Morgunblaðið - 08.07.1978, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1978
19
ríður gáfu út stríðsyfirlýsinguna í
„mannréttindabaráttunni", bárust
viðbrögð frá öðrum verkalýðsfé-
lögum. Þau söfnuðu fé handa því
fólki sem var í verkfalli í B.Ú.H.
og var það ekki nema stéttarleg og
félagsleg skylda að hlaupa undir
bagga. En svo voru nokkur hvatn-
ingarorð látin fylgja með eins og
til dæmis þessi frá fyrrverandi
verkfallsmönnum í smiðju KA
Selfossi til Hallgríms Péturssonar:
„Berðu verkfallsmönnum í Bæjar-
útgerð Hafnarfjarðar kveðju okk-
ar. Barátta þeirra er barátta fyrir
mannlegri reisn og réttlæti. Gefist
ekki upp, þið munuð sigra". Þeir
sem sendu þetta skeyti mótmæltu
á sínum tím a að starfsmanni væri
sagt upp á Selfossi, en nú snúa
þeir við blaðinu og heimta að
tveim mönnum sé sagt upp í
Hafnarfirði. Þá gerði miðstjórn
Alþýðusambands íslands ámóta
sámþykkt þar sem enn var notaður
merkimiðinn hans Hallgríms með
orðinu mannréttindabaráita. En
íhugum þetta dálítið nánar. Hvað
hafa þessir menn fyrir sér, þegar
þeir setja saman þessar ályktanir?
Hafa þeir kynnt sér alla málavexti
til hlítar og tekið afstöðu að vel
íhuguðu máli? Örugglega ekki.
Þeir hafa stuðst við almennar
fullyrðingar Hallgríms Pétursson-
ar og Guðríðar Elíasdóttur, en
enginn hlutlaus dómstóll mundi
treysta sér til þess að kveða upp
dóm á slíkum forsendum. Þeir
mundu krefjast sannana, að öll
atvik yrðu skýrt tilgreind og
sannprófuð. Verkalýðssamtökin
hafa, eins og allir vita, barist fyrir
réttindum og bættum kjörum
íslenskrar alþýðu, en nú er hún
búin að koma sér upp geysistóru
bákni. Samþykktir eru gerðar um
mál án þess að menn hafi hug-
mynd um málavexti, og þannig er
starfað hugsunarlaust og vélrænt.
Það er ýtt á einhvern hnapp í
kerfinu og síðan fer allt af stað. í
þessu sambandi kemur okkur í
hug, að einu sinni var kjörorð
borgarastéttarinnar: Vinnum föð-
urlandinu allt og spyrjum einskis.
Enginn gagnrýndi þetta viðhorf
eins hvasst og verkalýðshreyfing-
in, því að undir þessu merki var
hægt að etja mönnum til allra
verka, líka óhæfuverka og styrj-
alda, allt í þágu föðurlandsins og
undir fallegu merkjunum, föður-
landsást, heiður föðurlandsins og
svo áfram, en nú virðist verkalýðs-
hreyfingin hafa tileinkað sér
svipað hátterni. Allir fylgja þeir
henni gagnrýnislaust og ekkert er
hugsað um málsatvik og svo er
klínt á allt fallegum nöfnum eins
og mannréttindaþarátta o.s.frv. Þó
að beitt sé hinum skammarlegustu
aðferðum, svívirðingum, ærumeið-
ingum og rógi. Nei, hér er
verkalýðshreyfingin sannarlega á
villigötum. En satt að segja viljum
við helst ekki bendla verkalýðs-
hreyfinguna við „baráttu" þeirra
Hallgríms Péturssonar og Guðríð-
ar Elíasdóttur. Margt eigum við
enn ósagt, en hér verður látið
staðar numið.
Mál þetta hefur verið lærdóms-
ríkt því það hefur gert okkur kleift
að skyggnast inn í ýmis fyrirbrigði
samfélagsins, og það verður að
segjast eins og er að þar var margt
harla ófagurt. Við viljum þakka
Guðmundi R. Ingvasyni forstjóra
B.Ú.H. og Borgþóri Péturssyni
framleiðslustjóra þann mikla og
drengilega stuðning sem þeir
veittu okkur í hvívetna, en þeir
lágu aldrei á liði sínu að gera á
málefnalegan hátt grein fyrir
málavöxtum.
Að lokum sendum við starfsfólki
B.Ú.H. bestu kveðjur og óskum því
alls velfarnaðar.
Leifur Eiríksson
Guðni Jónsson
Samanburðartölur fyrstu fjóra mánuði 1977 og 1978
1977 1978
h(»ildarnýtinKrr ncytcndapakkn. % hcildarnýting Vr ncytandapakkn. Vr
Þorskur 33.1 58.2 40.0 72.9
Ýsa 30.6 49.6 37.5 67.9
Ufsi 39.6 2.0 46.1 82.4
Karfi 31.3 6.3 30.2 37.3
Afköst pr. greidda klukkust. Framleiðsluverðm. (skilaverð) Framlegð (cftir að búið er að greiða hráefni. umbúðir og vinnulaun + launatengd gjöld) 7.9 kg 182.027.215 kr. 1.562.882 kr. 0.8% af skilaverði 10.7 kg 262.221.209 kr. 41.490.943 kr. 15.8% af skilavcrði
Tölurnar sýna mjög mikla aukningu dýrrar neytcndapakkningar 1978 sem er allt að 2,5 sinnum
seinunnari en Rússlandspckkningar. 1977 var karfi og ufsi nær eingöngu unninn á Rússlandsmarkað.
Einnig kemur fram stórbætt nýting og vinnuafköst milli ára sem skilar sér í stórbættri framlegð til
fastakostnaða*- og á það má benda að afköstin og nýtingin fóru enn batnandi. þegar til vinnslustöðvunar
kom.
— Italía
Framhald af bls. 1
deildarmanna fulltrúadeildarþing-
manna og fulltrúa fylkja Italíu
hafa kosið um næsta forseta 15
sinnum á níu dögum án árangurs.
Sextánda atkvæðagreiðslan fer
fram á morgun.
Aðalritari flokks kristilegra
demókrata, Benigno Zaccagnini,
hitti kjörmenn flokksins að máii í
kvöld og ráðlagði þeim að kjósa
Pertini. Eftir fundinn var settur
lögregluvörður við heimili Pertinis
í miðborg Rómar rétt eins og hann
væri orðinn forseti.
Hægrisinnar í flokki kristilegra
demókrata eru sagðir hafa verið
tregir til að fallast á Pertini. Hann
var upphaflega sameiginlegur
frambjóðandi vinstriflokkanna.
Þess vegna sagði hægrisinninn
Massimo de Carolis í kvöld að
hægri menn gætu ekki sætt sig við
hann.
—■ Líbanon
Framhald af bls. 1
örugglega, annars mundi hann
segja af sér.
Það er samdóma álit næstum
allra sérfræðinga að afsögn forset-
ans mundi hafa í för með sér
hættulegt pólitískt tómarúm sem
gæti orðið kveikja ennþá víðtækari
átaka en geisað hafa milli Sýr-
lendinga og kristinna manna í
þessari viku. Engum öðrum stjórn-
málaforingja er til að dreifa er
bæði múhameðstrúarmenn og
kristnir gætu sætt sig við.
Hinir svartsýnustu tala um
möguleika á herbyltingu undir
forystu hægrimanna eða sýrlenzkt
valdarán. En Sarkis setur þau
skilyrði fyrir því að hann haldi
áfram í embætti að bæði Sýrlend-
ingar og líbanskir hægrimenn geri
tilslakanir. Hann vill að endur-
skoðað verði hlutverk friðargæslu-
liðs Araba þar sem Sýrlendingar
hafa tögl og hagldir og hann vill
fá umboð frá stjórnmálaleiðtogum
til að bæla niður starfsemi óaldar-
flokka sem eru fjölmennari en
líbanski landherinn.
— 2 andófsmenn
Framhald af bls. 1
Sovétríkjanna sama daginn virð-
ast ætla að varpa skugga á
fyrirhugaðan fund utanríkisráð-
herranna Cyrus Vance og Andrei
Gromyko í Genf á miðvikudaginn.
í Washington lét bandaríska
utanríkisráðuneytið i ljós þungar
áhyggjur í dag vegna réttarhald-
anna yfir Shcharansky og Ginz-
burg og kvað þau geta haft áhrif
á andrúmsloftið í samskiptum
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna í
framtíðinni.
I harðorðri yfirlýsingu ráðu-
neytisins var réttmæti réttarhald-
anna gegn Shcharansky dregið í
efa og á það bent að Bandaríkin
hefðu hvað eftir annað látið í ljós
áhyggjur af honum og Ginzburg.
En þótt yfirlýsingin væri harðorð
sagði að viðræður Vance og
Gromykos í Genf á miðvikudag
gætu farið fram eftir áætlun.
I Moskvu sagði eldri bróðir.
Shcharanskys, Leonid, frétta-
mönnum að honum og móður hans
hefði ekki verið tilkynnt um
réttarhöldin. „Þetta er mjög ein-
kennilegt. Við vitum alls ekkert.
Eg veit ekki hvort þeir leyfa okkur
að fylgjast með réttarhöldunum
eða ekki.“ Þar sem ættingjar eru
ekki látnir vita er hugsanlegt að
þeir fái ekki að fylgjast með
réttarhöldunum þar sem talið sé
að þau varði ríkisleyndarmál.
Fréttastofan Tass skýrði frá
réttarhöldunum gegn Shchar-
ansky og sagði að hann yrði
ákærður fyrir „landráð í formi
njósna." Tass sagði að erlendir
fréttaritarar fengju tvisvar sinn-
um á dag skýrslu um gang
réttarhaldanna. Fréttaritararnir
virðast því ekki fá að fylgjast með
réttarhöldunum sjálfir og yfirvöld
virðast vilja matreiða fréttir í þá
í stað þess að þeir tali við
ættingja.
Shcharansky er þrítugur tölvu-
fræðingur og var handtekinn 15.
marz þegar birzt höfðu í sovézkum
blöðum ásakanir gegn honum um
að hann hefði útvegað bandarísku
leyniþjónustunni CIA upplýsingar.
Carter forseti neitaði því í eigin
persónu að hann hefði nokkurn
tíma unnið fyrir CIA og í nóvem-
ber i fyrra varaði hann sovét-
stjórnina við því að réttarhöldin
gætu stofnað í hættu mikilvægum
samningum eins og fyrirhuguðum
Salt-samningi um takmörkun
kj arnorkuvopna,
— Flugvél
Framhald af bls. 32
þessari vél mikið fyrsta árið og
hann m.a. notað hana til að
kanna lendingarstaði á ýmsum
stöðum um allt land, m.a. hafi
hann lent henni á 1-6 stöðum á
leið til Akureyrar um haustið
1938 og þá ýmist á melum eða
túnum. Þegar Örn Ó. Johnson
kom síðan heim árið 1939 tók
hann að sér að halda áfram
þessum könnunum á lendingar-
stöðum og hann byrjaði síðan að
fljúga til Öræfa og Hornafjarð-
ar, sem varð raunverulega
fyrsta landflugleiðin hér á landi
og hafði gífurlega þýðingu fyrir
öræfin, þessa afskekktustu sveit
landsins.
Klemminn varð afar vinsæll
hjá ýmsum brautryðjendum
okkar í fluginu, og meðal þeirra
sem léku sér á þessari vél voru
Sigurður Jónsson, Björn Eiríks-
son auk Arnar Ó. Johnson og
Agnars sjálfs, sem alltaf hélt
mikilli tryggð við hana og fór
síðasta flugið á henni. Það var
árið 1940 en þá kom á daginn að
hreyfillinn var brotinn á nokkr-
um stöðum. Nýr eða uppgerður
hreyfill fékkst síðan ekki fyrr en
í lok stríðsins en þá ríkti
einhver deyfð innan Flugmála-
félags Islands, sem var raun-
verulegur eigandi vélarinnar og
hún lenti á hálfgerðum ver-
gangi.
Þá kom til sögunnar Helgi
Filipusson, „hreinlega bjargaði
vélinni" segir Agnar, „með því
að taka hana í vörzlu sína og
geyma hana ,upp í Selási. Síðan
var byrjað að endurbyggja hana
og tók Gísli Sigurðsson, svif-
flugusmiður hana að sér í
ígripum, en allur skrokkur
vélarinnar er úr tré en aðeins
festingarnar úr málmi. Hann
Gísli á síðan allan heiðurinn af
því að vélin flaug þarna í dag,
Gamli hreyfillinn sem við
keyptum í lok stríðsins er líka
kominn á .sinn stað, og hann
gekk alveg eins og klukka,"
sagði flugmálastjóri.
— Neitum engum
Framhald af bls. 32
við nýsköpun og reynt að tala fyrir
því máli“. Um undirtektir vildi
Benedikt ekkert segja en kvaðst
leggja áherzlu á að allar þessar
viðræður, sem nú eru í gangi, væru
aðeins könnunarviðræður til und-
irbúnings formlegum stjórnar-
myndunarviðræðum síðar.
Benedikt Gröndal sagði varð-
andi viðræður innan verkalýðs-
hreyfingarinnar, að ennþá væri
ekkert „tilefni til að setja í gang
formlegar viðræður. En við viljum
reyna að gera launþegasamtökun-
um kleift að fylgjast með og það
hefur þá verið þannig að hvor
flokkur talaði við sína menn í
trúnaðarstöðum innan verkalýðs-
hreyfingarinnar. Ég bendi á í
þessu sambandi að í viðræðu-
nefndunum eru tveir menn úr
miðstjórn ASÍ sitt hvoru megin
við borðið; Karl Steinar Guðnason
hjá okkur og Eðvarð Sigurðsson í
nefnd Alþýðubandalagsins. Hefur
Karl Steinar Guðnason átt viðræð-
ur við ýmsa alþýðuflokksmenn í
verkalýðshreyfingunni um gang
viðræðna flokkanna og af sama
tilefni kallað saman verkalýðs-
málanefnd Alþýðuflokksins til
fundar á mánudag klukkan 17.
Morgunblaðinu er kunnugt um
að innan Alþýðubandalagsins er
talsverður ágreiningur um til
hvers konar stjórnarsamstarfs
Alþýðubandalagið skuli ganga.
Verkalýðsmálaarmur flokksins er
alls ekki frábitinn nýsköpunar-
stjórn, sem menntamannaarmur-
inn má hins vegar ekki heyra
nefnda. Menntamannaarmur
flokksins hefur í þessu talsvert
betri stöðu, þar sem verkalýðs-
málaarmurinn varð stórlega út
undan við kjör í trúnaðarstöður
innan flokksins á siðasta lands-
fundi Alþýðubandalagsins. Spegl-
ast þetta raunar bezt í þeim
yfirlýsingum, sem þingflokkur
Alþýðubandalagsins hefur látið
frá sér fara um að hann stefni að
vinstra samstarfi.
I gærmorgun var stuttur fundur
í efnahagsmálavinnuhópum Al-
þýðubandalagsins og Alþýðu-
flokksins, en menn munu nota
tímann um helgina til að melta
ýmsar upplýsingar sérfræðinga og
útreikninga og er næsti fundur
ákveðinn eftir hádegi á mánudag.
Alþýðubandalagið hefur nú algjör-
lega hafnað gengislækkun sem
ráðstöfun í efnahagsmálunum og
vill einskorða viðræðurnar við
niðurfærslu- og millifærsluleið en
alþýðuflokksmenn telja þrátt fyrir
sameiginlegan áhuga á slíkri lausn
að ekki sé rétt að útiloka neina leið
á þessu stigi.
— Þörunga-
verksmiðjan
Framhald af bls. 32
þangtökuna en fjórir menn eru í
hverju gengi. Sumir hafa verið við
þangtöku allt frá því að þörunga-
Vinnslan tók til starfa og hafa náð
miklum afköstum. Dæmi eru til
þess núna að þeir afkastamestu
afli um 600 tonna af þangi á
mánuði og fyrir tonnið af þangi fá
þeir greitt 5.500 krónur. Heildar-
tekjur hjá einu gengi geta því
orðið um 3.3 milljónir eða um 825
þúsund í hlut á einum mánuði.
— Borgar-
reikningur
Framhald af bls. 3.
upp í halla s.l. árs og uppsafnaðan
halla þessa árs.
Greiðsla þessi verður að vera
a.m.k. 300 milljónir króna. Er
vísað til þess, að miðað við
núverandi verðlag í landinu má
áætla halla þessa árs a.m.k. 600
miljjónir króna, þar af hafa
safnazt upp til júníloka 300
milljónir króna. Auk þess er
ógreiddur halli frá 1977 163
milljónir króna.
Til þess að sýna fram á hve
hrikaleg byrði þetta er fyrir
borgarsjóð, skal upplýst að þessi
skuld ríkissjóðs, um 450 milljónir
króna nú í júnílok, svarar til 75%
af núverandi yfirdráttarheimild
borgarsjóðs hjá Landsbanka
íslands."
— Niðurfærsla
Framhald af bls. 2
eftirspurn væru fyrst og fremst
almenn eftirspurnaráhrif, en einn-
ig verðlagsáhrif, ef tækist að valda
hlutfallslegri verðlækkun hérlend-
is miðað við umheiminn."
Uppfærsluleiðin er svo fólgin í
uppfærslu tekjuverðlags allra út-
flutningsgreina með almennri
gengislækkun eða hliðstæðri ráð-
stöfun eins og almennu yfirfærslu-
gjaldi við kaup og sölu gjaldeyris.
Með þessum hætti eru markaðs-
tekjur útflutningsatvinnuvega
hækkaðar í hlutfalli við innlent
kostnaðarverðlag. Auk þess dregur
slík breyting úr almennri eftir-
spurn, „ef verðhækkunaráhrif
hennar valda ekki hlutfallslegri
hækkun á kauplagi" og sérstaklega
dregur hún úr innflutningseftir-
spurn með tvennum hætti; „ann-
ars vegar með því að draga úr
almennri eftirspurn í heild og hins
vegar hækkar hún verðlag inn-
fluttra gæða í hlutfalli við verðlag
innlendrar framleiðslu og þjón-
ustu.“
Fulltrúar Alþýðuflokksins og
Alþýðubandalagsins í verðbólgu-
nefndinni stóðu að sameiginlegu
minnihlutaáliti ásamt fulltrúum
SFV, ASÍ og BSRB. Álitið byggðist
„á því grundvallaratriði að ekki
verði hróflað við kjarasamningum,
full atvinna haldist og dregið verði
úr verðbólgu með verðlækkunar-
aðgerðum." Tekið var fram að
tillagan væri aðeins „skref i átt að
lausn málsins til frambúðar.“
Tillagan um verðlækkunarleið-
ina var þannig (taka verður tillit
til þess nú að tillagan er undirrit-
uð 8. febrúar sl. og að minnihlut-
inn gerði ekki tillögu um hinn
sérstaka vanda útflutningsat-
vinnuveganna „þar sem ljóst er að
gengislækkun er þegar ákveðin":
FJÁRÖFLUN: millj. kr.
1. 10% bækkun á skatti félaga auk 5% skyldusparnaöar 900
2. Veltugjald á sama skattstofn og aðstöðugjald 4300
3. Lækkun rekstursgjalda ríkisins 1500
4. Útflutningsuppbætur, sem færast á niðurgreiðsl. 1000
5. Áhrif aðgerðanna á ríkissj. 2000
6. Hækkun tekna ríkisins
v/betri innheimtu söluskatts 1000
v/breyt. á tekjusk.
7. Sala spariskírteina 2000
Alls 12.700
RÁOSTÖFUN:
1. Vörugjald fellur niður 6800
2. Niðurgreiöslur auknar 3200
3. Leiörétting á forsendum fjárlaga (en skv.
upplýsingum Þjóðhagsstofnunar er óhjákvæmi-
legt aö afla þessara tekna, þar sem fjárlaga-
forsendur hafa reynzt rangar) 2100
Alls:
Auk þessara fjárlagaaðgerða
verði verzlunarálagning lækkuð
um 10%, þannig að áhrif verð-
lækkunaraðgerðanna á fram-
færsluvísitöluna verði sem hér
segir:
12.100
Lækkun
verzlunarálagningar Vk%
Auknar niðurgreiðslur 3%
Niðurfelling vörugjalds 2'h%
Lækkun alls 7%.