Morgunblaðið - 24.09.1978, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. SEPTEMBER 1978
Arfur liöinnar
kynslóðar
Alþýðubandalagið er næst-
stærsti stjórnmálaflokkurinn,
fékk 22,9'/ atkvæða í þingkosning-
unum 25. júní sl. Þessar stað-
reyndir eru merkilejíar: Flokkur,
sem hefur „sósíalíska umsköpun" á
stefnuskrá sinni oft er flekkaður af
sambandi við verstu morðingja
mannkynssöKunnar, fíegnir einu
aðalhlutverkinu á sviði íslenzkra
stjórnmála. Ég hef rætt um stefnu
o(; sö(íu þessa flokks í nokkrum
lireinum, en ætla í tilefni kosn-
infiasifiurs hans að rifja það upp
og bæta við það. Þau fleyfíu orð
Karls Marx eiga við Alþýðubanda-
lajíið, að „arfur liðinna kynslóða
hvíli sem far(; á heila lifenda“. Hin
liðna kynslóð Alþýðubandalagsins,
sem hætt er afskiptum af stjórn-
málum meðörfáum undantekning-
um, stofnaði Kommúnistaflokkinn
1930, Sósíalistaflokkinn upp úr
honum 1938 of; Alþýðubandalafíið
upp úr honum 1956. I henni eru
Einar Olfjeirsson og Brynjólfur
Bjarnason, sem voru báðir á
framboðslista Alþýðubandalaf;sins
í Reykjavík í sl. þinf;kosninf;um (í
heiðurssætum). Og hvað hvílir sem
farf; á heila lifenda í Alþýðu-
bandalafíinu? Dýrkun hinnar liðnu
kynslóðar á austræna fjuðinum,
Jósep Stalín, on prestum hans.
Einar saf;ði í Þjóðviljanum 7. marz
1953, að Stalín hefði verið „til
síðustu stundar sami f;óði félag-
inn, sem mat manngildið ofar öllu
öðru“, og Brynjólfur sagði í
leyniskýrslum 1946, sem birtar
voru í 1. hefti Tímarits Máls og
menningar 1977, að „menn skipt-
ust hér í flokka, Ásgeir (Ásgeirs-
son, H.H.G.) og aðrir vildu fylgja
vesturblokkinni, hann sagðist vilja
f.vlgja Rússum" (Sbr. einnig Morg-
unblaðið 9. júlí 1977). Og varla
þarf að geta þess, að báðir fóru
Einar og Brynjólfur reglulega til
Moskvu „til skrafs og ráðagerða".
Þessa menn kusu þeir, sem kusu
Alþýðubandalagið í Reykjavík í
þingkosningunum. Og sá maður,
sem ræður því í Alþýðubandalag-
inu, sem hann kýs að ráða, Lúðvík
Jósepsson, er af þessari liðnu
kynslóð, þótt hann sé síður en svo
hættur afskiptum af stjórnmálum.
Hann var formaður Norðfjarðar-
deildar Kommúnistaflokksins á
kreppuárunum, en Kommúnista-
„VEIT EKKERT
VM ÞETTA"
- «««ir LúSvilc Júiafsson
r>' 1 k
oska ekki ef ,,r Því eftir áliti á réttarhöldum
aö seg)d eitt emasta orð soveskra yfirvalda yfir
um þetta". sagði Luðvik andofsmonnunum
,ormad‘jr Al Shcharansky og Ginsburq
þyðuhanda^gsins sem nú standa yfir i
Visir hafði innt hann
Moskvu.
..Eg hef ekkert fylgst
með þvi og veit ekkert um
þaó' sagði Luðvik
OM/'HL
ffi
menn til umhugsvnar
um sitt eigið freisi"
- segir Ceir Hallgrimsten
uiannm-lgi r.iok. .,r:
i l« i
j.iiiurlarih I ruun
•wlrlkjiinuni ImA
............... .
,..„,„k,„ unritrr,, .k,„„ ,„ .. „u
....,--k;•■-’-■••■-■-'"■ **"<
•■■■ ' liíSf. .............. *...
■«.ði:: «.g
• Jf
eigiA )r« 1
! iiMihugsui
'Mkum fr«
lcga lií f«.
•'kerðing-
- lallih '
-II I.
Hannes H. Gissurarson:
Blasir ekki við í þessu
Vísisblaði 15. júlí sl., hver
munurinn er á lýöræðissinn-
uðum og alræðissinnuðum
stjórnmálamanni, á GEIR
HALLGRÍMSSYNI og
LUOVÍK JÓSEPSSYNI?
BERLINGUER og
MARCHAIS. formenn
ítölsku og frönsku sameign-
arflokkanna, hafa báðir
snúizt gegn Kremlverjum í
mannréttindamálum, en
Lúðvík Jósepsson ekki.
Menn geta lesið um reynsluna af
ríki Títós í Hinni nýju stétt eftir
Milovan Djilas, (og fræðilega
gagnrýni miðstjórnarkerfis
„samvirljra stjórna" og „heildar-
áætlana“ í Leiðinni til ánauðar
eftir Friedrick von Hayek og
Frjálshyggju og alræðishyggju
eftir Ólaf Björnsson.) Ég hygg, að
Alþýðubandalagsmenn komist
Hvers konar flokkur
er Alþýðubandalagið?
hafa flestir reynt að losna við
fargið, þeir hafa reynt að má af
flokknum þrælsmark hamarsins
og sigðarinnar. En nokkrir þeirra
hafa þó ávaxtað arf þeirra Bryn-
jólfs og Einars, ekki kastað öllu
farginu af sér. Svavar Gestsson
viðskiptaráðherra stundaði um
tíma nám (í undirróðri?) í Aust-
ur-Þýzkalandi — landinu, sem
verður að loka með gaddavírsgirð-
ingum. Guðmundur Þ. Jónsson,
borgarfulltrúi Alþýðubandalags-
ins, sagði í viðtali við Þjóðviljann
20. maí sl.r „Þegar ég var orðinn
fullorðinn gafst mér svo kostur á
að stunda tveggja ára nám í
verkalýðsmálaskóla í Sovétríkjun-
um. Það var ákaflega gagnlegur og
þroskandi tími.“ Allir vita, hvert
frelsi verkalýðsfélaga er í Ráð-
stjórnarríkjunum, en fáir vita,
hvað Guðmundur lærði í Moskvu.
Fróðlegustu fortíðina á þó senni-
SVAVAR GESTSSON viöskiptaráðherra stundaöi um tíma nám (í
undirróöri?) í Austur-Þýzkalandi.
GUÐMUNDUR Þ. JÓNSSON, borgarfulltrúi Alþýöubandalagsins, sagði í
Þjóðviljanum 20. maí sl.: „Þegar ég var orðinn fullorðinn gafst mér svo
kostur á að stunda tveggja ára nám í verkalýðsmálaskóla í
Sovétríkjunum. Það var ákaflega gagnlegur og þroskandi tími.“ —
HJÖRLEIFUR GUTTORMSSON iðnaöarráöherra sagði í leyniskýrslu
1958: „Við álítum, aö rétt sé og sjálfsagt aö leyfa ekki umræður né gefa
fólki kost á að velja um neitt nema á grundvelli sósíalismans."
flokkur íslands var deild úr
Komintern, Alþjóðasambandi
sameignarsinna, sem stjórnað var
af Kremlverjum og framdi glæpi
um allan heim. Sá stjórnmálamað-
ur er flekkaður, sem komið hefur
nálægt þessu sambandi. (Sbr.
Kommúnisma «)g vinstri hreyf-
ingu á Islandi eftir Arnór Hanni-
balsson, Kremls klockor eftir
Arvo Tuominen og The Commun-
ist International eftir Franz
Borkenau). En er skýringuna á
þögn Lúðvíks um austrænu and-
ófsmennina Scharansky og Gins-
burg að finna í fortíð hans? Hann
sagði í viðtali við Vísi um þá 15.
júlí sl.: „Ég óska ekki eftir því að
segja eitt einasta orð um þetta“. —
Nokkru seinna fól Kristján Eld-
járn Lúðvík stjórnarmyndun; sem
tókst að vísu ekki.
Arfurinn
ávaxtaður
Lifendur í Alþýðubandalaginu
lega Hjörleifur Guttormsson iðn-
aðarráðherra af áhrifamönnum í
Alþýðubandalaginu. Hann er einn
af SIA-mönnum — íslenzkum
námsmönnum í sameignarríkjun-
um, sem höfðu með sér félag og
kölluðu það „Sósíalistafélag
íslendinga Austantjalds". Ungir
lýðræðissinnar komust yfir leyni-
skýrslur, sem þeir sömdu, og birtu
þær 1963 í Rauðu bókinni. leyni-
skýrslum SÍA (en námsmennirnir,
Hjörleifur og samherjar hans,
staðfestu það, að skýrslurnar væru
ófalsaðar, með því að heimta
höfundarlaun!). I einni skýrslunni
sagði iðnaðarráðherra: „Við álít-
um, að rétt sé og sjálfsagt að leyfa
ekki umræður né gefa fólki kost á
að velja um neitt nema á grund-
velli sósíalismans, og þá sízt
Þjóðverjum. Okkur er það jafn-
framt ljóst að „frjálsar kosningar"
eins og það tíðkast á Vesturlönd-
um gefa alranga mynd af vilja
fólksins." Hvað segir iðnaðarráð-
herra um kosningarnar, sem komu
ráðherrastólnum undir hann?
Gefa þær „alranga mynd af vilja
fólksins“? Og ég ætla engu að bæta
við það, sem ég reit fyrir nokkru
um það, sem Hjalti Kristgeirsson
— sem hefur ritstýrt Þjóðviljan-
um og kennt í „Félagsvísindadeild“
Háskóla Islands (um kenningar
Karls Marx) — sagði í leyniskýrsl-
Sambandið
við Kremlverja
Samband þessara manna og
margra fleiri áhrifamanna í Al-
þýðubandalaginu við Kremlverja
blasir við. Ég held re.vndar, að
sambandið sé ekki eins sterkt og á
dögum Einars og Brynjólfs, að
núverandi foringjar Alþýðubanda-
lagsins kjósi að veikja það (þeir
muna eins og Berlinguer hinn
ítalski, hver örlög Dubceks urðu),
en slíta því þó ekki. Hvert er þetta
samband? Kremlverjar (eða hinir
36 starfsmenn þeirra í sendiráði
Ráðstjórnarríkjanna á íslandi að
„skylduliði" ótöldu) eru líklega
ekki mjög hrifnir af Alþýðubanda-
laginu og foringjar Alþýðubanda-
lagsins ekki mjög hrifnir (lengur)
af ríki Kremlverja, en hagsmunir
þeirra fara saman í sumum efnum.
Hagsmunir beggja eru, að Islend-
ingar segi sig úr varnarbandalagi
og markaðsbandalagi við aðrar
vestrænar þjóðir: Alþýðubanda-
lagsmanna vegna þess að „sósíal-
ísk umsköpun" eins ríkis innan
þessara bandalaga er allt að því
óhugsandi, en Kremlverja vegna
þess að þeir styrkjast, ef bandalög
vestrænna þjóða veikjast. Því er
það, að fulltrúar Ráðstjórnarríkj-
anna á íslandi styðja
Alþýðubandalagið sem bezta kost-
inn af mörgum vondum, en stjórna
því ekki. Þeir eiga einhverja
trúnaðarmenn í Alþýðubandalag-
inu, og eru sumir líklegri til þess
að vera það en aðrir. (En enginn
heilvita maður heldur, að vinnu-
brögð Kremlverja séu önnur á
Islendi en í öðrum vestrænum
löndum.) Þiggur Alþýðubandalag-
ið fé af Kremlverjum? Það er
undir því sjálfu komið á hverjum
tíma, það á liklega kost á stuðn-
ingi, en þiggur hann ekki nema
þegar brýna nauðsyn ber til.
Foringjar Alþýðubandalagsins
hafa líkt flokki sínum við sam-
eignarflokka Italíu og Frakklands.
Þessir flokkar hafa þegið mikið fé
af Kremlverjum, sem þeir fá sem
umboðslaun fyrir vörur, sem
keyptar eru af Ráðstjórnarríkjun-
um eða seldar til þeirra. (Franski
rithöfundurinn Jean-Francois Re-'
vel hefur ritað um þetta mál).
Alþýðubandalagið fær það með
þessum hætti, ef og þegar það
þiggur það.
Byltingarsinnar og
alræðissinnar
Einhverjir segja sem svo, að
ekki sé sanngjarnt að miða við
það, sem menn segja og gera
ungir, foringjar Alþýðubandalags-
ins eins og Hjörleifur iðnaðarráð-
herra og Hjalti Þjóðviljaritstjóri
hafi komizt til þroska síðasta
áratuginn. En Stefnu.skrá Alþýðu-
bandalagsins. sem var samþykkt
og gefin út 1975 og Hjörleifur og
Hjalti sömdu með nokkrum öðrum
marxsinnum, gefur ekki tilefni til
mikilla vona. Stefnuskrar-
höfundarnir eru byltingarsinnar.
segja, að umbætur geti „aldrei
komið í stað hinnar eiginlegu
þjóðfélagsbyltingar, en með því
hugtaki er eingöngu átt við
breytingar á sjálfri undirstöðu
þjóðfélagsins (þe. eigna- og valda-
kerfinu)“. Þeir eru alræðissinnar.
segja, að „borgaralegri þjóðfélags-
skipan“ verði „ekki umbreytt í
grundvallaratriðum nema verka-
lýðsstéttin nái með frumkvæði
sínu föstum tökum á öllum
(leturbreyting mín, H.H.G.) þráð-
um hins þjóðfélagslega valdakerf-
is“. Og þeir segja, að ofbeldi komi
til greina, að hin „sósíalíska
hreyfing" verði „að vera þess
albúin að stíga skrefið til fulls og
ná úr höndum borgarastéttarinnar
helstu valdamiðstöðvum þjóð-,
félagsins. Með hverjum hætti
þessu markmiði verður náð er
auðvitað ekki undir hreyfingunni
einni komið, en hún getur unnið að
því að það gerist friðsamlega“.
Lýsing þeirra á framtíðarríkinu er
mjög óljós, þar sem „efnahagslífið
lýtur samvirkri stjórn og mótast
af heildaráætlunum" og öll stór-
fyrirtæki eru rekin af „almanna-
valdinu“ og smáfyrirtæki af ein-
staklingum, en þetta framtíðarríki
líkist þó ríki Títós í Júgóslavíu.
næst því að vera títósinnar. ef
miðað er við nútímastjórnmál. En
lýsing þeirra á nútíðarríkinu er
ljós, þeir hafna lýðræðisríkjum,
kjósa byltingu, kjósa alræði.
Spurningunni svaraö
Hvers konar flokkur er Alþýðu-
bandalágið? Ég hef bent á nokkrar
staðreyndir, sem sýna, að á hann
má líta sem alræðisflokk fremur
en lýðræðisflokk. Þessar stað-
reyndir eru ógnvænlega. En til eru
aðrar staðreyndir, sem sýna, að á
hann megi líta sem lýðræðisflokk
fremur en alræðisflokk. Ragnar
Arnalds, Ólafur Grímsson og
margir aðrir áhrifamenn í Alþýðu-
bancialalaginu eru þrátt fyrir allt
lýðskrumið lýðræðissinnar, og
núverandi stjórnaraðild flokksins
er hin fjórða í sögu íslenzka
lýðveldisins án þess að lýðræðis-
ríkið hafi fallið. (Og enn er landið
varið og fararsnið lítið á varnar-
liðinu). Við megum ekki loka
augunum fyrir þessum staðreynd-
um, ekki gefa okkur á vald
frumstæðum „and-kommúnisma“.
En kjarni málsins er sá, að við
vitum það ekki með vissu, hvort
Alþýðubandalagið er lýðræðis-
flokkur eða alræðisflokkur. Mót-
sagnir orða og verka, mótsagnir
lýðræðissinnans Ragnars Arnalds
og alræðissinnans Hjörleifs Gutt-
ormssonar, einkenna Alþýðu-
bandalagið, tvískinnungurinn, tvö-
feldnin og tvíræðnin einkenna það.
Sú stjórnmálabarátta, sem háð
er á Islandi, er að mínu mati
umfram allt hugmyndabarátta.
Það er illt til þess að vita, að
flokkur, sem styður ekki lýðræðis-
ríkið af heilum hug, heldur hálf-
um, hafi fengið 22,9% atkvæða í
þingkosningunum. Ég skora á það
unga fólk, sem olli mestu um það
Þessi gögn eru fróöleg
um sögu Alþýðubanda-
lagsins og miöstjórnar-
kerfiö, sem þaö stefnir
aö.
sem Alþýðubandalagið fékk, að
loka ekki augunum fyrir þeim
staðreyndum, sem ég hef bent á í
þessari grein, að lesa rækilega þau
gögn á íslenzku sem verða að
vopnum í hugmyndabaráttunni:
Leiðina til ánauðar eftir Friedrich
von Hayek 1946 og 1978, Hina nýju
stétt eftir Milovan Djilas 1959,
Rauðu bókina. SÍA-skýrslurnar
1963, Kommúnisma og vinstri
hreyfingu á íslandi eftir Arnór
Hannibalsson 1964, Stefnuskrá
Alþýðubandalagsins 1975 og
Frjálshyggju og alræðishyggju
eftir Ólaf Björnsson 1978.