Morgunblaðið - 24.09.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. SEPTEMBER 1978
31
Verðbólguvandinn ekki
leystur með hærri skött-
um og niðurgreiðslum
-segir bandaríski hagfræðingur-
inn John Kenneth Galbraith
HINN þekkti bandaríski hagfræðingur, John
Kenneth Galbraith, sem á sínum tíma var
efnahagsmálaráðgjafi Kennedys Bandarikjaforseta,
segir í viðtali við danska blaðið Politiken, að
alvarlegustu efnahagsvandamál vestrænna ríkja,
verðbólga og viðskiptahalli við útlönd, verði ekki
leyst með þeim hætti að ríkisstjórnir leggi á hærri
skatta og auki niðurgreiðslur. Aðalástæðurnar fyrir
verðbólgunni séu kröfur verkalýðsfélaga um hærri
laun og einhliða verðmyndun.
Með einhliða verðmyndun á
Galbraith við að lögmálið um
framboð og eftirspurn hafi
minnkandi áhrif á verðmynd-
un, og það færist stöðugt í
vöxt að framleiðendur ákveði
hvað varan skuli kosta. Ekki
sízt telur hann þetta eiga við
um verð á framleiðslu stórfyr-
irtækja, sem hafi skapað sér
einokunaraðstöðu.
Galbraith segir í viðtalinu
að enn séu alltof margir
áhrifamiklir efnahagsmála-
sérfræðingar, sem þurfi að
frelsast frá trúnni á kenningu
Keynes um að efnahagsmálum
megi stjórna með skattheimtu
og fjárframlögum frá hinu
opinbera. Slíkar aðgerðir
gagni ekki í baráttunni við
verðbólgu, því að hún stafi
ekki af ofneyzlu.
„Bandaríkin eiga í miklum
erfiðleikum vegna hins mikla
olíuinnflutnings. Hefði ég til
þess vald mundi ég einfaldlega
setja hámark á olíuinnflutn-
inginn, og selja síðan olíuna á
mismunandi verði, allt eftir
því til hvers ætti að nota hana.
Þetta getur maður sagt að sé
árás á grundvallarhugsjón
kapítalismans, en þá er þess
John Kenneth Galbraith
að gæta að kapítalisminn er
ekki það sem hann eitt sinn
var, því að allt er breytingum
undirorpið, og þar að auki
verðum við að viðurkenna að
eins og heimurinn er nú
verður ekki hjá því komizt að
taka tillit til breyttra að-
stæðna. Tökum mengun. Það
vandamál verður ekki leyst
nema með sameiginlégu átaki.
Lítum á húsnæðismál.
Kapítalistanum hefur aldrei
verið lagið að byggja mann-
sæmandi híbýli, þannig að
hann ætti ekki að fá leyfi til
að gera það. Á öðrum sviðum
virkar kapítalisminn ágæt-
lega, eins og til dæmis þegar
um bifreiðaframleiðslu er að
ræða, og fleiri.
Galbraith telur vænlegustu
leiðina til að leysa efnahags-
vandamál í lýðræðisríkjunum
að gerðir verði allsherjar-
kjarasamningar, sem haldist í
hendur við hliðstæðan samn-
ing um verðlag. Galbraith
hefur áhyggjur af auknu veldi
stórfyrirtækja, sem víða hafi
komizt í einokunaraðstöðu, og
telur að ríkisstjórnir þurfi að
setja þeim skorður þannig að
almannaheill biði ekki tjón af
umsvifum þeirra.
Galbraith er eindregið
fylgjandi atvinnulýðræði, og
telur að hugmyndin sem liggi
þar að baki sé bæði heilbrigð
og æskileg. Hann óttast ekki
að áhrif yfirmanna og mögu-
leikar þeirra á að skipuleggja
og stjórna minnki með at-
vinnulýðræði.
„Það var einstaklingur, sem
fann upp gufuvélina," segir
hann, „en nú á tímum er það
ekki einn maður eða ein kona
sem flytur menn til tunglsins.
Vandamálin, sem við eigum
við að stríða, eru svo flókin að
ævinlega er nauðsynlegt að
fleiri en einn séu um að
komast að niðurstöðu og taka
ákvarðanir. Skipting eignanna
yrði án efa til þess að skapa
meiri samheldni innan fyrir-
tækja. í stórfyrirtækjum er
hins vegar borin von að
starfsmenn fái meiri áhrif
með atvinnulýðræði eða
öðrum nýjungum, — til þess
að skriffinnska stórfyrirtækj-
anna alltof rnikil".
Þórarinn Eldjárn
Disneyrímur
- kvæðabók eftir
Þórarin Eldjárn
KOMIN er út ný kvæðabók hjá
Bókaforlaginu Iðunni og nefnist hún
Disneyrímur og fjallar hún um Walt
Disney, líf hans og störf fyrir og eftir
dauðann, segir á bókarkápu.
„Disneyrímur eru tilraun ungs
höfundar til að nota forna menning-
arhefð, rímnaformið, í epísku Ijóði.
Hann notar mansöngva sem inngang
að hverri rímu eins og hefðin býður
og yrkir undir hefðbundnum bragar-
háttum," segir í frétt frá Iðunni.
Þórarinn Eldjárn er fæddur í
Reykjavík 1949 og hefur hann áður
gefið út kvæðabókina Kvæði, árið
1974. í bókinni eru 12 teikningar eftir
Sigrúnu Eldjárn, myndlistarmann.
Bókin er 89 bls. að stærð, prentuð í
Grafík hf. og annaðist Bókfell hf.
bókband.
U UI.YSINU ASÍMINN EU:
22480
Blotöunblobib
fRKii

'
.
:

ív§læ®&ss!lj
ÍÍ21Á1‘ÍÍ
■M'f'Míi

■ j
. i
V i
: %.

■

. V
■ ■
I hvert tæki af hinum nýju geröum Luxor sjonvarpstækja eru
*nú eingöngu notaöir transistorar, sem þýöir ekki aöeins
minni orkunotkun, minni hita og skjóta upphitun, heldur
miklu minni viögeröarþjónustu.
þegar þú nýtur ánægju af sjónvarpi hlustaröu jafnt og horfir
mm
á og til þess aö vera viss um aö eyraö sé jafn ánægt og
augað, hefur hvert Luxortæki bestu gæöa hátalara að
styrkleika ekki minni en 5 vött og sum tæki senda jafnvel
sömu gæöi og bestu hljómtæki meö tveggja hátalarakerfi.
/%nnur atriði sem vert er aö minnast á af nýjungunum eru
'■'innbyggö myndastilling sem tryggir bestu gæöi, Ijósi á
baki sem gerir myndina skýrari og þreytir ekki augun, einfalt
stjórnborö og innstunga fyrir segulband, auka hátalara og
heyrnartæki.
Komið og sjáið f