Morgunblaðið - 08.07.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JULI 1978
VIÐSKIPTI — EFNAHAGSM'AL.— ATHAFNÁLIF.
Kjartan Jónsson rekstrarhagfr.:
Uppbygging í
stað niðurrifs
Full ástæða er til að vekja
athygli á ummælum
Hjartar Eiríkssonar fram-
kvæmdastjóra Iðnaðardeild-
ar Sambandsins á aðalfundi
þess fyrir skömmu. Hjörtur
sagði m.a. að í ársbyrjun
1977 hefði verið útlit fyrir
eitt bezta rekstrarár
iðnaðardeildar um langa
hríð en reyndin hefði orðið
allt önnur, þegar á árið hefði
liðið. Framundan væri nú
stórfelldur taprekstur og
stöðvun ef ekkert yrði að
gert. Meginorsökin fyrir
þessari óheillaþróun væri
gífurleg hækkun þeirra
kostnaðarliða sem til verða
innanlands. Afleiðingin væri
hins vegar sú að atvinnu-
öryggi hinna mörgu starfs-
manna deildarinnar, sér-
staklega á Akureyri, væri í
hættu. Lýkur hér efnislegri
tilvitnun í ummæli Hjartar
Eiríkssonar.
Fyrir rétt um ári síðan
var því haldið fram af
allmörgum hagsmunahóp-
um, að staða atvinnuveg-
anna væri það góð að hún
réttlætti þær miklu launa-
hækkanir sem fólust í samn-
ingunum frá 22. júní 1977.
Nú hefur hins vegar komið
í ljós að fyrirtækin hafa ekki
getað risið undir þessum
Kjartan Jónsson
miklu kauphækkunum sem í
samningunum fólust og þá
er ekki átt við eitt og eitt
fyrirtæki heldur heilu at-
vinnugreinarnar og þá sér-
staklega þær sem stunda
útflutningsstarfsemi eins og
t.d. fiskvinnslan. Þegar rætt
er um launamálin er nauð-
synlegt að menn geri sér
grein fyrir því að 40%
framfærsluvísitölunnar er
launakostnaður og að 75%
þeirrar hækkunar sem varð
t.d. hinn 1. júní s.l. hefur
þegar haft áhrif á þennan
hluta vísitölunnar þegar
næsti útreikningur hennar
fer fram. Verðbólguáhrifin
eru því augljós. Einnig er
N orr ænar
fjárfestingar
í töflunni hér að neðan er greint frá fjárfestingum þei, sem
Norðurlöndin, fyrir utan ísland, efndu til hvert hjá öðru á árunum
1975—1977. Heildarfjárfestingin nemur 2826 millj. S.kr. og er
athyglisvert að tæpur helmingur þessarar upphæðar fer til Noregs
og kemur þá í langflestum tilfellum frá Svíþjóð. Svíar virðast vera
stórtækástir í þessum efnum en einnig virðist hlutur Dana í
Svíþjóð vera nokkuð mikill. Allar tölur, sem nefndar eru, eru í
milljónum sænskra króna.
í Noregi í Finn- landi í Dan- mörku í Sví- þjóð
frá Svíþjóð 1.073 429 427 258
frá Danmörku 147 24
frá Noregi 7 216 181
frá Finnlandi 6 24 36
Upplýsingamiðl-
un hins opinbera
Boðmiðlun, þ.e. dreifing upp-
lýsinga frá hinu opinbera til
hinna almennu borgara, hefur oft
verið til umræðu manna á meðal
eða öllu heldur skorturinn á slíkri
boðmiðlun. Á Norðurlöndunum
eru t.d. starfandi sérstakar skrif-
stofur sem koma upplýsingum um
hið opinbera á framfæri við
almenning. Danir verja árlega um
8 milij. D.kr. til slíkrar starfsemi
meðan Norðmenn nota um 35
millj. D.kr. og Svíar um 52 millj.
D.kr.
Hér á landi er svo lítið notað
til boðmiðlunar varðandi hið
opinbera að það hefur ekki verið
tekið saman.
Iðnaðurinn 1977—1978:
huiheimtan
gengur illa
vert að minna á áhrif
launahækkana á hráefnis-
verð og áhrif vaxandi verð-
bólgu á vexti en þeir eru
sífellt að verða stærri og
stærri hluti heildarútgjalda
fyrirtækja. Sú niðurrifs-
starfsemi sem viðgengist
hefur hér undanfarin ár
verður að taka enda ef
takast á að tryggja sam-
keppnishæfni íslenskrar
framleiðslu og þar með
atvinnuöryggi landsmanna.
í vor og sumar hafa ýmis
fyrirtæki kunngjört
rekstrarniðurstöður sínar
fyrir síðasta starfsár og er
sameiginlegt með þeim
flestum að afraksturinn er
heldur rýr. Sambandið hafði
t.d. aðeins rúmlega hundrað
milljón króna hagnað af um
42 milljarða kr. veltu og
Flugleiðir tæpar 13 milljónir
af um 16.5 milljarða kr.
veltu. Líklega væru keppi-
nautar þessara aðila erlend-
is ekki ánægðir með niður-
stöður sem þessar en þær
endurspegla að sjálfsögðu
þau rekstarskilyrði sem
íslensk fyrirtæki búa við í
dag. Augljóst er að núver-
andi rekstrarskilyrði bjóða
ekki upp á frekari skattlagn-
ingu og er því full ástæða til
að vara við þeim hugmynd-
um Alþýðubandalagsins að
koma á sérstökum veltu-
skatti. Þar sem tekjur mikil-
vægustu atvinnufyrirtækja
okkar eru háðar erlendum
markaðsverðum er nauðsyn-
legt að létta á útgjaldaliðum
fyrirtækjanna þannig að
samræmi náist milli tekna
og gjalda. Gæta þarf hóf-
semi við ákvörðun launa-
skatta og annarra innlendra
kostnaðarliða ef takast á að
styrkja stoðir atvinnuveg-
anna en það er algjör for-
senda þess að þeir geti í
framtíðinni þjónað sínu
mikilvæga hlutverki í þjóð-
félagsheildinni.
Vörunýjungar
Nýlega kynnti JCB-fyrir-
tækið nýja framleiðslu
sína en það er nokkurs
konar samnefnari fyrir
krana og lyftara. Lyftigetan
fer að sjálfsögðu eftir arm-
lengd og hæð hverju sinni
en sem dæmi má nefna að
hún er rúm tvö tonn í 6.4
metra hæð og um 900 kg
þegar armlengdin er tæpir 4
metrar. Umboð: Glóbus h.f.
sími 81555 sem gefur allar
nánari upplýsingar.
Félag ísl. iðnrekenda og Land-
samband iðnaðarmanna gefa
út fréttapistil sem nefnist Hag-
sveifluvog iðnaðarins en þar er
fjallað um niðurstöður könnunar
sem þessi sambönd gera reglu-
lega meðal meðlima sinna. í
síðustu tveim útgáfum er fjallað
um þróunina í hinum ýmsu
iðngreinum á 4. ársfjórðungi
1977 og fyrsta ársfjórðungi þessa
árs. Ef marka má niðurstöður
könnunarinnar fyrir árið 1977
virðist sem iðnaðarframleiðslan
hafi aukist um 6% á því ári á móti
8—9% aukningu á árinu 1976.
Svarti
listinn
The Times hefur nú birt nöfn
þeirra 32 fyrirtækja sem eru
á hinum svarta lista ríkisstjórnar-
innar bresku. Ástæðan fyrir því að
fyrirtækin eru á þessum lista er sú
að þau hafa hækkað launagreiðsl-
ur sínar umfram þau 10% sem
ríkisstjórnin hafði ákveðið sem
hámark, á síðasta fjárhagsári.
Sala framleiðslunnar gekk vel á
síðasta ári, jafnvel svo vel, að
birgðir fullunnina vara drógust
saman þrátt fyrir framleiðslu-
aukninguna.
Atvinnurekendum í iðnaði
tókst á síðasta ári að nýta
afkastagetu fyrirtækja sinna bet-
ur en áður þar sem starfsmönn-
um fækkaði nokkuð á árinu. Það
er hins vegar athyglisvert að
innheimta söluandvirðis gekk
verr á 4ja ársfjórðungi 1977 en á
þeim þriðja. Af þeim iðngreinum
sem mesta framleiðsluaukningu
höfðu á síðasta ári má nefna
plastiðnað (40%), málningargerð
(15%) og málmsmíði (10%) en í
öðrum iðngreinum hefur fram-
leiðslan dregist saman eins og t.d.
í sælgætisiðnaði.
Um þróunina á fyrsta ársfjórð-
ungi þessa árs er það að segja að
framleiðslan hefur dregist nokk-
uð saman og gildir þá einu hvort
borið er saman við fyrsta eða
fjórða ársf jórðung síðasta árs og
einnig hefur sölumagnið haldist í
hendur við framleiðslumagnið.
Menn virðast hins vegar yfirleitt
vongóðir um batnandi ástand á 2.
ársfjórðungi ársins og nú er bara
að bíða og sjá hvort þær óskir
hafa rætst. Hin mjög svo óheilla-
vænlega þróun sem gætti í
innheimtumálum á síðasta ári
hefur haldið áfram á þessu ári.
Hlýtur þetta að vera afar slæmt
fyrir iðnfyrirtæki sem varla eiga
kost á rekstrarlánum undir 30%
vöxtum.
Höfum kaupendur aö eftirtöldum veröbréfum:
VERÐTRYGGÐ SPARISKÍRTEINI
RÍKISSJÓÐS:
Kaupgengi Yfirgengi
pr. kr. 100- miöað við innlausnar- verð Seðla- bankans
1967 2. flokkur 2660.06 43.4%
1968 1. flokkur 2316.67 27.4%
1968 2. flokkur 2178.81 26.7%
1969 1. flokkur 1623.35 26.7%
1970 1. flokkur 1490.97 65.7%
1970 2. flokkur 1086.59 26.5%
1971 1. flokkur 1022.02 64.0%
1972 1. flokkur 891.01 26.4%
1972 2. flokkur 762.39 64.0%
1973 1. flokkur A 583.17
1973 2. flokkur 539.13
1974 1. flokkur 374.46
1975 1. flokkur 306.15
1975 2. flokkur 233.64
1976 1. flokkur 221.27
1976 2. flokkur 179.68
1977 1. flokkur 166.87
1977 2. flokkur 139.78
1978 1. flokkur 113.91
VEÐSKULDABRÉFX:
Kaupgengi pr. kr. 100.-
1 ár Nafnvextir: 26% 79,-
2 ár Nafnvextir: 26% 70-
3 ár Nafnvextir: 26% 64-
x> Miöaö er viö auöseljanlega fasteign.
Höfum seljendur aö eftirtöldum veröbréfum:
HAPPDRÆTTISSKULDABRÉF
RÍKISSJÓÐS:
1973 — B
1974 — D
1975 — G
1976 — H
Sölugengi
pr. kr. 100-
513.44 (10% aföll)
388.22 (10% afföll)
171.57 (19.3% afföll)
205.92 (10% afföll)
PNÍRKnincmréiM íiutnDi hp.
VERÐBRÉFAMARKAÐUR
Lækjargotu 12 — R (Iðnaðarbankahúsinu)
Sími 2 05 80.
Opið frá kl. 13.00 til 16.00 alla virka daga.