Morgunblaðið - 12.07.1978, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1978
Hættuljós á
Arabahorni
fela flokknum yfirstjórn
hersins. Rubai Ali var tilfær-
ingum þessum á hinn bóginn
andvígur og vildi tryggja sér
yfirráð öryggissveita. Bilið
breikkaði smám saman og
breyttist í þá átt að verða
valdastreita forseta og
flokksvélar. Leiddi það til
þess að forsetinn freistaði
þess að kollvarpa miðnefnd
flokksins með þeim afleiðing-
um að hann var sjálfur
tekinn af lífi eins og fram
hefur komið í fréttum.
t>að sætir furðu í hvílíkum
mæli bergmál af vopna-
skaki, sem til eyrna okkar
berst í norðurbyggðum,
virðist úr einni og sömu
áttinni. Róstufréttir úr lönd-
um Araba eru sannarlega
ekkert nýnæmi, en sú stað-
reynd að viðkomandi heims-
hluti er í flestum tilvikum
hrjóstrugur, harðbýll og
fámennur leiðir hugann
óhjákvæmilega að því hvers
vegna umheimurinn gefur
svo mikinn gaum að honum.
Atburðir siðustu mánuða
hafa skýrt að hve miklu leyti
Abahalönd eru í raun leik-
völlur risavelda. Þessi upp-
götvun er engan veginn svo
óvænt, þegar gætt er að bæði
hernaðarlegu mikilvægi
Arabaskagans og ríkum
olíuauðlindum íhaldsamari
furstaríkja. Um sextíu af
hundraði allrar olíu, sem
flutt er til Evrópu og
Israels, fer um Bab el
Mandeb-sund og Rauðahaf.
Það væri því hægðarleikur
hverjum þeim, sem tak hefði
á þessari mikilvægu sigl-
ingaleið, að gera efnahagslíf
Vesturlanda óvirkt í einu
vetvangi.
Engum blöðum er um það
að fletta að valdataka
vinstrisinnaðra herforingja í
Afghanistan í apríl ásamt
misheppnaðri tilraun spor-
göngumanna Ráðstjórnar-
ríkjanna til að hrifsa völd í
Irak eru viðvörun öðrum
ríkjum í norð-austanverðum
Arabaheimi. Framagirni
Austur-Evrópuþjóða og
Kúbumanna á Afríkuhorni
hefur ekki farið leynt um
Fórnarlamh ö(Kasinna> Ahmcd
Ilussein al Ghasmi. fyrrvcrandi
forscti Norður-Yemens.
skeið. Síðustu atburðir á
suðvesturhorni Arabaskaga
sýna ljóslega að full ástæða
er til að taka þróun mála þar
alvarlega, hvort sem yfirvöld
í Washington reyna að draga
fjöður yfir áhrifin í sálarspili
sínu við Kreml.
Oft hefur að vísu verið bent
á að Suður-Yemen hafi verið
kommúnistaríki í nærfellt
áratug. Leiðtogar þessa
fátæka lands, 1.6 milljóna að
íbúatölu, hafa síðan þeim
tókst að hrinda yfirráðum
Breta 1967 lagt sig í fram-
króka um að sníða stofnanir
jafnt sem þjóðarhefð að
marx-lenínískri fyrirmynd. I
þessu efni hafa þeir notið
dyggrar aðstoðar banda-
manna, sem „lengra" eru
komnir á þróunarþrautinni.
Þannig hafa Austur-Þjóð-
verjar verið ósparir á holl-
ráðin við uppbyggingu em-
bættismannakerfis og Kúbu-
menn þjálfað herinn.
En þótt ljóst sé að ríkt hafi
samstaða í röðum forystu-
manna um markmið var
löngum vitað að ágreinings
gætti um leiðir enda ber hér
eflaust til að fátækt landsins
leyfði ekki einlægt að farið
væri að háleitum kennisetn-
ingum. Foringi „þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar" á tímum
frelsisbaráttunnar og síðan
forseti landsins, Salim Rubai
Ali, var t.d. einn þeirra sem
skildi mikilvægi þess að
rækta gott nágrannaþel og
laða að fjármagn erlendis
frá.
Er ekki fjarri lagi að
þetta hagsýnissjónarmið hafi
átt nokkurn þátt í að
marxistinn Ali varaðist að
gerast Sovétmönnum of
handgenginn enda þótt hann
verði ekki kallaður velunnari
Vesturlanda.
En aðlögunarpólitík forset-
ans mæltist illa fyrir meðal
strangtrúarmanna flokksins,
sem kusu að taka mið af
bókstafnum á hverju sem
gekk. í þessum hópi gekk
aðalritari flokksins, Abdul
Fattah Ismail, harðast fram
en hann hefur fram á þennan
dag verið álitinn valdamesti
maður ríkisins. Ismail, ein-
lægur aðdáandi Ráðstjórnar-
ríkjanna, tortryggði utan-
ríkisstefnu Alis gagnvart
auðvaldsríkjum sem Saudi-
Arabíu og Norður-Yemen. En
annað bar einnig á milli.
Aðalritarinn sótti t.d. fast að
endursemja stjórnarskrá
landsins í anda strang-
trúnaðar og kommúnisma og
Þegar nánar er hugað að
hvernig aftöku forsetans bar
að getur engum blandazt
hugur um hvaða öfl voru að
verki. Ekki getur það t.d.
verið einskær tilviljun að
atburður þessi átti sér stað
aðeins 48 klukkustundum
eftir að al Ghasmi, forseti
nágrannaríkisins Norður-
Yemens var myrtur. Vitað
var að Rubai Ali hafði gert
tilraun til að bera vopn á
klæðin í samskiptum land-
anna. Einkum hafði miðað í
þessa átt á valdatíma fyrr-
verandi forseta Norð-
ur-Yemens, Ibrahim Hamdis,
sem myrtur var í október á
síðasta ári. En þeir Ali og
síðasti forseti Norð-
ur-Yemens, Ahmad Hussein
Robayc AIi. fyrrvcrandi forscti Suður Yemcns, t.v. ok aðalritari „Þjóðfrelsishreyfinííarinnar“, Fattah
Ismail.
Skuld ríkissjóðs
við Seðlabankann
22,8 milljarðar kr.
Jókst um 7,9 milljarða fyrrihluta ársins
SKULDIR ríkissjóðs við Seðla-
banka íslands jukust um 7,9
milljarða króna á fyrra helmingi
þessa árs og voru í júnílok 22,8
milljarðar króna samtals. Gjöld
ríkissjóðs á þessu tfmabili reynd-
ust 71.4 milljarðar króna eða 2,4
milljörðum umfram greiðsluáætl-
un frá því í marz en tekjur
reyndust samtals 65,2 milljarðar
króna og urðu 2,5 milljarðar
umfram marzáætlun, að þvi' er
kemur fram f fréttatilkynningu
frá fjármálaráðuneytinu, sem hér
fer á eftir>
Eins og fram kom í fréttatil-
kynningu ráðuneytisins frá 8. apríl
s.l. um afkomu ríkissjóðs við lok
fyrsta ársfjórðungs þessa árs, er í
greiðsluáætlun A-hluta ríkissjóðs
gert ráð fyrir jöfnuði í ríkisfjár-
málum í árslok 1978. Fjárþörf
ríkissjóðs er hins vegar breytileg
eftir mánuóum, þar sem tekjur
innheimtast yfirleitt síðar á árinu
en gjöld falla til.
Fjárþörf ríkissjóðs til að brúa
slíkt bil tekna og gjalda var 7,9
milljarðar kr. á fyrri árshelmingi
þessa árs og er það 1,4 milljarði kr.
hærri fjárhæð en gert var ráð
fyrir greiðsluáætlun ríkissjóðs í
mars s.l. Frávikið má m.a. rekja til
greiðslna Ríkisábyrgðarsjóðs á
skuldum Rafmagnsveitna ríkisins
við Landsvirkjun og. uppgjörs
útflutningsuppbóta á landbúnað-
arafurðir vegna fyrri ára, eins og
fram kom í fréttatilkynningu
ráðuneytisins frá 8. apríl s.l. Þá
hafa greiðslur til Tryggingastofn-
unar ríkisins orðið hærri en
áætlun gerði ráð fyrir, svo og
viðskiptaskuldir við ríkissjóð sem
stofnuð er til tímabundið vegna
skuldaviðurkenninga aðflutnings-
gjalda.
Gjöld reyndust 71,4 milljarðar
kr. á tímabilinu janúar — júní eða
2.4 milljörðum kr. umfram mars-
áætlun, einkum vegna almanna-
trygginga, útflutningsuppbóta á
landbúnaðarafurðir vegna fyrri
ára og ríkisábyrgðasjóðs vegna
vanskilaskulda RARIK. Tekjur
reyndust samtals 65,2 milljarðar
kr., og urðu því 2,5 milljarðar kr.
umfram áætlun. Óbeinir skattar
námu 4,9 milljörðum kr. umfram
áætlun og munar þar mest um
aðflutningsgjöld, 3,2 milljarða kr.
Hins vegar reyndust beinir skattar
2.5 milljörðum kr. undir áætlun,
þ.e. tekju- og eignarskattar og
sjúkratryggingagjald. Samkvæmt
þessu námu umframtekjur sömu
fjárhæð og umframgjöld og var
rekstrarjöfnuður ríkissjóðs á
tímabilinu janúar—júní því í
samræmi við áætlun.
Lánahreyfingar sýndu nettó-út-
streymi að fjárhæð 0,2 milljarðar
kr. sem er 0,1 milljarði kr.
hagstæðari útkoma en áætlað
hafði verið. Þá varð nettó-út-
streymi vegna viðskiptareikninga
2,0 milljarðar kr., en ekki var gert
ráð fyrir slíkum hreyfingum í
greiðsluáætlun ársins.
Skuldir ríkissjóðs við Seðla-
bankann námu 14,9 milljörðum kr.
í ársbyrjun 1978 og í júnílok 22,8
milljörðum kr. Að auki hækkuðu
erlend endurlán Seðlabankans til
Framhald á bls. 19
Verðlauna-
hafar í
París
FLUGLEIÐIR og Barnablaðið
Æskan stóðu sl. vetur fyrir
getraunakeppni í tuttugasta
sinn og að þessu sinni fengu
verðlaunahafarnir tveir ferð til
Parísar. Þeir heppnu voru tvær
stúlkur, Hólmfríður Grímsdótt-
ir tólf ára úr Reykjavík og Gyða
Björg Jónsdóttir ellefu ára frá
ísafirði og héldu þær til heims-
borgarinnar þ. 1. júlí sl. Þær
stöllur skoðuðu Sigurbogann,
Eiffelturninn, Frúarkirkjuna og
margt fleira og snæddu fransk-
an mat á þekktum veitingastöð-
um. Að Parísardvölinni lokinni,
var haldið til Luxemborgar með
lest og þaðan var svo flogið heim
til Islands.
A meðfylgjandi mynd
erdHólmfríður við Sigurbogann.