Morgunblaðið - 29.07.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1978
plioirijpiTOlíIlaííllí
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvnmdaatjóri Haraldur Sveineeon.
Ritetjórar Matthíae Johanneeeen,
Styrmir Gunnareeon.
Ritetjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundeeon.
Fróttaetjóri Björn Jóhanneeon.
Auglýeingaetjóri Baldvin Jónaeon
Ritetjórn og afgreióela Aóalatraeti B, eími 10100.
Auglýeingar Aóalatraeti 6, aími 22480.
Áekriftargjald 2000.00 kr. á mánuöi innanlande.
í lauaaaölu 100 ky. eintakið.
Hverjum
þóknanlegt?
forystugrein í Þjóðviljanum nú fyrir skemmstu er
fjallað mannborulega um mál andófsmanna í Sovétríkj-
unum ojr m.a. sagt, að þeir fái ekki að kjósa sér verjendur
né leiða fram þau vitni, sem þeir óska, dómararnir grípi
fram í fyrir þeim „með dólgshætti, á áheyrendabekkjum
situr valið lið, sem hefur það hlutverk að hæða og svívirða
hina ákærðu, og ef einn eða tveir af nánum ættingjum hins
ákærða fá að vera viðstaddir, þá mega þeir þakka fyrir,
ef þeim er ekki misþyrmt af þessu leiguliði."
Allt er þetta rétt, og fáir eru þeir hugsandi menn í
heiminum, sem hafa ekki fylgzt með þessum réttarhöldum
og ofs.óknunum á hendur andófsmönnum austan tjalds
með hryllingi og viðbjóði; þó eru þeir til og því miður
einnig að því er virðist hér á íslandi — jafnvel í forystuliði
Alþýðubandalagsins, eiganda Þjóðviljans. Má þakka fyrir
meðan formaður Alþýðubandalagsins, Lúðvík Jósepsson,
gerir ekki athugasemd við fyrrnefnda forystugrein í eigin
blaði.
í forystugreininni segir ennfremur: „Það er kannski út
í hött að fara í tilefni þeirra ótíðinda sem úr
Sovétríkjunum koma nú með tilvísanir í mannréttinda-
skrár, sem einnig Sovétríkin hafa undirritað. Réttarhöld
sem þessi eru í pólitískum skilningi fyrst og fremst
yfirlýsing um það, að Sovétríkin ætli að túlka slík skjöl
eins og þeim Iíst best, skammta sjálfum sér hrikalegt lof
og sáralitla gagnrýni svo langt sem vald þeirra nær. Að
líkindum á þetta að sýna styrk hins sovéska ríkis. I reynd
opinbera réttarhöldin á einstaklega nakinn hátt pólitíska
veikleika Sovétríkjanna, hrikalega siðferðilega kreppu.
Það er sjálfsögð skylda íslenskra sósíalista að taka af
heilum huga undir þá öldu mótmæla og fordæmingar sem
þessi réttarhöld hafa vakið um víðan heim.“
Svo mörg eru þau orð. En í Vísi 15. júlí sl. er Lúðvík
Jósepsson spurður um álit hans á réttarhöldunum og þeim
ofsóknum, sem andófsmenn í Sovétríkjunum hafa orðið
fyrir af hendi stjórnvalda. Formenn annarra stjórnmála-
flokka svara spurningunni útúrdúralaust, hið kommúníska
kerfi þolir ekki frjálsa hugsun eða gagnrýni, segir
Benedikt Gröndal, formaður Alþýðuflokksins; réttarhöldin
vekja menn til umhugsunar um sitt eigið frelsi, segir Geir
Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, og bætir við,
að réttarhöld sem þessi leiði í ljós, hvernig stjórnarfarið
er í raun og veru í Sovétríkjunum. „Það eru mikil
vonbrigði, að það sýnist ekki hafa breytzt mikið til
batnaðar, eftir að Sovétríkin undirrituðu
Helsinki-sáttmálann . . . Mannréttindi og skoðanafrelsi eru
fótum troðin og mannhelgi einskis virt. Hér er um fylgju
sósíalísks skipulags að ræða, þar sem sósíalskir
búskaparhættir ríkja kemur frelsisskerðing í kjölfarið".
Og varaformaður Framsóknarflokksins, Einar Ágústsson,
segir m.a.: „Eftir fréttum að dæma er hér um að ræða
mannréttindabrot af versta tagi. Það sem mönnum er gefið
að sök er þjóðfélagsgagnrýni. Ef slíkar reglur væru látnar
gilda hér á landi væri a.m.k. annar hver íslendingur í
þrælkunarvinnu."
En Lúðvík Jósepsson, formaður Alþýðubandalagsins
hefur ekki annað svar við spurningu Vísis en þetta: „Eg
óska ekki eftir því að segja eitt einasta orð um þetta ...
Ég hef ekkert fylgzt með því og veit ekkert um það.“
Ilver trúir því, að Lúðvík Jósepsson sé svo annars hugar
við stjórnarmyndun, að hann hafi misst gjörsamlega
sambandið við umheiminn og „mannúðarstefnu" þess
sósíalisma, sem hann hafði forystu fyrir, þegar hann var
formaður „Norðfjarðardeildar Kommúnistaflokks ís-
lands“, ung og upprennandi stjarna á eilífðarhimni
itímastjórnmála á Islandi?
Jða býr e.t.v. eitthvað annað undir svari hans? Það
sivyldu þó ekki vera einhverjir sem telja, „svar“ Lúðvíks
sér og sínum þóknanlegt?
Fréttaskýring
Endatafl refski
vinstri viðræð
Þótt stjórnarmyndunarviöræöum
Alþýöuflokks, Alþýðubandalags
og Framsóknarflokks væri ekki
formlega slitlö í gær, varö Ijóst í
gærkveldi, eftir aö frestur sá, er
Benedikt Gröndal setti Alþýöu-
bandalaginu til aö endurskoða
afstööu sína, rann út, að viöræö-
urnar voru í raun farnar út um
þúfur. Viöræöuaöilar munu þó
hafa veriö búnir aö gera sér grein
fyrir viöræöuslitum þegar eftir
árdegisfund viðræöuaðila í gær,
því aö Benedikt Gröndal afboð-
aöi fundi meö fulltrúum verka-
lýöshreyfingarinnar og bænda
skömmu eftir hádegi, en þessir
fundir höföu veriö ráögeröir
síödegis í dag.
Strax á miövikudag, er Alþýöu-
bandalagiö lagöi fram efnahags-
málatillögur sínar á 14 vélrituöum
blööum, mátti merkja aö hverju
stefndi, bæöi vegna neikvæöra
viöbragöa Alþýðuflokks og fram-
sóknarmanna og þeirrar ákveöni,
sem Alþýöubandalagsmenn létu í
Ijós varöandi afstööu sína til
tillagnanna. Þessi viöhorf endur-
spegluöust í trúnaöarsamtölum
viöræöuaöila viö okkur, þar sem
þá fór að brydda á stóryröum
þeirra, hvers í annars garö. Þó er
þaö einkennandi aö minnst
deildu Alþýöuflokkur og Fram-
sóknarflokkur hvor á annan.
Eins og segir, lögöu Alþýöubanda-
lagsmennirnir fram efnahags-
málatillögur sínar síöastliöinn
miðvikudag, eftír aö Alþýöu-
flokksmenn höföu lagt fram
hugmyndir Benedikts Gröndals í
þessum málaflokki. Hiö næsta,
sem geröist, var aö bæði Fram-
sóknarflokkur og Alþýöuflokkur
fengu sérfræöinga til þess aö
reikna út tiilögur Alþýðubanda-
lagsins, Alþýöuflokkur fékk til liös
viö sig starfsmenn Seölabanka
og Þjóöhagsstofnunar, en Fram-
sóknarflokkur starfsmenn frá
Sambandi íslenzkra samvinnufé-
laga og Verölagsskrifstofunnar.
Niöurstööur beggja voru sam-
hljóöa: aö á heildartillögurnar
vantaöi hartnær 10 milljarða
króna.
• Lúövík ypptir
öxlum
Á fundi á fimmtudag komu Alþýöu-
flokksmenn og framsóknarmenn
meö útreikningana og lögöu þá
fram, en Alþýöubandalagsmenn
neituðu aö trúa. „Þaö er engu
líkara,“ sagði Alþýöuflokksmaöur
eftir viöræöufundinn á fimmtu-
dag, „aö þrátt fyrir alla gagna-
söfnunina í könnunarviöræöun-
um og þau gögn, sem nú hafa
bætzt viö í stjórnarmyndunarvið-
ræöunum, hafi efnahagsmála-
mynd Alþýðubandalagsmanna
ekkert breytzt frá því sem hún var
í vetur. Þegar viö komum meö
útreikninga Þjóöhagsstofnunar,
Seölabanka, Sambandsins og
embættis verölagsstjóra og
bendum þeim á aö þaö vanti
milljaröa og tugi milljarða í
efnahagsdæmiö þeirra, þá ypptir
Lúövík Jósepsson bara öxlum og
segir aö þaö hljóti aö vera hægt
aö afla tekna í þessi ginnunga-
göp, bara ef viljinn sé fyrir hendi.
Og þegar þeim er bent á þaö, aö
tillögur þeirra séu grundvallaöar
á ástandinu í vetur, sem þýddi aö
hvert niöurgreiöslustig kostaöi
1.300 milljónir, en aö nú sé
staöan sú, aö hvert niöur-
greiöslustig kosti 2 milljarða, þá
ypptír hann bara öxlum aftur og
telur ekki þrot á þeim peningum,
sem megi ná inn, ef viljinn er fyrir
hendi. Og þegar þaö gerist, aö
Lúövík veröur aö viöurkenna, aö
strax í upphafi veröi aö gefa
undanþágur frá veltuskattinum,
ekki bara útflutningsatvinnuveg-
unum, heldur líka samkeppnis-
iönaöinum og aö þessar undan-
þágur lækki tekjuáætlun Alþýöu-
bandalagsmanna strax um 600
milljónir króna, þá ypptir hann
enn öxlum og telur hreint ekki
tæmdar þær tekjur, sem pína
megi upp meö viljanum einum
saman. Þaö eina, sem ég fæ út
úr þessum axlaypptingum Lúö-
víks, er þaö, að stjórnarmyndun-
arviöræöurnar séu í raun og veru
búnar.“
• Þaö er bara rugl
„Þaö er bara rugl,“ sagöi alþýðu-
bandalagsmaöur, þegar viö
spuröum hann, hvort rétt væri aö
10 milljaröa vantaöi í efnahags-
dæmi þeirra, „og alveg sama
hvernig þaö dæmi er skoðaö.
Kjarni málsins er hins vegar sá,
aö þeir hafi ekki viljaö fara í
skattlagningu á þá aöila, sem viö
viljum láta bera þessar byröar.
Spurningin er einfaldlega sú, hver
á aö borga brúsann af aö stööva
veröbólguna. Er þaö launafólkiö,
eöa eru þaö þeir, sem hafa hlaöiö
upp margvíslegum gróöa og
safnaö eignum og margvísleg
fyrirtæki, sem standa sig vel. Þaö
má t.d. benda á þaö, aö þótt
frystiiönaöurinn standi sig illa, þá
stendur útgeröin sig ágætlega og
ef viö tökum einstaklinga, þá eru
hér tekjuháir hópar, sem hafa
haft aöstööu til þess aö koma sér
upp margvíslegu stóru húsnæöi,
löndum og lóðum og mörgu ööru.
Viö höfum lagt til hækkun á
eigna- og tekjuskatti til aö standa
aö hluta til straum af þessu. Þar
aö auki eru hér ákveðnar greinar
í viöskiptastarfsemi og atvinnulífi,
sem hafa haft allþokkalega af-
komu, sem viö teljum aö geti
alveg boriö þaö veltugjald, sem
Brosmildir hófu peir viöræóur sínar undir táknrænu milverki — þjóöarskútan í stórsjó.