Morgunblaðið - 16.07.1978, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1,6. JÚLÍ 1978
Karpov er 27 ára. Meðan æskunni er alla jafna kenndur blóðhitinn
er hann kaldur og yfirvegaður. Rödd hans vekur mörgum furðu en
hún er líkust rödd gamallar konu.
Söguleg viðureign er að hefjast í
filfpínska sumardvalarbænum Baguio
City. Þar mætast í einvígi um heims-
meistaratitilinn í skák heimsmeistarinn
Anatoly Karpov 27 ára frá Sovétríkjun-
um og áskorandinn Viktor Korchnoi 46
ára, fyrrum sovézkur ríkisborgari, nú
pólitískur flóttamaður án ríkisfangs. Allt
til enda, sem vel getur dregizt fram á
haustið, mun viðureign þeirra draga ,að
sér athygli umheimsins.
Eðlilega má spyrja hvað sé svona
sérstakt við einvígi þessara tveggja
manna. Þegar öllu er á botninn hvolft hef
ég lifað 17 einvígi um heimsmeistaratitil-
inn í skák sem hafa farið fram fjórða
hvert ár að meðaltali. Þetta er að vísu
ekki neinn óskaplegur fjöldi en samt sem
áður ættu slík einvígi eðli málsins
samkvæmt að vera næsta eðlilegir
atburðir.
En sé litið um öxl til sögu heimsmeist-
araeinvígjanna eftir heimsstyrjöldina
síðari kemur mikilvægi þessa einvígis
berlega í ljós. Frá 1951—1972 voru
heimsmeistarinn og áskorandinn jafnan
báðir Sovétmenn. 1972 vakti bandarískur
áskorandi geysilega spennu. Þar fór
Bobby Fischer og hann sigraði Boris
Spassky í sögulegu einvígi í Reykjavík.
Þar með var sovethringurinn rofinn og
Fischer tókst með stórkostlegum hæfi-
leikum og uppátækjum að vekja athygli
almennings á skákinni sem íþrótt. Salan
á töflum og skákbókum rauk upp úr öllu
valdi um allan heim og mér er sagt að
í heimalandi Fischers, Bandaríkjunum,
hafi helzt litið út fyrir það að skákin
myndi ryðja kylfuknattleiknum úr vegi
sem þjóðaríþrótt. Fólk gleypti í sig allar
fréttir frá Reykjavík.
Öllum til mikilla vonbrigða fór svo að
Fischer tefldi ekkert opinberlega næstu
þrjú árin og hann varði ekki heimsmeist-
aratitil sinn gegn Anatoly Karpov þegar
að því kom. Fischer hefði sett ýmis
skilyrði fyrir einvíginu og gert þau að I
úrslitaskilyrðum. Alþjóðaskáksambandið I
HARRY GOLOMBEK:
féllst á allt nema eitt; ef báðir keppendur
fengju níu vinninga áður en annar hvor
kæmist í 10 þá yrðu úrslitin jafntefli og
Fischer héldi þar með heimsmeistaratitl-
inum. Alþjóðaskáksambandið gat ekki
fallizt á þetta, þar sem slíkt fyrirkomulag
yrði heimsmeistaranum í hag á kostnað
áskorandans. En Fischer hélt fast við sitt.
„Þá verður bara ekkert af þessu,“ sagði
hann þegar honum voru tilkynnt úrslit
málsins. Og þannig varð Anatoly Karpov
heimsmeistari í skák án þess að þurfa að
leggja í þrautir langs einvígis sem hann
hefði alveg eins getað tapað en Fischer
hvarf aftur til síns lokaða lífs i' Pasadena
í Kaliforníu, þar sem hann er nú flæktur
í deilur innan sértrúarflokksins Alheims-
kirkju Guðs.
Þegar Fischer hvarf af sjónarsviðinu
óttuðust margir að með honum myndi
hverfa sú spenna sem hann hafði skapað
í kring um skákina. Þegar allt kemur til
alls er heimsmeistaratitill án úrslitaein-
vígis ósköp lognmollulegt fyrirbæri. En
það var þá bara lognið á undan
storminum, sem skellur á þegar kemur að
Karpov að verja titilinn, því vart er hægt
að hugsa sér öllu stórkostlegra einvígi en
það sem nú fer í hönd milli gæðings
sovézka kerfisins annars vegar og hins
vegar hreinskilins flóttamanns, sem áður
naut vinsælda og virðingar í Sovétríkjun-
um en er nú vart nefndur á nafn þar
lengur.
Ólíkir
andstæðingar
Og andstæðurnar milli Karpovs og
Korchnois eru ekki aðeins stjórnmálalegs
eðlis heldur einnig á sviði skákarinnar.
Karpov er árásargjarn skákmaður og
sókn hans er eyðileggjandi. í síðasta
skákmótinu sem hann tefldi fyrir þetta
einvígi; í Bugojno í Júgóslavíu vann hann
tékkneska stórmeistarann Hort í aðeins
25 leikjum. Korchnoi aftur á móti er mest
metinn vegna varnarhæfni sinnar. Meðan
Karpov teflir af krafti allt frá fyrsta leik
byrjar Korchnoi taflið allt að því
tilviljanakennt og hann er snillingur í því
að sleppa fyrir horn og koma aftur í allt
að því örvæntingarfullri gagnárás. Meðan
æskunni er alla jafnan kenndur blóðhit-
inn er það Karpov sem er kaldur og
yfirvegaður. Hann teflir ógjarnan á tvær
hættur. Korchnoi er á hinn bóginn í ætt