Morgunblaðið - 08.07.1978, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1978
11
hendi, að dómi bæjarstjórnar, og
var því sóttur maður til Svíþjóðar.
Ég veit ekki, hvaða æfingu hann
hafði í gatnagerð, en ef dæma
mátti eftir vinnubrögðunum í
Austurstræti, hlaut hún að hafa
verið lítil. Og svo mikið er víst, að
Briet Bjarnhéðinsdóttir
hús bæjarins og Jóhann Jóhannes-
son, eigandi Fjalakattarins,
bauðst til þess að greiða helming
kostnaðarins.
Árið 1913 var Aðalstræti lagað
allmikið, gerð 7,5 m akbraut um
nokkurn hluta þess, og gangstéttir
beggja vegna 2,5 m breiðar. Það
átti langt i land, að götur væru
almennt malbikaðar, enda átti
bærinn fullt í fangi með að standa
straum af kostnaði við nýjar
götur, en þeim fjölgaði árlega
sökum útfærslu byggðarinnar.
Fyrsta gatan, sem malbikuð var
yfir ofan Læk, var Hverfisgata eða
nánar til tekið spottinn frá
Læknum og upp að Ingólfsstræti.
Það var gert sumarið 1921.“
Ákveðiö að
macadamisera
Austurstræti
Af þessari frásögn Knuds
Zimsens má sjá hvílíkur stólpa-
gripur „Bríet" var. Og jafnframt
getur nútímafólk betur áttað sig á
þeim, að mörgum finnst við fyrstu
Fyrsta umferðarstjórn í Reykjavík.
bæjarstjórn hefði ekki látið þá
vegagerð óátalda, ef hérlendur
verkfræðingur hefði fjallað um
hana..
Samtímis og Austurstræti var
malbikað voru gerðar þar gang-
stéttir. Tryggvi Gunnarsson var
ekki ánægður með störf hins
sænska verkfræðings og krafðist
þess, að bókað væri í fundar-
gerðarbók veganefndar, að hann
væri mótfallinn því að gang-
stéttirnar væru hækkaðar, mjókk-
aðar og gerðar hlykkjóttar. Um
haustið var Brattagata malbikuð
upp að Fjalakettinum. Við þennan
götustúf var haft svo mikið vegna
þess að þar var elsta kvikmynda-
sýn, hlægilegu deilum og um-
ræðum um málið í bæjarstjórn í
heil fjögur ár. Því miður var þá
ekki farið að rita ræður bæjar-
fulltrúa, svo framsýnar
hvatningarræður Bríetar og
Zimsens eru ekki til eða ummæli
úrtölumanna.
I gjörðabók veganefndar stendur í
lok fundargerðæar 2. nóvember
1908: Loks leggur nefndin til að
veitt verði til áhalda 9000 krónur,
þar af 8000 krónur til að kaupa
gufu- eða mótor-tromlu og 600
krónur til að kaupa vatnavagn, en
undir þessa fundargerð skrifa auk
Bríetar og Knuds Zimsens
Framhald á bls. 20.
Sigurhátíð afstaðin — Hver er vand-
inn? — Því er hann ekki leystur? —■
Vilja þeir ekki stjórna? — Hvað er
milljarður?
Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur sitja í stjórnarstól-
um í „fýlu“ eins og börnin segja og
þykjast ekkert geta gert. Þetta
ástand getur varað í allt sumar.
Nú eiga Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokkar að segja þjóðinni
umbúðalaust hvað gera þurfi og
jafnvel framkvæma það með
bráðabirgðalögum og láta síðan
væntanlega stjórn annað hvort
staðfesta þær aðgerðir eða koma
með aðrar betri.
Vilja þeir
ekki stjórna?
Viðtölin sem birzt hafa við
nýkjörna alþingismenn Alþýðu-
flokksins hafa að vonum verið
misjöfn. Eitt er þó sameiginlegt
með flestum, að vilja ekki taka á
sig ábyrgð, sem því fylgir að taka
þátt í ríkisstjórn, nema með því að
fá Sjálfstæðisflokkinn til að vera
með.
Alþýðubandalagið vill gjarnan
að eigin sögn gera tilraun með
minnihlutastjórn og falla eða
standa með gerðum hennar.
Milljarðarnir
Hvað ætli mörg okkar hugsi um
hvað þessar tölur merkja, sem við
tölum um með svo miklu kæruleysi
— milljarður — jafnvel þótt
krónan okkar sé orðin lítil er hér
um stóra upphæð að ræða. Tökum
dæmi: Fjárhagsáætlanir
Seltjarnarness og Garðabæjar eru
um 1 milljarður samanlagt. Fjár-
hagsáætl. Kópavogs er um 2
milljarðar. Allar hvalaafurðir
okkar eru áætlaðar um 1
milljarður.
Sum okkar eru samt svo bjart-
sýn að halda að „stóra kassann"
muni ekkert um 1 milljarð til eða
frá.
Við skuíum snúa vörn í sókn.
„Stóri kassinn" er meira en tómur
og verður það meðan við aukum
ekki útflutningsframleiðsluna og
hægjum ekki á fjárfestingunni.
Þjóðin vill fá að sjá eitthvað af
þessum 130 úrræðum í fram-
kvæmd.
Fyrir aðeins tveimur árum
var Humber-áin ævinlega þak-
in togurum sem læddust upp
ána til að landa hinum mikla
þorskafla sínum
af íslandsmið-
um. Nú er öldin
önnur, togarar
sjást rétt á
stangli og marg-
ir þeirra ryðga
við bryggjur.
Hér í Norðvestur-Englandi
hafa menn nær gefið upp alla
von um að Bretaveldi muni
nokkurn tíma á ný ráða hinum
fjarlægu fiskimiðum, eins og
það gerði þar til það tapaði
þorskastríðinu við íslendinga
árið 1976. Menn í Hull og
Grimsby, á norður- og suður-
bakka Humru-fljóts eygja þó
dulítinn vonarneista í því að
annast hið síaukna magn af
þorski sem nú er landað hér af
fslenskum togurum. Þetta
táknar þó að þeir hinir sömu
verða að brjóta odd af all-veru-
legu oflæti sínu.
Annað. sem stöku menn
binda vonir við, er að EBE
muni gera allsherjarfisk-
veiðisamkomulag, þar sem
breskum togaramönnum verði
ætlaður réttlátur skerfur af
fiskimiðum til að athafna sig á.
í þrjú hundruð ár stunduðu
breskir sjómenn hin auðugu
mið við Island, en á „sjöunc’n
áratugnum, þegar aðrar þjóðir
hófu einnig veiðar þar, fór að
bera á ofveiði. íslendingar hófu
þá að takmarka veiðiréttindi
og neyddu erlend veiðiskip til
að færa sig fjær hinum verð-
mætu þorskmiðum. Árið 1975
færðu Islendingar út landhelgi
si'na einhliða og hleyptu þar
með þorskastríðinu af stað.
Breskir togarar höfðu mörk-
in að engu og íslensku varð-
skipin hópuðust að þeim og
reyndu að skera á togvíra
þeirra. Klunnalegar breskar
freigátur reyndu hins vegar að
trufla varðskipin.
Áður en yfir lauk, með ósigri
Bretlands, höfðu orðið um
þrjátíu skipaárekstrar, en eng-
inn maður beið bana.
í Grimsby-borg einni var
landað 1650 þús. tonnum af
fiski árið 1975. í ár er gert ráð
fyrir að þessi tala verði komin
niður í 850 þús. tonn. Bæði í
Hull og í Grimsby hefur fiski-
skipum sem sækja á fjarlæg
mið fækkað um sem nemur
einum fimmta af fyrri fjölda.
Mikil reiði hefur grafið þar
um sig í garð íslendinga og
einn kráareigandi setti upp
skilti þar sem stóði „íslending-
ar óvelkomnir." Það voru hans
eigin 200 mflna mörk.
Uppskipunarmenn í Hull
settu íslenska togara í
löndunarbann, en það hafði
lítil áhrif, þar sem frystum
íslenskum fiski var áfram
landað í Bretlandi, þ.á m.
miklu í Hull. Grimsby og Hull
eru nú með ólund að læra að
lifa með 200 mflna mörkunum,
en breska fiskveiðisambandið,
þar sem sitja fulltrúar þeirra
sem stunda fiskveiðar á fjar-
lægum miðum auk fulltrúa frá
Hull og Grimsby, hafa gert
ROBERT
TRAUT-
MAN
REUTER
r
„Islend-
ingar óvel-
komnir”
„Enginn
maður beið
bana”
„Höfðu
mörkin að
engu”
Humra má muna
sinn fífil fegurri
nákvæma áætlun um endurupp-
byggingu svæðisins og farið
fram á aðstoð frá ríkinu. Það
hefur löngum verið rígur á
milli fiskimanna í Hull og
Grimsby og báðir kref jast þess
nú að fyrst verði tekið tillit til
þarfa þeirra borgar. Þeir fara
fram á tímabundna ríkisaðstoð
þar til EBE hefur gert alls-
herjarfiskveiðisamkomulag.
Ilull búar telja að þeir eigi að
ganga fyrir um aðstoð við
frystiiðnaðinn í borginni, þar
til EBE lætur til skarar skríða.
Grimsby-búar fara hins vegar
fram á aðstoð við að endurbæta
aðstöðu þar á þann hátt að
Grimsby verði miðstöð nýs og
aukins bresks fiskveiðiiðnaðar
í framtíðinni.
Taismaður fyrrnefnds fisk-
veiðisambands, John Davis,
segir að EBE ætti að sam-
þykkja 200 mflna fiskveiðilög-
sögu Bretum til handa. Núgild-
andi reglur kveða á um 12
mflna lögsögu hvers ríkis, en
þegar sú regla fellur úr gildi
árið 1982, mega fiskimenn
veiða uppi við landsteina hver
hjá öðrum að vild. sagði tals-
maðurinn ennfremur.
Davis sagði að meðlimir
sambandsins gætu fallist á 50
mflna lögsögu sér til handa.
ásamt ströngum verndunar-
aðgerðum og bætti við að það
væri til lítils að skipta fiskimið-
um EBE-landanna á milli
þeirra, ef enginn væri fiskur-
inn. Davis taldi að slík ákvörð-
un EBE hefði mikið að segja í
að gera IIulI og Grimsby að
þeim síkviku löndunarstöðum,
sem þessar borgir voru fyrir
þorskastríð.
Uppskipunarmenn í Hull taka við fyrsta þorskinum
úr íslensku skipi eftir þorskastríð, heldur óhýrir á
brá.