Morgunblaðið - 08.07.1978, Síða 18
18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1978
Vimmdeilan í Bæjar-
útgerð Hafnarfjarðar
Framhald af bls. 17.
an samning sem hún hafði gert við
fyrirtækið.
Það næsta sem gerist, er að
verkakonurnar fara í ólöglegt
verkfall. Unglingar, sem voru við
vinnu í hliðarsal, voru neyddir af
trúnaðarmönnum til að leggja
niður vinnu og trúnaðarmaður
karlmanna ásamt Hallgrími Pét-
urssyni formanni Hlífar höfðu í
hótunum við karlmenn sem voru
við sín störf.
Skömmu síðar lagði fram-
kvæmdastjórinn fram sáttatillögu,
um að hafin yrðu störf að nýju og
verkafólkið kysi sér fulltrúa til
viðræðna við stjórnendur fyrir-
tækisins, þar sem vandamálin
yrðu rædd.
Sáttatillaga framkvæmdastjór-
ans var ekki borin undir atkvæði
og átti Hallgrímur Pétursson einn
alla sök á því. Viðhafði hann þau
orð á fundi hjá starfsfólki að ekki
yrði gengið að neinu samkomulagi
fyrr en búið væri að reka verk-
stjórana. Hallgrímur Pétursson
tók umsvifalaust undir þá kröfu að
við yrðum þegar gerðir brottrækir
og gerðist hann stórorður í okkar
garð: Síðan þeir tóku við störfum
„hef ég tekið á móti fjöldanum
öllum af kvörtunum vegna þeirra.
Þeir verða bara að gera sér það
ljóst, að menn haga sér ekki lengur
eins og götudrengir við starfsfólk
sitt. Ég hef verið alveg undrandi
á framferði þeirra" lét Hallgrímur
hafa eftir sér (Albl. 1. júní) og
skömmu síðar tók Guðríður Elías-
dóttir undir söng hans.
Þegar svona hlutir gerast á
vinnustöðum og þeir hafa að
undanförnu verið mjög tíðir hafa
forráðamenn verkalýðsfélaganna
leitast við að lægja öldurnar og
koma á sáttum, því að þeir vita að
oft er stofnað til uppþota í
bráðræði og reyna að koma í veg
fyrir að til stórvandræða komi.
Hafa þeir þá oft beitt lagni og
fengið aðila til þess að íhuga málin
og greitt fram úr þeim af skyn-
semi. En þessir menn rjúka ekki
upp til handa og fóta og byrja á
því að gefa út stórorðar yfirlýsing-
ar ásamt tilheyrandi svívirðing-
um. En sakir okkar hlutu að vera
miklar og ótvíræðar fyrst þau
Hallgrímur og Guðríður tóku
þessa afstöðu. En eitthvað verða
viðbrögð þeirra kynleg, þegar sú
Rafstöðvar
Höfum fyrirllgelandi
LISTER rsfstöövar f itarð-
um:
2'h kw einfasa
3V2 kw einfasa
7 kw einfasa
101/2 kw einfasa
13 kw 3-fasa
heimilisrafstöövar og
flytjanlegar stöövar fyrir
verktaka.
Nú er tíminn til Þess að
panta vararafstöð fyrir
nœsta vetur. Útvegum all-
ar stœröir.
Vekjum athygli á eftirfar-
andi (uppgeröar meö verk-
smiðjuábyrgð):
100 KVA Gardner LX6
200 KVA Volvo TD120AG
Leitiö nánari upplýsinga.
Vélasalan h/f
15401 & 16341
staðreynd er höfð í huga að
Hallgrímur kom aðeins einu sinni
á okkar fund til að leysa mál eins
af starfsmönnunum. Sváfu þau
þungum svefni á verðinum eða var
þetta eitthvert bráðræði, sem
gripið er til í tilfinningahita
stundarinnar? Það var nú gengið
eftir þeim Hallgrími og Guðríði að
tiltaka ákveðin og skýr dæmi um
ósæmilega framkomu, en engin
svör fengust. Þau hrópuðu:
„Rekum, rekum“.
Á það má minna að bæjar-
stjórnarkosningar voru nú af-
staðnar og báðir formenn verka-
mannafélaganna voru í framboði
og ekki var búið að mynda
meirihluta bæjarstjórnar. Hall-
grímur Pétursson notaði þetta mál
í B.Ú.H. óspart innan síns póli-
tíska flokks til að reyna að rjúfa
gamla meirihlutann. Það er leitt
til þess að vita að hann skuli hafa
æst fólk.til ólöglegs verkfalls sem
stóð í tæpan mánuð til þess að
geta nptað ástandið sér til fram-
dráttar á pólitískum vettvangi.
Nú tóku blöðin að skýra frá
verkfallinu í B.Ú.H. og eru hér
fáeinar klausur: Starfsfólkið
„sættir sig ekki við ástæðulausan
brottrekstur.“ — Henni „var
skyndilega sagt upp starfi á þeim
forsendum, að hún væri ekki hæf
að gegna því.“ „Konu er unnið
hafði í ein átta ár hjá B.Ú.H. var
sagt upp fyrirvaralaust." „Þá var
eftirlitskona ein rekin
fyrirvaralaust að því að virðist."
(Alþbl. 1.6.) — „Þeir sögðust vera
að mótmæla ítekuðum geðþótta-
uppsögnum og þeir myndu halda
þessum mótmælum til streitu þar
til konan yrði ráðin aftur. „(Vísir
1.6.) Þessu fylgdu svo vel valin orð.
En þegar öllu þessu fjaðrafoki
linnti birtist staðreyndin nakin:
Konunni hafði alls ekki verið sagt
upp störfum. Eftir stóð það
fyrirbrigði sem kallað er múgsefj-
un.
Bæjarstjórn reynir
að leysa deiluna
Nú kom það til kasta hinnar
nýkjörnu bæjarstjórnar Hafnar-
fjarðar að reyna að leysa þessa
deilu sem upp var komin í B.Ú.H.
þar sem útgerðarráðið, sem að
öllum jafnaði átti að fjalla um
þetta mál, taldi sig ekki hafa
umboð til þess. Höfðu þá ýmsir á
orði við okkur að hætt væri að
bæjarstjórnarfulltrúar mundu
láta pólitísk sjónarmið ráða gerð-
um sínum í þessum málum ekki
sízt þar sem þingkosningar stæðu
fyrir dyrum og fast væri róið á
kjósendamiðin. En hvað um það þá
kaus bæjarstjórnin 5 manna
nefnd, einn úr hverjum flokki til
þess að ráða fram úr þessari deilu,
þar sem milljónaverðmæti voru í
húfi og hver dagur dýrmætur.
Þessi nefnd kallaði málsaðila á
sinn fund, þar sem þeim gafst
tækifæri til þess að skýra sjónar-
mið sín og svara spurningum sem
fyrir þá voru lagðar. Niðurstaðan
varð sú að bæjarfulltrúar lögðu
fram eftirfarandi tillögu:
A. Að haldnir verði reglulegir
starfsmannafundir einu sinni í
mánuði þar sem starfsfólk og
yfirmenn skiptist á skoðunum og
skyrt verði fra þcim malum, sem
eru á döfinni hverju sinni.
B. Að trúnaðarmenn verkalýðs-
félaga og starfsfólksins og verk-
stjórar haldi með sér reglulega
vikulega fundi og séu þar haldnar
fundargerðir um þau atriði, sem
um er fjallað og ástæða þykir til
að bóka.
C. Sú nefnd bæjarfulltrúa, sem
rætt hefur við deiluaðila, haldi
áfram störfum fyrst um sinn og
haldi fundi með þeim aðilum, sem
hún hefur þegar rætt við og gefi
síðan öðrum bæjarfulltrúum yfir-
lit um gang þessara mála.
D. Tekin verði upp hreyfanleiki
starfsfólks við eftirlitsstörf í
frystihúsinu.
E. Bæjarfulltrúar eru að sjálf-
sögðu ávallt reiðubúnir til við-
ræðna við starfsfólk, fulltrúa þess
og verkalýðshreyfinguna um allt,
sem snértir hag Bæjarútgerðar-
innar og samskipti og upplýsinga-
miðlun milli þessara aðila.
Með skírskotun til þess, sem að
framan greinir, fara allir bæjar-
fulltrúar þess eindregið á leit við
starfsfólk fiskiðjuversins, að það
hefji störf sín að nýju í trausti
þess, að framangreindar ráðstaf-
anir nái tilætluðum árangri.
Undir þessa sáttatillögu
skrifuðu allir bæjarfulltrúarnir,
11 að tölu, en eins og áður segir
felldi starfsfólkið tillöguna með 68
atkvæðum gegn 43.
Þessi tillaga ber með sér að ekki
hafi þeim Hallgrími og Guðríði,
þrátt fyrir öll gífuryrðin í okkar
garð, tekist að sannfæra bæjar-
fulltrúana að nægileg rök lægju til
þess að vísa okkur á dyr. Ef
einhver hæfa hefur verið í fullyrð-
ingum þeirra, er öruggt að bæjar-
stjórnin hefði strax látið okkur
fara. En tillaga bæjarfulltrúanna
kom aldrei til atkvæða, heldur var
vísað frá. Þau Hallgrímur og
Guðríður létu ekki nein málefna-
leg rök hafa áhrif á brottrekstrar-
kröfu sína heldur ákváðu að beita
því valdi, sem verkalýðsfélögin
réðu yfir. Margt starfsfólk hafði
tal af okkur og taldi allt of langt
gengið. Þótt samþykkt hefði verið
í heitu hamsi að heimta brott-
rekstur okkar, þá hefði þeim þá
ekki til hugar komið að það ætti
eftir að draga þennan dilk á eftir
sér og réttast væri að setja niður
deilurnar með bróðurlegum hætti.
En Hallgrímur og Guðríður
reyndu hvað þau gátu til þess að
þagga niður allar slíkar raddir og
skírskotuðu til samstöðu og
stéttarvitundar gegn verkstjóra-
óþokkunum, eininguna mtti ekki
rjúfa í hinni heilögu mannrétt-
indabaráttu, sem Hallgrímur kall-
aði svo snilldarlega. Og þegar
slíkur boðskapur er látinn út
ganga hver vill þá bregðast sínu
stéttarfélagi?
Næst gerist það að meirihluti
bæjarfulltrúa samþykkti enn að
leggja fram svipaða tillögu og áður
en hún var felld, en tveir bæjar-
fulltrúar af 5 vildu að gengið yrði
að kröfunni um brottrekstur, þar
sem það væri eina leiðin til að
leysa deiluna. Guðríður Elíasdótt-
ir lét hafa það eftir sér, að hún
skildi ekki þessa þrjósku bæjar-
stjórnar (Mbl. 18. 6.). Hér leitar
hún á náðir fáviskunnar til þess að
hunsa sannleikann. Hún gat með
engu móti sagt eins og var, að
bæjarstjórnin hefði að athuguðu
máli ekki talið fullnægjandi rök
fram komin til þess að reka
verkstjórana tvo úr starfi. Loksins
fór svo að bæjarstjórnin sá sig til
neydda að fela hinu nýja útgerðar-
ráði að segja okkur upp störfum.
Þess skal getið að einn bæjarfull-
trúanna, Markús Á. Einarsson, lét
bóka að ekki hefðu komið fram
nein skýlaus rök fyrir því að við
hefðum gerst brotlegir gegn
verkafólkinu og meðan svo væri,
stæði hann ekki að brottrekstri
okkar. Með þessari bókun sýndi
Markús Á. Einarsson að hann mat
þetta mál á hlutlægan og heiðar-
legan hátt í allri þeirri gerninga-
hríð sem stefnt var að okkur,
tveimur einstaklingum, sem höfð-
um ekkert til varnar nema heil-
brigða dómgreind fólks og rétt-
lætisskyn.
Að búa sér til
verkalýðsdjöfla
Hallgríms og Guðríðarliðið þótt-
ist þurfa að réttlæta „mannrétt-
indabaráttu" sína í augum al-
mennings og fyrir sjálfu sér, enda
ekki vanþörf á, þar sem það hafði
með aðgerðum sínum stöðvað alla
vinnu við aðalfyrirtæki Hafnar-
fjarðar og starfsfólkið stóð uppi
kauplaust í allri dýrtíðinni. Þetta
lið tók sig nú til að mála okkur
verkstjórana sem hina verstu
verkalýðsníðinga og var öllu tjald-
að til, sem í hugann kom. Það var
ekki nógu hollt fyrir „mannrétt-
indabaráttuna" að vera að kljást
við tvo hversdagslega verkstjóra.
Það varð að gefa þeim ýmsa
eiginleika úr heimi þeirra skáld-
sagna þar sem eru hvítar hetjur og
svartir skúrkar. Hér kemur örlítið
brot af þessari viðleitni: „Það er
liðin sú tíð að fólk láti kúga sig“
(Þjv. 3. 6.) Haft eftir Hallgrími
Péturssyni: „Framkoma yfir-
manna ómannúðleg og
forkastanleg" (Dbl. 1. 6. ) „Þetta
eru menn, sem hvorki kunna að
umgangast fólk né hráefni. — Ég
átti annars sjálfur von á því að fá
reisupassann í morgun því ég gat
ekki mætt fyrr en klukkan tíu af
persónulegum ástæðum." (Alþbl.
1. 6.) Þessa klausu ættu lesendur
að lesa oftar en einu sinni, því að
hún lýsir geysivel höfundi sínum.
Staðreyndin er, að enginn þurfti
að óttast að missa vinnu sína, ef
hún var stunduð af alúð og
reglusemi. Hjá B.Ú.H. „hefur verið
traðkað svo á réttindum fólksins,
því hefur verið sýnd svo ruddaleg
framkoma að helst minnir á sögur
frá öldinni sem leið. Þar hafa tveir
verkstjórar vaðið uppi með
kapítalísk sjónarmið ein í huga,
það er að verja hag fyrirtækiösins.
Það er haft eftir öðrum þeirra að
verkalýðshreyfing ætti ekki að
vera til.“ (Þjv. 24. 6.) Já, þetta er
alveg skínandi gott framlag. Hitt
skipti engu máli, þótt sannleikur-
inn væri tekinn öflugu kverkataki.
Hann spillir bara myndinni. Ekki
hirðum við um að tína til meira af
þessari framleiðslu. En svo gerðist
það, þegar for að líða á deiluna, að
Hallgríms og Guðríðarliðið var
ekki fyllilega ánægt með djöfla-
myndina af okkur. Hún þótti víst
ekki nógu krassandi og þá var
byrjað að mála nýja verkalýðs-
skratta á vegginn. „Svona menn
virðast vera atvinnurekendum
þóknanalegir því meiri hluti
bæjarstjórnar, útgerðarráð og
forstjóri B.Ú.H. hafa slegið skjald-
borg um þessa menn og reyna hvað
þeir geta til að halda þeim hjá
fyrirtækinu þvert ofan í vilja
starfsfólksins." (Þjv. 24. 6. ) Já,
auðvitað varð að búa til nýja
stéttaróvini, svo að mönnum
mætti ljóst vera að hér væri á
ferðinni ósvikin mannréttindabar-
átta. Ekki tókst þó að færa
fyrrgreinda aðila í djöflabúning-
inn, þar sem deilan var þá á enda.
En svo er hugarfar þessa greinar-
höfundar snúið, að ekki gat honum
komið til hugar að þessir aðilar
hefðu metið deilduna á málefna-
legan hátt.
Tvær átakanlegar
sögur og andúðin
á þekkingunni
Það var gengið eftir þeim
Hallgrími og Guðríði að benda á
skýr og áþreifanleg dæmi um
ómannúðlega og óhæfilega fram-
komu okkar. Það gekk ansi stirt,
en tvö hafa komið á prenti okkur
til ávirðingar og það er allt og
sumt. Hér kemur annað tveggja:
„Ein kona sagði okkur frá því er
hún bað um frí til að vera við
jarðarför, en hún hafði einu sinni
áður fengið frí til þess. Svar
verkstjórans var: „Viltu ekki bara
vera við jarðarfarir." (Þjv. 24.6.)
— Sama saga er í annarri útgáfu
svona með kristilegu orðbragði
lesenda sem kallar sig Einar: „Mér
finnst rétt að þjóðin fái að vita
það, að báðir verkstjórarnir sem
stjórna með fasistískum aðgerð-
um í Bæjarútgerð Hafnarfjarðar
eru yfirlýstir kommúnistar. Þykir
okkur verkafólki skjóta nokkuð
skökku við að þeir sem berjast
fyrir bættum hag verkalýðsins
skuli sparka í afturendann, á
fólki og neita því um að fara í
jarðarfarir barna sinna. Eru
þessir menn kannski búnir að
gleyma því að verkafólkið á sinn
rétt að talað sé við það, þótt þessir
menntuðu verkstjórar geti ekki
talað öðruvísi en með skætingi og
frekju." (Vísir 12.6.). — Þessi kona,
sem hér er átt við vann síðdegis.
Þegar hún hringdi um 11 leytið til
þess að láta vita að hún þyrfti að
vera við jarðarför eftir hádegi, var
einungis um það spurt hvort hún
hefði ekki getað komið því við við
við verklok daginn áður að láta
vita því að þá hefði hún kannski
getað unnið árdegis. En ekkert
vald höfðum við til þess að banna
henni að vera við jarðarfarir.
Þetta er nú allt og sumt. Og svo
kemur hin sagan: „Okkur var sagt
frá ungri stúlku sem mætti ekki
fyrr en um hádegi einn daginn því
hún hafðj þurft að vaka yfir veiku
barni sínu alla nóttina. Annar
verkstjóranna tók á móti henni og
sagði að þetta mætti ekki endur-
taka sig. Hún sagðist þá þurfa að
hætta klukkan fimm og sækja
meðal fyrir barnið sitt samkvæmt
læknisráði. Verkstjórinn neitaði
henni um það. Stúlkan komst að
því að eitt apótekanna í bænum
væri opið til kl. 7, svo hún talaði
við verkstjórann aftur og bað um
að hætta kl. 6. Þessi stúlka mætti
ekki til vinnu aftur því daginn
eftir var búið að fjarlægja stimpil-
kortið hennar." (Þjv. 24.6.). —
Þetta er átakanleg saga og sýnir
mannúðarleysi verkstjóranna, ef
sönn er. En við verkstjórarnir
könnumst ekki við að nokkur
starfsstúlka hafi hætt af fyrr-
greindum sökum. En hins vegar er
rétt að ef starfsfólk mætti ekki til
vinnu að morgni án þess að láta
okkur vita tókum við stimpilkort
þess og báðum um skýringu á
fjarvistum þess næst er það mætti
til vinnu. Að því loknu var því rétt
stimpilkortið aftur undantekn-
ingalaust. Þetta voru þær tvær
sögur sem grafnar voru upp eftir
vandlega leit, að vísu var búið að
teygja dálítið úr þeim, en það er
bara bót. Slíkar sögur verða þá
áhrifameiri og líka hentugri til
síns brúks. En þar sem sumir
menn lítt velviljaðir halda því
fram að við höfunj notað stóryrði
og skæting við starfsfólkið í
B.Ú.H. þá er það alveg tilhæfu-
laust. Við notum hvorki verra né
betra orðafar en gengur og gerist
á vinnustöðum á íslandi, en víst er,
að það er langtum skárra en sú
munnshöfn, sem Hallgríms- og
Guðríðarliðar hafa verið að ausa
yfir okkur að undanförnu. Líklega
verða verkstjórar, svo að þeir hafi
allt á hreinu, að fara að temja sér
sunnudagaskólaorðafar og hafa
löggilt vitni að öllu sem þeir láta
sér um munn fara á vinnustöðum.
I árásargreinum á okkui^-veitt-
um við því athygli að sífellt var
klifað á því og talið okkur til
áfellis að við hefðum fengið
menntun okkar í Fiskvinnsluskól-
anum. Þessi ömurlegi söngur ætti
fyrir löngu að vera horfinn úr
sögunni enda ber hann vitni um
frumstæðan hugsunarhátt. Svona
málflutningur hljómar vel í eyrum
vanþroskaðs fólks, en svo hafa
sumir menn sem vita betur stund-
um verið að taka undir þetta í því
skyni að koma sér í mjúkinn hjá
því. En þroskaðir menn í öllum
stéttum þjóðfélagsins skilja vel
gildi menntunar og þekkingar,
enda leitast þeir við að styðja börn
sín til hvers kyns náms og mennta.
Við spáum því að sú stund muni
brátt renna upp á stofnun og starf
Fiskvinnsluskólans verði talið með
því merkasta sem gert hefur verið
í skólamálum hér á landi á síðustu
áratugum. Þá mun enginn hlusta
á forneskjurausið um þann skóla
og nemendur hans.
En Hallgríms- og Guðríðarlið-
inu barst einnig öflugur liðsauki
þar sem hún Gróa á Leiti fór á
stjá. Nú dugði ekki aurkast í
blöðum heldur var tekið að þyrla
upp þessum ókjörum af slúðursög-
um, þar sem allt var skælt og
brenglað, togað og teygt. Þar voru
settar á flot sögur, sumar höfðu
við ekkert að styðjast, fyrir öðrum
var kannski einhver flugufótur.
Svo mikið gekk á að fjöðrin fræga
varð ekki að fimm hænum heldur
að heilu hænskabúi, en allar áttu
sögurnar það sammerkt að þær
miðuðu að því að ófrægja og níða
okkur. Við eigum talsverða syrpu
af þessum söguburði, en lesendur
verða að virða okkur til vorkunn-
ar, þó að við setjum ekkert af því
á prent. Þar kemur tvennt til að
sumt af þessu er slíkur óþverri að
hann er ekki birtingarhæfur og í
öðru lagi yrði það Hafnfirðingum
til ævarandi hneisu, en það eiga
þeir ekki skilið, því að allur þorri
þeirra á engan hlut að skítverkinu.
Við höfum lýst hér lítillega
aðförum þeirra Hallgrímsliða og
Guðríðar að okkur, þeim dáfallegu
vopnum sem þeir hafa beitt, en
vopnaburður þeirra hæfir vel
málstaðnum. Góður málstaður
mælir hins vegar með sér sjálfur.
Vélræn vinnubrögð
Þegar þau Hallgrímur og Guð-