Morgunblaðið - 25.10.1978, Blaðsíða 32

MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 1978
Furðuljós
sjást á lofti
SLYSAVARNAFÉLAGI íslands barst í gærkvöldi íjöldi tilkynn-
inga um furðuleg Ijósfyrirbæri í lofti. Bárust tilkynningar frá
Ströndum suöur um til Reykjavíkur og austur um, þar lengst frá
Ilvassafelli. sem statt var 100 sjómflur suðsuðaustur frá
Hornafirði. Flestir lýstu ljósfyrirbrigði þessu sem bláleitu eða
grænleitu og sögðu á því ýmsar hreyfingart ýmist upp eða niður og
í suður eða austurátt. Tíminn sem þessar tilkynningar bentu til
var að sögn Hannesar Hafstein framkvæmdastjóra SVFI frá 18i25
til 18.55.
Hannes gat þess að frá Finn-
bogastöðum á Ströndum hefði
komið tilkynning, einnig frá fólki
við mynni Ófeigsfjarðar og á
Gjögri. Bílstjóri við Grundartanga
sá ljósið í vesturátt og færðist það
til austurs, fólk í Breiðholti sá
ljósfyrirbrigðið sem yfir Viðey,
menn í Keflavík sáu það norður
yfir flóanum, frá bát við Grinda-
vík sást það sem inni yfir landi,
frá bátum við Vestmannaeyjar
sást það í norðaustri til landsins,
tilkynnt var um það frá flugvél
sem þá var stödd á milli Eyrar-
bakka og Votmúla, starfsmenn við
Sigöldu sáu til ljóssins og síðast
sást það frá Hvassafellinu sem
fyrr segir. Að sögn Hannesar
tilkynnti enginn um rauðan lit á
ljósfyrirbrigðinu.
Ekki var ljóst í gærkvöldi hvað
þarna var á ferð. Mbl. tókst ekki
að ná tali af Þorsteini Sæmunds-
syni stjörnufræðingi.
Sjá. Ljósagangur í Mývatns-
fjöllum. BIs. 12.
Fjórir háhyrningar voru í gærkvöldi fluttir frá Grindavík og vestur um haf. A myndina er einn þeirra
hffður upp úr búrinu í Grindavíkurhöfn.
Sjá frá sögn og myndir á bls 16 og 17.
Ljósm. Mbl. Rax.
Fjárlaga-
frumvarpið
lagt fram
á mánudag
„Það var upplýst á fundi
fjárveitinganefndar f dag, að
fjárlagafrumvarpið yrði lagt
fram á mánudaginn," sagði
Halldór Blöndal alþingismaður í
samtali við Mbl. í gærkvöldi en
hann á nú sæti í fjárveitinga-
nefnd í fjarveru Lárusar Jóns-
sonar.
Almennur fundur félaga BHM:
BHM-menn ætla að fella niður
vinnu sem nemur kjaraskerðingunni
LAUNAMÁLARÁÐ Bandalags
háskólamanna efndi til almenns
fundar vegna kjarmálanna í
Súlnasal Hótel Sögu í gær og var
þar samþykkt að hefja aðgerðir
til stuðnings kröfum handalags-
ins um „samningana í gildi“. Var
samþykkt að beina þeim tilmæl-
um til allra félagsmanna „að
leggja niður vinnu scm kjara-
skerðingunni nemur“. í máli Jóns
Hannessonar. formanns launa-
málaráðsins. kom fram. að kjara-
skerðingin þýddi miðað við 110.
launaflokk 5 dagvinnustundir á
mánuði á timabilinu septem-
ber-nóvember, en 7 dagvinnu-
stundir á timabilinu desem-
ber-febrúar 1979. Miðað við 114.
launaflokk BIIM nemur kjara-
skerðingin á timabilinu septem-
ber-nóvember 9 dagvinnustund-
um á mánuði og 12 dagvinnu-
stundum á tímabilinu desem-
berfebrúar 1979.
Ályktun um að fella niður vinnu
að því marki, sem áður er nefnt,
var samþykkt með samhljóða
atkvæðum. Ennfremur var sam-
þykkt samhljóða áskorun til
alþingismanna um að nema þegar
úr gildi þau ákvæði bráðabirgða-
laganna frá því í september sem
kveða á um þak á hlutfallslegar
verðlagsbætur á laun. Með um-
ræddu þaki eigi sér stað einstakt
óréttlæti og mismunun milli fólks
eftir því, hvernig laun þeirra eru
reiknuð. Síðan segir í áskoruninni:
„Því verður seint trúað, að
alþingismenn leggi eyru við þeim
alröngu staðhæfingum að fullar
verðlagsbætur á öll laun auki
launamun í landinu. Með núver-
andi fyrirkomulagi er að því stefnt
að láta verðbólgu smám saman
rýra gildi háskólamenntunar og
ábyrgðar en hins vegar ekki t.d.
iðnmenntunar og annarrar verk-
menntunar og þeirrar ábyrgðar er
þeim fylgir.“
Frumvarp fjögurra sjálfstæðismanna á Alþingi:
Stefnt að fullkomnara lífeyr-
istryggingakerfi landsmanna
Gert er ráð fyrir að núverandi lífeyrissjóðir verði gerðir að lánasjóðum
ÞINGMENNIRNIR Guðmuncþir H. Garðarsson, Oddur' ólafsson,
Eyjólfur K. Jónsson og Guðmundur Karlsson hafa lagt fram á Alþingi
frumvarp um Lífeyrissjóð íslands, sem samkvæmt frumvarpinu á að
verða sameiginlegur tryggingasjóður landsmanna og á að annast
lífeyristryggingar fyrir alla landsmenn. Frumvarpið felur í sér, að í
stað svonefnds uppsöfnunarkerfis, sem felst f tugum smárra og stórra
lífeyrissjóða er tekið upp einfalt gegnumstrcymiskerfi, er byggist á
iðgjöldum, sem ákveðin eru á hverjum tfma f samræmi við
tryggingaþörf og vcrðlag, er greiðslur eiga sér stað.
Markmið frumvarpsins um Lífeyrissjóð íslands er samkvæmt
greinargerð, sem því fylgiri
• Að tryggja öllum, sem eru komnir á ellilifeyrisaldur, að lokinni
starfsævi viðunandi og mannsæmandi lífsviðurværi.
• Að veita örorkulífcyrisþegum öryggi og viðunandi tryggingabætur.
• Að auka barnalíféyri og bæta aðstöðu þeirra, sem verr eru settir f
þjóðfélaginu.
• Að tryggja konum fæðingarlaun.
Að einfalda lífeyriskerfi þjóðarinnar og útrýma misrétti.
Fyrsti 'flutningsmaður frum-
varpsins lagði fram í ársbyrjun
1976 hliðstætt frumvarp til laga
um Lífeyrissjóð Islands. Það
frumvarp náði ekki fram að ganga
og býr þjóðin enn að mestu við
sama lífeyriskerfi, þótt nokkrar
breytingar hafi orðið til batnaðar
— segir í greinargerð með frum-
varpinu. Það felur í sér þá
grundvallarbreytingu frá núver-
andi trygginga- og lífeyrissjóða-
kerfi, að í stað svonefnds upp-
söfnunarkerfis, er felst í tugum
smárra og stórra sjóða, er tekið
upp einfalt, en érangursríkt
gegnumstreymiskerfi, er byggist á
iðgjöldum, sem ákveðin eru á
hverjum tíma í samræmi við
tryggingaþörf og verðlag, er
greiðslur eiga sér stað.
Þá segja flutningsmenn í
greinargerð með frumvarpinu:
„Lífeyrissjóður Islands mun í
framtíðinni greiða öllum lands-
mönnum lífeyri, ef lög þessi verða
samþykkt, og í flestum tilfellum
mun hærri lífeyri en núverandi
sjóðir gera. Því þykir ekki rétt að
láta sjóðina renna inn í væntan-
legan lífeyrissjóð, heldur verði
þeim breytt í lánasjóði í vörzlu og
eigu þeirra aðila, sem hafa mynd-
að sjóðina. Núverandi lífeyrissjóð-
ir gegna veigamiklu hlutverki í
peningakerfi þjóðarinnar auk þess
sem þeir hafa geysimikla þýðingu í
húsnæðismálum. Með því að
breyta þeim í lánasjóði geta þeir í
nánustu framtíð fullnægt því
hlutverki, sem þeir hafa gert á
undangengnum árum. Hugsanlegt
er að aðilar komi sér saman um að
ákveðnar greiðslur, t.d. 1% af
dagvinnulaunum skuli renna í
þessa sjóði og að útlánareglur
þeirra verði víkkaðar þannig, að
lánað verði bæði til sjóðfélaga og
þeirra fyrirtækja, er standa á bak
við sjóðina." Þá gera flutnings-
menn ekki ráð fyrir að lífeyris-
sjóðir verði bannaðir, heldur verði
þeim settar strangar reglur að
starfa eftir.
Þá segja flutningsmenn að verði
frumvarpið að lögum muni verða
miklar breytingar á fjármagns-
streymi og megi m.a. áætla að
ríkissjóður og þar með skattborg-
ararnir í heild losni við fjárskuld-
bindingar, sem eru af svipaðri
stærðargráðu og tekjuskattar eða
um 11.100 milljónir króna sam-
kvæmt fjárlögum 1977.
Þá er gert ráð fyrir því í
frumvarpinu, að tekjur Lífeyris-
sjóðs Islands skuli vera iðgjöld
þeirra, sem orðnir eru 16 ára en
ekki orðnir 67 ára og lögheimili
eiga á Islandi. Iðgjöld skulu greidd
sem prósenta af öllum tekjum þess
er í hlut á, nema lífeyristekjum frá
Lífeyrissjóði íslands. Á launa-
greiðandi að hafa gert skil á
iðgjaldi eigi síðar en tveimur
vik ' eftir greiðslu launa.
Kjaramálaályktun fundarins
var svohljóðandi:
„Almennur fundur ríkisstarfs-
manna innan BHM haldinn að
Hótel Sögu 24.10. 1978 skorar á
ríkisstjórnina að hefja nú þegar
viðræður við bandalagið um þá
kröfu, að staðið verði við gerða
kjarasamninga og þeir taki gildi
strax.
Til frekari áherzlu beinir
fundurinn þeim tilmælum til allra
félagsmanna að þeir leggi niður
vinnu sem kjaraskerðingunni
nemur.
Fundurinn heitir á alla ríkis-
starfsmenn að beita samtaka-
mætti sínum til hins ítrasta og
koma í veg fyrir endurteknar
árásir á kjarasamninga þeirra.
BHM mótmælir einnig endur-
teknum fullyrðingum ýmissa aðila
um að fullar verölagsbætur á öll
laun auki launamun. Hið sanna er
að fullar verðlagsbætur á öll laun
tryggja aðeins, að laun haldi
verðgildi sínu og umsömdum
launáhlutföllum sé ekki raskað.
Margendurtekinn áróður um að
þegar einstakir matvöruliðir
hækka, sé sanngjarnt að laun allra
launþega hækki um sömu krónu-
tölu byggist á vanþekkingu eða
misskilningi á eðli verðlagsbóta."
Þá samþykkti fundurinn stuðning
við kjarabaráttu grunnskólakenn-
ara og annarra kennara.
Sjá nánari frásögn
af fundinum á bls 2.
Útsýn í samvinnu
við enskt fyrir-
tæki um leigufiug
Ferðaskrifstofan Útsýn hefur
samið við enska fyrirtækið
Thompson Travel um samstarf
varðandi ferðir milli íslands og
London. Farþegar Thompson
travel koma hingað með enskri
leiguflugvél og meðan þeir
dvelja hér á landi fara Útsýnar
farþegar með flugvélinni til
London, dvelja þar frá föstudegi
til mánudagsmorguns og koma
þá aftur heim með vélinni, sem
sækir þá farþega Thompson
Travel í leiðinni. Fyrsta ferðin
er á kveðin í byrjun nóve--.-.