Morgunblaðið - 15.06.1978, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. JÚNí' 1978
Skúli Möller stýrimannaskólakennari:
Stígum á stokk...
Nú er liðin rúm vika frá
sveitarstjórnakosningum þeim
sem óneitanlega breyttu meiru en
nokkrar slíkar frá upphafi.
Reykjavík er nú komin í hendur
þeirra manna sem undanfarin
kjörtímabil hafa fundið farsælli
stjórn sjálfstæðismanna flest til
foráttu og höfðu að sjálfsögðu
betri lausnir á öllum málum. Nú
er þeirra að sýna þær í verki, en
ekki er víst að reykvíkingar verði
jafn hrifnir en allt kemur þetta í
ljós, þegar málefnasamningur
hefur verið soðinn saman og
verðum við að vona að ekki verði
ástarbragð af grautnum þeim.
Við sjalfstæðismenn vöknuðum
við vondan draum mánudaginn 29.
maí s.l. Það, sem oft áður hafði
legið í loftinu, skeði. Sjálfstæðis-
menn töpuðu meirihluta sínum í
Reykjavík. Strax og þessi
staðreynd lá fyrir, byrjuðu menn
að leita skýringa á ósigrinum.
Andvaraleysi í eigin röðum,
svæfingameðferð minnihluta-
flokkanna, landsmál, allt voru
þetta þættir sem úrslit kosning-
anna áttu að hafa ráðist af.
Eitt af því sem sjálfstæðismenn
bentu á í kosningabaráttunni var
hve litlu hefði munað að borgin
hefði tapast 1966 og 1970, svo
engan þurfti að undra þótt mjótt
yrði á munum nú þegar flokkurinn
er í mótbyr. Minnu munaði nú en
nokkru sinni. Munurinn var bara
öfugu megin. Tölfræðingar
upplýstu að sjálfstæðismenn hefðu
ekki þurft nema um 100 atkv. í
viðbót eða alþýðubandalagsmenn
50 atkv. færra til þess að sjálf-
stæðismenn hefðu haldið meiri-
hlutanum.
Næstu fjögur ár verður Reykja-
vík undir vinstri stjórn, en við
sjálfstæðismenn komum aftur, þó
svo fulltrúum verði fjölgað, sem
verður gert svo erfiðara verði fyrir
okkur að endurvinna meirihlut-
ann. Við skulum því hætta að
brjóta heilann um hvers vegna við
töpuðum í sveitarstjórnakosning-
unum og snúa okkur að næstu
orrahríð.
Landsmálin höfðu án efa áhrif á
úrslit sveitarstjórnakosninganna.
Síðasta sunnudag þessa mánaðar
verður kosið um þau.
Orrahríðin sem framundan er
verður snörp. Stjórnarandstaðan
þykist vel búin til orustu og benda
þá tíl nýafstaðinna kosninga og
hafa þeir óneitanlega nokkuð til
síns máls. Stjórnarflokkarnir eiga
því undir högg að sækja og þá ekki
hvað síst Sjálfstæðisflokkurinn,
sem hefur haft stjórnarforystu
síðasta kjörtímabil.
Mikils var vænst af þessari
ríkisstjórn. Engin ríkisstjórn
hefur haft jafn mikinn þingmeiri-
hluta og hefði hún því átt að geta
gert þá hluti sem gera þurfti í
efnahagsmálum, enda var búist
við því. Það var ekki fyrr en á
síðasta hluta þess að hafist var
handa um efnahagsráðstafanir.
Þessi ríkisstjórn hafði mikla
möguleika í byrjun. Gremja fólks
óx út í hana er á leið vegna
aðgerðaleysisins. Lánleysi
stjórnarinnar felst m.a. í sam-
bandsleysi við almenning í
landinu. Það hefur komið fram,
m.a. í sjónvarpsþætti um efna-
hagsmál, að verðlag útflutnings-
afurða hefði verið í hámarki árið
1973, en árin 1974 og 75 hríðféll
verð útflutningsafurða. Fyrst árið
’76 snérist þessi þróun til betri
vegar og hefur verðkúrfan legið
upp á við síðan. Þessum
staðreyndum var almenningi ekki
gerð grein fyrir. Hann ætlaðist til
að efnahagsráðstafanir yrðu gerð-
ar, en á sama tíma voru ytri
aðstæður þannig að ekkert svig-
rúm var fyrir ráðstafanir sem
hlutu að koma niður á öllum
landsmönnum.
Ríkisstjórnin er ekki öfundsverð
af því ástandi sem nú hefur
skapast. Fyrst eru samþykkt lög á
Alþingi sem launþega samtökin
snúast öndverð gegn. Síðan gengur
hvorki né rekur. Gripið er til
ýmissa aðgerða, m.a. ólöglegra
verkfalla og útflutningsbanns, og
frekari aðgerðir boðaðar. Augljóst
er að við svo búið má ekki standa.
Ríkisstjórnin gefur nú út bráða-
birgðalög sem minnka áhrif
laganna frá í vetur. Markmið
þeirra er launajöfnun og þannig
gerir Sjálfstæðisflokkurinn launa-
jöfnun að stefnu sinni í launa-
málum.
Launajöfnun meðal launþega
hefur í undangengnum
samningum verið aðalkrafa verka-
lýðssamtakanna, þó reyndin hafi
Pétur Sigurðssun
Guftmundur H. Garðarsson
Skúli Möller
ætíð orðið sú að þeir tekjuhæstu-
hafa borið bestan hlut frá borði.
Markmið ríkisstjórnarinnar
hefði því átt að höfða til verka-
lýðsforystunnar, en svo er ekki.
Samningana í gildi og ekkert
annað var svarið.
Það skal viðurkennt að óæski-
legt er að ríkisvaldið grípi of mikið
inn í samninga á vinnumarkaðin-
um, en þegar gera á efnahags-
ráðstafanir þá er vart við öðru að
búast, en að það grípi inn í gerða
launasamninga. Alþingi er lög-
gjafarsamkunda þjóðarinnar og er
ætlast til þess af þeirri virðulegu
stofnun að hún setji aðeins lög
sem eru þjóðinni til heilla. I
lýðræðisríki eins og okkar gefst
alltaf tækifæri til að segja hug
sinn um ráðstafanir ríkisstjórna,
þ.e. í kosningum. Það verður því að
ætlast til þess af verkalýðsleiðtog-
um, ef þeir vilja teljast ábyrgir að
þeir virði þessar grundvallar
leikreglur en stofni ekki til
aðgerða sem hristi máttarstoðir
þjóðfélagsins.
Nú mætti halda að aðgerðir
núverandi ríkisstjórnar væru þær
sem gengu lengst áðurgerðra
efnahagsráðstafana. En svo er
ekki.
Síðasta ríkisstjórn var svokölluð
vinstristjórn og hefði því átt að
vera stjórn hinna vinnandi stétta.
Þessi ríkisstjórn þurfti að gera
efnahagsráðstafanir vorið 1974 og
hefði maður haldið að þær yrðu
vinveittar verkalýðnum. Ekki
aldeilis. Skrefið var þar stigið til
fulls, þ.e. vísitalan algjörlega tekin
úr sambandi. Verkalýðsforystan
hefði, ef hún væri samkvæm
sjálfri sér, átt að hvetja til
yfirgripsmikilla aðgerða til að
mótmæla. Eitthvað munu þeir
hafa rætt um gagnaðgerðir, en þá
kom flokksforinginn að austan og
sannfærði forystumenn ASÍ um að
ekkert vit væri í því að laun
alþýðunnar hækkaði upp úr öllu
valdi. Nei, auðvitað ekki, virðist
svar ASÍmanna hafa verið, a.m.k.
varð ekkert úr mótmælaaðgerðum.
Sanngirni þ'eirra nær jafnlangt og
pólitískir hagsmunir þeirra. Þá
hentaði þeim vel að sitja aðgerða-
lausir, en nú er við völd ríkis-
stjórn, sem þeim þykir ástæðu-
laust að þóknast. Svona henti-
stefna er óleyfileg mönnum, sem
vilja teljast ábyrgir.
Það er augljóst mál, að ef vinna
á bug á verðbólgunni þá verður
það ekki gert nema það komi við
alla landsmenn. Það er jafn
augljóst að aðgerðum verður að
haga þannig, að þær komi minnst
við þá tekjulægstu. Bráðabirgða-
lög ríkisstjórnarinnar eru einmitt
í þeim anda. Þeir tekjulægstu fá
áfram fullar verðbætur á dag-
vinnulaun, en þeir tekjuhærri
skertar og þeir tekjuhæstu engar.
Þannig stuðla lögin að launajöfn-
un. Ríkisstjórnin hefur með
þessum lögum stigið skref sem
aðilum vinnumarkaðarins hefur
ekki tekist að stíga.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið kallaður auðvalds- og íhalds-
flokkur og þó sækir hann fylgi inn
í raðir allra stétta þjóðfélagsins,
enda hefur flokknum auðnast að
starfa eftir kjörorði sínu Stétt með
stétt. Flokkurinn hefur, m.a. vegna
þessa, beitt sér fyrir atvinnu-
öryggi í stað atvinnuleysis og
hefur þetta orðið til þess að ísland
er næstum eina landið í Vest-
ur-Evrópu þar sem nánast ekkert
atvinnuleysi er. Ef þetta er ekki í
anda kjörorðs flokksins, hvað þá.
í röðum sjálfstæðismanna eru
margir forystumenn í verkalýðs-
hreyfingunni, í röðum sjómanna,
iðnaðar- og iðnverkafólks,
verslunarmanna og opinberra
starfsmanna. Það er hrein fásinna
og um leið móðgun við þessa
forystumenn að halda því fram að
Sjálfstæðisflokkurinn sé and-
snúinn verkalýðshreyfingunni, því
þá væru þeir að vinna gegn
hagsmunum félaga sinna með því
að vera í Sjálfstæðisflokknum, en
þeir hafa með störfum sínum sýnt
hið gagnstæða.
Eg hef áður vikið að því hve fáir
verkalýðsleiðtogar eru ofarlega á
framboðslistum stjórnmálaflokk-
anna og eru þeir næstum allir hér
í Reykjavík. Af þéim eru tveir
sjálfstæðismenn, þeir Guðmundur
H. Garðarsson og Pétur Sigurðs-
son og skipa þeir baráttusætin á
lista flokksins.
Þeir félagar, Guðmundur og
Pétur, hafa með löngu starfi sínu
í verkalýðshreyfingunni áunnið
sér traust félaga sinna og hafa
þeir sýnt með störfum sínum,
innan þings og utan, að þeir eru
traustsins verðir og er því til
mikils að vinna að þeir skipi
áfram þingflokk sjálfstæðismanna
að loknum kosningum.
Sjálfstæðismenn. Að okkur er
vegið. Verum minnugir þess hvers
vegna við aðhyllumst stefnu
flokksins. Frelsi einstaklingsins til
orðs og æðis er æðsta markmið
hans. Við vitum að vinstri öflin
vilja þetta markmið feigt, því ella
fær sósialismi ekki þrifist hér.
Stígum á stokk og fylkjum liði
gegn vinstri stefnu. Það gerum við
aðeins með því að styðja Sjálf-
stæðisflokkinn og þann stuðning
sýnum við í verki sunnudaginn 25.
júní n.k. með því að kjósa V-H
Nú fæst
(^Pinotex
<A*gráfeldurhf.
#% WNGHOLTSSTRÆTI2