Morgunblaðið - 10.09.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 1978
15
A

m #
m /
Irma Karlsdóttir er sænsk
og gift Kjartani Jóhannssyni
s j áv arútvegsr áðherr a
Kristín Guttormsdóttir, kona
Hjörleifs Guttormssonar
iðnaðarráðherra, er frá
Austur-Þýzkalandi
tala íslenzku. Lengi vel átti ég svo
erfitt með að koma nákvæmlega
réttum orðum að þvi sem ég var að
segja, — kannski komst inntakið
aldrei til skila. Það var ægilega erfitt
að geta aldrei tjáð hug sinn til fulls.
— Fyrst í stað var töluð sænska hér
á heimilinu, og það var alltaf verið
að spyrja mig, hvort ég ætlaði ekki
að byrja að tala íslenzku. Ég held að
það hafi svo verið 1966 eða 7, ég man
ég var að strauja og segja eitthvað
við dóttur okkar um leið. Þá allt í
einu skipti ég yfir í íslenzkuna. Eftir
það hef ég alltaf talað íslenzku.
Nei, Svíþjóð er ekki mikið inni á
þessu heimili. Að vísu kemur fyrir að
ég syng fyrir dóttur mína á sænsku,
og ef vel liggur á mér segi ég
stundum brandara á sænsku. Ann-
ars hef ég því miður fylgzt allt of
lítið með því sem hefur verið að
gerast í Svíþjóð, — þegar ég var að
læra og stóð í ströngu missti ég
heilmikið niður það, nýjasta í
bókmenntum og öðru. Nú er ég að
byrja að bæta úr því, fara út í
Norræna hús og lesa blöðin til
dæmis.
Mér finnst samvinna Norðurlanda
núna nokkuð góð. Svíar vita miklu
meira um Island nú en þegar ég
fluttist hingað. Þó veit landsbyggð-
arfólk oft alltof lítið um landið. Ég
hitti til dæmis nýlega 50—60 ára
gamla konu upp í sveit í Svíþjóð, og
hún spurði mig, hvort Islendingar
gengju enn í skinnpjötlum eins og
hún hafði lesið um í skólanum í
gamla daga. Auðvitað hafa sam-
skipti þessara landa aukizt mikið, og
hér er á hverju ári mikið um sænska
ferðamenn. Samt held ég, að þegar
ég kem til Svíþjóðar, hugsi fólk:
„Aumingja stelpan að lenda í þessu."
Helzt vildi ég geta farið til
Svíþjóðar einu sinni á ári. Annars er
eitt svolítið skrýtið fyrir mig. Þegar
ég kem til Svíþjóðar, segir t.d. bróðir
minn við fólk: „Má eg kynna þig fyrir
systur minni frá íslandi." En hér er
alltaf talað um að konan hans
Kjartans Jóhnnnssonar sé sænsk.
Mér finnst ég stundum vera einhvers
staðar á auðum sjó.“
Af tómstundaáhugamálum sínum
gat Irma nefnt, að henni þætti
skemmtilegt að ganga á fjöll, en
einnig hefði hún áhuga á blómarækt
og því að halda heimilinu í horfinu.
Þó væri laxveiði það bezta sem hún
vissi. „Ég get staðið heilan dag
spennt og beðið," sagði hún. Hins
vegar sagðist hún ekki hafa haft
mikið tóm til að sinna nokkru
þessara áhugamála.
„Ég hefði aldrei búizt við að
Kjartan ætti eftir að verða sjávarút-
vegsráðherra. En hann er rekstrar-
hagfræðingur og þetta er auðvitað
eins konar rekstur, svo að ég held að
þetta sé að því leyti hentugt. Hann
hefur líka alltaf haft mikinn áhuga
á sjávarútvegi.
Það hefur ennþá bara komið fyrir
einu sinni, að ég hef heyrt vitnað í
sjávarútvegsráðherra, síðan Kjartan
tók við starfinu. Er ég heyri slíkt,
vona ég að því sem hann er að reyna
verði vel tekið, enda er hann ekki að
gera þetta að gamni sínu, heldur vill
vinna sitt verk samvizkusamlega. En
ég dæmi hann líka, þó að enn hafi
ekki unnizt tími til þess í þessu nýja
starfi. Ég held að kona verði mjög
gagnrýnin á þann sem hún er gift,
enda vill maður að allt komi sem
bezt út hjá honum."
„Sem beturfer
hefég alltaf
haftáhuga
á pólitík.
• Heiða Gröndal hafði verið á
landsleik Islands og Póllands í
knattspyrnu fyrr í vikunni. Hún
talaði um að „Við hefðum nú staðið
okkur ágætlega, þrátt fyrir tapið;
Pólverjarnir væru líka engir aukvis-
ar í knattspyrnunni. Blm. Morgun-
blaðsins hafði heyrt að kona Bene-
dikts Gröndal væri bandarisk og
undraðist þennan smekk fyrir íþrótt,
sem Vestanmenn hafa vart vitað um
fyrr en á allra síðustu árum.
„Ég er fædd í Þýzkalandi," leið-
rétti Heiða, „og ólst þar upp til 14
ára aldurs. Ég kynntist ameríska
fótboltanum bara þegar ég var í
háskóla í Bandaríkjunum, en þar bjó
ég i 11 ár.“
„Auðvitað myndu flestir hér segja
að ég væri útlendingur, þó að ég
hugsi ekki sérstaklega um það sjálf,
— ég á heima hérna. Fyrstu árin
eftir að við fluttumst til íslands var
ég stundum að hugsa um það, ef upp
kæmi sú staða að ég þyrfti að fara
heim. Svo allt í einu spurði ég sjálfa
mig: „Heim, — hvar er það?“ Hér
hef ég búið mestan hluta ævinnar, þó
að ég hafi kannski mótast á
þroskaárunum í Bandaríkjunum.
• • •
Það voru mikil viðbrigði að koma
fyrst til íslands fyrir 30 árum.
Auðvitað var dálítið erfitt að
aðlagast aðstæðum fyrst, og þá
sérstaklega vegna þess að ég kom frá
Bandaríkjunum. Þá var okkar bless-
aða Hlíðahverfi að byrja að byggjast
upp og var eins og eins konar
Klondike. Hér rigndi mikið og
göturnar voru eitt forarsvað. Þá var
Reykjavík bara krá. Nú er hér allt
svo litríkt, fólk er farið að mála
húsin í öllum regnbogans litum. —
Fyrst var maður auðvitað mállaus.
Þá talaði fólk ekki ensku eins mikið
og nú, og það var viss hvatning að
geta ekki gert sig skiljanlega úti í
búð nema á íslenzku. Maður verður
að læra málið, — annars er maður
alltaf útlendingur."
Einn veggurinn í stofunni var
þakinn bókum.
„Það er óhætt að segja að við séum
bókaormar,” sagði Heiða. „Við lesum
um allt milli himins og jarðar, en
mest um pólitík. Sem betur fer hef
ég alltaf haft áhuga á pólitík. Þó
tölum við kannski ekki mikið um
slíkt hér heima, enda vill Benedikt
yfirleitt tala um eitthvað annað en
slíkt þegar hann kemur heim. En við
höfum alltaf verið spennt fyrir því
sem er að gerast úti í heimi. Það
hefur alltaf verið slíkur áhugi í
minni fjölskyldu. Það var líka
sjálfsagður hlutur þegar Hitler
komst til valda.
—Vissulega verður herstöðin á
Keflavíkurflugvelli og samskiptin
við Bandaríkin alltaf vandamál sem
utanríkisráðherra þarf að hafa
afskipti af. Ég held við Benedikt
séum yfirleitt á svipaðri skoðun
varðandi samskipti við önnur lönd,
sem betur fer.
I Bandarikjunum var kannski ekki
fylgzt svo mikið með öðru en
bæjarpólitíkinni, enda er þetta svo
stórt land. En það er yfirleitt ekki
jafnmikill áhugi á pólitík þar og hér
á landi. Ef þú spyrðir fólk þar, hver
væri þingmaður fyrir þeirra bæjar-
félag, býst ég við að flestir gætu
ekki svarað því. I svona litlu landi
eins og Islandi, þar sem allir þekkja
alla, er auðvitað meira pennandi að
fylgjast með slíkum málum. Að því
leyti er stjórnmálalífið ólíkt hér og
í Bandaríkjunum. En þetta er
kannski að breytast alls staðar, og
ekki hvað sízt út af sjónvarpinu. Það
hefur áreiðanlega mikil áhrif á fólk
og hugsunarhátt þess.
Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á
að vera úti í náttúrunni," sagði
Heiða um önnur áhugamál sín. „Ég
er stórborgarbarn, hef búið í Berlín,
Chicago og Boston, og mér finnst
lífið miklu skemmtilegra hérna, allt
er miklu persónulegra. Við förum
svolítið í gönguferðir, og stundum
fer ég upp á Öskjuhlíð að tína sveppi.
Svo er Miklatún hinum megin við
götuna. Fólk mætti gera meira af því
að fara þangað í góðu veðri með
nestispakka. Maður finnur alls
staðar eitthvað skemmtilegt." HHH
„Heim, — „Þá var
hvar elr það?” Reykjavík
9 bara krá.”
„Vona að þetta
breyti ekki mynd
minni af landi
og þjóð.”