Morgunblaðið - 06.07.1978, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1978
— Dagvistunar-
gjöld hækka
Framhald af bls. 36.
maður Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar sagði í samtali
við Morgunblaðið í gær, að ef
félagsmálaráðuneytið samþykkti
hækkunarbeiðnina, yrði heilsdags-
gjald á dagheimilum 23 þús. kr. á
mánuði, en það er nú 20 þús kr. og
vist á leikskóla myndi hækka úr 10
þús. kr. í 11.500. Kvaðst Sveinn
búast við hækkunarbeiðnin yrði
samþykkt af ráðuneytinu, þar sem
Akureyrarbær hefði fengið sam-
svarandi hækkun þann 1. júní s.l.
— 12-15 þúsund
Framhald af bls. 36.
einnig miklu fleiri en karlmenn
og mjög mikið um að þær séu
giftar Bandaríkjamönnum, og
eru þá börn þeirra, sem fædd
eru í hjónabandi, bandarískir
borgarar, eins þótt þau hafi
fæðzt hér heima. Rúmlega 300
konur með lögheimili ytra sam-
kvæmt þjóðskrá eru skráðar
sem giftar varnarliðsmönnum
hvað sem síðar hefur orðið og
300-400 aðrar sem giftar öðrum
Bandaríkjamönnum, sem sumir
hverjir hafa þó verið varnarliðs-
menn við hjúskaparstofnun.
Upplýst er í Hagtíðindum að
samkvæmt hjúskaparskýrslum,
sem borizt hafa Hagstofunni,
hafa tæplega 500 íslenzkar
konur gifzt varnarliðsmönnum
og „sérfræðingum" hjá varnar-
liðinu á árabilinu 1954—76.
Flestar voru þessar giftingar
1957 eöa rúmlega 40 en fæstar
1967 og 1975 eða 9 talsins hvort
árið. Við þessar tölur bætast
hjónavígslur utan Islands en
upplýsingar um þæ,r eru ekki
fyrir hendi. Islenzkar konur
giftar varnarliðsmönnum með
iögheimili hér á landi 1. desem-
ber 1977 samkvæmt þjóðskrá
voru 89 talsins.
★ Ilefur fækkað um
100 í Ástralíu
í töflu, sem birt er í Hagtíð-
fndum, um íslenzka ríkisborgara
erlendis samkvæmt þjóðskrá
1965—77 kemur fram að í fyrra
eru á skrá alls 9599 manns, og
þar af í Evrópu alls 6788 manns.
Flestir eru á Noröurlöndum eða
5773 sem skiptast þannig, að í
Danmörku eru á skrá 1977, 123
í Færeyjum, 5 á Grænlandi, 934
í Noregi, 2709 í Svíþjóð og 25 í
Finnlandi.
I öðrum Evrópulöndum voru
alls 1015 ísl. ríkisborgarar á
skrá í fyrra, þar af 289 í
Bretlandi, 50 í Frakklandi, 22 í
Hollandi, 301 í Lúxemborg, 39 á
Spáni, 48 í Sviss, 218 í Þýzka-
landi og 48 í öðrum löndum.
I Ameríku voru alls 2442 á
skrá, þar af 2136 í Bandaríkjun-
um, og 276 í Kanada en 30 í
öðrum löndum þeirrar álfu. I
Afríku var alls 61 Islendingur á
skrá í fyrra, en 29 í Asíu og 195
í Eyjaálfu, þar af langflestir í
Ástralíu, en voru flestir þar
1970 eða 293. í öðrum löndum,
sem ekki eru tilgreind frekar,
eru skráðir 75 íslenzkir ríkis-
borgarar.
Fram kemur að tölur í þessari
töflu eru ekki fullkomnar, þar
sem þarna vantar alla þá sem
fluttust til útlanda 1952 eða fyrr
og eru enn á iífi. Hins vegar má
einnig gera ráð fyrir oftalningu
vegna þess að undir hælinn er
lagt hvort hingað berst vitn-
eskja um andlát íslendings sem
setzt hefur að erlendis. I töluna
vantar trúlega allstóran hluta
barna sem hafa fæðzt erlendis
en hafa íslenzkt ríkisfang
samkv. lögum en á móti kemur
að talið er að allmikið vanti af
upplýsingum um Islendinga sem
breytt hafi um ríkisfang og
öðlazt erlendan ríkisborgara-
rétt. Að öllu þessu athuguðu er
talið líklegt að heildartala
Islendinga erlendis sé nú um
12—15 þúsund manns, eins og
gat um í upphafi.
— Hafnarstjórn
Framhald af bls. 36.
sótti í upphafi mjög hart að verða
formaður hafnarstjórnar, en í
málefnasamningi meirihlutaflokk-
anna nýju gaf Alþýðubandalagið
Alþýðuflokknum formennskuna í
hafnarstjórn, og mun afráðið að
Björgvin Guðmundsson verði for-
maður stjórnarinnar. Bæði þessi
ástæða svo og sú, að reglur heimila
ekki formennsku í stjórn sem
hafnarstjórn öðrum en mönnum
sem eru borgarfulltrúar, varð til
þess að sætzt var á að Guðmundur
yrði áfram fulltrúi Alþýðubanda-
lagsins í hafnarstjórn en gegn því
börðust Sigurjón Pétursson og
Adda Bára Sigfúsdóttir mjög hart.
Ástæðan fyrir þessum ágreiningi
munu vera skiptar skoðanir Al-
þýðubandalagsins um hafnarmál í
Reykjavík og þess vegna hefur
kosningu í hafnarstjórn verið
frestað þar til í dag.
— 6 skip
Frámhald af bls. 2
mestu í 11 hölum. Kvað Þorsteinn
kolmunnann hafa verið á 130—180
faðma dýpi. Stærsca halið sem
þeir hefðu fengið, hefði verið á að
gizka 300 tonn, en þeir hefðu ekki
náð aflanum inn í það skiptið, þar
sem trollið hefði sokkið og dælan
slitnað úr því. Sagði Þorsteinn að
þeir hefðu náð mest að innbyrða
ca. 170 tonn í einu.
— Tillögur
Framhald af bls. 1
mannanna, sem eru um 1.1
milljón, að tíma þessum liðnum.
Stungið er ennfremur upp á
viðræðum Egypta, Jórdana, ísra-
elsmanna og talsmanna Palestínu-
manna. Á Bandaríkjastjórn að
taka þátt í viðræðum um bráða-
birgðastjórnina og ýmis smáatriði,
er að henni lúta, um nákvæma
tíntaáætlun fyrir ísraelsmenn til
að draga sig til baka og gagn-
kvæmar öryggisráðstafanir. Segir
að þess verði ekki vænst að
Israelsmenn hafi sig á brott fyrr
en samstaða hafi náðst um öll
þessi atriði.
I tillögum Egypta er hvergi
vikið að Frelsishreyfingu Pale-
stínu, sem Israelsmenn hafa þver-
tekið fyrir að eiga viðræður við og
hvergi er bent á hverjir það eru
sem ættu að vera málsvarar
Palestínumanna. Engin vísbend-
ing kemur fram um hvernig koma
skuli til móts við palestínska
flóttamenn eða hvernig bregðast
skuli við flutningum þeirra.
Sadat Egyptalandsforseti mun
væntanlega eiga viðræður við
leiðtoga stjórnarandstöðunnar,
Shimon Peres, um næstu helgi um
áformin. Egypskir embættismenn
hafa ekki dregið neina dul á að
einn tilgangur þessara nýju til-
lagna er að reka fleyg milli Begins
forsætisráðherra ísraels og and-
stæðinga hans á þingi í þessum
málefnum.
Að lokinni för sinni til
Mið-Austurlanda átti Walter
Mondale í dag viðræður við Carter
forseta og skýrði fyrir honum
hinar nýju tillögur Egypta. Ekki
var vitað um viðbrögð forsetans,
en hins vegar segir í tilkynningu
frá bandaríska utanríkisráðuneyt-
inu að tillögurnar ættu að verða
frjósamur jarðvegur frekari samn-
inga landanna fyrir botni Mið-
jarðarhafs. Var í þessu tsilliti
sérstaklega minnst á væntanlegan
fund utanríkisráðherra ísraels og
Egyptalands með Cyrus Vance,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
á næstunni, enda þótt dagsetning
þess fundar hafi ekki verið endan-
lega ákveðin.
Kurt Waldheim, aðalritari Sam-
einuðu þjóðanna, lét hafa eftir sér
á miðvikudag að hann væri „mjög
tortrygginn" varðandi síðustu til-
raunir „ákveðinna ríkisstjórna" til
að hleypa lífi í friðarviðræðurnar
í Mið-Austurlöndum.
— Alþýðu-
bandalag vill
Framhald af bls. 36.
nefnda vinnuhópnum eru af hálfu
Alþýðuflokksins: Benedikt
Gröndal, Kjartan Jóhannsson og
Karl Steinar Guðnason og frá
Alþýðubandalaginu Lúðvík
Jósepsson, Ragnar Arnalds og
Eðvarð Sigurðsson. Hinn vinnu-
hópinn skipa Sighvatur Björgvins-
son, Finnur Torfi Stefánsson og
Vilmundur Gylfason frá Alþýðu-
flokki og Olafur Ragnar Grímsson,
Kjartan Ólafsson og Svavar Gest-
sson frá Alþýðubandalaginu. Við-
ræður áttu að hefjast aftur
klukkan 9 í dag og þingflokkar
beggja aðila eiga að koma saman
til funda klukkan 11.
„Þessar viðræður í dag snérust
um það að kanna afstöðu þessara
flokka til þýðingarmikilla mála og
þær voru mjög almenns eðlis",
sagði Lúðvík Jósepsson formaður
Alþýðubandalagsins í samtali við
Mbl. í gærkvöldi. Þegar Mbl.
spurði Lúðvík hvort hann mæti
viðræðurnar sem jákvæðar svar-
aði hann: „Þetta voru gagnlegar
viðræður og eðlilegar en á þessu
stigi er alls ekki unnt að draga
neinar ályktanir af þeim“.
Benedikt Gröndal formaður Al-
þýðuflokksins sagði að þetta væru
„könnunarviðræður milli tveggja
flokka sem hafa vissan skyldleika
en eru um sumt miklar andstæð-
ur“. Þessar viðræður hefðu verið á
breiðum grundvelli“. Spurningu
Mbl. um það hvort hann teldi
byrjunina jákvæða svaraði
Benedikt: „Það er erfitt að meta
það frá einhverjum vissum sjónar-
hóli og raunar ótímabært að
leggja nokkurt mat á þessar
viðræður."
— Fellibylur
Framhald af bls. 1
vitni að öðrum fellibyljanna, sem
urðu í tveimur sléttufylkjum í
Bandaríkjunum aðfararnótt mið-
vikudags. Að minnsta kosti sjö
manns létu lífið og tugir manna
særðust af völdum hans.
Fellibyljirnir urðu á strjálbýlum
svæðum í Norður-Dakóta og í
norð-vesturhluta Minnesota. Sá
fyrrnefndi kom einkum við sögu í
þorpinu Elgin, þar sem búa um 800
íbúar. Að sögn yfirmanns bruna-
liðsins þar, létust fjórir af völdum
bylsins, 20 særðust, 60 heimili
lögðust í rúst auk þess sem mikið
tjón varð á mannvirkjum.
Ekki voru liðnir nema fimm
tímar frá því að hamfarir þessar
urðu en annar bylur sópaði um
smáþorp með nafninu Gary, rétt
við landamæri fylkjanna í Minne^
sota. Þar létu þrír lífið og að sögn
lögreglu urðu skólahús, fyrirtæki
og heimili mjög hart úti.
— Krefur Rússa
Framhald af bls. 1
hjálparlaust. Kanadamenn
munu nú vera að undirbúa
annan meiriháttar leitarleið-
angur, sem þeir kalla „morgun-
roðaáætlunina".
Kröfur Kanadamanna munu
verða settar formlega fram á
ráðstefnu, alþjóðasamtaka sem
fjalla eiga um ábyrgð á skaða af
völdum gervihnatta í heiminum,
eftir tvo mánuði, en samtökum
þessum var komið á stofn árið
1972 og hafa Sovétmenn verið
aðilar að þeim frá byrjun.
— Þrumugnýr
Framhald af bls. 1
slotað um hádegi, skömmu eftir að
hægri menn ákváðu að leyfa 200
hermönnum Sýrlendinga að fara
Frjálsum ferða sinna. Herma
áreiðanlegar heimildir að hægri
mönnum hafi tekizt að króa
gæzluliðana af í eyðilögðum hús-
um nærri höfn borgarinnar. Þetta
er fimmtu dagurinn í röð að átök
eru með kristnum hægri mönnum
og gæzlusveitum Sýrlendinga.
Páll páfi sjötti skoraði í dag á
stríðsaðila að semja aftur frið í
Líbanon og lét í ljós von um að
kvölum líbönsku þjóðarinnar
linnti.
Á meðan á bardögum stóð á
þriðjudag flutti fyrrvarandi for-
seti landsins og leiðtogi Frjáls-
lynda þjóðarflokksins, Camille
Chamoun, ávarp í útvarp þar sem
hann allt að því lýsti stríði á
hendur friðargæzlusveitum Ar-
ababandalagsins í Líbanon og lét
í ljósi að tími væri til kominn að
binda enda á dvöl þeirra í landinu.
— Svía varpað
Framhald af bls. 1
Nilsson sagði að sovézk yfirvöld
hefðu skírskotað til sérstakra
ákvæða í lettneskum lögum, sem
segðu til um hvernig bregðast ætti
við njósnúm útlendinga. Af þessu
mætti ráða að ekki væri litið á
Niedre sem Letta lengur.
Ferðahópurinn, sem Niedre
ferðaðist með, mun hafa farið með
bát frá Stokkhólmi til Lithauga-
lands um Helsinki. Dvaldist hann
á hóteli í Tallin eftir komuna
þangað þann 7. júní.
„Hann hvarf samdægurs," sagði
Nilsson. „Einhver annar kom til að
sækja farangur hans og vegabréf.
Hópurinn sneri aftur til Svíþjóðar
12. júní án hans.“
*— Fellur Begin
á trúarákafa?
Framhald af bls. 1
breytingaflokkur, sem á fulltrúa
í ríkisstjórninni, lýst því yfir að
hann muni greiða atkvæði gegn
tillögunni í þinginu í næstu
viku. Einnig mun óánægja vera
megn í hinum stjórnarflokkun-
um. Þá hafa þúsundir skóla-
stúlkna fylkt liði og gagnrýnt
tillöguna harðlega.
— Var fljótur...
Framhald af bls. 2
þjálfun. Ég syndi mjög mikið á
hverjum degi og hef því gott
úthald, sem kom mér að góðu
gagni í þessu erfiða móti.“
Auk Ingvars og Biyasis voru
þeir Georghiu, Westerinen,
Sans, Seirawan og Herbert með
7 V2 vinning.
Frammistaða annarra íslend-
inga varð sem hér segir í þessu
móti:
6V2 vinningur: Margeir Péturs-
son.
6 vinningar: Jón L. Árnason og
Helgi Ólafsson.
5V2 vinningur: Ásgeir Þ. Árna-
son, Bragi Halldórsson, Benóný
Benediktsson og Guðni Sigur-
bjarnarson.
5 vinningar: Leifur Jósteinsson,
Sævar Bjarnason, Jóhannes
Gíslason og Jóhann Þórir Jóns-
son.
4'/2 vinningur: Guðmundur
Ágústsson.
4 vinningar: Þórir Ólafsson.
— Rothögg
Framhald af bls. 17.
hæfast að stöðva áður en skulda-
halinn er kominn en þá er að líta
til bátanna og fólksins í landi,
þannig að raunverulega vill enginn
stöðva.
Höfum enga varasjóði
„Ég held að það geti ekki verið
langt í lokun hjá neinum með 11%
lækkun á útborguðu verði", sagði
Jón Páll Halldórsson fram-
kvæmdastjóri Norðurtanga h.f.
Isafirði.
„Við höfum enga varasjóði til að
bera þetta uppi og ég get ekki
ímyndað mer að það hafi neitt
frystihús á íslandi, þannig að ég
held að það haldi enginn lengi
áfram að öllu óbreyttu".
Situr allan daginn
viö aö bjarga peningamálunum
„Það var alveg rothöggið að fá
þessa 11% lækkun á söluverðið
ofan á 13% hækkun á hráefni en
greiðslan úr verðjöfnunarsjóði var
einmitt forsenda þeirrar hækkun-
ar“, sagði Hermann Hansson
kaupfélagsstjóri á Höfn í Horna-
firði. „Það er því enginn rekstrar-
grundvöllur í núverandi ástandi.
Ég geri ráð fyrir stjórnarfundi
fyrir helgina, því það er allt löngu
tómt og fjarri því að við höfum
eitthvart fé á lausu til að ganga að.
Svo erum við með miklar birgðir
og þeim fylgir þung vaxtabyrði.
Maður situr allan daginn við að
bjarga peningamálunum; ekki frá
degi til dags heldur frá klukku-
tíma til klukkutíma".
Verulegt tap borðleggjandi
„Það var stjórnarfundur í fyrir-
tækinu í dag og þar ákveðið að
reyna að þrauka eitthvað áfram í
trausti þess að ríkisstjórn verði
mynduð innan skamms og að það
verði hennar fyrsta verk að leysa
þessi mál“, sagði Gísli Konráðsson
framkvæmdastjóri Útgerðarfélags
Akureyringa h.f.
„Framleiðsla fyrirtækisins á
síðasta ári var að verðmæti um
tveir milljarðar króna þannig að
þessi 11% lækkun þýðir 220
milljónir á ári og auðvitað er þar
með borðleggjandi verulegt tap.“
„Ég segi ekki að allir okkar
lánamöguleikar séu nýttir til
fulls“, sagði Gísli, er Mbl. spurði
með hvaða ráðum þeir ætluðu „að
þrauka eitthvað áfrarn". „Við
getum því lifað eitthvað lengur á
lánum en lengi verður það ekki“.
— Ný aðferð
Framhald af bls. 3.
út frá geyminum.
Að sögn Tryggva þá er hug-
myndin að nota geyminn í
Fiskiðjusamlaginu að mestu til
geymslu á óslægðum fiski t.d.
frá degi til dags eða frá
föstudegi til mánudags. „Ef
þetta kerfi reynist vel hjá okkur,
munum við setja upp röð kæli-
geyma, þannig að við getum
geymt allan okkar fisk í þeim,“
sagði Tryggvi.
„Það eru ýmsar horfur á að
þetta kerfi eigi eftir að koma
algjörlega í stað íss og þeir
bjartsýnustu spá því að eftir 10
ár eða svo verði togararnir
eingöngu búnir svona kæligeym-
um, sem þýðir, að 1 maður gæti
losað togarafarm á 10 tímum
eða svo.
Það er talið að hægt sé að
geyma fiskinn óslægðan í geym-
inum í allt að 13 daga án þess
að hann verði fyrir skemmdum,
enda er hægt að hafa kuldann í
vatninu fyrir neðan frostmark.
Tilgangur okkar með uppsetn-
ingu þessa geymis er að koma í
veg fyrir að fiskurinn geti
skemmzt eftir að við kaupum
hann. Og ennfremur er það
vitað að fiskur sem liggur lengi
í ís, rýrnar þannig að það nemur
prósentum. Með þessari
geymsluaðferð á það ekki að
geta komið fyrir og 1% rýrnun
hjá þessu fyrirtæki þýðir 50
millj. kr. á ári,“ sagði Tryggvi.
Sex Norðmenn hafa unnið að
uppsetningu tækjanna á Húsa-
vík.
r
— Ahyggjur
Framhald af bls. 5.
þurfti lögreglan tvívegis að fara á
björgunarbát og sækja ölvaða
menn, sem höfðu lagt til sunds yfir
Fossvog eftir bað í læknum og
voru báðir aðframkomnir er þeir
náðust. Þá kemur fram, að mjög
mikið ónæði er á Hótel Lottleiöum
af völdum fólks sem kemur úr
læknum um nætur og ítrekaðar
kvartanir hafa borizt frá hótelinu í
því sambandi.
Reyndar er Morgunblaöinu
kunnugt um að næturverðir
hótelsins hafi t.d. í eitt skipti þurft
að bægja frá hótelinu að nóttu til
kviknöktum manni sem baröi þar
upp á með sígarettu í munnvikinu
og bað um eld. Þá mun einnig vera
farið að bera á því að erlendir
ferðamenn í leit að næturævintýr-
um leggi leið sína í lækinn og þyki
mikið til um.
Hins vegar segir í niðurlagi
umsagnar lögreglustjóra um þenn-
an baðstað að eins og málum sé
nú háttað sé tilvist hans hættuleg
um nætur vegna þess að fólk, er
þangaö sæki, sé flest ölvað og
engin föst gæzla sé á staönum.
Lögreglustjóri segir því, aö ef aö
hægt væri að stööva aörennsliö
um nætur eöa beina því í lokað
ræsi mundi mikilli hættu vera
afstýrt. Ella sé nauðsynlegt að hafa
öfluga gæzlu við lækinn, koma þar
upp hreinlætisaðstöðu með bún-
ingsklefum og annarri þjónustu ef
ákjósanlegt þykir aö hafa þar
baöstaö.