Morgunblaðið - 22.06.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. JÚNÍ 1978
Emi! Magnússon kaupmadur í Grundarfirdi:
„Hamingja okkar að skuttogarinn
lenti í höndum einkaframtaksins"
„Viðskipti hcr á staðnum
skiptast nokkurn veginn til
helminga milli okkar og kaup-
félagsins og það er líka ágætis
samvinna milli minnar verzlun-
ar og kaupfclagsins,“ sagði
Emil Magnússon kaupmaður í
Grundarfirði og framkvæmda-
stjóri verzlunarinnar Grundar
hf. þegar Morgunblaðið ræddi
við hann. Emil hefur átt heima
í Grundarfirði síðan 1952 eða í
26 ár. Upphaflega réð hann sig
sem verzlunarstjóra að verzlun
Sigurðar Ágústssonar og
gegndi hann því starfi í tvö ár.
I>á varð úr að Emil stofnaði
fyrirtæki .utan um verzlunar-
rekstur Sígurðar á staðnum.
Verzlunarfélagið Grund h.f., og
voru útgerðarmenn staðarins
meðeigendur Emils.
„Verzlunin var rekin í upphaf-
legu formi nokkuð lengi, en með
góðum skilningi skiptum við
síðan verzluninni, þannig að
útgerðarmennirnir yfirtóku
þann þátt verzlunarinnar, sem
að þeim sneri, en ég og fjöl-
skyldan fengum hinn hluta
verzlunarinnar. Við fórum fljót-
lega út í að byggja stórt
verzlunarhús, og fluttum inn í
það árið 1970,“ segir Emil.
„Verzlunarhús okkar hefur
góðu heilli aukið verzlun hjá
okkur verulega, en eðlilega
byggist velgengni okkar á góð-
um og traustum viðskiptavin-
um. Núverandi kaupfélagsstjóri
hér í Grundarfirði er aftur á
móti sá tíundi síðan ég kom
hingað og segir það sína sögu, en
allt hafa það verið góðir menn,
sem hingað hafa komið.
Mér og minni fjölskyldu hefur
tekizt að halda vel saman utan
um verzlunina og nú vinna 2
börn og 2 barnabörn mín með
mér í verzluninni, og alla jafna
er ég eini karlmaðurinn innan-
búðar. Þá höfum við alla tíð
verið sláturleyfishafar og slátr-
um við í samvinnu við Kaup-
félag Grundfirðinga og fyrir-
tæki í Stykkishólmi, en þar er
sláturhúsið."
— Hvernig er að vera kaup-
maður úti á landi?
„Það hafa skipst á skin og
skúrir í þessu hjá mér, en hér
úti á landi er maður í miklu
nánari tengslum við fólkið en í
Reykjavík og það eitt gefur
tilefni til margra ánægjustunda.
Annars er það svo, að svona
verzlunarrekstur gengur ekki
nema maður leggi mikið á sig.
Við flytjum alla vöru hingað
með bílum frá Reykjavík og
fylgir því mikill kostnaður, en
sú þjónusta er mjög vel af hendi
leyst."
— Er ekki alltaf aukning í
verzluninni með fólksfjölgun
staðarins?
„Byggðarlagið hefur vaxið
mikið frá ári til árs og ungt fólk
ættað héðan festir gjarnan
rætur hér, enda er nú mikil
uppbygging á vettvangi hús-
næðismála. Grundarfjörður er
hins vegar dæmigert sjávarþorp
þar sem allt fellur og stendur
með sjávarfangi. Með tilkomu
skuttogarans Runólfs varð hér
bylting í atvinnuháttum og
öryggi staðarins, og hamingja
Grundfirðinga er að þegar þessi
skuttogari var keyptur, þá lenti
hann í höndum einkaframtaks-
ins.“
fíætt vid Guðmund Þórisson,
bónda á Hléskógum í Eyjafirdi:
„Kvótakerfi gæti
verið lausnin"
Bústólpi er hlutafélag sem
fjórir bændur í Eyjafirði stofn-
uðu árið 1969, en félagið rekur
fóðurvöruverslun á Akurcyri.
Formaður í stjórn félagsins cr
Guðmundur Þórisson bóndi í
Hléskógum í Grýtubakka-
hreppi, en Mbl. náði tali af
honum í vikunni.
„Hver ástæðan var fyrir
stofnun Bústólpa? Við sem
stöndum að félaginu töldum
óheppilega þá einokun sem hér
hefur ríkt í verzlun með rekstr-
arvörur bænda, enda sýndi það
sig að verðlag á kjarnfóðri
lækkaði stórlega með tilkomu
fyrirtækisins. — Einokun? Já ég
tel að ekki sé hægt að kalla það
annað en einokun þegar aðeins
einn aðili ræður viðskiptakjör-
um bænda og gerir ýmsa hluti
til að hindra eðlilega sam-
keppni. Annars er það athyglis-
vert að frá stofnun verslunar-
innar hefur sala austur í Skaga-
fjörð aukist mun meira en hér
í Eyjafjörðinn."
Hvern telurðu vera höfuð-
vanda landbúnaðarins í dag?
„I dag er örugglega um
offramleiðslu að ræða og til að
ráða bót þar á, tel ég að taka
verði upp stjórn á fram-
leiðslunni og sú leið sem ég tel
helzt færa í þeim efnum er að
taka upp svonefnt kvótakerfi.
Þá yrði hverjum bónda skamm-
taður ákveðinn framleiðslukvóti
með tilliti til fyrri framleiðslu.
En hins vegar yrðu engar
ráðstafanir gerðar sem drægju
úr því að hver bóndi gæti haldið
uppi framleiðslu á sem hag-
kvæmastan hátt á sinni jörð.
Og þó að mönnum kunni að
þykja þessar aðgerðir nokkuð
harkalegar í upphafi, þá mundi
það sýna sig þegar frá liði að
þetta leiddi til aukinnar hag-
kvæmni í búrekstri.“
„Já, ég tel hag bænda mjög
slæman. Ég tel að þeir beri of
lítið úr býtum fyrir hverja
vinnustund og að það hafi skort
mjög í kjarabaráttu undanfar-
inna ára að ráða bót á því, —
en nú er einungis horft á
heildartekjur þeirra. Brýnasta
hagsmunamál bænda í dag, er
að þeir fái allt afurðaverðið
greitt fyrr og helst strax, en eins
og nú er má segja að megnið af
nettótekjum bænda berist þeim
ekki í hendur fyrr en á næsta ári
eftir að þeirra er aflað. Það
getur hver maður séð hversu
mikil kjaraskerðing það er
miðað við núverandi verðbólgu
og vaxtagreiðslur að fá meiri-
hluta launa sinna ekki greiddan
fyrr en svo löngu síðar.“
Hvað segirðu um tillögur
Eyjólfs Konráðs Jónssonar um
nýja tilhögun á rekstrarlánum
til bænda?
„Ég tel að það gæti orðið mjög
til bóta, en jafnframt þyffti að
hækka lánin mjög svo að bænd-
um væri tryggt efnahagslegt
sjálfstæði.“
„Störf sex-mannanefndarinn-
ar, hvort hún eigi að halda
áfram störfum? Ég tel að það sé
orðið ljóst að þetta kerfi hafi
ekki tryggt bændum þau kjör
sem til var ætlast og því ber að
leggja það niður og taka upp
beina samninga við ríkisvaldið.
Enda eru þau atriði fjölmörg í
Guðmundur bórisson. bóndi
í Hléskógum.
sambandi við kjaramálin þar
sem ríkið hefur afgerandi áhrif.
Svo sem í sambandi við lánamál,
útflutningsuppbætur og fleira.
— Ég lít svo á og tel að það sé
nokkuð almenn skoðun meðal
bænda að frammistaða núver-
andi landbúnaðarráðherra hafi
verið léleg, t.d. teljum við
furðulegar þær fullyrðingar
hans að tal bænda um versnandi
kjör byggist að mestu leyti á
rangri meðferð talna. Einnig
verður að telja það mjög ámæl-
isvert að helstu úrræði ráðherr-
ans virðast hafa verið þau, að
þrengja hag bænda enn með
nýjum gjöldum á rekstrarvörur
þeirra og framleiðslu. Og ég vil
bæta því við að við höfúm
saknað Ingólfs Jónssonar í
embætti landbúnaðarráðherra."
Hallgrímur Guómundsson í Búóardal:
„Hér er maður laus
við allt stress "
Búðardal.
„Það er gott að vera kominn
hingað aftur, enda er gott að
búa hér, ólíkt betra heldur en
í Reykjavík. þar sem ég bjó í
fimm ár,“ sagði Hallgrimur
Guðmundsson bifreiðasmiður í
Búðardal þegar Morgunblaðið
ræddi við hann. Hallgrímur er
annar eigenda fyrirtækisins
Dalverks s.f. í Búðardal, en það
fyrirtæki var stofnsett á s.l.
ári. Dalverk sér um bifreiðavið-
gerðir. bifreiðasmíði og spraut-
un og er fyrsta fyrirtæki
sinnar tegundar í Búðardal.
„Það verður að segjast að við
höfum meira en nóg að gera,
fyrstu mánuðina eftir að fyrir-
tækið var stofnsett var tiltölu-
léga rólégt hjá okkur, en nú er
ástandið þannig, að það er allt
upp í tveggja mánaða bið eftir
að komast á verkstæðið hjá
okkur. Áður en þetta verkstæði
var stofnað sóttu bifreiðaeig-
endur hér mest til Reykjavíkur,
ef þeir þurftu að láta rétta og
gera við bílana sína.
Við erum hér tveir fastir
starfsmenn og yfirleitt 2 laus-
ráðnir. Annars höfum við alltof
lítið pláss í núverandi húsnæði,
sem meðeigandi minn, Vagn
Guðmundsson, á. Það er ætlun
okkar að hefja byggingu á nýju
bifreiðaverkstæði í sumar, og
verður .það 600 fermetra stál-
grindarhús. Sjálfir munum við
nófa megnið af húsinu en
Kristinn Olafsson trésmiður fær
140 fermetra til afnota."
„Við reynum að halda uppi
þeirri þjónustu fyrir ferðamenn
sem við getum, m.a. erum við
með hjólbarðaviðgerðir og ger-
um síðan við bíla ferðamanna til
bráðabirgða eða fullgerum ef
hægt er.1
— Hver er helzti munurinn á
að búa í Búðardal og í Reykja-
vík?
„Heizti munurinn er sá, að
hér er maður persóna og eins
þekkir maður allt og alla hér á
staðnum. Þá er maður alveg
laus við allt stress, þótt mikið sé
að gera.“
„Þótt Búðardalur sé ekki stór
staður þá er félagslíf ágætt hér
og ungmennafélag starfar í
þorpinu. Hins vegar hef ég ekki
gefið mér tíma til að fara í þetta
starf aftur enn sem komið er.
, Sjálfur er ég ákveðinn í að
setjast hér að til frambúðar og
í vor byrjaði ég á mínu íbúðar-
húsi. Hér er nú mikið af ungu
fólki og fer fjölgandi. Búðardal-
ur byggist allur upp á þjónustu
við landbúnaðinn og hér er
sáralítill iðnaður nema í nýju
mjólkurstöðinni," segir Hall-
grímur.