Alþýðublaðið - 06.02.1931, Blaðsíða 2

«
Ai»t>ÝÐUBLAÐIÐ
■ 9
Verkamannafélag Akureyrar
25 ára afmæ i.
Eftirfarandi einkaakeyti barst
Alpý&ublaðinu í dag frá frétta-
ritara sínum:
I dag er Verkamaainafélag Ak-
ureyrar 25 ára. Það var stofnað
Q. febrúar 1906 af um 60 verka-
mönnum. Helztu forgöngumenn
•tofnunarinnar voru Jón Frað-
flnnsson, faðdr Fýms og Ingólfs
á ísaíirði, Jón Kristjánsson, Sig-
urður Njarðvík og Sigurður Þor-
steinsson. Þegar félagið var
stofnað átti að lœkka kaup úr
20 aurum niður í 18 aura fyrir
duglega menn, en 15 fyrir aðra,
en kaupið var með stofnun fé-
lagsins hcekkað upp í 25 aura á
klukkustund. 1915 stofnaði verka-
mannafélagið Kaupfélag verká-
manna og kaus þá í fyrsta sinn
mann í bæjarstjórn. Blaðið
„Verkamaðurinn" var stofnaö 14.
nóvember 1918 að tilhlutun Hall-
dórs og Erlings og var stutt af
verkamannafélaginu. Sjúkrasjóður
félagsins er nú orðinn um 10
|)ús. kr. Veitir hann nokkurn styrk
árlega. Var byrjað að safina í
isjóðinn á fyrsta ári féiagsins með
frjálsum framlögum, og urðu 15
manns tiil að leggja í hann fyr«ta
árið, eina krónu hver. Nú telur
félagið um 320 manns. I stjórn
eru: Erlingur Friðjónsson forrn.,
Gestui’ Bjarnason og Þorsteinn
Þorsteinsson.
Alpýðuiblaðið óskar félaginu
hamingju.
Sefflir l»®rsapst|érl af sér?
---- i
Þau tíðindi urðu í gær á bæj-
arstjómarfundinuni, að borgar-
stjóri lýsti þvi yfir, að hann
mundi ekki framkvæma tillögu,
er komið hafði fram frá Eimari
Amórssyni (hún er prentuð á
öðrurn stað i blaðiLnu), þó hún
yrði samþykt, og yrðd bæjar-
stjórnin að láta aðra en sig frarn-
kvæma hana.
Gerði þá tillögumaðurinn (E.
A.) fyrirspurn lil borgarstjóra,
h\ort þetta þýddi það, að hann
ætlaði að segja af sér borgar-
stjórastöðunni, ef tillagan yrði
samþykt (þar eð hann vitanlega
Kálfas’ lanoar ofeidl.
Jón Ólafsson hélt á bæjar-
stjórnarfundinum í gær enn eina
ræðu um, að margir atvinnulausir
verkainenn séu slæpmgjar. Hann
brigzlaði þar á nxeðal línuveiða-
sjómönnum yfirleitt um slæpings-
há-tt. Hann kallaði það sem sé
slæpingshátt, að þeir vilja ekki
láta útgerðarmenn skamta sér
launin eftir eigin geðþótta, heldur
vilja fá það fyrir vinnu sína, að
fjölskyldur þeirra geti lifað bæri-
iegu Iíli(!). Kröfur mn viðunandi
kjör kallaði hann „heimtufrekju".
Ólafur Friðriksson benti á, hve
fáránlegt það er, þegar menn eins
og Jón Ól., sem eiga stærstu og
skrautlegustu húsin í Reykjavík,
sern þeiir hafa eignast fyrir út-
gerðargróða, koraa framámanna-
mótum, herja sér á brjóst og
segja: Atvinnuvegimir geta ekki
goldið verkafólkinu svona hátt
kaup. —
Hverjir eru það; sem hafa fleytt
og fleyta rjómann af útgerðinni?
Hvorir lifa í meiri „vellysring-
um“, sjómennimir og annað
verkafólk ellegar stórútgefðar-
mennirmr ?
væri skyldugur að framkvæma
ályiktanir bæjarstjómar).
Lýsti Knud Zimsen þá yfir, að
sökum réttlætistilfinningar simn-
ar gæti hann ekld framkvæmt til-
lögu Einars, og yrði þá bæjar-
stjórnin að kjósa sér annan borg-
arstjóra, ef hún yrði sam,þykt.
Nú fór svo að tillagan var
samþykt með stórum meiri hluta
(svo sem sagt er frá á öðrum
staö), og má því búast' við að
Knuid Zimsen segi af sér borgar-
stjórastöðunni og nýjar borgar-
stjórakosningar þurfi að fara
fram.
Slæpimgjabrigzl Jóns ÓÍafsson-
ax til verkafólksins, sem aflað
hefir auðæfa hans sjélfs og sam-
herja hans/eru honum til ævar-
andi forsmánar.
Verkamexm og sjómenn þurfa
að muna vel eftir* þeim, þegar
hann kemur næst fram fyrir þá
til að fala atkvæði þeirra.
TahmðrkDn barneigna
fiðigar samt
Fólkinu fjölgar nú langtum ör-
ar í Rússlandi en í vesturhluta
Evrópu, og eru þar nú 161 millj.
manna, þegar talin eru öll sam-
bands-sóvétrikin. í Evrópu (að
Rússlandi undan skildu) eru nú
370 millj. manna og fjölgar þeim
unx 21/2 millj. á ári, en íbúum
sóvétrikjanna fjölgar árlega um
3V2milljón. Þessi mikla fjölgun
Rússa er einkennileg að því leyti,
að einmití á síðari árum er tak-
rnörkun barneigna mjög mikið að
færast í vöxt meðal Rússa. —
Fjolgunæn liggur í því, hvað
lan'gtum færri deyja nú en áður,
vegna þess hvað stjórn heilbrigð-
ismálanna hefir batnað frá því
á dögurn keiisarastjórnarinnar.
Atvlimubótaraálið
á bæjarstjórnarfundi.
Á bæjarstjÓTnaTfundinium í
gær vittu fulltrúar Alþýö-uflokks-
ins harðlega þá óhæfu, að í stað
atvinnubóta hefir bæjarvinnu-
imönnum verið fækkað, sagt upp
milli. 70 og 80 mönnum, en í
gær voru 63 komnir í hina svo-
nefndu „atvinnubótavinnu", eftir
þvi sem borgarstjóri sagði. Benti
Síefán Jóh. Stefánsson á, að þeir,
sem sagt var upp vinnu, hafa all-
ir fulla þörf fyrir hana, og að
því að eins er um atvinnubætur
að ræða, að mun fleiri fái vinnu
en höfðu hana áður, en hitt eru
atvinnuspjöll þegar verkamönn-
um er fækkað. Enn fremur, að
nóg verkefni bíða óunnin; og
treysiist enginn því rnóti að
mæla.
Clafur Friðriksson benti á, að
uppsögn viririunnar var hvorki
borin undir veganefnd né neina
aðra nefnd bæjarstjórriarinnar og
er því fullkomið gerræði. Hefðí
og verið algerlega ástæðulaust
að láta hætta grjótkurlnninni, því
að engin hætta er á, að kurlað
grjót komi ekki í góðar þarfir
síð,ar, þótt einhver afgángur yrði
áf því í svipinn.
Fulltrúar Alþýðuflokksins
fluttu svofelda tillögu í máiinu:
„Bæjarstjóinin felur borgar-
stjóra að ráða nú þegar aftur að
nýju þá menn trl bæjarvinnu, sem
sagt var upp nýlega, og hefja
auk þess striax framkvæmdir þær,
sem fé er veitt tiil í fjárhagsáæti-
un yfirstandiandi árs, til þess að
bæta úr atvinnuleysi í bænium."
Knútur og Jón Ólafsson svör-
uðu illu eilnu. Brá Jón verka-
möinnum um slæpmgshátt og
Knútur kvað bæjarvinnuna vera
spena, scm margir viidu komast
á. Ól. Fr. spurði þá, hvort Knút-
ur teldi þá, sem hann hafði sagt
upp vinnunni, ekki hafa unnið
fyrir kaupi sínu. Ekki treysti
Knútur sér til að neita þvi, að’
þeir hefðu unnáð fyrir því, sean
þeir báru úr býtum, einkum þeg-
ar Ólafur benti á muninn á viku-
kaupi þeirra og Knúts sjálfs. M.
a. hafði Knútur dlregið af þeim
kaup fyrir helgidiagana í jóla-
vikunni, þótt márgir atvinnurek-
endur greiði fastavinnumönnum
venjulegt kaup fyrir þær vikur,
sem fleiri en einn helgidaguir erí.
Sumir flokksmenn þeiiTa K. Z.
og Jóns ól. munu hafa fundið,
að andstaða þeirra gegn öllum
atvinnubótum mynidi mælast illa
fyrir, en vikki þó ekki sam'þykkja
tillögu Alþýðuflokksfulltrúanna.
Þegar alllengi hafði verið rætt
um málið flutti Einar Arnórsson
og nokkrir fleiri svofelida tillögu
með þoirri forsendu, að hún ætti
að vera breytingartillaga við til-
lögu Alþýðuflokksfulltrúanna:
„Bæjarstjórnin ætlast tii þess,
aö þeim mönnum, sem farið hafa
úr bæjarvinnunni og eigi hafa
fengið aðra vinnu, verði veitt
vinna aftur sem fyrst að unt m,
og að verk þau, sem fyrirhuguð
eru i fjárhagsáætlun þ. á., verðl
sem fyrst uinnin, svo að fleirune
atvinnulausum mönnum verðt
vei'tt atvinn,a..“
Knútur varð nú hinn æfasti og
bar fram svohljóðandi dagsikrár-
tillögu:
„Þar scm bæjarstjórnin hefir
þegár ákveðið að hefja þá vinnu,
sem fjárhagsáætlun 1931 gerir
ráð fyrir, og sú vinna er þegar
hafin, og þeir verkamenn, sera
nýlega gengu úr bæjaryinnu [svo
stóð í tillögunni!], að sjálfsögðu
standa jafnt að vigi og aðrir at-
vinnulausir rnenn, sem til greina
koma við úthlutun þessarar
vinnu, tekur bæjarstjórnin fyrir
næsta mál á dagskrá."
Þar með ætlaðist hann til að
málið væri útrætt!
Þegar Knútur var spurður að,
hvað hann meinti meo þvi, aö
verkamiennimir hefðu gengið úr
bæjarvinnunni, svaraði hann: Víst
gengu þeir heim, en fóru eklri í
bif reið!
Fjórða tillagan var frá Jakobi
Möller, að tillögunum yrbi víisað
til vægan-efnidar. Hún átti svo a&
ráða því, hvað við þær yrði gert
Svo viildi Jakob vera láta.
Þrír íhaldsmenn gerðu tilraun
tiil að eyða máljnu á þesisum
fundi með því að greiöa atlrvæði
kl. 12 á miönætti á þá leið, aðí*
fundi skyldi þá þegar slitið, án
þess að þ.ví yrði lolrið. Þeir þrír
voru: Jón ÓI., Pétur HalM. og
Hjalti Jónsson. Þeir urðu þó að
láta í minni pokaxm, því að sam-
þykt var að Ijúka málinu.
Dagskrártillaga Knúts kom nú
fyrst til atkvæða, og var hún
feld xneð 12 atkv. gegn 3 að vi®
höfðu nafnakallj. Með henni
greiddu atkv. þeir sömu þrír, Jón:
Ól., Pétur Halldórsson og Hjalti,
en Knútur hefir elrid atkvæðisrétt
í bæjarstjórninni síðan alþingi
brey tti bæjars t jómarl öguxxum.
Næst var tillaga Jakobs feld.
Greiddu 6 íhaldsmenn henni at-
kvæði.
Haraldur Guðxnundsson benti
á, að þar sem tillaga Einars var
í rauminni sérstök tillaga, þá ætti
að berá tillögu Alþý&uflokksims
upp fyrr, þar eð hún var fyrr
fram komin. Það féks-t þó ekki
og samþyktu íhaldsmenn, að til-
laga Einars yrði borin upp fyrri..
Nú var það augljóst eftir um-
ræður þær, sem orðið höfðu, að
ekki var unt að fá tillögu Al-
þýðnflokksfulltrúanna samlþykta.
Greiddu Alþýöuflokksmenn því
atkvæði með tillögu Einars, og
var hún samþykt.
Síðar verður skýrt frá nokkr-
um fleiri atriðum, sem fram
komu í umræðunum. —
Það fanst mjög á, að Knúti.
þótti ilt, að nokkur samþykt var
gerð á fundinum um atvinnu-
hætur og um framhaldsvinnu
handa þeim, sem hann hefir sagt
upp bæjanrinnu.