Morgunblaðið - 01.09.1978, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1978
19
Haldið verði áfram að flytja
þjónustuþætti hins opinbera út á
land og efla þar ýmsa aðra starfsemi
í tengslum við það.
3.7 Samgöngumál. Gerðar veröi
samgönguáætlanir fyrir landið í heild
og einstaka landshluta, þar sem
samræmdir verði flutningar á landi,
sjó og í lofti. Sérstakt átak verði gert
til aö leggja bundiö slitlag á aöalvegi,
og til endurbóta á vegum í strjálbýli.
Áhersla verði lögð á að leysa
samgönguerfiðleika staöa, sem eiga
af þeim sökum við vanda að glíma í
framleiðslu, svo og í félagslegum
samskiptum.
3.8 Tryggingamál. Ríkisstjórnin
mun beita sér fyrir endurskoöun á
lögum um almannatryggingar, þann-
ig að aukin áhersla verði lögð á
tekjujöfnunaráhrif tryggingakerfisins.
Gerð verði úttekt á kjörum og
aðbúnaði aldraðra og öryrkja og
leitast við að tryggja jafnræði óháð
búsetu. Unnið verði að úrbótum í
atvinnumálum aldraðra og öryrkja að
frumkvæði opinberra aðila og
tryggður auðveldur aðgangur þeirra
að opinberum stofnunum. Lögö verði
áhersla á að bæta aðstöðu þeirra,
sem eru líkamlega eða andlega
fatlaðir.
Sett verði löggjöf, sem tryggi öllum
landsmönnum verðtryggðan lífeyri og
stefnt að einum lífeyrissjóði fyrir alla
landsmenn.
3.9 Dómsmál. Ríkisstjórnin mun
beita sér fyrir því að haldið verði
áfram umbótum ( dómsmálum, er
stuðla m.a. að auknum hraða í
afgreiðslu mála, greiðari aðgangi
almennings að dómstólum, svo sem
með lögfræöilegri aðstoð án endur-
gjalds, og mjög bættrar aðstöðu til
harðari baráttu gegn efnahagslegum
brotum.
Lögð verði sérstök áhersla á að
vinna gegn skatta- og bókhaldsaf-
brotum. Athugað veröi hvort rétt sé
aö setja á fót sérstakan dómstól er
fjalli um slík mál.
3.10 Menntamál. Sett verði lög um
framhaldsnám og sérstök áhersla
lögð á að efla verknám.
Aukinn verði réttur starfsfólks til
endurmenntunar að eigin vali án
kaupskerðingar og verkþjálfunar-
námskeið skipulögð í auknum mæli.
3.11 Húsnæðismál. Áhersla veröi
lögð á félagsleg sjónarmið í húsnæð-
ismálum. Sett verði löggjöf um
réttindi leigjenda, löggjöf um verka-
mannabústaði veröi endurskoðuð,
stefnt verði að því að hækka
húsnaeöislán og létta fjármagnsbyröi
með lengingu lánstíma.
Endurskoðuð verði löggjöf um
fasteignasölu.
3.12. Sala lands. Gróöi af sölu
lands, sem ekki stafar af aðgerðum
eiganda, skal skattlagður.
3.13. Orkulindir. Djúphiti í jörö'og
virkjunarréttur fallvatna verði þjóðar-
eign.
3.14. Umhverfismál. Stjórnsýsla á
sviöi umhverfismála verði endur-
skipulögð með það að markmiði að
færa saman í eitt ráðuneyti helstu
málaflokka á þessu sviði. Unnið veröi
að lagabótum varðandi skipulags-
þeim hlutum sem nú þykja
nauðsynleKar til lífsþæginda. En
þar var hópur af smábörnum otí
faðirinn við dauðans dyr. Er mig
bar að garði var húsfreyjan að
grafa gulrófur uppúr garðholu á
bak við húsið. I spaugi lét ég orð
falla á þá leið að prestkona ætti
ekki að vinna svona moldarverk.
En þá svaraði hún. „bað fer nú
líklega bráðum af mér þrestkonu-
glansinn.“
Eg hafði ekki orðið þess var að
það væri neinn sérstakur glans
yfir prestkonum, nema um innri
verðleika eða persónutöfra væri að
ræða, sem oft ber við hjá myndar-
konum af öllum stéttum. Ég hefi
samt aldrei gleymt þessum örðum,
og hefi oft hugsað um þau og getið
mér þess til hvað hún átti við. Mér
fannst hún opi^a mér sál sína og
láta í það skína að vonbrigði
steðjuðu að, og að langt stríð biði
hennar er hún yrði nú ein að ala
upp allan hópinn sinn í framandi
landi. En ekki kvartaði hún yfir
kjörum þá eða síðar.
Ég sá hana síðast þremur
dögum áður en hún dó. Fimmtíu
og fjögur ár voru liðin frá fyrsta
fundi okkar. Margt hafði breyst á
rúmlega hálfri öld. Hún hafði fyrir
löngu leyst af hendi sitt móðurlega
hlutverk með miklum sóma. Börn
hennar hófðu reynst frábærlega
vel gefin og myndarlegt fólk. Nöfn
þeirra átta systkina eru; Sif,
mál, mengunarmál, starfsumhverfi og
vinnuvernd, náttúrurannsóknir og
þjóðminjavernd.
3.15 Atvinnulýðræði. Sett veröi
löggjöf um atvinnulýöræði og byrjað
á því að veita starfsfólki aðild aö
stjórnun ríkisfyrirtækja.
3.16. Verkaskipting ríkis og
sveitarfélaga. Haldið veröi áfram
athugun á verkefnaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga og fengin niðurstaða
svo fljótt sem kostur er.
3.17. Starfshættir Alpingis.
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir því
að fram fari endurskoðun á þing-
sköpum Alþingis.
3.18. Utanríkismál. Þar eö ríkis-
stjórnarflokkarnir hafa ekki samið
um stefnuna í utanríkismálum, verður
í þeim efnum fylgt áfram óbreyttri
grundvallarstefnu og verður þar á
eigi gerð breyting nema samþykki
allra ríkisstjórnarflokkanna komi til.
Það skal þó tekið fram, að Alþýðu-
bandalagiö er andvígt aðild íslands
að Atlantshafsbandalaginu og dvöl
hersins í landinu. Ekki verða heimil-
aðar nýjar meiri háttar framkvæmdir
á yfirráðasvæði varnarliðsins.
4. Endurskoðun
stjórnarskrár
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir því
að nefnd sú, sem stofna ber til þess
að fjalla um endurskoðun stjórnar-
skrár samkvæmt samþykkt Alþingis
og samkomulagi þingflokka þar um,
Ijúki því verki á tilsettum tíma.
Jafnhliða fari fram endurskoðun á
lögum um kosningar til Alþingis og á
lögum um kosningar til
sveitarstjórna.
5. Nefnd um athugun
á öryggismálum
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir því
að sett verði upp nefnd, þar sem allir
þingflokkar eigi fulltrúa og verði
verkefni nefndarinnar að afla gagna
og eiga viöræður viö innlenda og
erlenda aðila til undirbúnings álits-
gerðum um öryggismál íslenska
lýðveldisins. Nefndin geri ítarlega
úttekt á öryggismálum þjóðarinnar,
stöðu landsins í heimsátökum, val-
kostum um öryggisstefnu, núverandi
skipan öryggismála og áhrif á
íslenskt þjóðlíf svo og framtíð
herstöðvanna eftir að herliðið fer og
varnir gegn hópum hryðjuverka-
manna. Nefndin fjalli einnig um
hugmyndir um friölýsingu, friðar-
gæslu og eftirlit á Norður-Atlantshafi
og láti semja yfirlit yfir skipan
öryggismála smáríkja í heiminum,
einkum eyríkja sem eiga svipaðra
hagsmuna að gæta og íslendingar.
Nefndin fái starfskrafta og fé til að
sinna verkefnum sínum og til að gefa
út álitsgerðir og greinargerðir um
afmarkaða þætti í því skyni að stuðla
að almennri umræðu.
6. Endurskoöun
Stjórnarflokkarnir eru sammála um
að endurskoða samstarfsyfirlýsingu
þessa á árinu 1979.
Heimir, Hrund, Freyr, Sif, Þór,
Bragi og Slgrún Ada. Fjögur
þeirra eru dáin en aö tölunni til
eru þau skörð meira en fyllt af
barnabörnum. I hárri elli hafði
hún lengi setið í skjóli dóttur
sinnar og manns hennar sem
reyndist sem besti sonur. Það var
vakað yfir henni með kærleiksríkri
árvekni og allt að henni rétt sem
ástvina hendur gátu borið. Henni
var aldrei ofaukið á þessu heimili,
og hún var þakklát, glaðvær og
ung í anda. Aðspurð um líðanina
undir það síðasta svaraði hún
skýrt og ákveðið. „Mér líður vel.
Ég kvíði engu.“
Er ég horfði á hana á dánarbeði
gat ég ekki betur séð en að það
væri glans yfir ásjónu hennar og
y-firbragði. Var gamli „prestkonu-
glansinn" sem hún taldi sig hafa
misst kannski korninn aftur?
Sannleikurinn er sá að það var
alltaf „glans“ yfir þessari konu
vegna gáfna hennar, fróðleiks,
staðfestu og góðvildar. Þessi glans
fór aldrei af henni vegna þess að
hann var henni eðlilegur og kom
innanfrá. Jafnvel þyngstu harmar
megna ekki að afmá aðalsmerki
andans. Það fágast við hverja raun
og skín æ skærara sem nær dregur
hjartanu sem er aflstöð lífsins.
Blessun Guðs og manna fylgdu
Sigrúnu út yfir grof og dauða. Yfir
minningu hennar er ljómi lífsins.
Valdimar .1. Eylands.
ÁstþórPétur
Ólafsson -Minning
Fa'ddur 15. mars 1938
Dáinn 23. ágúst 1978
Hann var alinn upp hjá ömmu
sinni — ömmu okkar; skírður
þriggja mánaða við kistu 23ja ára
gamallar móður sinnar, Astu, og
nefndur eftir henni, Ástþór.
Ömmu hefur þótt ástæða til að
tengja barnið við nafn mannsins
síns sáluga, svo að sveinninn fagri
var látinn heita Ástþór Pétur.
Föður sinn sá hann aldrei.
Hann fylgdi ömmu sinni á
heimili foreldra fninna strax og
það var stofnað. Þau komu á
fyrsta degi. En við. komum seinna,
þrjú systkini, seinust langþráð
systir okkar. Með móðurmjólkinni
drukkum við í okkur af óbifandi
ást mömmu á þessum systursyni
hennar. Hann kallaði hana alltaf
Öggu sína.
Hann óx upp við hlið okkar. Þó
mátti segja að heitur faðmur
ömmu væri eins og ríki í ríkinu.
Hún var sterk og ástrík, og svo
gagntekin af heilagri skyldu sinni
við dóttursoninn,að aðrir máttu gá
að sér, éf þeir hugðust láta til sín
taka við uppeldi hans.
Hann var fallegur ungur maður,
í meðallagi hár, sterklega vaxinn
og vel limaður, brúneygur, hárið
kastaníubrúnt, tennurnar perlu-
hvítar og vel lagaðar. Og hann var
snyrtimenni fram í fingurgóma.
Maður starði hugfanginn á þennan
stóra bróður sinn og fannst lítið til
um sjálfan sig.
Hann var dulur og viðkvæmur í
lund, það breyttist aldrei, og það
gat vafist fyrir manni að komast
að honum. Afar seinn til að taka
ákvarðanir, en þegar þær höfðu
verið teknar, var erfitt og oftast
ómögulegt að þoka honum. Ef
maður skildi ekki áform hans eða
rök varð hann óþolinmóður og það
kom undrunarglampi í brúnu
augun.
Ekki man ég hvernig honum
flaug það í hug að læra mjólkur-
fræði. Hann „sigldi“ til Noregs
eftir byrjunarnám hér heima og
dvaldist þar ytra í tvö ár. Svo kom
hann heim, fannhvítur mjólkur-
fræðingur, og okkur fannst frami
hans mikill og framtíðin brosa við
honum.
Hann var heill í faginu, eins og
allri sinni hugsun og framferði,
trúr og traustur, jafnvel svo að
manni fannst taka út yfir alla
skynsemi. Þoldi ekki hálfkák eða
kæruleysi. Eftir nokkurra ára
starf við mjólkurvinnslu sneri
hann sér að öðru.
Hann fór í siglingar, stundaði
járnsmíðar og aðra vinnu sem til
féll. Lærði organleik og gekk í
myndlistarskóla sér til hugar-
hægðar, tók einkaflugmannspróf.
Ailt gat Addó. B2n eitthvað var
hann vansæll og rótleysi sótti á
hann.
Það var Sigrún sem aítur kom
reglu á líf hans og færði honum
hamingju. Hann fluttist inn á
heimili hennar og fyrir voru þrjú
börn. Hann elskaði hana og börnin
og fékk tilfinningar srnar endur-
goldnar. Hann lagði sig allan
fram, vildi búa þeim skjól og
öryggi.
Fyrir nokkrum árum var við-
leitni hans alvarlega ógnað. Hann
slasaðist við vinnu sína og var
fluttur um langan veg á sjúkrahús.
Þegar ég konr til hans á gjörgæslu-
deildina fann ég að lífsvilji hans
var eindreginn. Hann greri af
sárum sínum, og aftur varð hann
vinnufær. En honum var brugðið.
Nú var maður þó viss um að
tilveran hlyti að hafa rétt honum
sinn skammt. En hún var á öðru
máli og lét sig hafa það að höggva
enn í sama knérunn.
Óróinn á Kröflusvæðinu hafði
víða áhrif, ekki síst hjá „bormönn-
um Islands" en Addó var einn af
þeim. Vinnan snarminnkaði. Það
sem áður hafði verið honum leikur
einn, varð nú þrautin þyngri. Og
fyrir hálfu öðru ári fór hann í
fyrstu aðgerðina. Lokakaflinn var
hafinnj erfiðasti kaflinn. Stofu-
fangelsi vinnufúsum manni.
Sjúkrahúsvist, uppstytta, vanlíðan
og óvissa. Áhyggjur af afkomu
fjölskyldunnar. En hann lél ekki
bugast. Lét miskunnarleysið aldrei
herða hjarta sitt.
Hárið var farið að þynnast og
hann var þreytulegur. Illskeyttur
sjúkdómurinn náði þó aldrei að
svipta hann voninni. Og þess
nutum við ástvinir hans.
Ililmar P. Þormóðsson.
Skráð okkar
verð verö
Nautasnitchel 5.407- 4.600-
Nautagullasch 4.260- 3.470,-
Nauta roast beef 4.470- 3.740-
Nauta hakk 2.790- 2.390.-
Nauta mörbrá 6.047- 4.860.-
Nauta T.bone steik 2.760- 2.240.-
Nauta hamborgari 200- 130.-
Nauta innan læri 5.407- i 4.600.-