurstöð-
ur leiðangranna séu þessan
Ilafís var óvenju langt undan
landi miðað við árstíma. Sjávar-
hiti út af SV- og_V-landi var hærri
en í mcðalári. Út af Norðurlandi
varð hins vegar ekki vart við
Atlantískan sjó frckar en þrjú
undanfarin ár. Ilitastig var þó
tiltölulega hátt en seltustig sjáv-
arins út af Norðurlandi var lágt.
Austur-íslandsstraumurinn
(kalda tungan út af NA- og
A-landi) var í kaldara lagi og
sumarhitun yfirborðslaganna er
ekki hafin að neinu ráði.
Mikill gróður var í sjónum á
rannsóknartímanum. Út af Vest-
urlandi var enn lítil lagskipting og
næringarsölt í yfirborðslögum því
næg. Búizt er við áframhaldandi
þörungagróðri þar en út af Norð-
ur- og Norðausturlandi hafði
gengið mjög á næringarsöltin enda
gróðurinn þar í hámarki um
þessar mundir.
Yfirleitt var fremur lítil áta á
rannsóknarsvæðunum. A þessu
voru þó nokkrar undantekningar.
T.d. fannst mikil áta á grunnslóð
út af Snæfellsnesi og Breiðafirði.
Út af vestanverðu Norðurlandi var
einnig veruleg áta allt norður á
67° n.br. Þá var einnig talsverð áta
100—150 sjómílur austur af
Framhald á bls. 31
setningu laganna um norðurveg og
austurveg, og er því hægt að gera
stórátak til að fullgera vegi og það
er vissulega orðið tímabært að
ráðast í niikilsverðar vegafram-
kvæmdir", sagði E.vjólfur Konráð
Jónsson.
„Ég lýsi sérstakri ánægju minni
yfir því að þessar tillögur skulu
hafa verið lagðar fram með
afgerandi hætti. Ég hefði hins
vegar talið betra að setja ekki
þetta 15 ára markmið, því ef
fjármögnunaráætlunin stenzt og
verður eins og gert er ráð fyrir í
tillögunum, þá þurfum við ekki að
ætla okkur 15 ár til þessa verks,
heldur miklu skemmri tíma.
Að mínu mati þá er kostnaður
á hverr. kílómetra, eins og hann er
lagður frani í tillögunum, langt
yfir því sem hann þarf að vera,
sem þýðir einfaldlega það, að við
verðum skemmri tíma með það
verkefni, sem þarna er lagt fram
sem markmið. Því er enn meiri
ástæða til að fagna þessari áætlun,
sem málefnanefndin leggur til,“
sagði Ólafur G. Einarsson al-
þingismaður.
„Þetta er ánægjulegasta ákvörð-
un sem ég hef tekið þátt í á mínum
pólitíska ferli, og ég hef unnið að
þessu verkefni með mikilli gleði og
veit að við getum náð þessu marki,
„ sagði Sverrir Hermannsson
alþingismaður.
lestum minni en á vetrarvertíð-
inni 1977.
Botnfiskafli bataflotans var nú
132.980 lestir á móti 143.432
lestum í fyrra og hefur afli
batanna því dregist saman um
10.443 lestir. Á svæðinu frá
Vestmannaeyjum til Stykkishólms
minnkaði aflinn úr 101.289 lestum
í 83.637 lestir. Á öðrum landsvæð-
um er aflinn svipaður eða minni
nema á Austfjörðum, þar sem
aflinn jókst úr 11.927 lestum á
þessu tímabili í 16.504 lestir.
Togaraafli fyrstu fimm mánuði
ársins var nú 102.362 lestir, en var
í fyrra 98.572 lestir og hefur afli
togaranna því aukist -um 3.790
lestir. Samtals er því botnfiskafli
nú 235.342 lestir, en var í fyrra
241.995 lestir og hefur því dregist
saman um 6.653 lestir.
Eins og fyrr segir er loðnuaflinn
nokkru minni nú en í fyrra eða
468.425 lestir á móti 548.862
lestum. Rækjuafli er nú heldur
meiri en í fyrra, en í maí var
aðeins landað 71 lest af humri á
móti 630 lestum í fyrra. Hörpu-
disksveiði hefur aukist mikið, úr
1.126 lestum í 2.327 lestir. Þá hefur
veiði á kolmunna aukist fyrstu 5
mánuði ársins, úr 5.353 lestum í
7.656 lestir. Annar afli, þar með
talinn spærlingur, hefur aukist úr
4.098 lestum í 18.940 lestir.
Erlendum ferða-
mönnum f jölgar
ERLENDUM ferðamönnum sem
koma til íslands fjölgaði nokkuð
fyrstu 5 mánuði ársins ef miðað er
við sama tíma á s.l. ári. Til loka
maí komu alls 18.878 útlendingar
til landsins, en í fyrra voru þeir
17.280. Þá hefur íslenzkum ferða-
löngum einnig fjölgað töluvert, því
fyrstu fimm mánuði þessa árs
komu 19.227 íslendingar frá út-
löndum, en voru í fyrra 17.520.