Morgunblaðið - 29.07.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1978
17
Birgir ísl. Gunnarsson:
V ettlingatök
Fjárhagsáaetlun Reykjavíkur-
borgar var tekin til endur-
skoðunar á fundi í borgarstjórn
s.l. fimmtudag. Ekki var ágrein-
ingur um það, að áætlunina
þyrfti að taka upp, en tillögurn-
ar um breytingar voru að
sjálfsögðu á ábyrgð hins nýja
meirihluta í borgarstjórn.
Nokkur atriðí vöktu sérstaka
athygli við afgreiðslu málsins.
Við skulum gera þau að umtals-
efni.
1. Áætlaðar tekjur borgar-
sjóðs hækka um 762 milljónir
króna. Af þeirri fjárhæð eru
312,6 milljónir króna vegna
þess, að nýframkvæmd álagning
útsvara og aðstöðugjalda gaf
meiri tekjur en áætlað er í
fjárhagsáætlun þeirri, sem sam-
þykkt var í upphafi árs. Hins-
vegar eru rúmlega helmingur
hækkunarinnar, þ.e. 408
milljónir króna, tekjur sem
einungis bókfærast á þessu ári,
en koma ekki inn í borgarsjóð
nema að litlu leyti. Þar er um
að ræða gatnagerðargjöld að
fjárhæð 139 millj. króna og
dráttarvexti að fjárhæð 269
millj. króna, sem bókfærast um
áramót, ef innheimta reynist
ekki betri en á s.l. ári. Áætlun
um útgjöld borgarsjóðs gera
hinsvegar ráð fyrir að þessum
tekjum verði eytt á árinu,
þannig að með þessari tekju-
áætlun er ekki ráðist gegn þeim
greiðsluvanda, sem nú er við að
glíma hjá borginni.
2. í hinni nýju áætlun meiri-
hlutans er ekki gerð tillaga um
fjárveitingu til að mæta launa-
hækkunum vegna væntanlegrar
hækkunar kaupgjaldsvísitölu 1.
sept. og 1. des. n.k. Nú er ekki
vitað hver sú hækkun kann að
verða, en samkvæmt spá Þjóð-
hagsstofnunar frá því í vetur
var gert ráð fyrir 4—5% 1. sept.
n.k. og öðru eins 1. des. Ekki er
talið ólíklegt nú að þessar
vísitöluhækkanir geti orðið
8—10% bæði 1. sept og 1. des.
Hvert eitt prósentustig í vísi-
töluhækkun hefur í för með sér
5 millj. króna útgjaldaauka á
mánuði. Hér er því um að ræða
viðbótarútgjöld að fjárhæð allt
að 200 millj. króna. Fyrir
þessum útgjöldum er ekki ætl-
aður eyrir í fjárhagsáætlun
meirihlutans. Ljóst er því, að
meirihlutinn treystir á það að
þurfa ekki að greiða þessar
vísitöluhækkanir. Þeir treysta
því, að ný ríkisstjórn, t.d. vinstri
stjórn, muni með einhverjum
hætti gera ráðstafanir til að
ekki þurfi að greiða launþegum
þessar vísitöluhækkanir. Ekki
ber þetta vott um mikil heilindi
gagnvart launþegum, þrátt fyrir
stóru orðin í vor.
3. Athygli hlýtur að vekja,
hvaða framkvæmdir eigi að
skera. Fyrir viku birti ég hér í
blaðinu nokkrar bollaleggingar
um það. Nú liggur niðurstaðan
fyrir. Af gatnagerðarfram-
kvæmdum má nefna verulegan
hluta af malbikun iðnaðarhverf-
isins á Ártúnshöfða. Þá verður
sett undirlag á Höfðabakka og
Dvergshöfða. Felldar verða
niður framkvæmdir við fyrsta
hluta Elliðavogsræsis, en það er
upphaf að framkvæmd við aðal-
ræsi út á Laugarnestanga til að
hreinsa sjóinn á kaflanum frá
Elliðaárósum út á tangann.
Frestað verður útboði við
Seljaskóla og dregið úr hraða
við framkvæmdir í Hlíðaskóla,
Hvassaleitisskóla, Hólabrekku-
skóla og við sundlaugina við
Fjölbrautaskólann í Breiðholti.
Dregið er úr hraða við áætlaðar
barnaheimilisbyggingar, sem
nemur verðhækkunum á árinu.
Þá er gert ráð fyrir að hefja
framkvæmdir við barnaheimilin
við Arnarbakka og Iðufell.
Allmikið verður dregið úr
hraða félagsmiðstöðvarinnar i
Árbæjarhverfi og frestað er að
hefja byggingarframkvæmdir
við kjallara Borgarbókasafns,
sem ætlað er að hýsa bókabíl-
ana. Þá er gert ráð fyrir að
bjóða út næsta áfanga við
B-álmu Borgarspítalans.
4. I júnímánuði urðu allmikl-
ar deilur í borgarstjórn um það,
þegar meirihluti borgarstjórnar
samþykkti að greiða starfs-
mönnum borgarinnar þriðjung
vísitöluskerðingar þeirrar, sem
febrúarlögin um viðnám gegn
verðbólgu kváðu á um. Sú
ákvörðun fól í sér 152 millj.
króna útgjaldaauka fyrir borg-
arsjóð. Þá var meirihlutinn
spurður að því, hvar ætti að
taka það fé, en í starfssamningi
fiokkanna þriggja segir, að
engin útgjöld skuli samþykkt
nema ákveðnar séu jafnframt
tekjur á móti. Þá var það svar
gefið, að útgjaldaaukningunni
yrði mætt með niðurskurði
framkvæmda. Nú er komið í ljós
að það er ekki rétt. Peninganna
á að afla með því að taka erlent
lán. Þá vita menn það.
Eins og fyrr greinir var ekki
ágreiningur um það, að rétt
væri að taka fjárhagsáætlunina
upp til endurskoðunar. Hins
vegar óttast ég að þessi nýja
áætlun meirihlutans muni ekki
standast í raun. Vandinn er
tekinn vettlingatökum, eins og
sjást mun, þegar líður á árið.
Birgir Isl. Gunnarsson
Umrædur um lóðar-
úthlutun í Sundahöfn
ákar
>na
við viljum láta leggja á. Ég minni
á þaö, aö Gylfi Þ. Gíslason var
einn helzti talsmaöur þessa
veltugjalds á síöasta þingi. Núna
er þaö allt í einu óalandi og
óferjandi í Alþýöuflokknum.
Þessu kem ég bara ekki heim og
saman og skil ekki hvers vegna
Alþýöuflokkurinn heldur svona á
þessu.“
• „Króniskur“ stjórnar-
andstöðuflokkur
Eftir aö efnahagsmálaviöræöur
flokkanna þriggja sigldu í strand
í gærmorgun, harönaöi enn
tónninn í stjórnmálamönnunum.
„Þaö hefur nú komiö í Ijós aö
Alþýðubandalagið hefur aldrei
ætlað sér í ríkisstjórn,“ sagöi einn
þingmanna Alþýðuflokksins. Al-
þýöubandalagiö er einhver sos-
umflokkur, sem ekki vill taka á
sig stjórnarfarslega ábyrgö,
nema þegar allir sjóöir eru fullir,
en þegar launafólkiö þarf á honm
aö halda, þá bregst hann því
helzt. Þessi flokkur er pólitískur
nirfill, sem vill bara safna at-
kvæöum, en tímir ekki aö nota
þau. Þeir eru dæmdir til þess aö
vera utanveltuflokkur í íslenzkum
stjórnmálum.“
„í þessum viöræðum er ekkert sem
þarf aö vera,“ sagöi annar úr
þingflokki Alþýöuflokksins. „Þaö
er ekki gagnkvæmt traust, þaö
eru ekki heilindi og þaö er ekki
jákvæöur vilji til þess aö takast á
viö þaö, sem viö er aö glíma. Ég
held, aö nú þegar Alþýöubanda-
lagiö bakkar út úr viöræöunum,
þá færir þaö okkur endanlega
heim sanninn um þaö, aö Alþýðu-
bandalagiö er bara krónískur
stjórnarandstööuflokkur, sem lifir
á erfiöleikum annarra. Þegar þeir
standa frammi fyrir tómum sjóö-
um, þá leggja þeir ekki í málið,
þaö er eins og þeir hafi aldrei sétt
sig inn í neitt, sem heitir efna-
hagsmál, þau skipta þá ekki
nokkru máli. Ég held aö nú sé
tækifæri til þess, aö almenningur
fái aö skilja, aö þetta eru bara
gallharöir helv. .. kommar og
ekkert annaö.“
• Vinstri stjórn meö
vinstri stefnu
„Það er náttúrlega alveg ljóst,“
sagöi einn af forystumönnum
Alþýöubandalagsins, „aö viö höf-
um alltaf viljað vinstri stjórn meö
vinstri stefnu, en ekki vinstri
stjórn meö stefnu núverandi
ríkisstjórnar. Ég er nú dálítiö
hissa á því, hvaö menn viröast
undrandi á þessu, en þaö
kannski kemur þeim svona á
óvart. Það er eins og Alþýðu-
flokkurinn hafi haldiö, aö þessi
stefna þeirra, að viöurkenna enn
meira kauprán en fólst í bráöa-
birgöalögum ríkisstjórnarinnar í
maí, ætti hljómgrunn í verkalýös-
hreyfingunni. Einnig hafa þeir
ekki skiliö um hvaö baráttan
alveg síöan í marz hefur snúizt.
Þaö er nú kannski skiijanlegt, þar
sem sumir hverjir þessara manna
í þingflokknum stóöu ekki meö
verkalýöshreyfingunni í verkföll-
unum 1. og 2. marz, heldur
hlupust þar undan merkjum. Þá
er kannski ekki undarlegt, aö þeir
átti sig ekki á því hvaöa alvara
var á bak viö þaö stríð og um
hvaö útflutningsbanniö snerist,
og þaö sé tilefni til þess aö menn
bugti sig og beygi, bara af því aö
þaö er Alþýöuflokkurinn, en ekki
ríkisstjórn Sjálfstæöisflokksins
og Framsóknarflokks, sem biöur
um áframhaldandi kauprán og
þaö í meira mæli. Eina skynsam-
lega skýringin á þessu er, aö þeir
haldi, aö verkalýösforingjar okkar
vilji breyta afstööu okkar — og
haldi þaö virkilega aö eftir
einhver höröustu stétaátök, sem
hér hafa átt sér staö og eftir aö
ríkisstjórn tveggja stærstu flokka
landsins er kolfelld á kaupráns-
lögunum og efnahagsaögeröum
sínum, þá geti Alþýöuflokkurinn
komiö mánuöi eftir kosningar og
beöiö um nákvæmlega sömu
aögeröirnar. Nú á þaö að vera allt
í einu í lagi, bara af því aö þaö
er Aiþýöuflokkurinn, sem biöur
um það. Hengingarólin á aö
veröa eitthvaö mýkri af því aö
þaö er annar, sem hnýtir hnútinn.
ofan á allt saman halda þeir svo
aö Alþýöubandalagiö, sem staöiö
hefur viö hliö verkalýöshreyfing-
arinnar í gegnum þetta allt,
verkfallsaögeröir 1. og 2. marz og
aörar aðgeröir, rjúki upp til
handa og fóta og hendi öllum
sínum stefnumálum út um glugg-
ann, bara fyrir einhver almenn
loforö Alþýöuflokksins um aö
þetta veröi góö ríkisstjórn. Maður
gæti haldiö aö þessir nýju menn
Alþýðuflokksins litu á verkalýös-
baráttu sem einhverja popphá-
tíö.“
• Sverfur
til stáls?
Of snemmt er aö spá um fram-
vindu mála milli Alþýöubandalags
og Alþýöuflokks, en af oröum,
sem féllu í samtölum í gær virðist
mega draga þá ályktun, aö fyrstu
viöbrögö veröi aö láta nú sverfa
til stáls meö þessum flokkum,
bæöi á stjórnmálasviöinu og í
verkalýöshreyfingunni. Alþýöu-
flokksmaöur sagöi: „Þaö er
spurning, ef vei er haldið á
spilunum, hvort unnt er í næstu
framtíö aö sameina sjálfstæöis-
menn, framsóknarmenn og Al-
þýöuflokksmenn í verkalýös-
hreyfingunni til þess aö leggja
þessa kommafíra aö velli.“ Einn
úr forystusveit Alþýöubandalags-
ins sagði: „Nú getur Benedikt
kannski boöið Sjálfstæöisflokkn-
um aö eiga aöild aö þessu
kaupráni og leggja upp í stríö viö
verkalýöshreyfinguna í samvinnu
viö Sjálfstæðisflokkinn.“
—mf. —fj.
LÓÐAÚTHLUTUN til Eimskipa-
félags íslands hefur veriö borgar-
fuiltrúum nokkurt deiluefni og
hefur verið skýrt frá þeim
niðurstöðum áður. Umræður
verða raktar hér nú.
Guðrún Helgadóttir kvaddi sér
hljóðs á fundi borgarstjórnar 27.
júlí en viku áður hafði hún óskað
eftir frestun á afgreiðslu málsins
í borgarstjórn. I máli Guðrúnar
kom fram að borgarfulltrúar
Alþýðubandalagsins myndu greiða
atkvæði gegn úthlutuninni. Hún
sagði að Eimskipafélag íslands
skorti ekki viðlegurými, en um-
rætt svæði við Sundahöfn væri
bezt fallið til byggingar viðlegu-
kants. Með úthlutun til Eimskips
væri borgarstjórn að ganga á hlut
minni félaga. Þess vegna væri ekki
tímabært að úthluta svæðinu fyrr
en séð yrði fyrir endanlegri lausn
á vanda skipafélaganna. Þessi
afstaða Alþýðubandalagsins væri
til komin eftir ítarlegar umræður
við „vitra og reynda“ menn í
þessum efnum.
Albert Guðmundsson (S)
sagðist harma ákvörðun Alþýðu-
bandalagsins og það einnig, að svo
snemma á kjörtímabili skuli
myndast sundurþykki í röðum
hins nýja meirihluta. Þá væri það
köld kveðja til eins helzta verka-
lýðsleiðtoga Alþýðubandalagsins,
Guðmundar J. Guðmundssonar,
sem kæmi frá borgarfulltrúum
flokksins. Guðrún hefði sagzt hafa
talað við vitra og reynda menn og
komizt að þessari niðurstöðu.
Albert kvaðst telja að reyndasti
maðurinn hjá Alþýðubandalaginu
á þessu sviði væri Guðmundur J.
Guðmundsson fulltrúi flokksins í
hafnarstjórn. Albert kvaðst furða
sig á málflutningi Guðrúnar
Helgadóttur því enginn annar en
Guðmundur J. Guðmundsson hefði
verið einn af dyggustu stuðnings-
mönnum þess, að Eimskip fengi
lóðina. Albert Guðmundsson sagði,
að miklar breytingar væru á
flutningatækni nú og sífellt væru
notaðir stærri gámar. Þetta krefð-
ist aukins rýmis og væri það vandi
Eimskips.
Þrátt fyrir samþykkt hafnar-
stjórnar um úthlutun til Eimskips
þá væri bæði meiri- og minnihluti
klofinn í málinu. Það væri því ekki
ólíklegt, að Eimskip þyrfti að leita
til annarra sveitarfélaga. Albert
lagði síðan til, að lóðinni yrði
úthlutað til Eimskips. Guðrún
Helgadóttir sagði einn af þessum
vitru og reyndu félögum sínum
vera Guðmund J. Guðmundsson og
vissulega vildi hann að Eimskip
fengi lóðina. Með því að styðja
ekki tillögu hafnarstjórnar væri
ekki verið að koma algerlega í veg
fyrir úthlutun lóðarinnar heldur
fresta henni enn um sinn. „Ég trúi
því ekki, að Guðmundur J. Guð-
mundsson hafi stutt frestun á
úthlutun lóðarinnar," sagði Albert
Guðmundsson. „Það sagði ég ekki,“
kallaði þá Guðrún Helgadóttir úr
sæti sínu.
Ólafur B. Thors (S) sagðist
leggja megin áherzlu á, að höfnin
afsalaði sér ekki umráðarétti yfir
svæðinu og þess vegna gæti henn
ekki stutt úthlutunina núna.
Nauðsynlegt væri að finna
endanlega lausn á þessum vanda
áður en gengið yrði frá úthlutun-
inni.
Kristján Benediktsson (F) tók
undir rök Ólafs B. Thors og kvaðst
ekki geta stutt þessa úthlutun nú.
Síðan fór fram nafnakall um
úthlutunina:
Já sögðu: Albert Guðmundsson,
Birgir ísleifur Gunnarsson,
Sigurður E. Guðmundsson,
Markús Örn Antonsson, Páll
Gíslason og Sjöfn Sigurbjörns-
dóttir. Nei sögðu: Þorbjörn
Broddason, Adda Bára Sigfúsdótt-
ir, Davíð Oddsson, Guðrún Ágústs-
dóttir, Guðrún Helgadóttir,
Kristján Benediktsson, Magnús L.
Sveinsson, Ólafur B. Thors og
Sigurjóns Pétursson. Tillaga um
lóðaúthlutun var því felld.