Morgunblaðið - 29.07.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1978
Norræni sumarháskólinn heimsóttur:
„Hér eru mál rædd
á víðari grundvelli
en í háskólanum”
ÞESSA síðustu daga júlímánaðar hefur staðið yfir
sumarmót Norræna sumarháskólans (NSH) að Laugar-
vatni. Blm. og ljósm. Morgunblaðsins heimsóttu mótið í
vikunni og hittu fyrst að máli Hrafn Hallgrímsson, en
hann er fulltrúi íslands í stjórn NSH. Hrafn sagði okkur
frá starfseminni.
— Starfsemi NSH er þannig
háttaö að námshópar eru starf-
andi yfir veturinn á öllum Norður-
löndum, þar sem tekin eru fyrir
ýmis mál. í hverju landi er
hópstjóri, en allsherjar-hópstjóri
samræmir aðgerðir hópa sem
fjalla um sama efni í hinum ýmsu
löndum. Á sumrin eru síðan haldin
sumarmót til skiptis í löndunum
fimm, þar sem hóparnir á hverju
sviði starfa allir saman og ræða
málin á enn víðari grundvelli eða
skila einhverri skýrslu eða úttekt
um viðkomandi málefni. Aðgangur
að skólanum er öllum frjáls og
engin próf eru tekin. í ársbyrjun
er tilkynnt hvaða hópar verði
starfræktir það árið og getur fólk
þá skráð sig í einhvern þeirra.
Þetta er m.a. auglýst í Háskóla
íslands og hér hafa að meðaltali
starfað 4—6 hópar ár hvert að
undanförnu, en venjulega auglýsir
NSH u.þ.b. 10 hópa.
Hver hópur getur starfað allt að
þrjú ár ef meðlimir hans óska eftir
því og stjórn samtakanna sam-
þykkir, en stjórnin er valin af
fulltrúaráði. NSH hefur starfað
frá árinu 1951 og íslendingar hófu
þátttöku að því er mig minnir árið
1954 og Ólafur Björnsson prófess-
or var formaður íslandsdeildar-
innar í mörg ár. í NSH eru nú
eitthvað um 1200 manns í 150
hópum, en þátttakendafjöldinn er
allbreytilegur frá ári til árs.
Hér á mótinu eru um 200 manns,
flestir frá Danmörku en Danir
hafa iöngum verið mjög athafna-
samir i NSH.
Sumarháskólinn er fjármagnað-
ur af Norræna menningarmála-
sjóðnum og hefur úr að spila einni
millj. d. kr. á ári, en sú fjárhæð
hefur ekkert hækkað í nokkur ár.
NSH notar þetta fé til að halda úti
aðalritara og skrifstofuhjálp og
ennfremur eru greiddar ferðir
stjórnarmanna á fundi og greiddar
niður ferðir þátttakenda á sumar-
mót eftir því sem unnt er. Nú í ár
tókst að greiða þær niður að fullu.
Öll vinna er ólaunuð, en reynt er
að greiða kostnað, þannig að hér
er fyrst og fremst um að ræða
áhuga á að hitta fólk með sömu
áhugamál og ná sambandi milli
landa og faga, en þar er starf NSH
hvað mikilvægast. Hér eru mál
rædd á mun víðari grundvelli en
t.d. í háskólum, þar sem hver deild
fyrir sig er einangruð.
Nú er til umfjöllunar hjá
Norræna menningarmálasjóðnum
að lækka upphæðina, sem NSH er
veitt, um helming, vegna orðróms
um að þetta sé einhver vinstri-
klíku-starfsemi og einhliða um-
fjöllun vandamála, en það mál er
í rannsókn, eins og sagt er. Ef af
þeim niðurskurði verður, á fjár-
magni til okkar, er ekki unnt að
halda áfram starfseminni, a.m.k.
ekki í þeirri mynd sem hún er í nú.
Varðandi þetta mót hér, þá
hefur það tekist mjög vel í alla
staði og við höfum notið frábærrar
fygreiðslu starfsfólksins á
Eddu-hótelinu og skólastjóra
Menntaskólans hér. Ég hygg að
þátttakendur séu ánægðir með
framkvænd mótsins.
Stefanía Traustadóttir, Hrafn Hallgrímsson og Frede Hansen, en á þeim mæðir mikið
á sumarmótinu auk Gyðu Jóhannesdóttur, sem ekki var viðíátin þegar myndin var
tekin. (Ljósm. Mbl. Emilía).
Að loknu spjallinu við Hrafn
Ilallgri'msson tóku starfskraft-
ar Morgunblaðsins nokkra
þátttakcndur á sumarmótinu
tali og spurði þá m.a. álits á
starfseminni og þeirri gagn-
rýni sem hún hefði sætt fyrir
pólitíska einstefnu.
Fyrstur varð á vegi okkar
Norðmaðurinn Sverre Varvin,
en hann sagðist reyndar vera
hálfíslenskur og vinna í Dan-
mörku. sem geðlæknir.
— Ég er í hópi 2, þar sem
fjallað er um heilsuvernd, fram-
leiðsluhætti og félagslega sögu
sjúkdóma. Ég hef verið með í
NSH frá árinu 1972 og þetta er
fimmta sumarmótið sem ég
sæki.
— Ég er geðlæknir og lít á
þessa námshópastarfsemi sem
kjörinn vettvang fyrir umræður
um mál tengd mínu fagi, svo
sem um þróunarmöguleika sál-
lækninga og heilsugæslu í víð-
ara samhengi.
— Við sem erum í starfi, en
ekki við nám í háskólum, fáum
hér tækifæri til gagnrýninnar
umræðu um fagið og gildi þess
og ég tel þessa starfsemi sérlega
mikilvæga og ennfremur mjög
gagnlega.
— Varðandi þessa pólitík, þá
vil ég taka fram að ég kem
hingað vegna áhuga míns á
faginu sjálfu, en það tengist
óneitanlega stjórnmálaumræð-
um, t.d. hafa þessi mál mjög
verið rædd á pólitískum vett-
vangi í Danmörku og Svíþjóð og
víðar. Ég hef aldrei kynnst
einhliða málflutningi hér í NSH,
en NSH tekur vissulega gagn-
rýna afstöðu til viðtekinna
gilda, enda sjálfstæð stofnun og
ekki háð ríkismiðstýringu, eins
og vejulegir háskólar á Norður-
löndum. Mér finnst Sumar-
háskólinn vera dæmi um
borgaralegan háskóla af gömlu
gerðinni, þar sem menn rökræða
mál á mjög breiðum grundvelli.
Næsti þátttakandi sem við
náðum taii af var sænskur,
Sten Anderson að nafni.
— Ég hef verið í NSH frá því
1973 og er nú í hópi sem fjallar
um framleiðsluaðferðir og með-
vitund. Við höfum rætt um
verkföll og borið saman verkföll
á hinum ýmsu Norðurlöndum.
Svo höfum við einnig rætt
sérstaklega um allsherjarverk-
fall. Þetta hafa að mínu viti
verið mjög skemmtilegar um-
ræður og við njótum góðs af því
að í hópnum eru nokkrir
vísindamenn sem fást við
vandamál tengd verkalýðsmál-
um.
— Á þessu sumarmóti veitist
Kristjana Sigurbergs•
dóttir ogÞorbergur
Skúlason — Minning
Kristjana Sigurbergsdðttir.
F. 29. júlí 1898.
D. 28. febrúar 1976
Þorbergur Skúlason,
skósmfðameistari
F. 12. júif 1892.
D. 6. október 1974.
„Blessuð von í brjósti mfnu
bú þú meðan hér ég dvel.
Lát mig sjá f Ijósi þfnu
Ijómann dýróar bak við hel.“
Þetta fagra sálmavers gæti svo
vel endurspeglað trúartraust og
fullvissu Kristjönu og Þorbergs
um lífið og tilveru þess eftir dauð-
ann, sem þau svo oft ræddu um.
Þau fylgdu orðum Jesús er hann
sagðk JÉg lifi og þér munuð lifa —
Trúið á Guð og trúið á mig. — Sá,
sem trúir á mig mun lifa þótt
hann deyi.“ Og nú á áttræðis-
minningarafmæli frú Kristjönu
Sigurbergsdóttur, sem hefði orðið
í dag, 29. júlí, hefði hún lifað,
vilja börn hennar og barnabörn
rifja þetta upp og minnast um leið
Kristjönu sjálfrar og geta um leið
manns hennar Þorbergs Skúla-
sonar, sem einnig er látinn.
Kristjana Sigurbergsdóttir var
dóttir hjónanna Sigurbergs Sig-
urðssonar, bónda og Kristínar
Þórðardóttur, sem bjuggu að
Moldbrekku í Kolbeinsstaða-
hreppi í Hnappadalssýslu. Átti
hún ættir að rekja til Borgarfjarð-
ar- og Mýrarsýslu.
Þorbergur Skúlason var sonur
Skúla kennara Gíslasonar frá Bæ
í Króksfirði, í Austur-
Barðastrandasýslu, og konu hans
Rósamundu Jóhönnu Jónsdóttur,
frá Krossi á Skarðsströnd í Dala-
sýslu. Verða þær ættir raktar um
Breiðafjörð og Skagafjarðar-
byggðir.
Kristjana og Þorbergur voru
myndar- og d.ugnaðarfólk, eins og
þau áttu kyn til. Þau reistu fyrst
bú við Laugaveginn hér í Reykja-
vík, en síðar í Skerjafirði, og þótt
efnin hafi stundum verið af
skornum skammti var dugnaður-
inn og þrautseigjan óþrjótandi.
Þorbergi var lýst sem góðum og
vandvirkum skósmíðameistara,
og hann útskrifaði lærlinga í
handiðn sinni. Hann var að eðlis-
fari ljúfur og blíður i lund. Hann
var fljótur að tileinka sér allar
nýjungar, bæði viðkomandi iðn
sinni og umhverfinu almennt.
Hann var t.d. meðal þeirra fyrstu
er lærðu að aka bifreið hér á
landi, og einn af þeim fyrstu er
flaug með flugvél er það farar-
tæki var að ryðja sér til rúms hér
á íslandi. Hann hafði yndi af
íþróttum og stundaði þær meðan
heilsa og þrek leyfðu. Trúaður
var hann á annað líf og las mikið
um dulræn efni og hafði yndi af
tónlist.
Þau Kristjana og Þorbergur
áttu tvö börn, en þau hjónin
skildu, er börn þeirra voru ung að
árum, og eftir það hvíldi uppeldi
barnanna á Kristjönu, og átti hún
oft langan og strangan vinnudag.
Börn þeirra eru: 1) Ingibjörg
Þorbergs, dagskrárfulltrúi við
Rikisútvarpið, mikil listakona,
sem lokið hefur tónmenntakenn-
araprófi, auk annarra prófa f ýms-
um greinum tónlistar, og hefur
samið á annað hundrað lög, sem
mörg hver hafa notið mikilla vin-
sælda, og er hún sfstarfandi á því
sviði. Ingibjörg er gift Guðmundi
Jónssyni, pfanóleikara, sem getið
hefur sér mikinn hróður sem tón-
listarmaður, og m.a. starfað sem
tónlistarfulltrúi við Ríkisútvarpið
og tónlistarkennari og verið eftir-
sóttur á þvf sviði.; 2) Skúli Ólafur
Þorbergsson er einnig góðum list-
hæfileikum gæddur, þ.á m. á sviði
tónlistar. Skúli er stúdent frá
Verzlunarskólanum í Reykjavík,
og hefur fengst af starfað sem
fulltrúi hér í borg. Kona Skúla er
Guðrún Björnsdóttir, mikil mynd-
arkona ættuð frá Eskifirði, og eru
þau búsett f Keflavfk. Þau hjónin
Skúli og Guðrún eiga tvo syni,
hafa alið upp fósturdóttur og eiga
eitt barnabarn. Bæði Ingibjörg og
Skúli hafa sungið frá barnæsku
og fram á þennan dag, m.a. í Tón-
listarfélagskórnum og voru stofn-
félagar Þjóðleikhússkórsins, og
hafa verið nýtir söngkraftar þar
sfðan.
Ekki verður á neinn hallað þótt
sagt sé, að móðirin hafi átt drýgst-
an þátt f mótun og lífsviðhorfi
barna sinna, enda var frú Kristj-
ana kjörin til þess. Hún taldi
menntun mátt, og trúmennsku og
samvizkusemi dyggð, og má