Morgunblaðið - 16.06.1978, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 1978
Oddur Olafsson, alþingismaður
Unnið að bættri að-
stöðu öryrkja og aldr-
aðra á nýloknu þingi
Félagsmál.
Undanfarið hefur allmikið
verið rætt og ritað um aðbúð
aldraðra og öryrkja og sýnist
þar sitt hverjum. Ekki skal því
neitað að margt mætti betur
fara á þessu sviði hjá okkur,
hins vegar er ástæðulaust að
fara með það sem algjört
leyndarmál að við erum hér
svo sem á ýmsum öðrum
sviðum betur á vegi staddir en
flestar aðrar þjóðir heims. A
nýloknu þingi voru samþykkt
lög og það reyndar fleiri en ein
lög er munu leiða til bættrar
aðstöðu öryrkja og aldraðra.
Byggingalög höfðu verið til
umfjöllunar á þrem þingum.
Þessi lagabálkur kveður á um
stjórn byggingarmála, og er
rammalöggjöf um ýmis grund-
vallaratriði húsagerðar okkar.
í 4. gr. byggingarlaga segir
svo meðal annars: „I bygg-
ingarreglugerð skal setja
ákvæði varðandi umbúnað
bygginga til þess að auðvelda
ellihrumu og fötluðu fólki að
komast leiðar sinnar".
Hér er ekki um heimildar-
ákvæði að ræða svo sem víðast
er, heldur ótvíræða skyldu
húsbyggjenda til þess að taka
tillit til umferðarþarfa fatl-
aðra og aldraðra við gerð
þeirra mannvirkja þar sem
almenningur þarf að komast
um. Hvað þýðir svo þetta
ákvæði. Til þess að fá bygg-
ingarleyfi t.d., til þess að
byggja vinnustaði, verslanir,
safnahús, kirkjur og aðrar
þjónustustofnanir þar sem
almenningur þarf að komast
um, þá þarf að ganga þannig
frá teikningum að áðurnefnd-
um ákvæðum 4. gr. sé fullnægt.
Þetta á meðal annars að
tryggja þeim sem bundnir eru
við hjólastól möguleika á að
stunda vinnu, að fara í lyfja-
búð, í afgreiðslu trygginga-
stofnana o.s.frv.
En það eru ekki aðeins
byggingar sem geta orðið
öldruðum og fötluðum erfið
umferðar. Skipulag sveitarfél-
aganna getur verið mjög mikil-
vægt fyrir þessa aðila og þess
vegna var skipulagslögunum
breytt nú á þessu þingi meðal
annars á þann veg að hér segir.
Til viðbótar 13. gr. komi:
„Þá skal kveða á um að hið
skipulagða svæði geri fötluðu
og öldruðu fólki auðvelt að
komast leiðar sinnar og að
tekið skuli að öðru leyti tillit
til sérþarfa þess, svo sem
varðandi götur, gangstéttir,
bifreiðastæði og staðsetningu
íbúðarhúsa, sem sérstaklega
eru ætluð þessu fólki".
Nú hyllir því undir það, að
byggingar okkar, götur og
garðar verði greiðfærir öllum.
Að sjálfsögðu er svo það
erfiða verkefni eftir, að breyta
þeim byggingum sem nú eru í
notkun á þann veg, að auðvelda
fötluðum umferð um þær. Slíkt
verður að gerast í áföngum og
mun því taka alllangan tíma.
Þá voru á nýloknu þingi
samþykkt lög um Heyrnar- og
talmeinastöð íslands. Sam-
kvæmt 5. gr. þeirra laga, þá
skal stofnunin annast hvers
konar þjónustu við heyrnar-
skerta, t.d. prófun heyrnar og
úthlutun heyrnartækja, enn-
fremur á sú stofnun að hafa
yfirumsjón með þjálfun og
endurhæfingu heyrnarskertra
og málhaltra, að því er tekur
til heyrnartækja, meðferðar og
heyrnarrannsókna.
Mikil þörf var á þessari
Oddur ólafsson
löggjöf, þar sem heyrnarleysi
er ein mesta örorka sem um
getur. Nútíma tækni gerir það
að verkum, að með kennslu,
þjálfun og aðstöðu, þá má
oftast skapa heyrnarskertum
aðstöðu og möguleika til starfs
og mannsæmandi lífs.
Þessi löggjöf á að tryggja
heyrnleysingjum mjög bætt
skilyrði ekki aðeins hér á
Reykjavíkursvæðinu, heldur
einnig með því að starfræktar
verði deildir í heilsugæslu-
stöðvum úti á landi.
Þá voru í þinglok samþykkt
lög til breytinga á lögum um
almannatryggingar. Meðal
annarra nýmæla í þessum
lögum var það, að ráðherra er
John Barron:
Stóraukin umsvif
KGB og GRU
á Norðurlöndum
Á allra síðustu árum hefur njósnurum sovézku
leyniþjónustunnar KGB og leyniþjónustu hersins, GRU, á
Norðurlöndum og annars staðar í Vestur-Evrópu fjölgað um
35—40%. í Bandaríkjunum hefur starfsemi þessara
stofnana aukizt enn meira, eða um 50%, en aðeins eru
meðtaldir þeir einstaklingar, sem samkvæmt öruggum
heimildum hafa njósnir að atvinnu og eru búsettir í
Bandaríkjunum.
Þetta kemur fram í viðtali
danska blaðsins Berlingske
tidende við bandariska rithöfund-
inn og njósnasérfræðinginn John
Barron. Hann er m.a. kunnur f.vrir
bók sína um KGB, sem út kom
fyrir nokkrum árum. í bókinni
voru nafngreindir samtals 1597
sovézkir starfsmenn KGB í fjöl-
mörgum löndum, og sem dæmi um
það hversu alvarlegum augum
Sovétmenn litu útkomu bókarinn-
ar má geta þess að Victor I.
Lipasov, þriðji ritari í sovézka
sendiráðinu í Kaupmannahöfn,
gerði ráðstafanir til að kaupa upp
í heilu lagi fyrstu sendingu
forlagsins til Danmerkur.
Barron segir í viðtalinu að auk
þess sem sovézkum sendiráðs-
starfsmönnum og verzlunarfull-
trúum hafi fjölgað mjög verulega
í Bandaríkjunum að undanförnu
sé fuilvíst að fjölmargir sovézkir
atvinnunjósnarar hafi komið til
landsins sem vísindamenn og
námsmenn eða sem meðlimir
verzlunarsendinefnda. Þá hafi
FBI, bandaríska alríkislögreglan,
hvað eftir annað upplýst mál þar
sem sovézkir sjómenn hafa verið
viðriðnir njósnir, en frá því að
bandarískar hafnarborgir voru
opnaðar sovézkum skipum fyrir
tveimur árum hafa yfir 25 þúsund
sovézkir sjómenn fengið þar land-
gönguleyfi.
Barron bendir á nýútkomna
opinbera skýrslu í Kanada um
skipulagðar tilraunir Sovétmanna
til að fá háttsetta embættismenn
til að útvega vísindalegar upplýs-
ingar í Kanada og í Bandaríkjun-
um. Segir hann að í öðrum
NATO-löndum sé þróunin sú
sama, að Bretlandi þó undan-
skildu. Þar hafi njósnastarfsemi
kommúnistaríkjanna verið haldið í
skefjum með nákvæmu eftirliti
síðan rúmlega hundrað sovézkum
njósnurum var vísað þar úr landi
fyrir nokkrum árum.
Álmenningsálitið
John Barron full.vrðir að helzti
tilgangurinn með njósnum á
Norðurlöndum sé sá að hafa áhrif
á almenningsálitið, einkum með
það fyrir augum að veikja sam-
stöðu aðildarríkja Atlantshafs-
bandalagsins og Efnahagsbanda-
lagsins. Dæmi um slíkt sé skipu-
lagður áróður í umhverfis- og
orkumálum. Vaxandi mengun og
bygging kjarnorkuvera séu njál,
John Barron. Hann er ritstjóri
Reader's Digest. Skrif hans um
ástandið í Kambódíu eftir valda-
töku Kauðu khmeranna vöktu
heimsathygii fyrir nokkrum misser
um og upplýsingar í bók hans um
KGB urðu meðal annars til þess að
upp komst að Farafonoff sendi-
herra Sovétríkjanna á íslandi. var
njósnari í þjónustu KGB.
sem almenningur láti sér réttilega
annt um, en kommúnistar hafi
kunnað að nota þetta málstað
sínum til framdráttar með því að
ala á sundrungu. Nærtækt dæmi
um þetta sé herferðin gegn nev-
trónusprengjunni nýlega, en þar
hafi komið greinilega í ljós aðferð-
in, sem notuð sé til að hafa áhrif
á almenningsálitið í flóknu og
umdeildu máli.
Barron leggur áherzlu á það í
þessu sambandi að því fari vita-
skuld fjarri að allir andstæðingar
kjarnorku og mengunar séu á
snærum KGB. Hér sé um að ræða
raunveruleg vandamál, sem nauð-
synlegt sé að finna lausn á, en slík
lausn sé að sjálfsögðu ekki í því
íólgin að afskrifa kjarnorku eða
stöðva iðnað, og athyglisvert sé, að
sjálfir hafi Sovétme'nn aldrei séð
neitt því til fyrirstöðu að hagnýta
kjarnorkuna, enda spretti kjarn-
orkuver nú upp eins og gorkúlur í
austantjaldslöndunum. Barron
minnir á aðvörun sovézka kjarn-
orkueðlisfræðingsins og Nóbels-
verðlaunahafans Andrei
Sakharovs þegar hann sagði að
vestræn ríki ættu ekki að hætta
við byggingu kjarnorkuvera. Ella
yrði afleiðingin sú að Vesturlönd
yrðu háð orku frá Sovétríkjunum.
Afleiðingin yrði „pólitiskt
úrfelli"
John Barron varpar fram þeirri
spurningu hvað gerast muni í
Vestur-Evrópu á næstu 25 árum
án kjarnorku. Hann telur að
afleiðingarnar verði stöðnun á
efnahagssviðinu og stöðvun hag-
vaxtar. Ástandið mundi hafa í för
með sér gífurlegt „pólitískt úr-
felli“, sem óhjákvæmilega mundi
auka enn þá sundrungu, sem
Sovétríkin hafi um árabil alið á
innan NATO og Efnahagsbanda-
lagsins.
Niðurstaða Barrons er sú, að
meðal annars með því að verjast
ásælni sovézkra njósnara og gera
viðeigandi ráðstafanir til að hefta
starfsemi KGB, geti Vesturlanda-
búar styrkt þau öfl í Sovétríkjun-
um sem raunverulega vilji stuðla
að friði um leið og þeir verji sína
eigin hagsmuni. Það sé augljóst að
á meðan ríkisstjórnir láti sér
umsvif KGB í léttu rúmi liggja,
verði ekki hlustað á þau öfl innan
sovézka kommúnistaflokksins,
sem draga vilji úr veldi þessarar
stofnan sovézka kommúnista-
flokksins, sem draga vilji úr veldi
þessarar stofnunar innan lands og
utan, en leita í þess stað raun-
hæfra leiða til að leysa hin
gífurlegu vandamál innanlands.
Nokkrar
breyting-
ar á leið-
um SVR
Morgunblaðinu hefur borist eftir-
farandi fréttatilkynning frá Stræt-
isvögnum Reykjavíkuri
Laugardaginn 17. júní n.k. tekur
gildi ný leiðabók og leiðakort SVR.
Úm leið verða nokkrar breytingar
á akstri á cinstökum leiðum.
Verður hér gerð grein fyrir þeim.
Leiðir 6 og 7i
Þær verða gerðar að hringleiðum
og sameinaðar þannig, að leið 6 mun
framvegis aka af Lækjartorgi sömu
götur og hingað til, að gatnamótum
Bústaðavegar og Óslands, en halda
þaðan áfram sömu götur og leið 7 nú
að Lækjartorgi. Leið 7 mun hins
vegar aka öfuga leið miðað við það,
sem hér var lýst. Tímajöfnun verður
á báðum leiðum við Ósland. Ekið
verður á 15 mín. fresti á daginn
virka daga, en á 30 mín. fresti á
kvöldin og um helgar. Bent skal á,
að tímasetning við Ósland miðast
við, að sem best samband skapist við
leið 11 fyrir þá, sem fara milli
Miðbæjarins og Breiðholts I og II.
Tilgangurinn með þessari breytingu
er að bæta þjónustuna við þau
hverfi, sem þessar leiðir þjóna, svo
og að skapa betra samband milli
Miðbæjarins og ofangreindra hverfa
í Breiðholti.
Þá verður sú breyting gerð á leið
1, að vagnarnir aka af Njálsgötu um
Snorrabraut, Hverfisgötu og Hlemm
á Rauðarárstíg og síðan sem leið
liggur. Með því er leitast við að
skapa betra samband en hingað til
milli Hlemms og Austurbæj-
ar/Landspítalasvæðisins, en á það
hefur nokkuð þótt skorta í núverandi
leiðakerfi.
Á leið 10 hefur að undanförnu
verið gerð tilraun með akstur um
iðnaðarhverfið á Ártúnshöfða í
báðum leiðum. Með hliðsjón af
fenginni reynslu verður framvegis
aðeins ekið um þetta hverfi á virkum
dögum til kl. 19, en akstri um það
hætt á kvöldin og um helgar.
Á leið 13 verður sú breyting, að