Morgunblaðið - 18.10.1978, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1978.
Víglundur Þorsteinsson:
Skattamál komust enn í brenni-
depil með hinum siðlausu of;
afturvirku bráðabirffðalöKum rík-
isstjórnar Ólafs Jóhannessonar.
I stuttu máli má setoa að
undanfarin 30 ár hafi skattar á
íslandi vaxið jafnt og þétt, þrátt
fyrir jafn langt tal ísl. stjórnmála-
manna um nauðsyn aðhalds í
ríkisfjármálum oj; niðurskurð
ríkisútfyalda. í a.m.k. 10 ár höfum
við íslendingar á hverju hausti
heyrt j;rátstafi alþingismanna um
að svo erfitt sé um vik urrt
niðurskurð veKna þess aö allt að
80'/í ríkisútsjalda séu löj;bundin í
einum eða öðrum lögum. Alþingis-
menn KÓðir. Hversu lengi enn á
þjóðin að hlusta á þetta harma-
kvein ykkar? Hvenær ætlið þið
að taka til hendinni oj; taka upp þá
nýbreytni við endurskoðun ísl.
laf;a um hin ýmsu málefni að slík
endurskoðun miði að útKjalda-
lækkun en ekki útfyaldahækkun
eins otl alltaf Kerist nú.
Hve mikil er
skattheimtan
Uppáhaldsiðja íslenskra stjórn-
málamanna hefur verið að metast
um það hversu mikil skattheimtan
í þjóðfélafónu sé á hverjum tíma
sem hlutfall af þjóðarframleiðsl-
unni.
Sá f;alii er á þessum útreikninf;-
um að inn í þjóðarframleiðslunni
teljast óbeinir skattar svo sem
söluskattur. Miðað við þá skatta-
stefnu, sem ríkt hefur hér á.
undanförnum árum, er þjóðar-
framleiðslan hækkuð með því að
hækka óbeina skatta of; þannif;
Kefur þetta hlutfall ranKa m.vnd af
samanburði á skattheimtunni frá
ári til árs.
Önnur ieið er sú að miða við
þjóðartekjur og er sú leið að mínu
mati réttari. Þegar átt er við
þjóðartekjur hafa óbeinu skatt-
arnir verið teknir út úr þjóðar-
framleiðslunni þ.e.a.s. miðað er við
hina raunveruleKu verðmætasköp-
un í þjóðfélaKÍnu. Til þess að gera
fólki Krein fyrir mismuninum á
þessum tveimur reikninKsaðferð-
um birti ók hér hlutfallstölur
áranna 1974 ok 1976 miðað við
þjóðarframleiðslu ok þjóðartekjur.
Skatlhcimtan
af þjóöarfrl. af þjóöart.
1974 33'J 41.77
1976 34,.37 43.97
Sem sjá má af þessum tölum
kemur hér fram veruleKur mis-
munur. Að mínu mati verður að
horfast í au^u við þá staðreynd að
íslendinKar Kreiða til sameÍKÍn-
k'Kra þarfa yfir 407 af allri
verðmætasköpuninni í þjóðfélaK-
inu. Nú er hins veKar rétt að vekja
athyKli á því, að þessar útreikn-
inKsaðferðir seKja í sjálfu sér
ekkert um það hvort skattheimtan
hefur verið að aukast eða minnka
að raunKÍldi frá ári til árs.
SkyndileKur vöxtur þjóðartekna
eins ok árið 1976 ok 1977 þó að
skattheimtuhlutfallið miðað við
þjóðarframleiðslu hafi ekki breyst
að ráði feiur fyrir almenninKÍ
maKnaukninKu skattheimtu í þjóð-
félaKÍnu.
Til skýringar birti éK hér töflu
sem tekin er saman af Arna
Arnasyni haKfræðinKÍ, þar sem
skattheimtan í þjóðfélaKÍnu er
reiknuð á föstu verðlaKÍ sl. átján
ár. Allir útreikninKar eru Kerðir á
verðlaKÍ ársins 1960. Vilji menn
framreikna þessa töflu til verðlaKS
hvers árs fyrir sík er í dálki 2 að
finna verðvísitölu þjóðarfram-
leiðslu fyrir öll árin.
ÞannÍK má tuttuKufalda tölur
töflunnar sem eru á föstu verðlaKÍ
ársins 1960 til þess að fá út verðlaK
ársins 1977.
Skatta-
málin
09
stjórnmálaflokkarnir
VÍKlundur Þorsteinsson
vegar færa. Við skulum þá líta á ár
okkur nær, ár sem var uppgangs-
og veltiár á íslandi, ár þegar allir
höfðu nóg að bíta og brenna. Arið
1966 var skattheimtan 19.565.- kr.
á mann á verðlagi ársins 1960 eða
398.500,- kr. á mann á verðlagi
ársins 1977. Nú spyr ég. Hvað
höfum við í dag sem við ekki
höfðum 1965 og við nauðsynlega
þurfum á að halda? Svari hver
fyrir sig.
Ég geri það að tillögu minni að
nýkjörnir alþingismenn sameinist
nú þegar um það markmið að
draga skattheimtuna saman uns
því marki er náð að hún verði ekki
meiri að vöxtum en árið 1966.
Ar Heildar- skatttekjur í m.kr. (verðlag ársins) Verðvísitala þjóðarfrainl. tfeekkun Fast verðlag ársins 1960 m.kr. Tbúafjöldi (í þús.) Skattar á mann verðlag 1960 þús.kr.
1960 2340 100.0 2340 17 6 13.295
61 2560 113 .8 13 .8 2250 17 9 12.570
62 3100 126.1 10.8 2460 182 13.515
63 38 60 136.7 8 .4 2820 185 15.240
64 4 88 0 159.1 16.4 3070 189 16.240
1965 6140 17 9.3 12.7 3425 192 17 .840
66 7600 198.2 10.5 38 35 196 19.565
67 828 0 204.1 3.0 4055 199 20.375
68 8 97 0 232.4 13.0 3860 201 19.205
69 9950 28 0.1 20.5 3550 203 17 .4 85
197 0 12.720 326.0 16.4 3900 205 19.025
71 16.940 308.3 13.0 4600 207 22.220
72 21.955 433.0 17 .6 5070 210 24.140
73 31.000 57 0.2 31.7 5435 213 25.115
74 45.300 804.2 41.0 5630 217 29.945
1975 64.970 1117 .0 38 .9 5815 219 26.550
76 88 . 360 1504,4 34.8 5870 221 26,575
77 120.720 2036.9 35.4 5925 222 26.695
Sérstaklega vænta landsmenn
þess að hinn 21 nýi þingmaður láti
hér hendur standa fram úr erm-
um.
ísléndingar eru orðnir óþolin-
rnóðir og vænta þess nú þegar af
þingmönnum sínum að þeir láti til
skara skríða og leysi nú efnahags-
vandamál með niðurskurði ekki
bara framkvæmda heldur allra
ríkisútgjalda og þjóðin veit að í
„ríkiskerfinu er margur fitupott-
urinn sem fleyta mætti ofan af“.
Að lokum vil ég lýsa þeirri frú
minni að óþolinmæði íslenskra
skattgreiðenda sé nú slík að
alþingismenn hafi ekki nema
þennan vetur til þess að grípa til
róttækra ráðstafana, ef þeir ekki
gera gangskör að því núna, munu
skattborgararnir taka saman
höndurn um stofnun stjórnmála-
hreyfingar til þess að knýja slíkar
breytingar fram og veit ég að
rnargir bíða óþolinmóðir eftir
frumkvæði góðra manna til þess
að hrinda í framkvæmd hugmynd-
um Sveins Jónssonar aðstoða-
seðlabankastjóra um skattvarnar-
samtök.
Á töflunni má sjá að árið 1960
greiddi hvert mannsbarn á Islandi,
ómálga börn og örvasa gamal-
menni meðtalin, að jafnaði
13.300 - á mann í skatta, árið 1977
greiddu þessir aðilar kr. 26.700.- á
mann, á verðlagi ársins 1960, eða
á verðlagi ársins 1977 270.800.-
annars vegar og nú 543.700.-
Að raungildi hefur skattheimt-
an tvöfaldast. Nú má segja
sem svo: Það er svo margt
sem við veitum okkur í dag í
samneyzlu sem við veittum okkur
ekki 1960 og því tómt mál að
stökkva 18 ár aftur í tímann til
samanburðar. Það má til sanns
Gjöf til Ingjalds-
hólskirkju
Í TILEFNI 75 ára afmælis
Ingjaldshólskirkju þann 11. októ-
ber færði Lionsklúbbur Nesþinga
kirkjunni kr. 500.000 að gjöf.
Síðan Lionsklúbbur Nesþinga
var stofnaður hefur hann styrkt
menningarstarfsemi í Neshreppi á
ýmsan hátt, t.d. færði hann s.l.
vetur Grunnskóla Hellissands
trésmíðavél og saumavélar til
notkunar við handavinnukennslu.
Einnig hefur Lionsklúbbur Nes-
þinga gefið tónlistarskóla, leik-
skóla og læknastofu ýmis tæki og
eflt starfsemi ýmissa félaga með
peningagjöfum.
Saltað á Eskifirði
Eskifirði, 16. október.
SELEY hefur að undanförnu
þrívegis landað hér, samtals 160
tonnum af síld. Búið er að salta
1050 tunnur úr skipinu, en einnig
hefur eitthvað verið fryst. Loðnu-
skipið Jón Kjartansson kom hing-
að í dag með fullfermi af loðnu.
— Ævar.
Einn á seglbáti um Norðurhöf
ÞÝZKUR ævintýramaður og siglingakappi. Axel Czuday. kom
hingað til íslands í síðustu viku á litlum seglbáti frá Svalbarða.
Farkostur Axels er 9 metra langur seglbátur, Solaris. 4 tonn á
þyngd og 40 metrar að rúmmáli. í bátnum er cinnig 20 PS Bukh
dieselvél sem að sögn Axels kom að góðum notum í ísnum á
norðurslóðum.
í þrjú ár hefur Axel lagt
stund á siglingar en áður hafði
hann verið flugmaður. Axel
kvaðst ekki hafa áhuga á
venjulegu áætlunarflugi lengur
en vel gæti hann hugsað sér að
fljúga lítilli vél til Svalbarða.
Axel vinnur nú við tímaritið
Geo sem Stern í Þýzkalandi
gefur út. Axel skrifar um
reynslu sína af siglingum á
sportbátum á þeim svæðum sem
enginn maður hefur áður siglt
um einn á svipuðum bátum.
Einnig kvaðst hann skrifa um '
kynni sín af löndum og þjóðum
sem hann heimsækti á ferðum
sínum.
„Ég kann vel við norðlægu
slóði,rnar. Ég veit ekki hvers
vegna en hér kann ég alltaf vel
við mig og ég á góða vini hér. Á
þessum slóðum er loftið líka
hreint og allt er svo frábrugðið
því sem það gerist við
Miðjarðarhafið.
í upphafi ferðarinnar ætlaði
ég mér að fara norður fyrir
Sovétríkin og þar austur en það
var of mikill ís á þeim slóðum í
ár að það var ekki hægt að
komast þá leið,“ sagði Axel.
Axel var hér á ferð í fyrra í
desember og sigldi þá frá Noregi
til Islands, kringum landið og
síðan aftur til Noregs. I ár lagði
Axel af stað frá Vardö þann 22.
ágúst, sigldi til Northcap á
Novaja Semlja, Franz Josefs
lands, Hinlopen-sunds, Sval-
barða og þaðan til Reykjavíkur
en þangað kom hann 9. október.
„Ég veit ekki hvert ég fer
héðan. Ég vil helst aldrei tala
Axel Czuday um borð í Solaris.
um það sem mig langar til að
gera,“ sagði Axel er við inntum
hann eftir því á hvaða leið hann
væri.
„Ég hef í huga að fara til
suðurodda Grænlands en það
getur allt eins verið að ég dragi
bátinn á Iand hér og hætti við að
fara lengra í bili, það er ekkert
ákveðið ennþá. Vinir mínir og
yfirmenn hjá Geo segja mér að
ég sé búinn að sigla nóg og ég
hafi líka fengið alveg nóg efni til
að skrifa um nú þegar. Ég er að
skrifa bók sem er nærri tilbúin,
það er komið nóg efni í hana
líka, og ég reikna með því að
hún verði brátt tilbúin."
Við spurðum Axel um leiðina
hingað til Islands.
„Ég sigldi 100 mílur í rekís við
Franz Josefs-land. Þessi leið
sem ég hef farið núna er það
nroðarlega að hana hefur eng-
inn farið á sportbáti áður, en
hún er 3700 mílna löng. Það var
ákaflega erfitt að sigla þessar
100 mílur. Ég hélt í upphafi að
ísinn væri aðeins á 30 mílna
svæði en alltaf var meiri ís á
leiðinni. í sex daga gat ég ekkert
sofið, ég varð að stýra bátnum í
ísnum 24 tíma á sólarhring. Ég
var orðinn svo þreyttur að mér
fannst ég alls staðar sjá fólk.
Allt sem ég sá varð að fólki,
fjöll, steinar, ísjakar, allt. Ut úr
einni þessara mynda sem ég sá
voru nokkrar manneskjur að
draga eitthva til sín en þær voru
mjög hræddar við það sem þær
voru að draga til sín. Þetta var
stórkostlegt og svo lifandi. Ég
ætla mér að fá málara til þess
að festa þessa mynd á blað, hún
er svo skýr í huga mér ennþá.
Annars vil ég sem minnst tala
um það sem kom fyrir á leiðinni.
Ég gleymi alltaf því sem hefur
gerst og hugsa einungis um
framtíðina," sagði Axel að
lokum.