Morgunblaðið - 28.10.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 1978
31
1. Framlag ríkissjóðs til lífeyristr. Tryggingast. ríkisins
2. Verðtrygging ríkissjóðs á Lífeyrissj. stm. ríkisins o.fl. sjóða
3. Framlag ríkissjóðs til Umsjónarnefndar
4. Framlag atvinnuleysistr. til Umsjónarnefndar
5. Greiðslur atvinnuleysistr. til íæðingarorlofs
6. Framlag atvinnurekenda til lífeyristr. Tryggingast. ríkisins
7. Framlag atvinnurekenda til lífeyrissjóða (6%) áa'tlun
8. Iðgjöld launþega til lífeyrissjóða (4%) áætlun
Samtals voru lífeyrisgreiðslur 1977i
1. Tryggingastofnun ríkisins
2. Lífeyrissjóðir (áætlað)
3. Umsjónarnefnd eftirlauna
9.8 milljarðar kr.
1.3 milljaðar kr.
0.1 milljarður kr.
0.2 milljarðar kr.
0.3 milljarðar kr.
1.8 milljarðar kr.
6.6 milljarðar kr.
4.4. milljarðar kr.
Samtals 24.5 milljarðar kr.
11.5 milljarðar kr.
3.4 milljarðar kr.
0.3 milljarðar kr.
Fæðingarorlof nam samtals>
Samtals 15.2 milljarðar kr.
0.3 milljarðar kr.
Bruttótekjur 16—66 ára námu ca 223.5 milljörðum kr. 1977.
Iðtpaldið til Lífeyrissjóðs íslands er áætlað 12.2% eða 27.3 milljarðar kr.
Aætlaðar lífeyrisgreiðslur Lííeyrissjóðs íslands hefðu orðið 1977, ef hann hefði starfað þá, sem hér segirt
EHilífeyrir = 16.2 milljarðar kr.
Örorkulífeyrir, maka- og barnalífcyrir = 8.1 milljarðar kr.
Fæðingarlaun = 1.0 milljarður kr.
Útgjöld samtals 25.3 milljarðar kr.
1.9 milljarðar kr.
Tekjur umfram gjöld
Verði frumvarp þetta að lögum
má áætla, að ríkissjóður og
þarmeð skattborgararnir losni við
fjárskuldbindingar, sem eru af
svipaðri stærðargráðu og tekju-
skattar eða um 11.100 milljónir
króna samkv. fjárlögum 1977.
Með núverandi tryggingakerfi
almennra lífeyristrygginga og
greiðslna í lífeyrissjóði, sem greiða
margir hverjir mjög lítinn lífeyri
miðað við uppsöfnun, er raunveru-
lega verið að leggja á þjóðina
tvöfalda skattlagningu vegna þess-
ara mála, án þess að almenningur
fái til baka sambærilegar lífeyris-
greiðslur miðað við álögur. Þá er
það mikið vafamál, að íslenskir
atvinnuvegir geti staðið undir
þessum tvöföldu álögum vegna
tryggingarmála, sem almenna
tryggingakerfið og lífeyrissjóða-
kerfið er. Þar við bætist útlána-
starfsemi á gífurlegu fjármagni,
sem streym almenna tryggingar-
kerfið og lífeyrissjóðakerfið er.
Þar við bætistútlánastarfsemi á
gífurlegu fjármagni, sem streymir
að óverulegum hluta aftur til
þeirra atvinnugreina og fyrir-
tækja, sem eru uppsprettur þess
fjármagns, sem safnast fyrir í
lífeyrissjóðunum.
Aframhaldandi þróun þessara
mála til lengdar í núverandi
farvegi getur gjörsamlga sporð-
reist fjármála- og peningakerfi
þjóðarinnar og þar með gjöreyði-
lagt lífsgrundvöll þúsunda manna.
Meðal annars af þessum ástæðum
er nauðsynlegt, að mótuð verði ný
og heilbrigðari stefna í lífeyris-
sióðsmálum.
Jómfrúrræða Eggerts Haukdals:
Völ sé á fjölbreyttum
atvinnutækifærum
-Undirbúin sé löggjöf um byggingu iðngarða
Sl. iimmtudag ílutti Eggert Haukdal (S) jómfrúrræðu sína á Alþingi, þegar hann
mælti fyrir tillögu sinni um iðngarða, þar sem ríkisstjórninni er falið að undirbúa
löggjöf um byggingu iðnaðarhúsnæðis með samstarfi einstaklinga, félagasamtaka og
sveitarstjórna og með stuðningi ríkisins. Hafa skal samráð við Samb. ísl. sveitarfélaga,
Iðnlánasjóð, Iðnþróunarsjóð, Byggðasjóð, Fél. ísl. iðnrekenda og Landssamb.
iðnaðarmanna. Könnun þessari og undirbúningi skuli hraðað svo sem unnt sé. Ræða
Eggerts Haukdals fer hér á eftir, en ýmsir þingmenn, þ.á m. iðnaðarráðherra, lýstu
stuðningi sínum við málið.
Aðgerðir um land
allt
Ég hef leyft mér ásamt háttvirt-
um 5. þingmanni Suðurlands að
flytja tillögu til þingsályktunar
um iðngarða á þingskjali 5.
A nýloknu iðnkynningarári, þar
sem menn voru mjög hvattir til
þess að kaupa íslenskar vörur og
efla þannig íslenskan iðnað, og
sem vissulega hefur haft áhrif, var
einnig mjög rætt um, hvað verða
mætti að öðru leiti til þess að
styrkja iðnaðinn. En allir eru
sammála um að hann hlýtur að
taka við meginhluta þess fólks sem
bætist á vinnumarkað, ef vel á að
fara.
Eitt þeirra atriða, er þá var rætt
um, er það mál sem tillaga þessi
fjallar um, þ.e. bygging iðnaðar-
húsnæðis.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja hversu bygging húsnæðis er
stór hluti af stofnkostnaöi fyrir-
tækja. Það að sveitarfélög ásamt
einstaklingum og félögum með
stuðningi ríkis byggi iðngarða,
myndi óefað mjög létta iðnfyrir-
tækjum byrjunarspor.
Hér er hreyft máli sem kallar á
aðgerðir um land allt og getur ef
vel tekst til orðið undirstaða
stórvaxandi atvinnutækifæra um
breiðar byggðir landsins.
Fleiri stoðir undir
atvinnulífið
Til þess að hægt sé að standa
undir þeirri félagslegu og menn-
ingarlegu velferð sem allir eru
Eggert Haukdal
sammála um að efla beri og
viðhalda, þarf að renna fleiri
stoðum undir atvinnulífið þannig
að ávallt sé völ á fjölbreyttum
atvinnutækifærum í þjóðfélaginu í
samræmi við menntun og hæfni
hvers og eins.
Það má segja, að stutt sé síðan
við íslendingar hófumst handa um
uppbyggingu atvinnuveganna með
nútímasniði og meginkrafturinn
hafi farið í að byggja upp hina
hefðbundnu atvinnuvegi, landbún-
að og fiskveiðar.
I þeim atvinnuvegum liggja enn
fyrir mikil verkefni til úrlausnar
og síður en svo allt fullgert enda
stundum verið sótt fram meira af
kappi en forsjá. Meðan þessi öra
þróun í landbúnaði og sjávarútvegi
hefur verið í gangi, hefur vaxið
upp framleiðsluiðnaður og að
sjálfsögðu þjónustuiðnaður og
byggingariðnaður sem að verulegu
leyti hefur verið tengdur áður-
nefndum frumgreinum. Sá iðnaður
hefur meira verið gjaldeyrisspar-
andi iðnaður fyrir heimamarkað
heldur en útflutningsiðnaður, en
sem betur fer hefur iðnaður hin
síðari ár sótt á erlendan markað í
vaxandi mæli. Þannig að í dag er
talið að í iðnaði starfi 28—29 þús.
manns eða rúmlega 30% starfandi
manna í landinu. í grófum drátt-
um mun skipting mannaflans vera
á þann veg að 11700 starfi í
framleiðsluiðnaði, 4900 í þjónustu-
iðnaði og 12000 í byggingariðnaði.
Af þessum tölum sést hversu
snar þáttur iðnaður er þegar
orðinn í þjóðarbúskap íslendinga.
*
A undir
högg að sækja
íslenskur iðnaður á undir högg
að sækja þar sem annars vegar er
smæð hins íslenska markaðar og
hins vegar öflugur iðnaður ýmissa
nágrannríkja, sem stendur á
gömlum merg og auk þess kröftug-
lega studdur leynt og ljóst af
ríkisvaldi viðkomandi landa.
Þegar við stöndum andspænis
því að landbúnaður og sjávarút-
vegur geta ekki tekið á móti meiri
mannafla svo nokkru nemi þá
hljóta augun að beinast til
iðnaðarins. Nú þurfum við að
samhæfa krafta okkar til að létta
iðnaðinum erfið spor til vaxtar og
eflingar.
Tillaga þessi snertir eina mikil-
væga forsendu iðnþróunar sem
hægt er að segja að sé samnefnari
fyrir allan iðnað þ.e. að leita leiða
til að auka framboð á hentugu
iðnaðarhúsnæði með byggingu
iðngarða.
Hér er alls ekki um óþekkta leið
að ræða, heldur hefur hún verið
farin með góðum árangri víða
erlendis þar sem hið opinbera
hefur reist iðngarða, sem hafa
haft víðtæk áhrif á iðnþróun í
þessum löndum. Hér á landi hafa
verið umræður um slíkar bygging-
ar svo sem áður kom fram og hafa
þær komist í framkvæmd hjá
sumum sveitarfélögum með góðum
árangri.
Fjármagnið
nýtist betur
Það sem fyrst og fremst liggur
að baki þessari tillögu er að
magn í hlutfallslega auknum mæli
til fjármögnunar nauðsynlegum
véla- og tækjabúnaði og til rekstr-
ar. Þá má nefna, að með samstarfi
um undirbúning og teikningar og
með sameiginlegu skipulagi fram-
kvæmda og fjármögnunar má
eflaust auka hagkvæmni hvað
byggingarkostnað snertir, þótt
jafnframt sé tekið tillit til marg-
breytilegra þarfa iðnaðarins fyrir
húsnæði. Þá má nefan hagræð-
ingu, sem getur falist í samstarfi
um ýmsa sameiginlega þjónustu
vegna rekstrar, til dæmis sam-
eiginlegt mötuneyti og félagslega
aðstöðu starfsfólks, einnig notkun
sérhæfðra véla og bókhaldsþjón-
ustu. Þótt gert sé ráð fyrir að hér
sé m.a. um leiguhúsnæði að ræða,
þá á ekkert að vera því til
fyrirstöðu að fyrirtækin gætu í
upphafi keypt húsnæði sem byggt
væri með þessum hætti eða síðar
meir samkvæmt ákveðnum skil-
málum, þegar þau hefðu fjárhags-
legt bolmagn til.
Ekki er farið út í það af
tillögumönnum að benda á
ákveðnar fjármögnunarleiðir s.s.
hvernig hinir ýmsu sjóðir er þegar
veita lán út á iðnaðarbyggingar
mundu fjármagna byggingu iðn-
garða eða hver þátttaka sveitar-
félaga og ríkisins að öðru leyti
yrði.
Fjáröflun
sé á hreinu
En að sjálfsögðu er það grund-
vallaratriði í væntanlegri löggjöf
um iðngarða, ef samþykkt verður,
að fjáröflun sé á hreinu og
beinlínis að ríkisvaldið stuðli að
því að svo sé.
I þessu sambandi má benda á
þátt ríkisvaldsins í endurnýjun og
dreifingu togaraflotans. Hvernig
sú aðgerð varð til þess að efla og
styrkja atvinnulífið víða um land.
Gæti ekki aðstoð rikisvaldsins
við skipulega uppbyggingu
iðnaðarhúsnæðis, ekki aðeins í
stærri byggðarlögum heldur og á
smærri stöðum, kauptúnum og í
sveitum, verkað hliðstætt sem
aflgjafi kröftugrar iðnþróunar,
sem yrði til hagsældar byggðum
landsins og þjóðinni í heild.
Herra forseti
Að öðru leyti vísa ég til
meðfylgjandi greinargerðar. En að
lokum til marks um mikilvægi
þessarar tillögu til þingsályktunar
um iðngarða vil ég benda á að það
eru bóndi og útvegsmaður sem
flytja hana.