Morgunblaðið - 01.08.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 1978
15
Guðlaugur ásamt tveimur samþingmönnum sínum úr Suðurlandskjördæmi, peim
Ingólfi Jónssyni t.v. og Garðari Sigurðssyni.
„Ég kunni strax vel við mig á
alþingi. Þegar ég hóf starf sem
þingmaður var í þann veginn verið
að mynda Viðreisnarstjórnina,
sem reyndist eins og kunnugt er
sterk stjórn og var hún við völd í
12 ár.“
— Hvert var fyrsta málið sem
þú fluttir?
„Það var tillaga um að ríkis-
stjórninni yrði heimilt að selja
Eyjabúum allt land á Heimaey og
úteyjar. Tillagan náði fram að
ganga, þó svo að alþingi hefði
tvisvar áður fellt sams konar
tillögu. Það sem kannski olli því að
málið náði fram að ganga að þessu
sinni, var að kjördæmabreytingin
var farin að segja til sín og
fulltrúar annarra flokka töldu sér
ekki í hag að standa lengur á móti
málinu.
Ríkisstjórnin notaði síðan þessa
heimild og með afsali 5. ágúst 1960
keypti Vestmannaeyjakaupstaður
allt það land, sem hann átti ekki
fyrir. Verðið var 1 millj. kr. sem
verður að teljast mjög hagstætt.
Stjórnvöld tóku visst tillit til þess,
að allar framkvæmdir sem gerðu
landið verðmætara höfðu verið
kostaðar af Eyjabúum og unnar af
þeim.“
Sterkir foringjar
— Hvernig hefurðu kunnað við
foringja Sjálfstæðisflokksins þann
tíma sem þú hefur setið á þingi?
„Þegar ég kom á þing var Ólafur
Thors formaður flokksins og varð
forsætisráðherra strax í byrjun og
síðan Bjarni Benediktsson og
Jóhann Hafstein. Þessa menn tel
ég alla hafa verið trausta og
sterka leiðtoga, enda þurfti mikla
stjórnvizku til að halda saman
ríkisstjórn í 12 ár, sem ekki hafði
nema 1 og 2 atkvæða meirihluta í
hvorri deild alþingis.
Geir Hallgrímsson núverandi
forsætisráðherra tel ég dreng-
skaparmann mikinn og að mínum
dómi traustan og farsælan flokks-
foringja, þó að flokkurinn hafi í
nýafstöðnum kosningum ekki
fengið það traust, sem ég tel að
hann hafi átt skilið, miðað við
sigur Islands í landhelgismálinu
og fastmótaða og farsæla stefnu í
utanríkismálum og er það skoðun
mín að stjórnar Geirs Hallgrims-
sonar verði minnst fyrir þessi
afrek, þó að henni hafi ekki tekizt
,að ráða við verðbólguna og efna-
hagsmálin eins og kjósendur
ætluðust til og varð án efa
ástæðan fyrir fylgistapi stjórnar-
flokkanna.
Ef maður ræðir eitthvað um
andstæðinga sína á þingi þá
fundust mér alltaf þeir Eysteinn
Jónsson og Hannibal Valdimars-
son tilkomumestir og einnig Einar
Olgeirsson."
— En hvernig finnst þér að vera
hættur þingmennsku og hefurðu
hugsað þér að setjast í helgan
stein eða taka einhver störf að
þér?
„Út af fyrir sig finnst mér ágætt
að vera hættur þessu vafstri, eftir
að hafa staðið í því í 40 ár. Ég er
heilsuhraustur og mun finna mér
starf við mitt hæfi, þegar þar að
kemur. Það er alltaf hægt að finna
sér eitthvað til að dunda við og
vafalaust verður það eitthvað með
svipuðu sniði og ég hef fengist við
þann tíma sem ég hef verið í
stjórnmálavafstrinu. Helztu mála-
flokkarnir sem ég hafði afskipti af
voru í sambandi við sjávarútveg-
inn og ég átti frá byrjun sæti í
nefnd þeirri sem undirbjó nýju
landgrunnslögin og nýtingu fiski-
miðanna."
Voldugustu
frystihúsin
— Finnst þér ekki hálfblóðugt
að sjá frystihúsin hér í Vest-
mannaeyjum stöðvast nú hvert af
öðru vegna rekstrarerfiðleika?
„Ef maður miðar við stöðu
frystihúsanna til ársloka 1972 þá
voru stærstu og voldugustu frysti-
hús landsins í Vestmannaeyjum.
En það er staðreynd að þau urðu
fyrir meira áfalli af völdum
gossins en menn gera sér grein
fyrir. Hins vegar hef ég trú á því
að nú eftir að við ráðum einir yfir
fiskimiðum okkar og með auknum
afla þá muni fiskvinnsla hér og
annars staðar á Suðurlandi eflast
á ný og komast á fastan og
tryggan grundvöll."
— Ef við víkjum aftur. til
unglingsáranna, Guðlaugur. Þú
byrjaðir snemma í íþróttum og
annarri sportmennsku hér í Eyj-
um?
„Ég byrjaði fljótt að æfa fót-
bolta og var í knattspyrnuliði K.V.
frá 1926 til 1936 og keppti öll þessi
ár í íslandsmótum. Ferðin sem við
fórum 1926 var mjög eftirminni-
leg. Við fórum héðan á litlum
mótorbáti til Stokkseyrar og
þaðan með boddýbíl frá Steindóri
til Reykjavíkur. Þegar við komum
að Kömbum, skipaði bílstjórinn
farþegum að stíga út úr bílum og
ganga upp Kamba. Það fóru allir
út, nema knattspyrnuliðið, sem
neitaði þverlega. I þrefi stóð, en að
lokum gaf bílstjórinn sig og við
sátum í bílnum á leið upp.
Auk knattspyrnunnar var ég
nokkuð í frjálsum íþróttum, tók
mest þátt í hlaupum en vann lítið
til verðlauna, enda hafði ég
mestan áhuga á fótbolta.
Þegar ég var strákur og vann
hjá Gunnari Ólafssyni eða Hafn-
arsjóði þá var það þannig, að á
kvöldin fór maður beint eftir
kvöldmat í fótbolta eða aðrar
íþróttir eða upp í fjöll í eggjatöku
og síðar á lundaveiðar. Við strák-
arnir fengum að fara í svokallaða
eftirleit sem kom til af því að þeir
sem sáu um eggjatöku fyrir
landnytjendur slepptu oftast erfið-
ustu stöðunum í fýlatekjunni.
Klifruðum við oft á tæpasta vaði
og sigið var við alls konar
aðstæður en allt gekk þetta vel og
hlutust aldrei slys í þeim hópi sem
ég var með.“ * _ . a
Á meöan Guðlaugur var bæjaratjóri í Eyjum var Friðarhöfnin gerð og par með var
Vontmannaeviahöfn orðin lífhöfn.
Arni Gunnarsson:
'S,
Lög er banniafborgunarskilmála
Mætti grípa til,er
kaupæði hæfist
í Morgunblaðinu í síðustu
viku var greint frá hugmynd, er
ég varpaði fram í Alþýðublaðinu
um að sett yrðu lög, sem
bönnuðu afborgunarskilmála.
Að undanförnu hefur ótti
almennings við gengisfellingu
haft í för með sér verulegt
kaupæði. Ýmsar verzlanir, sem
t.d. selja dýr heimilistæki,
hljómflutningstæki, sjónvarps-
tæki og fleira af því tagi, bjóða
góða afborgunarskilmála. Þeir
verða oft hvati til kaupa á
varningi sem kaupendur hafa
oft ekki ráð á og stundum er
hreinn óþarfi.
Þetta kaupæði er stór þáttur í
verðbólguhugsunarhætti
Islendinga og vel skiljanlegur
við þær aðstæður, sem hér hafa
ríkt um langt skeið. En þessi
miklu vörukaup eru verðbólgu-
hvetjandi og valda óeðlilega
mikilli notkun gjaldeyris á
skömmum tíma. Þetta hefur
gerst hér á landi ár eftir ár, án
þess að reynt hafi verið að
spyrna við fótum.
Norðmenn beittu þeirri áðferð
eitt sinn, er kaupæði greip um
sig þar í landi, að banna með
lögum afborgunarskilmála.
Þessi aðferð hafði veruleg áhrif
til að draga úr vörukaupum. Ég
gerði því grein fyrir þeirri
hugmynd minni, að við
Islendingar ættum að nota
þessa aðferð. Hins vegar ber
ekki að líta svo á, að slíkum
lögum yrði beitt ávallt og
ævinlega, heldur aðeins, þegar
fréttir af hugsanlegri gengis-
lækkun tækju að berast út.
Afborgunarskilmálar eru
hluti af því frelsi, sem íslenzk
verzlun býr við, og væri fráleitt
að afnema með öllu. Slíkir
skilmálar eiga fullan rétt á sér í
eðlilegu efnahags-árferði og eru
samkomulag kaupanda og kaup-
manns um tiltekna verzlunar-
hætti, þótt þeir vissulega hækki
verð keyptrar vöru. Oft er þetta
eina leiðin, sem ungt fólk getur
farið til að eignast heimilistæki
og húsgögn.
En á það ber þó að líta, sem
kjarna þessa máls, að við eigum
að stefna að samfélagi, þar sem
það raunverulega borgar sig að
spara, menn geti haft hagnað af
því að geyma peninga í banka,
en tapi ekki á því. Þegar slíkt
jafnvægi er komið á, munu
afborgunarskilmálar hverfa úr
sögunni.
Þetta vildi ég að kæmi fram,
ef verða mætti til að skýra
nánar fyrrnefnda hugmynd.
Með þökk fyrir birtingu.
ÁG.
Árni Gunnarsson.
Guðlaugur Gísla-
son fv. alþm. 70 ára
Afmœliskveðja frá for-
manni Sjálfstœðisflokksins
Á 70. afmælisdegi Guð-
laugs Gíslasonar, fyrrv.
alþm. og bæjarstjóra í Vest-
mannaeyjum vil ég flytja
honum heillaóskir í nafni
miðstjórnar Sjálfstæðis-
flokksins og þakkir fyrir
fórnfúst og árangursríkt
starf í þágu sjálfstæðisstefn-
unnar.
Guðlaugur Gíslason hefur
verið alþingsmaður síðan
1959, þar til nú í vor og var
um 12 ára skeið bæjarstjóri í
Vestmannaeyjum, en hafði
áður verið þar kaupmaður og
framkvæmdamaður á öðrum
sviðum. Víst er um það, að
sjá má spor Guðlaugs Gísla-
sonar víða í Vestmannaeyj-
um.
Ein af ánægjulegri endur-
minningum mínum er ferð til
Vestmannaeyja, þar sem ég
naut leiðsagnar Guðlaugs
víða um eyjuna skömmu eftir
að gosinu lauk, þar sem gat
að líta gosstöðvar, byrjun
hitaveitu, sem Guðlaugur
hefur haft sérstakan áhuga á,
fiskvinnslustöðvar og at-
hafnalíf við höfn, nýja byggð,
íþróttahús og sundiaug,
barna- og elliheimili, að
ógleymdri kirkju og upp-
gröfnum kirkjugarði. Hvar-
vetna mátti skynja tengsl
Guðlaugs við menn og mann-
virki.
Þessa endurminningu á ég
því að þakka að flugveður
gafst ekki til heimferðar, en
því meiri tími til að njóta
Vestmannaeyja og ógleyman-
legrar gestrisni frú Sigur-
laugar og Guðlaugs.
Dugnaður, áhugi og ósér-
hlífni Guðlaugs Gíslasonar í
þingstörfum vakti eftirtekt
og meira en vel sinnti hann
hagsmunum umbjóðenda
sinna og áhugamálum, sem
einkum voru á sviði sjávarút-
vegs.
Á þessum tímamótum eru
þeim hjónum frú Sigurlaugu
og Guðlaugi Gíslasyni og
fjölskyldum þeirra sendar
hlýjar afmæliskveðjur og
beztu framtíðaróskir.
Geir Hallgrímsson.