Morgunblaðið - 29.06.1978, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. JÚNÍ 1978
29
Könnun á ástandi skipa-
iðnaðarins hér á landi
í SÍÐASTA hefti frétta Lands-
samhands iðnaðarmanna segir að
á s.l. sumri hafi Sigurður Ingva-
son tæknifræðingur komið hing-
að til lands á vegum Iðnþróunar-
stofnunar íslands, samkvæmt
beiðni frá Félagi dráttarbrauta
og skipasmiðja.
Sigurður ferðaðist um landið og
skoðaði flestar skipasmíðastöðvar
á landinu og skilaði skýrslu um
ástandið á Islandi í skipasmíðaiðn-
aðinum.
í skýrslu Sigurðar voru jafn-
framt fyrstu drög að áætlun um
uppbyggingu einstakra stöðva á
landinu. I umræðum við forráða-
menn stöðvanna í þessari ferð
reifaði Sigurður ýmsar hugmyndir
sínar um breytingar á hönnun og
smíði skipanna.
Það framhald varð á þessari
vinnu Sigurðar, að hann hefur í
vetur og vor unnið í samvinnu við
Stálvík h.f. að hönnun á nýjum
tæplega 500 brúttólesta togara. Er
sú vinna nú svo langt komin, að
gerður hefur verið smíðasamning-
ur á skipi samkvæmt þessum nýju
teikningum, en niðurstöður úr
athugunum, m.a. tankprófunum í
Danmörku, eru taldar lofa góðu
um árangur.
Fengizt hefur vilyrði fyrir
stuðningi Iðnþróunarstofnunar Is-
lands, Iðnþróunarsjóðs og Iðn-
rekstrarsjóðs til áframhalds þeirr-
ar vinnu, sem unnin var s.l. sumar
og í vetur. Mun Sigurður Ingvason
stjórna því verki, og er það
tvíþætt:
Annars vegar er fyrirtækjum
ískipaiðnaði gefinn kostur á þátt-
töku í því hönnunar- og ráðgjafar-
starfi, sem þegar er hafið hjá
Stálvík h.f., en ætlunin er að
hanna og prófa aðrar skipastærðir
og veita þeim fyrirtækjum, sem
þess óska, ráðgjöf um breyttar
vinnuaðferðir við smíðina. Að
þessum þætti munu starfsmenn
stöðvanna ásamt Sigurði vinna.
Hins vegar er svo gefinn kostur
á ráðgjöf um uppbyggingu stöðv-
anna og gerð framtíðarskipulags-
uppdrátta fyrir þær stöðvar, sem
þess óska. Er þar um að ræða
beint framhald þeirrar vinnu, sem
unnin var s.l. sumar, en þá var
einungis lokið við fyrstu drög að
slíku skipulagi, sem þarf að
endurskoða og fullvinna í sam-
vinnu við einstakar stöðvar.
Ekki er að fullu gengið frá
hvaða aðilar munu leggja fram
starfslið til að vinna með Sigurði
að síðarnefnda þætti verksins, en
vonazt er til að um það myndist
sem víðtækust samvinna milli
þeirra aðila er málið varðar.
Saga Islenzka j árn-
blendifélagsins
Allmikið hefur verið rætt um
íslenzka járnblendifélagið á und-
anförnum vikum og mánuðum,
bæði með og á móti. Hefur það
m.a. komið töluvert inn í kosn-
ingabaráttuna og verið þrætuefni
flokka. Því er ekki úr vegi að rifja
upp nokkra helztu þætti í starfi
félagsins.
íslenzka járnblendifélagið h.f.
var stofnað 28. apríl 1975, á
grundvelli laga um járnblendi-
verksmiðju í Hvalfirði, sem sam-
þykkt höfðu verið á Alþingi.
Tilgangur þess er að byggja, eiga
og reka verksmiðju á Islandi til
framleiðslu á kísiljarni, að vinna
að sölu á kísiljaíni og hafa á
höndum alla starfsemi eða við-
skipti, sem atvinnurekstur þess
þarfnast eða honum fylgir. Fyrir-
hugað er að verksmiðja þessi ríki
að Grundartanga í Hvalfirði, og
voru framkvæmdir við hana hafn-
ar á árinu 1975, en frestað um sinn
Flugfrakt hefur
tifaldazt á undan-
fömum 15 árum
VÖRUFLUTNINGAR með ílug-
vélum hafa stóraukizt hin síöari
ár, og er nú svo komið, að
töluverð samkeppni er orðin milli
flugvöruflutninga og skipavöru-
flutninga. — í samtali við Mbl.
sögðu forráðamenn Flugleiða að
strax í upphafi flugsins hafi
flugvélarnar gegnt mikilvægu
hlutverki í fólksflutningum. Síð-
an með stækkun vélanna og
aukningu áætlunarferða hafi
vöruflutningar farið að aukast
verulega, sérstaklega síðustu tvo
áratugina.
Ennfremur sögðu þeir: ef flett er
blöðum í sögu Flugfélags íslands
og Loftleiða má sjá þar hina öru
þróun á sviði vöruflutninga. Þeir
hafa t.d. tífaldazt síðast liðin 15 ár
í millilandaflugi. Þetta er þó
aðeins upphafið. Með aukinni
iðnvæðingu eykst þörfin fyrir
reglubundnar og áreiðanlegar
flugsamgöngur milli íslands og
nágrannalandanna.
Vöruflutningar yfir Norður-At-
lantshafið námu á s.i. ári 4842
tonnum og var þar um að ræða um
37% aukningu frá árinu áður.
Vöruflutningar til Evrópu hins
vegar námu 1809 tonnum og var
aukningin þar um 8.6%, og sam-
tals varð aukningin milli ára um
28%.
Þörfina fyrir aukið vöruflug
leysa flugfelög Flugleiða með
daglegu áætlunarflugi með frakt
og tengja Island þannig markaðs-
svæðum báðum megin Atlants-
hafsins. Með víðtækri samvinnu
við erlend flutningafyrirtæki
tryKgja þau einnig viðskiptavinum
sínum greiðan aðgang að þéttriðnu
flutninganeti víða um heim.
Kostir hraðans eru öllum Ijósir
þegar flytja þarf viðkvæman
varning, svo sem lyf, blóm, ávexti,
grænmeti pg ferskan fisk. En
fleira glatar gildi sínu ef dráttur
verður á að framleiðslan komist á
markað. Þannig er um allar
tízkuvörur, þær þola ekki bið án
þess að verðmæti rýrni. í flugi
kemst varan yfirleitt á áfangastað,
nær eða fjær, á 48 klukkustundum,
eða skemmri tíma. Flugfrakt
stuðlar því að tíðri endurnýjun
vörubirgða.
Varðandi nýtingu fjármagnsins
hljóta stjórnendur innflutnings-
fyrirtækja að kappkosta á tímum
knapps rekstrarfjármagns og
hárra vaxta að ná sem beztri
nýtingu rekstrarfjár, m.a. með
sem mestum veltuhraða vöru-
birgða. Eitt bezta ráðið er að nýta
sér flugsamgöngur.
Flugfélag íslands og Loftleiðir
bjóða nú mjög hagkvæm flutn-
ingsgjöld. Sú nýbreytni hefur
verið tekin upp á flugleiðunum
milli Islands, Luxemborgar og
Bandaríkjanna að hætt verður að
taka flutningsgjald eftir tegund
vöru, heldur er boðið upp á lægri
fargjöld fyrir stærri sendingar án
tillits til vörutegundar. Hér er um
að ræða marga mismunandi
þyngdarflokka, allt upp í 5000 kg.
Með þessu verður gjaldskráin mun
einfaldari; í stað flókinnar gjald-
skrár með mismunandi vöruflokk-
um bjóðum við gjöld eftir þyngd-
arflokkum.
Að lokum kom fram hjá for-
ráðamönnum félagsins að flugfé-
lög Flugleiða hafa á undanförnum
áratugum myndað viðskiptasam-
bönd við flutningaaðila á öllum
viðkomustöðum flugvéla sinna.
Þessir aðilar annast flutning frá
upprunastað vörunnar til næsta
viðkomustaðar vélanna og frá
flugvelli til ákvörðunarstaðar. — í
Luxemborg hefur verið byggt upp
sérstakt vöruflutningakerfi sem
reynist mjög vel. I nokkrum
stórborgum næstu landa hefur
verið komið upp safnstöðvum. Til
þeirra berst íslandsfrakt frá
framleiðendum víðsvegar í Mið- og
Suður-Evrópu með flutningabílum
og járnbrautarlestum. Frá safn-
stöðvunum eru síðan tíðar ferðir
flutningabíla til Luxemborgar.
við lok þess árs þar til síðla árs
1976.
Veturinn 1976—1977 var lagður
formlegur grundvöllur að sam-
starfi milli íslenzku ríkisstjórnar-
innar og Elkem-Spigerverket a/s
um skipulagningu og rekstur
íslenzka járnblendifélagsins h.f.
og kísiljárnverksmiðju þess, með
undirritun aðalsamnings milli
þessara aðila hinn 8. desember
1976, þar sem ákveðið var, að þeir
yrðu báðir hluthafar í félaginu
samkvæmt nánar tilteknum skil-
málum. I samræmi við þennan
aðalsamning var síðan gengið frá
eftirfarandi meginsamningum og
skjölum í sambandi við starfsemi
félagsins, á tímabilinu fram til
vors 1977:
— Tæknisamningur milli fé-
lagsins og Elkem-Spigerverket.
— Sölusamningur milli félags-
ins og Elkem-Spigerverket.
— Fyrsti viðauki við rafmagns-
samning milli félagsins og Lands-
virkjunar.
— Lóðarleigusamningur milli
félagsins og Ríkissjóðs Islands.
— Hafnarsamningur milli fé-
lagsins og Hafnarsjóðs Grundar-
tangahafnar.
— Starfsleyfi frá Heilbrigðis-
ráðuneytinu til félagsins.
Jafnhliða þessu lagði ríkis-
stjórnin fram frumvarp á Alþingi
um endurskoðun á heimildarlög-
um um stofnun félagsins, og á
grundvelli þess samþykkti Alþingi
ný lög um járnblendiverksmiðju í
Hvalfirði, sem leystu hin fyrri af
hólmi.
I samræmi við framanritað
gerðist Elkem-Spigerverket hlut-
hafi í Islenzka járnblendifélaginu
h.f. við hlið ríkissjóðs á aðalfundi
félagsins 11. maí 1977, og voru
Framhald á bls. 22.
Flogið er daglega milli Bandaríkjanna, íslands og Evrópu ...
Samkeppnisað-
staða Þjóðverja
í jafnvægi þrátt
fyrir hækkanir
á verðgildi
marksins,J
HVE ALVARLEG er samkeppnis-
staða vestur-þýzkra framleiðenda
vegna hinnar miklu hækkunar á
verðgildi vestur-þýzka marksins á
undanförnum árum og alveg sér-
staklega undanförnum mánuðum?
— Þetta er spurning sem IFO-hag-
fræðistofnunin í Múnchen hefur
unnið að síðustu vikur og í
nýútkominni skýrslu frá IFO
koma fram mjög athyglisverðar
niðurstöður.
Þar segir m.a. að samkeppnis-
staða vestur-þýzkra framleiðenda
á mörkuðum í Bandaríkjunum,
Frakklandi, Svíþjóð og Noregi hafi
að vísu versnað hin seinni ár, en
á öðrum mörkuðum heimsins hafi
hún annaðhvort staðið í stað eða
batnað, t.d. í Bretlandi, Sviss og
Belgíu hafi hún batnað töluvert
upp á síðkastið.