Morgunblaðið - 23.06.1978, Blaðsíða 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 1978
..Til að tækta tré þarf 10 ár og til aft rækta mann 100 ár.“
Ætli það sé í nafni þessara grundvallarkenningar „IIos
frænda”. að Víet Nam er þremur árum eftir frelsun
SaÍKonborKar orðið að einu risafangelsi. Koulaseyjum er ná
yfir heilt Iand? SkelfiléKar ásakanir. Fyrrverandi formaður
Stíidentasamtakanna segn stjórn Thieus. 32 ára uamall piltur.
Doan Van Toai. ber þær fram. Þessum forseta stúdentasamtak-
anna hafði leynilÖKreKla Thieus varpað í fangelsi meðan hann
var við viild. Ok í júní 1975 var hann aftur fanKelsaður af hinni
nýju kommúnistastjórn ok sat 28 mánuði í fangelsi án þess
að vita hvers veyna. Þá var hann skyndilega látinn laus.
SkvrinKarlaust. Þar eð kona hans hefur franskan ríkis-
borsararétt og Kerðir hafa verið sérsamninKar þar um milli
Ilanoistjórnarinnar ok Parísar tókst honum að komast til
Frakklands.
Frásögn hans í viðtali í franska vikublaðinu Express er
átakanleg. Þegar Doan Van Toai slapp úr Le Va Duyet
fangelsinu hafði hann meðferðis ákall undir heitinu
..Vitnishurður fangelsaðra föðurlandsvina í Vietnam“. Hann
hafði la>rt það utanbókar svo og listann með niifnum þeirra
10 sem skrifuðu undir það. Meðal þeirra eru fyrrverandi
forinKjar kommúnista í Víet Nam. meðlimir FNL og fjöldi
þekktra friðarsinna.
Þessi vitnishurður ákærir núverandi stjórnvöld í Víet Nam,
segir þau vera „samvizku mannsins til háðungar“. Ilonum
lýkur á þessum orðumi „Sé það rétt að mannkynið ætli að höría
undan uppgerðar festu víetnamskra kommúnista, sem telja sig
hafa „sigrað hina öfluðu bandarísku heimsvaldasinna“, þá
hiðjum við. fanKar í Vietnam, alþjóða Rauða krossinn,
mannúðarstofnanir í heiminum og alla velviljaða menn um að
senda hverjum okkar umsvifalaust blásýruhylki svo að við
getum hundið enda á þjáningar okkar og niðurlægingu.
Hjálpið okkur til að deyja.“
stjórnendur F.M.K. samtak-
anna. Það kostaði mig fangels-
un tvisvar sinnum, árið 1969 og
1972.
Expressi Hver var ástæðan?
Doan Van Toaii í fyrra
skiptið gerði lögreglan árás á
okkur vegna kosninga í
Stúdentasamtökum Saigon þar
sem ég var varaformaður.
„Öflugur fundur", sagði lögregl-
an sem fór með okkur á
lögreglustöðina í 1. hverfi í
Saigon. Okkur var haldið þar í
tvær vikur.
Eftir að ég hætti í lyfjafræði-
deildinni á árinu 1971, fékk ég
eftirlitsmanns-„starf“ í víetn-
ömskum einkabanka. I erindum
bankans fór ég oft út í sveit þar
sem ég var í sambandi við
F.M.L. Oft var ég látinn annast
fjármálaerindi. Þannig skipti
ég oft með mjög góðum kjörum
dollurum í piastra fyrir skæru-
liðana. Raunar var ég alltaf
jafn hissa á því hve mikið af
dollurum þjóðfrelsishreyfingin
hafði undir höndum. I septem-
bermánuði 1972 var ég hand-
tekinn án þess að vera ákærður.
Einfaldlega grunaður um
Doan Van Toai
Goulag í
Víet Nam
..Öllu Víot Nam vcrAur breytt í
bra’lkunarbúðir.” saKÚi Suljenitzyn
11. apríl 1975. 19 döj'um ívrir fall
Sai^on. Fjiirutíu ár lirtu áúur en
umheimurinn sá (ioulau í Sovétríkjun-
um. 30 ár tók aó vióurkcnna það í
Kína en aóeins 3 ár hefur þurft til aó
(■ouhiK sé orftin staðreynd í Viet Nam.
I»aó er I)oan Van Toai. liöleua
þrítuuur Víetnami ox fyrrverandi
formaóur Stúdentasamtakanna ueKn
stjórn Thieus sem her þa‘r sakir á
stjórnviild í Víet Nam. Ilann er
nýkominn til Frakklands eftir aö hafa
veriö 28 mánuöi í fangclsi í IIo-
( hi-Minh horjf. á þeim staö þar sem
honum var áöur varpaö í fanj'clsi af
..strenicjahrúöustjórn Handaríkja-
manna". eins ok hann sejíir.
í nafni nokkur hundruö þúsund
fanjca (þar af haföi helminjcurinn
enjcin samskipti viö fyrri stjórnviild í
SaÍKon) seKÍr hann í hlaöaviötiilum frá
því sem er aö jcerast. \ iötaliö sem hér
birtist er úr franska hlaöinu Express.
undirróðursstarfsemi. Þeir
héldu mér í tvo mánuði.
Expressi Hvar varst þú dag-
inn sem Saigon var „frelsuð“ 30.
apríl?
Doan Van Toaii í sjálfri
Saigon. Ég hafði verið útnefnd-
ur útibússtjóri. í margar vikur
hafði ég hlustað á frásagnir
fanganna sem flúðu undan sókn
kommúnista suður fyrir 17.
breiddarbauginn. Frásagnir
þeirra gerðu mér þungt í skapi.
Hvað var þetta? Var sigurinn,
sem nú var svo nærri, þegar
farinn að hafa í för með sér
hafnaraðgerðir, fjöldaaftökur
og endurhæfingu í fresluðu
þorpunum? Ég get varla trúað
þessu. Þettá líkist ekkert þeirri
„sameiningu þjóðarinnar", sem
talað var um í stjórnmálaálykt-
un þjóðfrelsishreyfingarinnar.
Vinir mínir höfðu tekið þátt í
útgáfu tímaritsins „Tu Quyet“
(Sjálfsákvörðun) sem ég rit-
stýrði. Sumir vildu flýja Viet
Nam, aðrir og færri vera kyrrir.
Ég sagði þeim að við hefðum
ekkert átt sameiginlegt með
gömlu stjórninni og því bjóst ég
ekki við að við þyrftum að
óttast neitt af hendi þeirrar
Vitnisburður fangelsaðra
föðurlandsvina frá Víet Nam
Einn fanginn
segir frá.....
Okkur hefur skiátlazt,
sijgðu vinirnir í
þjóðfrelsishreyfingunni
Þannig hljóðar formáli
franska fréttamannsins
Christians Hoches í upphafi
viðtalsins í Expressen sem hér
fer á eftir:
Expressi Þó þú hafir fyrir
skömmu verið friðarsinni og
staðið nærri Þjóðfrelsishreyf-
ingunni þá ertu nú andstæðing-
ur hennar. Hvað kom fyrir?
Doan Van Toaii Ég er fæddur
1946. Foreldrar mínir unnu
fyrir andspyrnuhreyfinguna
gegn Frökkum. Ég var mjög
ungur, þegar ég skildi að landið
mitt hlyti ekki frelsi á þann veg
að sett yrði upp strengjabrúðu-
stjórn í Saigon, kostuð af
Bandaríkjamönnum. Meðan ég
var lyfjafræðistúdent 1964,
gekk ég því í lið með þeim, sem
börðust gegn heimastjórninni.
Þannig komst ég í samband við
Doan Van Toai. fyrrverandi formaður „Stúdentasamtakanna gegn stjórn Thieus" í Saigon. er nú kominn
til fjölskvldu sinnar í Frakklandi eftir 28 mánaða fangelsisvist hjá kommúnistum í Saigon.
nýju. Því miður! Allir ásökuðu
mig á eftir fyrir þessa afstöðu.
Bæði baráttufélagar mínir,
bróðir minn og einkum þó vinir
mínir í þjóðfrelsishreyfingunni.
Expressi Vinir þínir í þjóð-
frelsishreyfingunni?
Doan V'an Toaii Þegar þeir
fyrstu úr þjóðfrelsishreyfing-
unni komu, um hádegi miðviku-
daginn 30. apríl 1975, eða
tveimur tímum eftir sigur
Norðurvietnama, gaf ég mig
fram við þá. „Af hverju ert þú
ekki farinn?“ spurðu þeir. Og
bættu svo við: „Okkur hefur
skjátlazt, eins og þú sérð“. Ég
botnaði ekkert í þessu. Efinn
nagaði mig samt.
Expressi Fannst þér líka að
þú hefðir verið blekktur?
Doan Van Toaii I rauninni
ekki. Alla fyrstu dagana hélt ég
enn að hægt yrði að byggja upp
landið að nýju „í sameiningu".
En fljótlega gekk ég úr skugga
um, að allt ákvörðunarvald var
í höndum Norðanmannanna
einna, kommissara og alls
konar erindreka, sem báru
ábyrgð á hverju einu. Einkum
Bólusótt að
hverfa í
heiminum
Bólusótt virðist vera að
hverfa í heiminum. Ekki
hefur sóttin komið upp hér
á landi, síðan árið 1872 svo
vitað sé. í vetur voru á
Alþingi samþykkt ný lög
sem fella niður skyldubólu-
setningu gegn bólusótt, en
þó er áfram heimilt að
bólusetja ákveðna starfs-
hópa og þá sem óska þess.
Þessi lög voru samþykkt
samkvæmt tillögu frá land-
lækni.
Síðasta bólusóttartilfell-
ið, sem vitað er um í
heiminum, var í Sómalíu í
október 1977. Þaö var sér-
fræðingur frá Alþjóðaheil-
brigðisstofnuninni (WHO)
I?
Fórnardýr hólusóttar. sem
heíur lofað hana af.
sem greindi sjúkdóminn.
Nú fer fram mikil leit á
vegum stofnunarinnar að
bólusóttartilfellum í Aust-
ur-Afríku. Ef sú leit ber
engan árangur verður sjúk-
dómurinn lýstur upprætt-
ur. Það verður fyrsta dæmi
þess að mönnum takist að
útrýma mannlegum sjúk-
dómi.
Árið 1967 hófst skipulagt
starf Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar við uppræt-
ingu kúabólu. Þá herjaði
bólusótt í löndum sem
samtals höfðu yfir 1200
milljónir íbúa. Bólusótt
hefur gert vart við sig í
heiminum í yfir 3000 ár.
Til að teljast til landa
sem upprætt hafa bólusótt
má sjúkdómsins ekki hafa
orðið vart undanfarin tvö
ár, en ef sóttarinnar hefur
orðið vart árin þar á undan
þarf að sýna fram á að gott
eftirlit sé með sjúkdómum
og tök séu á að koma í veg
fyrir útbreiðslu. Suð-
ur-Ameríka var fyrsta
heimsálfan sem útrýmdi
bólusótt. Sú yfirlýsing var
gefin 1973.
Nauðsyn bólusetnínga er
nú rædd víða um heim.
Bandaríkin og 12 Evrópu-
lönd hafa fellt skyldubólu-
setningu við kúabólu niður.
Þetta mun spara mikið fé í
heiminum. Alþjóðaheil-
brigðisstofnunin mun þó
ávallt hafa 200—300 millj-
ónir skammta á reiðum
höndum ef sóttarinnar yrði
vart á ný.