Morgunblaðið - 02.07.1978, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1978
29
Giscard.
Ék sá þá fyrir mér í Jerúsalem.
maður eins og Begin verið einlæg-
ur í þessari friðarlöngun sinni?
— Leyfist mér að endurtaka
það umbúðalaust, að Begin vill
frið, sagði Ceausescu. .
Rúmeníuforseti virtist sann-
færður og ég treysti dómgreind
hans. Auk þess ber að hafa í huga
að rúmenski forsetinn hefur hald-
ið eðlilegu sambandi við ísraela.
Hann sagði mér að Begin væri
„sterkur maður“ og verðugur
andstæðingur og hann sannfærði
mig um að breytinga væri sárlega
þörf. Um borð í vélinni til íran,
rak ég endahnútinn á hugleiðingar
mínar. Eg var einn með utanríkis-
ráðherra mínum — og seinna kom
í ljós að hann taldi mig tefla of
djarft með friðarför minni og taldi
hana fráleita. Ég sneri mér að
honum þarna og sagðist vera að
íhuga að bjóða leiðtogum stórveld-
anna fimm — Carter, Brezhnev,
Giscard, Callaghan og Hua til
fundar í Jerúsalem í Knesset.
Vegna þess að ekkert tekst ef
flanað er í æði og tilgangsleysi
fannst mér að mjög rækilega yrði
að standa að því ef takast ætti að
koma fulltrúum Genfarráðstefn-
unnar saman. Því datt mér í hug
að hagstætt gæti verið að bjóða
þessum fimm fulltrúum þjóða sem
hafa neitunarvald í Öryggisráðinu
— til fundar ásamt öllum þeim
Arabaleiðtogum, að minnsta kosti
þeim sem væru í eldlínunni. Með
því gæti ég ef til vill gert Begin
forsætisráðherra það ljóst svo að
enginn færi í grafgötur með það að
ég vildi standa að undirbúningi
Genfarfundarins af fullri ein-
beitni.
Sá fyrir mér Carter,
Brezhnev, Hua,
Callaghan og Giscard
í Jerúsalem
Mér fannst mjög viðeigandi ef
heimsóknin gæti borið upp á
trúarhátíð Núhameðstrúarmanna,
svo að mér gæfist kostur á að
biðjast fyrir í A1 Aqsa moskunni.
I huga mér sá ég fyrir mér vini
mína Carter, Giscard, Callaghan
og Hua vitja heilagra staða í
gömlu borginni. Ég var hins vegar
ekki alls kostar sannfærður um að
Brezhnev myndi slást í þessa
pílagrímsför en mér fannst sem
hann myndi ekki eiga annarra
kosta völ eftir að hinir hefðu tekið
jákvæða afstöðu.
Útlínur allar fóru nú að taka á
sig skýrari mynd. Eftir heimsókn-
ina til Rúmeníu, hélt ég til íran og
Saudi Arabíu, en ákvað að segja
engum frá ákvörðun minni: ástæð-
an var einfaldlega sú að ég taldi
rétt ég einn tæki á henni ábyrgð-
ina. Þegar til Kairó kom fannst
mér að þessi mikla trúarhátíð, sem
í hönd fór, væri kjörið tækifæri til
að hitta trúbræður mína á her-
numdu arabísku landi. Vandamál-
ið var augljóst, aðeins fáeinir
dagar voru til stefnu og það var
ógerningur að skipuleggja heim-
sókn fimmmenninganna til Jerú-
salem með þessum fyrirvara.
Ég tilkynnti
ákvörðun mina í
egypzka þinginu og
hjólin taka að snúast
Ég komst sém sé að þeirri
niðurstöðu að ég myndi fara einn
míns liðs til Jerúsalem, biðjast
fyrir í A1 Aqsa moskunni og koma
í. Knesset og með því myndi ég
sanna þá staðhæfingu mína að ég
væri reiðubúinn að fara til endi-
marka veraldar ef það gæti orðið
friði til framdráttar. Ég myndi
snúa mér beint að ísraelsku
þjóðinni og leggja fyrir hana
kostinn og valið. Ég vildi gefa
boltann til þeirra.
Ég tilkynnti ákvörðun mína í
ræðu í egypzka þinginu. Ég sagðist
vera fús að fara í Knesset ef slík
för gæti orðið okkui ljós á
veginum til friðar. Allir voru
viðstaddir, þar var líka Yassir
Arafat að hlýða á. Fyrstu viðbrögð
manna voru forkostuleg. Sumir
héldu að mér hefði orðið á svona
hrikalegt mismæli — eða svona
hefði slegið út í fyrir mér. Sumir
héldu ég væri að segja þetta út í
bláinn. Ég veit að sumir stjórn-
málamenn tala svo, en ég geri það
aldrei.
Stuttu eftir ræðu mína sendi
Assad Sýrlandsforseti mér orð. Ég
lagði upp til hans nokkru síðar.
— Var þér alvara með það sem
þú sagðir í ræðunni? spurði hann
og virtist ekki trúa sínum eigin
eyrum. — Myndir þú í raun fara
til Jersúsalem.
— Víst myndi ég gera það. Ég
segi aldrei neitt sem mér er ekki
fullkomin alvara með.
— En hvernig? Hvernig gæti
þetta verið.
— Sjáðu nú til Hafez. Þó svo að
þetta reyndist verða mitt síðasta
starf í forsetaembætti fer ég samt
og æxlist mál svo þannig, legg ég
fram lausnarbeiðni mína, þegar
heim kemur. Ég er perónulega
sannfærður um nauðsyn þessa
frumkvæðis.
Við skildum, höfðum samþykkt
að vera ósammála um nauðsyn og
forsendu heimsóknarinnar. Ég
sneri til Ismailia og þar gekk
bandaríski sendiherrann á minn
fund og afhenti mér opinbert boð
frá Menachem Begin forsætisráð-
herra. Nú var kominn 17. nóvem-
ber, fimmtudagur, og ég hafði
aðeins tvo daga að undirbúa
ræðuna sem ég ætlaði að halda í
Knesset, því að ég yrði að fara á
laugardegi ef ég ætlaði að biðjast
fyrir í A1 Aqsa á sunnudagsmorg-
uninn.
Það var þegar hér var komið
sögu að utanríkisráðherra minn
taldi sér ekki fært að standa að
þessu máli með mér. Þegar við
vorum að undirbúa för okkar til
Sýrlands hafði hann sagt varafor-
seta mínum að hann gæti ekki
slegizt í förina vegna þess hann
væri ekki vel frískur.
— Allt í lagi sagði ég — hann
kemur þá með mér til ísrael í
staðinn.
Varaforsetinn skýrði þá fyrir
mér hvernig í pottinn væri búið og
ráðherrann væri ósammála mér.
— Það er hans mál, sagði ég —
og virða skal ég skoðun hans. Ég
krefst þess ekki af neinum að hann
geri það sem brýtur í bága við
sannfæringu hans.
Ég er kominn
til ísrael...
Flugvél mín hóf sig á loft og
eftir 40 mínútna flug lenti hún á
Ben Gurion velli. Ég var kominn
til ísrael.
Fáeinum andartökum eftir að ég
sté út úr vélinni stóð ég augliti til
auglitis við Goldu Meir sem hafði
stytt dvöl sína í Bandaríkjunum til
að geta tekið á móti mér... Ég sá
Dayan, manninn sem stýrði stríði
gegn okkur. Ég sá Abba Eban og
ég sá Sharon hershöfðingja sem
hafði stjórnað gagnsókninni á
hendur okkur. Ég kom auga á
Mordechai Gur, hershöfðingja,
forseta ísraelska herráðsins.
Hann hafði haft uppi varnaðarorð
og talið að kæmi ég væri hugur
minn flár.
Eftir móttökuathöfnina var mér
og Katzir, þáverandi forseta ekið
til Hótels Davíðs konungs í
ísraelska hluta Jerúsalem.
Snemma næsta morguns reis ég
úr rekkju að biðja Bairambænirn-
ar i A1 Aqsa. Síðdegis ávarpaði ég
Knesset. Ég flutti ræðu mína og á
eftir fylgdu ræður Begins og
Peres, leiðtoga stjórnarandstöð-
unnar. Fundinum í Knesset var
lokið. Ég var mjög hamingjusamur
en þreyttur vegna þess mikla
andlega og líkamlega álags sem
verið hafði á mér.
Og hver var niðqrstaðan?
Heppnaðist ætlan mín?
Ég hafði talið að Jerúsalemför
mín myndi rjúfa vítahringinn.
Hringinn sem við höfðum verið
lokaðir í svo árum skipti. Þetta
tókst og móttökur þjóðar minnar
þegar ég sneri heim sýndu mér það
að þetta hafði tekizt. Ég hafði
einnig mætt hlýhug í ísrael. Og í
Kairó þyrptust fimm milljónir út
á göturnar að fagna mér.
Framhald á bls. 30.
Frá International
Eigum til afgreiöslu International Fleetstar, 10
hjóla bíll, IH diselvél. Verð 12.5 millj.
Sambandið Véladeild
Ármúla 3, sími 38900.
Eldborg, umboðs- og heildverzlun,
Klapparstíg 16, sími 25360.
Nýtt grænmeti daglega,
tómatar, agúrkur, salat, steinselja, gul-
rætur, hvítkál o.fl. o.fl.
Ath. breyttan opnunartíma.
Opið kl. 9-21.
■
v ^