Morgunblaðið - 15.06.1978, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1978
39
Nokkur ord í kjöl-
far fálkamálsins
- frá Náttúrufrædistofnun íslands
Það uppistand, sem varð vegna
komu þýsku fálkafangaranna
hingað til lands í lok maí, hefur
vart farið fram hjá neinum.
Mönnum hefur sýnst sitt hvað um
það mál og þær móttökur, sem þeir
feðgarnir Konrad og Lothar
Ciesielski fengu hér á landi.
Það var ekki að tilefnislausu, að
ákveðið var að hafa eftirlit með
þeim feðgum, þegar í ljós kom, að
þeir væru á leiðinni til landsins.
Konrad Ciesielski er víðfrægur
vegna iðju sinnar, en hann hefur
verið sekur fundinn í Þýskalandi
og á Ítalíu fyrir þjófnað á
fáikaungum, og vitað er til þess, að
hann hefur athafnað sig í ýmsum
öðrum löndum Evrópu og N-
Afríku, en hann er fær á sínu sviði
og ber þar hæst mengun, sem
leikur þá grátt í nágrannalöndum
okkar, og ýmsa sjúkdóma. Það er
því skylda okkar að vernda rán-
fuglana gegn þeim örlögum að
hafna í höndum erlendra peninga-
braskara, sem koma hingað til
lands, ræna hreiðrin og selja
ungana fyrir morð fjár til auðkýf-
inga.
Allir þekkja sögu hafarnarins
hér á landi, en hann var mjög hætt
kominn á tímabili. Þá hóf Fugla-
verndarfélagið umfangsmiklar og
lofsverðar aðgerðir honum til
verndar, og hefur náðst undra-
verður árangur. Samt er arna-
stofninn enn í hættu ekki síst
vegna þess, að enn eru til menn,
sem ekki virða rétt þessa konungs
fuglaríkis okkar. Grunur leikur á,
og lætur því ekki oft standa sig að
verki. Þau ummæli sumra, að
óréttmætt sé að kalla manninn
fálkaþjóf, þar sem ekki tókst að
standa hann að verki hér á landi
í þetta sinn, eru því úr lausu lofti
gripin. Maðurinn er dæmdur
fálkaþjófur í tveimur löndum og er
því engin ástæða til að hafa af
honum þá nafnbót. Samkvæmt
upplýsingum, sem fengust erlendis
frá, er þessi maður skæðasti
fálkaþjófur, sem um getur í
Evrópu, og þarf mikið til.
Þá hefur það verið gagnrýnt, að
manninum skuli yfir höfuð hafa
verið sleppt inn í landið og fá að
valsa um varpstöðvar fálkans að
eigin vild og fá tækifæri til að
eyðileggja svo og svo mörg hreið-
úr. Ég ætla að biðja menn að
gleyma því ekki, að fylgst var með
hverju fótmáli mannsins, m.a. til
þess að spjöll yrðu ekki unnin.
Þar sem undirritaður er einn
þeirra, sem að eftirförinni stóðu,
er ég flestum hnútum kunnugur í
þessu máli. Ég vil halda því fram,
að þessar aðgerðir reyndust fylli-
lega réttmætanlegar og sá áhugi,
sem yfirvöld sýndu málinu, er
mjög virðingárverður. Þótt ekki
hafi tekist að standa manninn að
verki, náðist mikill árangur, sem
örugglega var virði þeirra peninga,
sem rekstur málsins kostaði.
Konrad Ciesielski var gerður
brottrækur frá íslandi og verður
því ekki velkominn hingað á næstu
árum, og þar með er hann einnig
óvelkominn til annarra Norður-
landa, en frændur okkar í
Skandinavíu standa einnig í stríði
við fálkaþjófa. Þá hefur mál þetta
hlotið verðskuldaða athygli hér á
landi. Það ætti nú að vera öllum
Ijóst, að okkur er annt um
ránfulgana okkar. Þau eru næg
vandamálin, sem að þeim steðja,
að nokkur hreiður séu eyðilögð á
ári hverju og ernir jafnvel skotnir,
en slíkar aðgerðir jafnast á við
landráð að dómi okkar friðunar-
manna. Nú er komið fram nýtt
frumvarp til laga um fuglafriðun,
og er það von okkar, að stórauknar
sektir fyrir meint brot á þeim fái
menn til að hugsa sig um tvisvar,
áður en umrædd ódæði eru framin.
Þá er rétt að koma sér að tilefni
þessara skrifa. Til þess að hægt
verði að hafa eftirlit með athöfn-
um fálkaþjófa hér á landi, þyrftum
við að afla okkur ítarlegra upplýs-
inga um varpstaði fálkans. Ég
skora því á menn um land allt, sem
einhverjar upplýsingar kynnu að
hafa um fálkavarpstaði, að senda
þær til undirritaðs á Náttúru-
fræðistofnun Islands. Allar upp-
lýsingar, sem kunna að berast,
verða geymdar þar, og það verður
séð til þess, að þær berist ekki í
hendur vafasamra manna. Mikil-
vægt er að fá upplýsingar bæði um
staði þar sem fálki hefur orpið á
undanförnum árum og gamla
varpstaði (lýsing varpstaða og
nákvæm staðsetning er æskileg),
einnig hversu reglulegur varpfugl
fálkinn er á hverjum stað og
hvernig honum hefur farnast.
Allar aðrar» upplýsingar eru vel
þegnar.
Að lokum vil ég þakka þeim
aðilum, sem stóðu að meðferð
Ciesielski-málsins, en því stýrðu
Menntamálaráðuneytið, Dóms-
málaráðuneytið og Útlendingaeft-
irlitið. Þá á vegalögreglan og
fjarskiptastöðvar Landsímans í
Gufunesi, að Brú og á Akureyri
þakkir skyldar fyrir ómetanlegt
framlag.
Reykjavík 12. júní 1978.
Erling Ólafsson.
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐTNTT
Kæra til lögreglu
um vopnaburð og
ölvun v/akstur
í desember 1976 höfðaði
ríkissaksóknari opinbert
mál á hendur A, þar sem
honum var gefið að sök að
hafa að kvöldi 13. júní s.á.
borið fram vísvitandi
ranga kæru við lögregluna
í Reykjavík þess efnis, að
B hefði þá skömmu áður
ógnað sér með skamm-
byssu í húsinu X og síðan
ekið á brott í bifreið sinni,
vopnaðri fyrrnefndri
byssu, ölvaður eða undir
áhrifum lyfja. Krafist var
refsingar skv. 149. gr.
alm. hegningarlaga og
skaðabóta, auk sakar-
kostnaðar.
Málsatvik
Um kl. 19.00 sunnudaginn 13.
júní 1976 barst fjarskiptastöð
iögreglunnar í Reykjavík til-
kynning um að maðurinn B
hefði ekið bifreið sinni frá
húsinu X ölvaður eða undir
áhrifum lyfja og auk þess
vopnaður skammbyssu. Til-
kynning var send til allra
lögreglubifreiða um málið. Tveir
lögreglumenn eltu bifreiðina
uppi og stöðvuðu hana til móts
við Hljómskálagarðinn. Öku-
maðurinn B bar engin merki
ölvunar né annarlegra áhrifa.
Hann féllst á að leitað yrði á
honum og í bifreið hans, en
engin skotvopn eða skotfæri
fundust.
B var á leið frá húsinu X þar
sem Y bjó, en þar hafði hann
fundið A fyrir sem þar var í
heimsókn, en A var nokkuð
undir áhrifum áfengis. Að sögn
A hafði B verið með „einhvern
hlut“ í hendihni sem hann hefði
otað að honum, en A hefði talið
að um byssu væri að ræða. Hann
hefði talið B undir annarlegum
áhrifum og verið hræddur við
hann og borið fram kæru sína
fyrir lögreglunni í góðri trú. Þó
kannaðist hann ekki við að hann
hefði fundið vínlykt af B.
Bskýrði frá því að hann hefði
engu otað að A, en hugsanlegt
væri að hann hefði haft reykjar-
pípu í hendinni. Vitni í húsinu
X sagði að B hefði ekkert haft
í hendinni sem líktist byssu, en
sagði A hafa tekið upp símann
eftir að B var horfinn af braut
og viðhaft þau orð að hann
„ætlaði að stríða B svolítið".
Hún hefði ekki getað afstýrt því
að hann hringdi.
Annar lögreglumannanna
sem handtók B skýrði frá því
fyrir dómi, að þeir hefðu stöðvað
bifreið B og handtekið hann
síðan með þeim hætti sem við
ætti þégar grunur léki á því að
maður væri vopnaður. Þegar í
ljós hefði komið að allt var með
felldu með B, hefðu þeir beðið
hann afsökunar strax. B hefði
síðan fúslega fylgt þeim á
lögreglustöðina.
Þegar A bar fram kæruna til'
lögreglunnar kynnti hann sig
DOMSMÁL
Umsjón: ÁSDÍS
RAFNAR
undir réttu nafni. Bar hann
kæruna tvívegis fram, en
hringdi síðar um kvöldið og
baðst afsökunar á því ónæði sem
hann hefði valdið lögreglunni.
Miskabætur dæmdar
og
varðhald í 45 daga
1 niðurstöðum sakadómara í
málinu segir m.a., að ákærði A
hefði borið fram við lögreglu
kæru á hendur B fyrir tvenns
konar refsivert athæfi, þ.e. að
hann hefði ógnað A með byssu
og að hann hefði ekið ölvaður
eða í annarlegu ástandi. Báðar
þessar sakargiftir hefðu reynst
einber uppspuni. A hefði haldið
því fram, að hann hefði verið i
góðri trú að B hefði byssu í
hendinni og að B væri í annar-
legu ástandi. Það fengi ekki
staðizt að mati dómsins. Það
þætti fullsannað að B hefði ekki
haft byssu meðferðis og ekki
yrði tekið mark á tilgátu A um
annað. Það yrði að líta svo á, að
ákærði hefði kært B fyrir
athæfi, sem honum sjálfum var
ljóst að B var ekki sekur um.
Eftir vætti lögreglumanna hafi
ástand B ekki verið annarlegt.
Kæran hefði leitt til þess að
lögregluþjónar eltu B, handtóku
hann síðan á þann hátt sem um
vopnaðan mann gæti verið að
ræða. Telja verði að þessar
aðgerðir lögreglunnar hafi verið
B mjög tilfinnanlegar og valdið
honum óþægindum og miska,
þótt lögregluþjónarnir hafi
sýnilega hagað aðgerðum sínum
af fyllstu gætni.
A væri saksóttur skv. 149. gr.
alm. hegningárlaga og yrði
honum dæmd refsins skv. þeirri
grein. Var refsing hans ákveðin
45 daga varðhald. Fjárhæð bóta
fyrir hneisu og óþægindi sem
atferli A olli B var ákveðin kr.
100 þúsund, auk þess sem A var
dæmdur til greiðslu alls sakar-
kostnaðar.
Halldór Þorbjörnsson, yfir-
sakadómari, kvað dóminn upp í
héraði.
Málinu var áfrýjað til Hæsta-
réttar, en þar var úrlausn
héraðsdóms staðfest um refs-
ingu ákærða, en bætur þóttu þar
hæfilega ákveðnar kr. 75 þúsund
til B af hendi ákærða. í Hæsta-
rétti dæmdu dómararnir Ár-
mann Snævarr, Björn Svein-
björnsson og Logi Einarsson.
Vantar lúsina
í Laxá í Kjós
„Við fengum 14 laxa á laugar-
daginn, þegar áin var opnuð, en
síðan dró dálítið úr henni, á
sunnudaginn veiddust t.d. að-
eins 6 laxar og á mánudaginn
sjö. Þetta er þó reytingsveiði og
töluvert er komið af fiski í ána,“
sagði Páll Jónsson í Pólaris í
samtali við Mbl. í gær. Páll
sagði að mest væri enn þá veitt
fyrir neðan fossana, en hann
vissi um þrjá sem veiðst höfðu
fyrir ofan, á Klingebergsbreiðu,
í Túnhyl og sá þriðji í Bugðu. Þá
hefur veiðst all mikið af vænum
silungi í Bugðu, en þar er um
vatnasilung að ræða, sjóbirting-
urinn kemur varla fyrr en seinni
hlutann í júlí. Að sögn Páls
vakti það athygli veiðimanna, að
fæstir laxanna voru lúsugir og
eru þeir því mjög snemmgengn-
ir. Laxinn hefur verið mjög
vænn að meðaltali, 11—12 pund,
en þó taldi Páll, að hann hefði
verið vænni framan af í fyrra.
Stærsti laxinn sem Páll hafði
frétt af, var 16 punda fiskur,
dreginh fyrsta daginn. Það
hefur verið sérlega gott vatnið í
Laxá það sem af er, en þó hefur
kuldi hamlað veiðum nokkuð
sagði Páll að lokum.
Sæmileg veiði
í Norðurá
Jón Sveinsson í Veiðihúsinu
við Norðurá tjáði okkur í gær,
að undanfarið hefði verið sæmi-
leg veiði í ánni og á land væru
komnir milli 140 og 150 laxar.
Laxinn er vænn eins og venju-
lega að vori u.þ.b. 10 pund að
meðaltali taldi Jón og sá stærsti
í sumar var 15 pund. Mest er
veitt á maðk, en túpur eru
einnig góðar á þessum tíma.
Sagði Jón að töluverð fiskiför
væri upp ána og vatnsmagnið
hefði verið hagstætt veiðimönn-
um, en eins og víðar hefði
kuldinn hamlað veiðum nokkuð.
Þá hélt Jón að lítið væri farið
að ganga upp fyrir Laxfoss, en
þar er teljari og því hægt að
fylgjast með.
Stórstreymt
um helgina
Víðast hvar virðist veiðin
hafa farið sæmilega af stað að
þessu sinni, en sums staðar
virðast menn vera á þeirri
skoðun, að frekar lítið virðist
vera komið af laxi, a.m.k. miðað
við undangengin ár. En um
helgina er stórstreymi og því
vafalaust tíðinda að vænta.
— BK-