Morgunblaðið - 28.10.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 1978
Heilsuræktin og Reykjavikurborg:
Bjóða ellilifeyrisþegum
ókeypis þjálfunar- og
endurhæfingamámskeið
JAFNFRAMT því, sem almenn
heilsuræktarstarfsemi er rekin
í Ileilsuræktinni f Glæsibæ, er
þar starfrækt sérstök endur-
hæfingarstöð. Er endur-
hæfingarstöðin eingöngu ætluð
ellilífeyrisþegum. Hafa bæði
félagsmálaráðherra og endur-
hæfingarráð veitt samþykki
sitt til starfrækslu
stöðvarinnar.
Samningur er í gildi milli
Heilsuræktarinnar og Reykja-
víkurborgar þess efnis, að
Heilsuræktin tekur að sér að
veita íbúum Reykjavíkur, 67 ára
og eldri, sjúkraþjálfun og endur-
hæfingu í formi hópþjálfunar
sem sérstaklega er ætluð
öldruðum. Hins vegar er hvorki
einstaklingsbundin meðferð á
boðstólum né nudd.
Auk hópþjálfunarinnar
stendur fólki svo til boða
bað-aðstaða, í heitum hvera-
laugum, steypiböðum, ljósböð-
um og einnig saunaböð og
hvíldaraðstaða. Ábyrgist
Reykjavíkurborg 40% greiðslu
af öllum kostnaði fyrir allt að 50
sjúklinga á dag. Trygginga-
stofnun ríkisins og Sjúkrasam-
lag Reykjavíkur greiða hins
vegar 60% af endurhæfingar-
kostnaðinum einum, en ekkert
af kostnaði við böð og aðra þá
aðstöðu sem fólki stendur til
boða. Heilsuræktin greiðir því
sjálf 60% af kostnaði, öðrum en
beinum endurhæfingarkostnaði.
Endurhæfing fer fram undir
stjórn sjúkraþjálfara, og eftir-
liti læknis stöðvarinnar.
Þeir ellilífeyrisþegar sem
áhuga hafa á að taka þátt í
hópþjáfun endurhæfingar-
stöðvarinnar í Heilsuræktinni
Glæsibæ, eiga að snúa sér til
síns heimilislæknis. Eiga lækn-
ar að útfylla beiðnir um þjálfun-
ar- og endurhæfingarþjónustu
fyrir aldraða á vegum Reykja-
víkurborgar og Heilsuræktar-
innar. Beiðnir þessar á síðan að
póstleggja í þar til gerðum
umslögum, og þarf ekki að
frímerkja umslögin. Samband
verður síðan haft við hlutaðeig-
andi frá Heilsuræktinni.
Heilsuræktin er til húsa í
Glæsibæ, Álfheimum 74 í
Reykjavík.
Búningsklefar kvenna í endurhæfingarstöð Heilsuræktar
innar í Glæsibæ.
Sturtuklefar karla í endurhæfingarstöðinni.
Einn æfingasalanna í endurhæfingarstöðinni.
Ljósmi RAX.
Úr fórum fyrri aldar
Þýddar sögnr Helgafells í útgáfu Kristjáns Albertssonar
Morgunblaðinu hefur borizt
bókin Úr fórum fyrri aldar,
þýddar sögur í útgáfu Kristjáns
Albertssonar. Ilelgafell gefur
bókina út. Ilér er um að ræða 15
þýddar smásögur eftir 13 höf-
unda. þeirra á meðal Edgar Poe,
H.C. Andersen, Turgenjef,
Tolstoj. Paul Ileyse, Mark Twain,
Björnstjerne Björnson, Jonas Lie,
Alexander Kielland og Maupass-
ant. Meðal þýðenda eru Bcnedikt
Gröndal. Matthías Jochumsson,
Þorsteinn Erlingsson. Jón Ólafs-
son. Þorgils gjallandi og Hannes
Hafstein.
Kristján Albertsson ritar for-
mála að bókinni. En bókmennta-
ráðunautur Helgafells, Kristján
Karlsson, skrifar um bókina á
kápu og segir þar undir fyrirsögn-
inni: Frægar smásögur þýddar af
snillingum tungunnar á nítjándu
öld:
„Ein höfuðprýði' blaða og tíma-
rita á öldinni sem leið voru þýddar
smásögur. Þar lögðu margir helztu
rithöfundar og ljóðskáld þjóðar-
innar hönd að verki, eins og sjá má
af efnisyfirliti þessa safns: Grön-
dal, séra Matthías, Þorsteinn
Erlingsson, Hannes Hafstein, Þor-
gils gjallandi. Menn settu sér hátt
mark og leituðust við að kynna
ýmislegt hið fremsta í smásagna-
gerð aldarinnar; því er hér að
finna sögur eftir Tolstoy,
Turgenjef, Poe, Kielland, nóbels-
verðlaunaskáldið Paul Heyse
o.s.frv. Þessar sögur eru þýddar á
einu blómaskeiði tungunnar og
bera það með sér. Málfarið er
vandað, en einkum óþvingað og
eðlilegt, eins og þá þótti bezt, og
þannig kemur það fyrir enn.
Kristján Albertsson hefir valið
sögurnar af kunnugleik og smekk-
vísi eins og hans er vísa; hann
skrifar ennfremur ágætan formála
þar sem hann gerir í fáum orðum
ljósa grein fyrir hlutverki sögu-
þýðinga í framgangi bókmennta
vorra á þeirri tíð.“
Hér fer á eftir Formáli
Kristjáns Albertssonar.
„Oft er til þess vitnað að
maðurinn lifi ekki á einu saman
brauði. Eitt af því sem hann
þarfnast er — sögur.
Þegar skáld 19. aldar höfðu með
ljóðum sínum gerbreytt kveð-
skaparsmekk þjóðar vorrar, og þó
ekki hvað sízt þungur áfellisdómur
Jónasar Hallgrímssonar um rímur
Sigurðar Breiðfjörðs, og gengi
rímnanna tók óðum að hnigna, unz
heita mátti að þær lognuðust út af
með öllu, þá hefur þjóðinni
vafalítið fundizt sem hún hefði,
þrátt fyrir það sem unnizt hafði,
misst spón úr askinum sínum svo
um munaði. Æfintýralegar frásög-
ur rímnanna höfðu löngum verið
ein mesta dægrastytting og upp-
lyfting frá einmanaleik, striti og
vetrarríki út um dreifðar byggðir
hins fámenna lands. Hvernig yrði
þjóðinni bættur hinn tilfinnanlegi
missir, svo að kvöldvökur hennar
yrðu ekki dauflegri en verið hafði
á blómatímum rímnanna?
íslenzk skáldsagnagerð hefst að
nýju eftir margra alda hlé, en fer
sér hægt. Aðeins örfáir skálda
leggja rækt við þessa endurvöktu
bókmenntagrein. Lætur nærri að
telja megi á fingrum annarrar
handar þau skáld sem fram til
síðustu aldamóta höfðu auðgað
þjóð sína að frumsömdum sögum
sem fengur þætti að — og mest af
því stuttar frásögur.
En þeir sem réðu blöðum og
tímaritum hafa snemma skilið að
fátt var betur þegið af þjóðinni en
nýjar sögur, og eins hitt, að svo
sem áður hafði verið um rímurnar
fór vel á að efni væri sótt utan úr
heimi. Og ekkert varð órækari
vottur um söguhungur þjóðarinn-
ar á þessari nýju ritöld en hið
tiltölulega ríflega rúm sem blöð og
tímarit vörðu til birtingar þýddra
skáldsagna, og þó framan af
mestmegnis lengri eða skemmri
smásagna. Sögurnar voru eðlilega
misjafnar að gæðum, en samt
yfirleitt mikil viðleitni að kynna
öndvegisskáld samtímans eftir því
sem tök voru á, og að vanda til
þýðinga — enda lögðu ýmsir af
snillingum tungunnar hér hönd að
verki.
Þannig varð þessi aðfengni
söguforði önnur aðalundirstaða í
andlegri næringu þjóðarinnar,
ásamt innlendum skáldskap — og
má segja að svo hafi staðið fram
yfir aldamót. Við sem vorum ungir
snemma á öldinnni munum hve
þýddar sögur í blöðum og tímarit-
um voru mikill og ómetanlegur
þáttur í andlegu lífi þeirra tíma,
en auðvitað ekki hvað sízt æsk-
unni, og öllum þeim sem ekki lásu
nein útlend mál.
Sögur þær sem valizt hafa í
þessa sýnisbók eru misjafnar að
skáldlegu gildi, enda skal því ekki
neitað að sumar hafi hvað mest
notið málfars á þýðingunni. Því
auk þess að forða frá gleymsku
ágætum sögum sem birtust í
blöðum og ritum sem nú eru í
fæstra höndum, er þessari bók
ætlað að gefa hugmynd um merki-
legt skeið í þróun íslenzks sögu-
máls á nýrri tímum. Hvernig kom
íslenzkan fyrir og hvers var hún
megnug þegar ýmsir þeir sem
mest höfðu vald á máli tóku að
beita henni að nýju til þýðinga á
erlendum sagnaskáldskap — eftir
að fimm alda hlé hafði orðið í
þeirri grein ritlistar, og hin tigna,
auðuga tunga var í ýmsu orðin mál
þjóðar sem bjó við fátæklegri innri
sem ytri kjör en allar aðrar
skyldar þjóðir, og fábreytilegra
hugsanalíf?
Þeirri spurningu er þessu sögu-
safni ætl lað að svara eftir.því sem
föng eru á í ekki stærra riti, og er
það von mín að margt í því svari
muni þykja tungu vorri til sæmd-
ar, og snillingum hennar á frum-
býlingsárum nýrri tíma bók-
mennta á Islandi.
— Mér þótti sýnt að á einum
stað í þýðingu Þorsteins Erlings-
sonar á sögunni Fást hefði eitt-
hvað raskazt þannig að skaut
skökku við efnisþráð, og kom í ljós
að svo var við samanburð við aðra
þýðingu, í mjög vandaðri enskri
útgáfu af skáldverkum Turgenjefs;
og þótti mér sjálfsagt að leiðrétta,
enda hægt með örlitlum orðbreyt-
ingum. Eins hef ég bætt inn tveim
ómissandi dagsetningum á bréf-
um, sem fallið höfðu úr í íslenzku
þýðingunni, og einkunnarorðum
framan við söguna — eins og þau
eru í ensku útgáfunni."