Morgunblaðið - 21.07.1978, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JULÍ 1978
23
Þorsteinn Einarsson
múrari — Minning
Fæddur 9. apríl 1901
Dáinn 12. júlí 1978
Mér er ljóst aö nokkur fátækleg
kveðjuorð megna illa að tjá þá
tilfinningu, sem minningarnar um
minn góöa vin og frænda vekja
með mér.
Ekki er ætlun mín að rekja í
smáatriðum æviferil nafna, eins
og ég gjarna kallaði hann, enda
hefði slíkt sízt verið honum að
skapi.
Þorsteinn var fæddur í Reykja-
vík 9. apríl 1904, sonur Einars
Einarssonar, verkamanns og konu
hans, Guðríðar Guðmundsdóttur.
Hann ólst upp við kröpp kjör, eins
og flest börn frá alþýðuheimilum
á þessum tíma, enda barnahópur-
inn stór. Varð hann ungur að byrja
að vinna fyrir sér, þar sem
skólaganga var af skornum
skammti. Vann hann alla algenga
vinnu, en þó lengst af við nýbygg-
ingar og þá gjarnan sem „járna-
maður", eins og það var kallað.
Hugur nafna stóð þó alltaf til þess
að afla sér einhverrar menntunar
og þegar hann hafði tök á, lét hann
verða af því, kominn á fimmtugs-
aldur, að hefja nám við Iðnskólann
í Reykjavík í múraraiðn. Lauk
hann sveinsprófi í iðninni 1948
meö mjög hárri einkunn. Starfaði
hann síðan sem múrari hér í borg,
þar til fyrir um það bil fjórum
árum, er heilsa hans leyfði ekki
lengur svo erfiða vinnu og hann
varð að hætta. Nú síðustu árin var
hann starfsmaður í Reykhúsi
S.Í.S. í Reykjavík.
Nafni var virkur félagi í Múr-
arafélagi Reykjavíkur, svo og
Sveinasambandi byggingarmanna,
meðan heilsan leyfði og gegndi
hann ýmsum trúnaðarstörfum í
þessum samtökum, m.a. stjórnar-
störfum í Sveinasambandinu um
nokkurt skeið.
Nafni kvæntist aldrei og eignað-
is ekki börn. Hann hélt heimili,
ásamt systrum sínum, Guðborgu
og Ingveldi, fyrir þau og foreldra
þeirra, meðan þeir lifðu, nú síðast
um áratuga skeið að Rauðárárstíg
30 hér í borg. Svo langt sem ég
man, var heimili afa og ömmu
jafnframt heimili þeirra Ingu,
Boggu og Steina, sem önnuðust
foreldra sína af þeirri alúð og
umhyggju, að ég tel næsta fátítt.
Eftir að afi og amma féllu frá,
héldu þau systkinin áfram heimili
saman allt til dauðadags nafna.
Var samheldni systkinanna ekki
minni, eftir að þau voru orðin ein
og heimilið hélt áfram að vera
tengiliður föðurfjölskyldu minnar,
eins og meðan afi og amma lifðu.
Nafni var þeim mannkostum
búinn, sem hvern mann prýða.
Samvizkusemi, vandvirkni og
dugnaður voru honum í blóð borin,
þannig að hann var ávallt mjög
eftirsóttur til vinnu, enda verk-
maður með ágætum. Einnig átti
hann þá lund, sem gerði hann
hvers manns hugljúfi, enda þótt
hann gæti haldið fast við skoðun
sína á mönnum og málefnum, ef á
greindi.
Barngóður var nafni og hygg ég
fátítt, að svo stór hópur systkina-
barna sakni góðs frænda jafn
mikið og við systkinabörn hans
gerum, en hann reyndist okkur
ekki síðri vinur eftir að við uxum
úr grasi, en meðan við vorum börn.
Eg á ótal minningar um nafna
allt frá barnæsku og allar hugljúf-
ar. Hann reyndist mér slíkur
vinur, að ég hef ekki eignazt aðra
betri. Hvenær sem ég leitaði til
hans var hann boðinn og búinn til
aðstoðar, eins og mér er raunar
kunnugt um að hann var alltaf,
hver sem til hans leitaði. Eftir að
ég kvæntist reyndist nafni konu
minni ekki síðri vinur en mér
sjálfum og síðar syni okkar, sem
eignaðist í nafna þann sama
frænda og ég hafði átt sem lítill
drengur.
Á gleðistund var nafni hrókur
alls fagnaðar og minnist ég ekki
sízt margra slíkra samverustunda
í hópi góðra vina og fjölskyldu.
Enda þótt nafna sé sárt saknað
af allri fjölskyldu hans, er þó
missir systranna, Ingu og Boggu,
mestur, en með þéim systkinum
voru einstakir kærleikar. Bar
umhyggja systranna fyrir nafna í
veikindum hans þess gleggst vitni.
Um leið og ég lýk þessum línum,
bið ég þess að minningin um góðan
dreng geri þeim söknuð þeirra
léttbærari.
Þorsteinn Júliusson.
Afmœlis- og
minningargreinar
AF GEFNU tilefni skal það
enn ítrekað. að minningar-
greinar. sem birtast skulu í
Mbl.. og greinarhöfundar óska
að hirtist í hlaðinu útfarardag.
verða að berast með nægum
fyrirvara og eigi síðar en
árdegis tveim dögum fyrir
hirtingar dag.
Louise Nevilson
Merkilegar sýningar
í Listasafni Islands
Það má með sanni segja, að
skammt hafi verið milli stórvið-
burða hjá Listasafni Islands að
undanförnu. Fyrst var það nin
merkilega sýning, er var þar á
Listahátíð, sýning, sem að öllum
öðrum ólöstuðum var að mínum
dómi merkilegasta framlag
myndlistar á Listahátíð. Sú
sýning varð nokkuð útundan í
öllum þeim skrifum, sem áttu
sér stað, meðan á Listahátíð
stóð, og er það lítill sómi fyrir
okkur. Þessi sýning var ein af
merkilegustu sýningum, sem
hér hafa verið haldnar og
nefndist Amerískar teikningar
1927—1977. Þar var aðeins eitt
verk eftir hvern listamann, og
því var sviðið breitt, og eigin-
lega má segja, að hvert lista-
verkið hafi verið þar við hlið
annars. Sérstaklega þótti þeim,
ér þessar línur ritar, skemmti-
legt að sjá þar stóra teikningu
eftir góðan vin og fyrrverandi
læriföður, Hyman Bloom, sem
er nú álitinn einn fremsti
teiknari vestanhafs. Eg verð að
játa, að mér hafði ekki komið
það til hugar fyrir nokkrum
áratugum, er við umgengumst
daglega, að eiga eftir að sjá
listaverk frá hans hendi hér
héim a á íslandi. En heimurinn
hefur smækkað með tækni
nútímans og við erum aðeins í
nokkurra tíma fjarlægð frá
þeim stöðum, er áður og fyrr
voru í margra vikna fjarska.
Það voru raunar fleiri kunningj-
ar á þessari sýningu, en of langt
mál yrði að fara að rifja það allt
upp hér að sinni. En eitt vil ég
að verði til frá minni hálfu á
prenti: „ð þessi sýning var
stórviðburður, sem verður
Listasafni íslands til ævarandi
sóma í sögu þess. Og með
þessum orðum er nóg komið um
sýningu, sem þegar er farin sinn
veg burt af þessu landi.
Ef ég man rétt, var fræg
kvikmynd, sem hét The French
Connection, og ef maður tekur
hlutina svolítið óhátíðlega, gæti
maður um þessar mundir snúið
þessum titli upp á Listasafn
Islands og kallað það The
American Connection, því að nú
er þar aftur komin stórmerk
sýning á grafík eftir hinn fræga
myndhöggvara Louise Nevelson.
Sú sýning er ein af fallegustu
sýningum sinnar tegundar, sem
borið hefur fyrir mín augu. Það
er undravert, hve vel henni er
komið fyrir í anddyri Listasafns
Islands, og ef ég veit rétt, á
vinur minn Jóhannes Jóhannes-
son þar hlut að máli. Þarna eru
margar aðferðir, sem listakonan
notar við grafíkgerð sína. Hún
ræður yfir mikilli tækni og
reynslu, sem að nokkru er
fengin úr verkum hennar sem
myndhöggvara, enda hefur
Mynúllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
frægð hennar og frami fyrst og
fremst skapast á því sviði. Hún
er sérlega frumleg sem mynd-
höggvari, og mér er það enn
minnisstætt, er ég leit verk
hennar í fyrsta sinn, en það mun
hafa verið árið 1944, er ég kom
á Museum of Modern Art í New
York í fyrsta sinn. Ég hafði þá
algerlega óþroskaðan smekk
fyrir myndlist yfirleitt og ekki
hvað mest varð ég hissa yfir
ýmsu af því, er fyrir augun bar
á þessu safni. Það eina, sem ég
vissi um þetta safn, var, að það
væri eitt besta safn nútímalist-
ar í veröldinni. Fyrst hélt ég, að
Nevelson væri karimaður, og
það var ekki fyrr en nokkru
síðar, að mér auðnaðist að lesa
fornafnið, og sá ég þá, að hér var
um kvenmann að ræða, sem
fædd var í Rússlandi. Ef ég ætti
að gera tilraun til að útlista
þessi verk, yrði það á þessa leið:
Hér voru eins og stórir skápar
með mörgum hillum, og í
hillunum var fjöldi af ýmsum
smámunum og alls konar form.
Þetta þótti mér skrítin list, og
það tók mig nokkurn tíma að
melta þessa skápa og innihald
þeirra í heild. Allt kom þetta þó
með tíð og tíma, og síðan liðu
árin, og ég komst oftar en einu
sinni í tæri við verk þessarar
merku konu. Og nú er heit
sýning af verkum hennar í
Listasafni Islands, sem er í
stuttu máli sagt svo merkileg,
að það yrði hlægilegt að gera
tilraun til að gera upp á milli
þeirra 30 verka, sem á sýningu
þessari eru. Þarn getur að líta
ýmsar aðferðir í grafik, eins og
áður segir, en það merkilegasta
við sýninguna finnst mér, hve
þessi verk eru nátengd öðrum
verkum Nevilsons og gefa þeim
reyndar fyllingu að vissu leyti.
Ég óa mér ekki við að hvetja
fólk til að skoða þessa sýningu
og gera það vel. Hún leynir
ótrúlega á sér, hefur þegar farið
víða um lönd og kemur hingað
frá Portúgal. Ekki þarf ég að
spyrja um, hvort þetta hafi ekki
verið sigurganga fyrir Louise
Nevelson. Það liggur í augum
uppi. Það mun vera Menningar-
stofnun Bandaríkjanna hér á
landi, sem útvegað hefur þessa
sýningu. Hafi hún mínar bestu
þakkir fyrir, og hafi sami aðili
útvegað hina sýninguna, sem ég
minntist hér á í upphafi, sé þökk
mín enn meiri. Að lokum langar
mig til að sletta mér fram í mál,
sem mér kemur raunverulega
ekki við, og þó. Uppástunga mín
er þessi: Því gerir safnið ekki
þennan part af anddyrinu að
sýningarsal, þar sem ætíð eru
sýningar á áhugaverðu efni,
hvort heldur er innlent eða
útlent. Það væri skemmtileg
bráðabirgðalausn, þar til safnið
kemst í sitt eigið húsnæði, sem
er í bígerð? Síðustu orð mín í
þessum línum verða þakkir fyrir
tvær frábærar sýningar í Lista-
safni Islands.
Selá svlpuö
og í fyrra
Þorsteinn Þorgeirsson á Ytri
Núpum veitti okkur pær upplýs-
ingar í gær, að um 270 laxar væru
komnir á land pað sem af væri og
væri pað mjög svipað og á sama
tíma í fyrra, en pað pótti pá all
gott og pví kvarta menn ekki. Það
er mikill fiskur kominn upp um
alla á og hann er vænn að
meðalpunga, í kring um 10 pund,
en nokkuð er nú farið að bera á
smálaxi. Stærsti lax sumarsins
var 18 pund. Það var mikill kuldi,
pegar veiðin hófst, áin vart nema
2—3 gráður að sögn Þorsteins,
en pá háði veiöinni ekki sýnilega
og laxinn kom á venjulegum
tíma. Selá er skipt í tvö svæði,
efra með 2 stangir og neðra meö
fjórar og veiddust i ánni 1463
laxar í fyrrasumar. Var pað algert
metár.
Minkur fælir
lax viö Alviöru
í Veitingaskálanum að Þrasta-
lundi fengum við í gær pær
upplýsingar, aö 35 laxar væru
komnir á land úr Soginu fyrir
landi Alviðru, en par er veitt á
prjár stangir. Veiði hófst par
pann 20. júni og pann 22. júní
veiddist fyrsti laxinn. Það er
óvenju snemmt, pví að löngum
hefur lítiö veiðst í Soginu fyrr en
í júlí. 17. júlí var besti dagurinn
til pessa, en pá veiddust 6 laxar,
par af stærsti laxinn í Soginu til
pessa, 22 punda lax sem veiddist
í Tóbí í Lækjarvíkinni. i fyrradag
veiddist næst stærsti laxinn, 18
pund einnig á Tóbí, en að pessu
sinni var veiðin dregin i Bæjar-
streng, sem verið hefur drjúgur
til pessa. Svo hefur brugðið við,
að ummerki hafa sést eftir minka
við Sogið og telja veiðimenn ekki
að ástæðulausu að óvætturinn
fæli laxinn, enda hefur hann oft
verið tregur prátt fyrir góð
veíðiskilyrði. Ein stöng er leyfð á
Þrastalundarbakkanum, gegnt
Alviðru, en til pessa hefur enginn
lax verið dreginn par á land, prátt
fyrir að áin sé par flengd alla
daga.
Tveir 20 pundarar
úr Miöfjaröará
Tveir 20 punda laxar eru meðal
peirra 630—640 laxa sem á land
eru komnir úr vatnasvæöi Miö-
fjarðarár. Auk peirra hefur einn
18 punda verið dreginn, en
meöalpunginn er líklega í kring
um 9 pund. Þessar upplýsingar
fengust í stuttu spjalli við Unu
ráðskonu á Laxahvammi, veiði-
húsinu við Miðfjarðará. Þessa
dagana eru útlendingar við veiðar
í ánni og veiöa peir eingöngu á
flugu. Landinn tekur aftur við
pann 6. ágúst.
Þurrkar hafa
geysað um Norðurland að undan-
förnu og eru árnar orönar vatns-
litlar, Núpsá er minnst Miðfjarð-
arárhópsins, enda hefur veiðin
gengið tregast í henni pó að
töluverður lax sé par á sveimi
sem víðar.
-99