Morgunblaðið - 24.10.1978, Blaðsíða 15

Lelkllst
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 1978
15
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Sviðsmynd úr Konu> Hel«a Elinborg Jónsdóttir og Gunnar Eyjólfsson í
hlutverkum sínum.
Nýr ;
áfangi í leikritagerð
Agnars Þórðarsonar
Sandur> Gunnar Eyjólfsson (Bjassi) og Þorsteinn Ö. Stephensen
(Abbi).
Þjóðleikhúsið)
SANDUR OG KONA.
Tveir einþáttungar eftir Agnar
Þórðarson.
Lýsing> Ásmundur Karlsson.
Leikmynd> Björn G. Björnsson.
Leikstjóri> Gísli Alfreðsson.
í Sandi er stuðst við kunna
sögu frá Kleppi: Þórður læknir
átti að hafa látið sjúklinga sína
„bera sand í poka upp á háaloft í
spítalanum og steypa sandinum
þar niður um víða trekt. Rann þá
sandurinn eftir leiðslum aftur út
í binginn fyrir utan. Síðan gengu
sjúklingarnir sömu leið til baka
og sóttu sér sand á ný í poka
sinn og þannig koll af kolli".
Þetta var kölluð Kleppsvinna, en
það haft til marks um að
sjúklingarnir hefðu náð heilsu
aftur ef þeir áttuðu sig á því að
um sama sandinn var alltaf að
ræða.
Þessi minnisstæða saga frá
Kleppi hefur orðið Agnari Þórð-
ársyni (syni Þórðar læknis) efni
í einþáttung sem fyrir margra
hluta sakir boðar breytingar á
leikritagerð hans. Sandur er
hnitmiðað verk og býr yfir því
samblandi af gamni og alvöru
sem löngum hefur reynst farsælt
í leikhúsi. Hugmyndin sjálf
býður upp á marga möguleika,
en Agnar notar hana á hófsam-
an hátt og tekst með því móti að
gæða hana lífi. Abbi og Bjassi
eru gamalreyndir í sandinum.
Aftur á móti er Uni nýr. Hann er
haldinn efasemdum um tilgang
sandburðarins. Ungæðisháttur
hans verður til þess að svipta þá
Abba og Bjassa ljúfri blekkingu.
Lífsblekkingunni má ekki ræna
menn. Þess vegna bregst Bjassi
þannig við að hann verður þess
valdandi að Uni kemst á sama
stig og hann og Abbi. Eitthvað
hefur þó breyst. Abbi gamli
tekur eftir því að Esjan hefur
færst nær og undir lokin stara
þeir allir heillaðir á fjallið.
Frelsið frá sandinum er ef til vill
ekki langt undan.
Gunnar Eyjólfsson túlkar
Bjassa af innlifun, gerir úr
honum þrjóskan neftóbakskarl
sem ekki kvikar frá sannfæringu
sinni. Þorsteinn Ö. Stephensen
nær góðum tökum á gæðasálinni
Abba. Uni Júlíusar Brjánssonar
er vel unnið hlutverk sem naut
sín sérstaklega vel í lok sýning-
arinnar.
Kona er framlag Agnars Þórð-
arsonar til umræðu um sambúð
karls og konu. Hér er fjallað um
listamanninn og dýrkunina á
honum. Hann er frægur málari,
hún í senn eiginkona og aðdá-
andi. Líf hennar snýst um hann.
Hún dekrar við hann líkt og
barn. En allt í einu er hún
horfin.
Systir hennar birtist einn
daginn. Listmálarinn veit ekki
einu sinni hvort hún hefur átt
systur. Á heimilinu hefur ekki
verið rætt um annað en hann og
list hans. Hún var í raun aðeins
kona sem enginn vissi hvaðan
kom, enginn vissi að hafði átt
sér fortíð. Systirin er samkvæmt
þeim skilningi sem ég lagði í
verkið sama konan og löngum
sat við fótskör meistarans. Hann
þekkir hana ekki fyrst í stað, en
kemst fljótlega að því hvað hún
er lík systur sinni, áttar sig að
lokum á því að hún er að blekkja
hann. En ekki verður aftur
snúið. í augum listamannsins er
konan aðeins til hans vegna.
Hún á sér ekkert annað tak-
mark.
Helga Elínborg Jónsdóttir lék
konuna með þeim hætti að til
tíðinda verður að teljast. Henni
auðnaðist að gæða hlutverkið í
senn áleitnu mystísku lífi og
tengja það nöprum veruleika.
Gunnar Eyjólfsson gerði lista-
manninn að því hjálparlausa
barni sem slíkir menn eru
stundum. I heimi listamanns af
þessari gerð er listin upphaf og
endir, allir aðrir eru aukaper-
sónur.
I Konu vegast á raunsæi og
dul. Leikstjórn hefur tekist að
draga það fram sem er kjarni
verksins. Sama er að segja um
Sand.
Leikmyndir Björns G. Björns-
sonar eru snotur verk. Um þær
er ekki meira að segja, enda gefa
einþáttungarnir ekki tilefni til
mikilla listrænna tilþrifa í
umgjörð.
ca=IMzi 100____________
LJðsnuunnRUÉLin
pnentaná: uenjulegan pappin
udan bnéfsefni
einnig glcenun

AUGLYSIIMGATEIKIVIISTOFA
MYIMDAMÓTA
Aðalstræti 6 simi 25810

Sími 20560