Morgunblaðið - 01.10.1978, Síða 14

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 1978
14
„Nánast enginn
munur á
Fríkirkjunni og
Þjóðkirkjunni ”
— segir Þorsteinn Björnsson, sem senn lætur af störfum
sem Fríkirkjuprestur
„Ég heí aldrei séð eftir því að
hafa sótt um embætti Frí-
kirkjuprests á sínum tíma,“
sajíði séra borsteinn Björnsson
Fríkirkjuprestur í samtali við
Morftunhlaðið í vikunni. bor
steinn lætur nú af störfum hjá
söfnuðinum þar sem hann
hefur starfað allt frá því árið
1950. „betta er ákaflega elsku-
legt fólk og starfið hefur
KenKÍð snuðrulaust fyrir sig öll
þessi ár.“ sagði borsteinn
ennfremur.
Þorsteinn sagði, að Fríkirkju-
söfnuðurinn hefði verið stofnað-
ur árið 1899, nánar tiltekið þann
19. nóvember það ár. Kirkja
safnaðarins var hins vegar ekki
vígð fyrr en 1903, en fram að
þeim tíma var messað í Góð-
templarahúsinu.
„Það var sr. Lárus Halldórs-
son sem kom með Fríkirkjuhug-
sjónina hingað til lands frá
Ameríku," sagði Þorsteinn,
„þannig að söfnuðurinn Varð til
fullt eins fyrir áhrif utan að eins
og fyrir deilur hér heima. Þó var
um það deilt á þessum árum,
hvort Dómkirkjuprestur skyldi
áfram vera einn eða hvort þeir
ættu að vera tveir. Var algjör-
lega synjað fyrir það að þeir
skyldu vera tveir, af dönsku
landsstjórninni, þannig að Frí-
kirkjan var stofnuð. — Dóm-
kirkjuprestarnir urðu síðan
tveir aðeins tíu árum síðar,
þannig að þetta fólk hefur
kannski verið tíu árum á undan
sinni samtíð!
En séra Lárus var ákaflega
óformlegur maður í allri sinni
prestsþjónustu, og meðal annars
má nefna að hann prédikaði og
vann yfirleitt öll prestsverk á
sínum jakkafötum, en notaði
ekki hempu eða önnur klæði við
guðsþjónustur.
Þetta breyttist svo allt saman
þegar séra Ölafur Ólafsson kom
til safnaðarins, hann vildi hafa
allt með sama sniði og það var
hjá þjóðkirkjunni, og þannig
hefur það verið síðan.
Séra Olafur hafði áður verið
prestur í Arnarbæli í Ölfusi og
víðar fyrir austan fjall, og mjög
margt fólk kom í söfnuðinn úr
Árnessýslu, fólk sem var að
flytja til bæjarins og þekkti
Ólaf og vildi áfram vera hjá
honum. Fjölgaði mjög í söfnuð-
inum í tíð séra Ölafs, en þó
fjölgaði mest þann tíma sem
séra Árni Sigurðsson þjónaði
söfnuðinum."
Var áður
tæp fjórtán ár hjá
Þjóðkirkjunni
„Ég sjálfur var áður starfandi
prestur hjá Þjóðkirkjunni," seg-
ir Þorsteinn, „ég var í tæp
fjórtán ár prestur úti á landi.
Fyrst var ég í um það bil sjö ár í
Árnesi í Strandasýslu, og síðan í
rúm sex ár á Þingeyri. Og þaðan
fer ég svo suður til Fríkirkju-
safnaðarins.
Þetta var að vissu leyti alveg
nýr heimur að koma norður á
Strandir, ekki síst þar sem ég
var nú kaupstaðarbarn, alinn
upp í Hafnarfirði. Ég fæddist þó
suður í Garði, í Miðhúsum. Þessi
dvöl mín norður á Ströndum er
mér því mjög minnisstæð, einn-
ig vegna þess að þetta voru mín
fyrstu ár í prestsskap, og svo
fyrir það að þar kynntist ég
konu minni, Sigurrósu Torfa-
dóttur, hún var úr mínu fyrsta
prestakalli. Hún hefur verið mér
ómetanleg stoð og stytta. Býst
ég við að prestsferill minn hefði
orðið hér nokkru styttri ef hún
hefði ekki stappað í mig stálinu.
En áður en ég tók við starfi
sem Fríkirkjuprestur hafði ég
sótt um önnur prestaköll, en
ekki fengið. Einnig hafði ég
eitthvað spurst fyrir um Frí-
kirkjuna, án þess þó að sækja
um.
Síðan gerist það, að hópur
fólks úr Fríkirkjusöfnuðinum
kom að máli við mig, og hvatti
mig til að sækja um starf
Fríkirkjuprests, og svo fór að ég
.gerði það, og var kosinn. Kom
mér það þó satt að segja talsvert
á óvart, þar sem á móti mér
sóttu tveir glæsilegir kenni-
menn, þeir sr. Árelíus Níelsson
og sr. Emil Björnsson. Almenn
kosning fór fram í söfnuðinum,
og hlaut ég þar flest atkvæði,
þetta var í ársbyrjun 1950.
Upp úr þessum kosningum
var svo Óháði söfnuðurinn í
Reykjavík stofnaður. Fylgis-
menn séra Emils vildu ekki una
þessum niðurstöðum, enda
höfðu þeir nánast gengið út frá
því sem vísu, að sr. Emil hlyti
kosningu. Hér var einkum um
að ræða hluta safnaðarstjórnar-
innar, en þegar til átti að taka
fór eins og stundum vill verða,
að fólkið vill sjálft fá að taka
ákvarðanir en vill ekki láta
stjórna sér. Þetta mál var
talsvert mikið hitamál á sínum
tíma meðal fólks í söfnuðinum,
þó milli okkar sr. Emils hafi
aldrei verið neitt nema gott.
Eitt af því sem deilt var um
eftir kosningarnar, og stofnun
Óháða safnaðarins, var það að
þeir vildu fá að hafa aðstöðu í
Fríkirkjunni, og sögðu þeir sig
ekki úr Fríkirkjusofnuðinum. —
Það gat ég ekki fallist á, þar sem
ég hafði nú verið kjörinn
prestur safnaðarins, að annar
prestur væri svo einnig þjónandi
í söfnuðinum. Þessi mál leystust
þó öll með tíman um, ekki hvað
síst vegna þess að fólk í Óháða
söfnuðinum kom sér upp kirkju
á skömmum tíma og með
miklum dugnaði."
Lítill miinur
á Fríkirkju og
Þjóðkirkjunni
Séra Þorsteinn segir, að sára-
lítill munur sé á Fríkirkjunni og
Þjóðkirkjunni, og alls enginn í
sambandi við sjálfa guðsþjón-
ustuna. Helsti munurinn sé sá,
að Fríkirkjan sé á engan hátt
tengd ríkinu, hvorki félagslega
né fjárhagslega. Prestar Frí-
kirkjunnar séu því ekki embætt-
ismenn hins opinbera. Söfnuð-
urinn verður því sjálfur að bera
allan kostnað af safnaðarstarf-
inu, bæði launagreiðslur til
prestsins og annað.
„Það fé hefur nú ekki alltaf
dugað vel fyrir útgjöldum, enda
ekki verið farið út í það að
þyngja álögur á safnaðarfólki.
— Aldrei hefur þó staðið á
launagreiðslum til mín, þær
hafa alltaf verið eins og um
hefur verið samið, en ég hef nú
sömu laun og prestar þjóðkirkj-
unnar.
Núna munu vera um sjö
þúsund sálir í Fríkirkjusöfnuð-
inum, og hefur sú tala nokkuð
staðið í stað undanfarin ár.
Tryggð fólksins hefur haldið
söfnuðinum saman, tryggð
fólksins og gamlar hefðir, auk
sjálfrar Fríkirkjuhugsjónarinn-
ar, að ríkið skuli ekki reka
kirkjuna. Þessi stefna á að
mínum dómi mikinn rétt á sér.
Hér á landi eru það tveir
söfnuðir sem hafa aðhyllst
þessa kirkjuskipan, auk Frí-
kirkjunnar hér í Reykjavík, það
er Óháði söfnuðurinn hér í borg
og Fríkirkjan í Hafnarfirði."
Ólíkt
öðrum söfnuðum
Séra Þorsteinn segir það vera
nokkru erfiðara að gegna
prestsstörfum í Fríkirkjunni en
í öðrum prestaköllum. Helsta
vandamálið sé að söfnuðurinn sé
dreifður um stórt svæði, án
nokkurrar svæðamörkunar. Frí-
kirkjusöfnuðurinn er dreifður
um Reykjavík, Kópavog, Sel-
tjarnarnes og víðar, og því er
erfitt að kynnast sóknarbörnun-
um, ólíkt því sem til dæmis er í
litlum sóknum úti á landi eða
jafnvel í Reykjavík þar sem um
ákveðin borgarhverfi er að
ræða.
Fólkið hefur
lítið breyst
„Nei, fólk hefur lítið breyst
frá því að ég hóf prestsstörf,"
segir Þorsteinn er ég spurði
hann um hvort tíðarandinn væri
nú mjög ólíkur því sem var er
hann tók fyrst vígslu. „Þetta er
allt mjög líkt því sem var. Þó get
ég sagt það, að sósíalistarnir
voru miklu harðari andstæðing-
ar kirkjunnar hér áður fyrr en
nú er. Þeir láta til dæmis
núorðið nær alltaf ferma og
skíra sín börn, en á því vildi
vera misbrestur hér áður fyrr!
— Annars veit ég yfirleitt ekki
hvar safnaðarfólk mitt stendur í
pólitík.
En varðandi það, hvort nú sé
ríkjandi meiri lausung og upp-
lausn í þjóðfélaginu en áður
fyrr, þá er það mín skoðun að
svo sé ekki.“
Verður áfram
í Fríkirkjunni,
og þó...
„Já, ég á frekar von á því að
vera áfram í Fríkirkjunni þó ég
nú láti af störfum. En þó er
aldrei að vita hvað maður gerir
þegar frá líður, þó þreyta geri
vart við sig nú. Kannski vill
maður fara aftur í prestsstörf
að nokkrum tíma liðnum, eins
og vinur minn sr. Jón Isfeld,
sem hefur verið prestur á fleiri
en einum stað eftir að hann
„hætti". — Það er því sennilega
of snemmt að slá nokkru föstu í
þessu efni! En í öllu falli er það
Fríkirkjusöfnuðurinn, sem ég
hefi þjónað langlengst og kveð
hann með þakklátum huga og
samgleðst honum að hafa nú
fengið nýjan og valinkunnan
kennimann," sagði séra Þor-
steinn að lokum.
Hárgreiðslustofa
opnuð í Breiðholti
FYRSTA hárgreiðslustofan
hefur verið opnuð í efra
Breiðholti. Heitir hún Ýr og
er til húsa að Dúfnahólum 2.
Meistari stofunnar og eig-
andi er Guðfinna Jóhanns-
dóttir, en hún hefur unnið við
hárgreiðslu í 15 ár. Hún vann
áður í Permu og er nú einnig
kennari við Iðnskólann. I
nýju stofunni verður þjón-
usta bæða fyrir dömur og
herra og þar er boðið upp á
allar helstu nýjungar. Með
Guðfinnu vinnur Inga Gunn-
arsdóttir á stofunni, en hún
er að ljúka námi.
Myndin sýnir Guðfinnu og
Ingu að störfum í nýju
stofunni. Ljósm. Emilía.
Dayan
í París
París, 29. sept. AP
MOSHE Dayan, utanríkisráðherra
Israels, mun koma í opinbera
heimsókn til Frakklands dagana
30. og 31. október að því er franska
utanríkisráðuneytið greindi frá í
dag. Heimsóknin er til endurgjalds
komu franska utanríkisráðherrans
de Guiringauds til Israels i marz
1977.