Morgunblaðið - 26.09.1978, Síða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 1978
GYLFI Þ.
GISLASON:
Tekjuskattur
Launamannaskattur
í,- I L ^siMUwrwyr.'1'^ 1' '»•*!.
sw
nýrrar
- Sji»
l '«**;,
mverduradsnúasttUvjrnar!\
Vye^
„Viðbrögðin hafa sannfært
mig um, að fyrir löngu var
tímabært að reifa þessi mál“
.04 i tima totu4-
nss<in um tlðhriiKÖln Mhl. um skattamál
Kn *■■»*' i íii fr )
r "ii
,G»flnrýnm •kki nagil«fl« miMnatog- •-■ 'iUr ^ fi íii im .'. M. f >

„Því er ekki að
.* 4* M.m |.»r — »-. pp't» að viðhrnirð
Undanfarið hefur Sveinn
Jónsson aðstoðarbankastjóri
skrifað athyiílisverðar fireinar
um skattamái í Morfjunblaðið.
Kjarni þeirra hefur verið, að
miðað við íslenzkar aðstæður sé
tekjuskattsheimta orðin rang-
látt skattform. Tekjuskatturinn
sé orðinn fyrst og fremst
iaunamannaskattur. Stig-
hækkun skattsins nái ekki
upphaflegum tiigangi, sé orðin
of mikil og ranglát. Dr. Jónas
Bjarnason, formaður Bandalags
háskólamanna, hefur verið tals-
maður sömu sjónarmiða.
Sá, sem þetta ritar, er algjör-
lega sammála meginatriðunum í
röksemdafærslu þeirra Sveins
Og Jónasar. Hins vegar hef ég
saknað þess að ekki skuli hafa
verið að því vikið, að hér er ekki
um ný sjónarmið að ræða.
Auðvitað hvarflar ekki að mér,
að mönnum sem eru jafnvel
heima í þessum efnum og þeir
Sveinn og Jónas, sé ekki ljóst, að
hér er ekki um nýjar hugmyndir
að ræða. Ymsir, sem lesa
greinar þeirra, kunna hins vegar
að halda, að svo sé. Þeirra vegna
eru þessar línur ritaðar.
Á undanförnum þingum hefur
þingflokkur Alþýðuflokksins
margflutt tillögur um lækkun og
jafnvel afnám tekjuskatts af
launatekjum. Þingflokkurinn
flutti slíkar tillögur 1973, 1975
og 1976. Ég var fyrsti flutnings-
maður allra þessara tillagna og
mælti þess vegna fyrir þeim. Á
36. flokksþingi Alþýðuflokksins,
sem haldið var í nóvember 1975,
var og gerð ýtarleg ályktun um
skattamál, þar sem sú stefna
var mörkuð, að horfið skuli frá
því að innheimta tekjuskatt til
ríkisins af tekjum launþega og
að tekið verði að greina milli
atvinnurekstrar einstaklinga og
einkabúskapar þeirra. Var til-
löguflutningur þingflokksins á
þinginu 1975 byggður á þessari
ál.vktun flokksþingsins.
Greinargerð fyrstu tillögunn-
ar, sem þingflokkur Alþýðu-
flokksins flutti um skattamál,
árið 1973, hefst með þessum
orðum:
„í tillögu þessari eru settar
fram hugmyndir um gagngera
breytingu skattkerfisins á
íslandi. Kjarni tillagnanna er
sá, að horfið skuli frá því, að
meginþorri einstaklinga
greiði tekjuskatt til ríkisins af
tekjum sínum, heldur greiði
gjöld sín til hins opinbera í
staðinn í formi óbeins skatts,
virðisaukaskatts. Þeim, sem
hafa mjög háar tekjur, er þó
ætlað að greiða áfram stig-
hækkandi tekjuskatt, og
sömuleiðis er ráð fyrir því
gert, að áfram verði greiddur
stighækkandi tekjuskattur af
hagnaði af atvinnurekstri ...
Meginástæða þess, að þing-
menn Alþýðuflokksins setja
nú fram víðtækar tillögur um
nýtt skattkerfi, er sú, að byrði
beinna skatta er orðin óbæri-
lega þung og álagning þeirra
er að mörgu leyti mjög rang-
lát. Álagningarkerfið er orðin
óeðlilega flókið og veitir
skilyrði til margháttaðra
undanbragða undan réttlátri
skattgreiðslu, bæði löglegra
og ólöglegra. Hlutfall tekju-
skatts af tekjum er orðið svo
háttf að almennir launþegar
eru farnir að greiða frá
þriðjungi og allt að helmingi
tekna sinna í beina skatta.
Þessi óhóflega skattheimta er
í mörgum tilfellum orðin og
verður í æ fleirum fjötur á
framtakssemi og vinnuvilja og
er því beinlínis orðin hemill á
heilbrigðan og eðlilegan vöxt
þjóðartekna.
Gallar mjög víðtæks og
flókins tekjuskattkerfis með
mjög háum skattstigum eru
ekki aðeins örðnir vandamál á
Islandi, heldur einnig í nálæg-
um löndum, þar sem um er að
ræða víðtæka og vaxandi
gagnrýni á slíka skattheimtu.
Þegar vitað er, að um eða yfir
helmingur viðbótartekna fer
til greiðslu tekjuskatts, getur
ekki hjá því farið, að það hafi
áhrif á allt viðhorf manna til
tekjuöflunar, að ekki sé talað
um þýðingu þess við hvers
konar. kjarasamninga, Þegar
stighækkandi tekjuskattur
var upphaflega lögfestur,
bæði hér og annars staðar, var
hann eitt helzta tækið, sem
fyrir hendi var til þess að
jafna tekjur. Síðan hafa fjöl-
margir aðrir möguleikar kom-
ið til skjalanna til þess að ná
tekjujöfnunarmarkinu, fyrst
og fremst almannatrygginga-
kerfi, en einnig ókeypis og
ódýr þjónusta af hálfu hins
opinbera á fjölmörgum svið-
um, einkum á sviði heil-
brigðismála og skólamála, og
enn fremur margs konar
niðurgreiðslur á neyzluvörum
almennings. Er óhætt að
fullyrða, að álagning stig-
hækkandi tekjuskatta hafi
minni áhrif til tekjujöfnunar
hér á landi en almannatrygg-
ingakerfið, ókeypis mennt-
unarskilyrði og niðurgreiðsl-
ur. Hins vegar er tekjuskatts-
kerfið orðið lamandi afl í
þjóðfélaginu. Auk þess er það
ranglátt, þar eð reynsla hefur
sýnt, að fjölmargir aðilar
koma sér undan að greiða þá
skatta, sem þeim ber sam-
kvæmt kerfinu, bæði með því
að hagnýta heimildir laganna
til frádráttar, svo sem vaxta-
frádráttar, með vafasömum
hætti, og með beinum undan-
drætti tekna.“
Þegar fyrrverandi fjármála-
ráðherra lagði fram frumvarpið
að gildandi skattalögum á síð-
asta þingi, talaði ég fyrir hönd
þingflokksins við fyrstu um-
ræðu. Þar gerði ég enn grein
fyrir þessari stefnu Alþýðu-
flokksins og sagði m.a.:
„Rökin fyrir því að taka upp
og viðhalda tekjuskatti hafa
sem kunnugt er fyrst og
fremst verið þau, að það sé
eðlilegt, að menn greiði til
sameiginlegra þarfa af tekj-
um sínum, það eigi bæði
atvinnurekendur og ein-
staklingar að gera, og menn
greiði stighækkandi
tekjuskatt... vegna þess að í
stighækkun tekjuskatts felist
félagslega réttlát og nauðsyn-
leg tekjujöfnun. Þessi rök
höfðu fullt gildi meðan tekju-
skattur var meginhluti af
tekjum ríkissjóðs ... En þau
hafa misst gildi sitt smám
saman eftir því sem þýðing
tekjuskatts fyrir tekjuöflun
ríkissjóðs hefur minnkað, og
þýðing þessara raka er sára-
lítil orðin, þegar svo er komið,
að tekjuskatturinn er ekki
nema rúmlega 10% af tekju-
öflun ríkissjóðs, eins og hér á
sér stað ... Til viðbótar þessu
hefur sú þróun gerzt, að hér
var áður fyrr og víða annars
staðar stighækkandi tekjuút-
svar. En hér hafa öll tekju-
jafnandi áhrif verið afnumin
að því er snertir greiðslu af
tekjum atvinnurekstrar til
sveitarfélaga. Svo sem kunn-
ugt er greiða félög núna ekki
tekjuútsvar til sveitarsjóðsr
heldur aðstöðugjald, sem er
veltuskattur. Og nú í nokkur
ár hefur tekjuútsvar ein-
staklinga ekki verið stighækk-
andi, heldur er nú orðið flatur
brúttóskattur, 10—11% af
brúttótekjum án tillits til
þess, að hve háar þær eru.“
Ennfremur sagði ég:
„Meginrök fyrir afnámi
tekjuskatts af venjulegum
launatekjum eru þó ekki þau,
að í raun og veru, skiptir
tekjuskatturinn litlu máli
fyrir ríkissjóð. Meginrökin
eru fólgin í hinu, að tekju-
skatturinn er orðinn launa-
mannaskattur. Hann er orð-
inn skattur svo að segja
eingöngu á launþega.“
í tilefni af þeim umræðum, sem
nú fara fram um skattamál,
þykir mér rétt, aö það komi
fram, sem hér hefur verið greint
, , %
■
EFTIRFARANDI pistil sendi
okkur Ilólmfríður Jónsdóttir.
veiðivörður við urriðasvæðið í
Laxá í Þingeyjarsýslu.
Veiði er nýlokið á því svæði í
Laxá, sem nær frá Mývatni og
niður að virkjun. Svæðið skipt-
ist í tvennt og er á því stærra
veitt á 18 stangir og því styttra
14 stangir. Hér er eingöngu um
fluguveiði að ræða. Á stærra
svæðinu veiddust 2000 silungar-
en 600 á því minna. Þetta er
svipuð heildarveiði og í fyrra,
en þó heldur betri ef grant er
skoðað, því að í fyrra var
lágmarksstærð fisks sem mátti
hirða 35 sentimetrar og þá
mátti veiða 12 slíka fiska á dag,
en í sumar var lágmarksstærð-
in 40 sentimetrar og veiða
mátti 8 fiska á dag. Stærsti
urriðinn í sumar var 7 pundari,
en áður hafa veiðst þarna
fiskar allt upp í 11 pund.'
Vinsælustu flugurnar eru stór-
ar og skrautlegar „streamer"
flugur, sem heita Þingeyingur
og Hólmfríður. Að sögn Hólm-
fríðar er Hólmfríður sérlega
skrautleg.
Það var kalt framan af
veiðitímanum og sá fiskur er
þá veiddist var magur. Júlí var
góður og einnig ágúst, ef frá er
talið miðbik hans, þegar vart
sást í ána fyrir slýi.
Dagana 16. og 17. september
var Kolbeinn Grímsson við
annan mann að veiða í klak og
fengu þeir félagar 30 silunga.
Vildi Hólmfríður koma á fram-
færi þakklæti til þeirra félaga
fyrir framtakið.
Megrun Barrys
endaði illa...
London 23. sopt. Reuter.
ÞAÐ KOM heldur betur aftur-
kippur í gleðina hjá fitu-
hlunknum Barry Read, sem
hafði verið í óða önn að megra
sig til að geðjast eiginkonu
sinni, Margaret. Hann hafði
losað sig við 120 kg af þeim
222 sem hann hafði vegið og
hafði hann gengist undir
aðgerð á sjúkrahúsi þar sem
þarmar hans voru styttir og
kostaði þetta um 600 sterl-
ingspund.
„Mér fannst ég eins og nyr
maður. En svo fór ég að verða
svo þreyttur og slappur og ekki
vera alveg með sjálfum mér.“
Og eiginkonan, sem hafði
komið öllu af stað, fékk hið
mesta ofnæmi fyrir þessu nýja
útliti eiginmannsins og hljópst
að lokum að heiman. „Þú varst
betri meðan þú varst feitur,"
sagði hún við hinn hugsjúka og
granna eiginmann sinn í
kveðjuskyni.