Morgunblaðið - 11.11.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1978
Skorinorður
og
gamansamur
Sitíurdur SÍRurðsson frá Arnar-
holti:
LJÓÐASAFN.
291 hls. IIolBafrll. Rvík. 1978.
MÓÐIR SÍBurðar SÍKurðssonar
frá Arnarholti hét Flora Con-
cordia Orolia Jensen, hvorki meira
né minna. Sifíurður fæddist 1879
ou Bekkst SÍBurður Si(iurðsson,
síðar kennari við Reykjavíkur
lærða skóla, við faðerni hans. »1
október árið 1882 sendi móðir
drengsins Síbbu litla til íslands
með póstskipinu Arcturusi. Skip-
stjóri afhenti barnið til póst-
meistara í Reykjavík, otí var hann
þar þanRað til honum var ráðstaf-
að í fóstur til Björns M. Ólsens,
vinar Si({urðar.« Um þetta ob
fleira upplýsir Jóhann Gunnar
Olafsson okkur í prýðilena Breina-
BÓðum innBanfii fyrir [>essu Ijóða-
safni. Þjóðsö({ur spunnust brátt af
tilkomu Siiíurðar í þennan heim,
móðerni hans ob faðerni. Til
dæmis var því Bjarnan haldið
fram að móðir SÍBurðar hefði verið
dönsk tdeðikona af suðrænum
ættum. Samkvæmt upplýsinfíum
Jóhanns Gunnars Ólafssonar
hefur hún verið nær því sem kallað
yrði rauðsokka nú á döBum, mjög
róttæk í stjórnmálaskoðunum
miðað við sinn tíma og svo
athafnasöm í pólitíkinni að hún
komst í kast við lögreglu og var að
Bðkmenntlr
eftir ERLEND
JÓNSSON
lokum komið fvrir á geðveikrahæli
— af stjórnmálaástæðum! Þá mun
hún hafa talið sig frjálsa að velja
þá sem henni sjálfri sýndist til að
verða feður að börnum sínum. Af
Sigurði latínuskólakennara, föður
drengsins, fara hins vegar fáar
sögur nema hvað síra Arni getur
þess að hann hafi verið vökull í
prófyfirsetu.
Þegar drengurinn óx upp
sýndist hann hafa erft óróleika
blóðsins frá móður sinni. Hann
nam við Lærða skólann í Reykja-
vik og Lyfjafræðingaskólann í
Kaupmannahöfn, lauk á hvorugum
staðnum prófi en hóf snemma
skáldskapariðkanir og kynnti
frumraunir sínar í Ijóðlistinni í
bókinni Tvístirnið (1906) ásámt
Jónasi Guðlaugssyni.
Nýrómantík og sýmbólismi voru
þá efst á baugi og létu ungu
skáldin heillast af þeirri stefnu
eins og hverri annarri tísku líkt og
ungra manna er háttur. En
samvinna þeirra skáldbræðranna
varð ekki Igngri, hlutskipti Sig-
urðar í lífinu urðu önnur en sitja
yfir skáldskap, hann lagði iöngum
takmarkaða ra;kt við ljóðlistina þó
hann orti til síðustu æviára
(andaðist 1939) og má því segja að
hann hafi aldrei sýnt til fulls hvað
í honuni bjó. Auk þess má leiða að
því gild rok að Sigurður hafi
komið fram á óheppilegum tíma;
var hann ekki of úthverfur,
ærsláfullur, kröftugur og berorður
til að beygja sig undir ok
nýrómantísku stefnunnar sem
lagði áherslu á mýkt, þýðleika, dul
og hálfsagða draumóra? Alda-
mótaskáldskapurinn hneigðist til
alvöru — ef ekki bölsýni hreint og
beint. En ntegi dæma af því sem
Sigurður orti á efri árum virðist
hann hafa verið gamansamur að
eðlisfari, grínkvæði hans frá þeim
tíma eru bæði hnyttin og ajlvel
ort, sum hver að minnsta kosti.
Að upplagi hefur Sigurður verið
smekkvís og næmur, um það er
engum blöðum að fletta. Hins
vegar sýnist hann hafa skort tíma
eða úthald — nema hvort tveggja
væri — til að fullvinna kvæði sin
og því blasir oft við að ein lína eða
jafnvel aðeins eitt orð spillir
heildarsvip annars fallegs erindis.
Því er hinum lengri kvæðum
Sigurðar einatt eitthvað ábótavant
svo þau skortir flest herslumuninn
til að geta talist til úrvalsbók-
mennta, varanlegs þjóðskáld-
skapar. Orðheppnina brestur
þegar mest á reynir. Best virðist
mér Sigurði hafa tekist upp í
vísnasmíð, sumar lausavísur hans
eru ortar af sannri hagmælsku og
notalegri kímni, t.d. þessi:
I.áíít cr þctta litla kot.
lóleK þykir stufan.
En héðan má samt hafa not
aí himninum fyrir otan.
Er þá ekki fjarri að ræst hafi
það s’em skáldiö segir í annarri
Sigurður Sigurðsson
frá Arnarholti
stöku (en því miður ekki eins vel
kveðinni):
l’unyt er að bera harm í hljóði —
hlutu marttir þennan skerf.
SönK ók af mér sorK í Ijóði. —
sumt mun lifa er éK hverf.
Já, sumt mun lifa: »Öxlin er
sigin, bakið bogið« ... » I dag er ég
ríkur — í dag vil ég gefa« ... »Sól
stattu kyrr! Þó að kalli þig sær«
. . . svcr dæmi séu tekin. Ég minni
’líka á þýðingar Sigurðar sem eru
surnar hverjar með því besta í
þessu safni. Öðru mun tíminn
sökkva í gle.vmskuhaf sitt hið
mikla. Tel ég því ósennilegt að
endurprenta þurfi ljóðasafn þetta
, í bráð. Allt um það var útgáfa þess
tímabær, skáldskapur Sigurðar
verðskuldar að vera til með
þessum hætti á einum stað. Og
inngangur Jóhanns Gunnars
stendur fyrir sínu um ókomin ár.
Kannski er smámunasemi að
nefna prentvillur svona í lokin. En
í undirstöðuriti sem þessu finnst
mér þajr verði að vera sem fæstar.
Eg rakst þó á nokkrar, meðal
annars eina í fyrirsögn þar sem dr.
('harcot er kallaður Sharcot. Og
það þykir mér óþarft þegar um er
að ræða svo fræga og — Islending-
um jafnnákomna persónu í minn-
ingunni.
Óliif Birna. Guðrún Svava. Asrún. Ililmar og Brynhildur Ósk.
Fimm í Galerie SÚM
, Laugardaginn 28. október var
opnuð sýning fimm ungra list-
sprota, er numið hafa í eins
konar akademískri deild Mynd-
listarskólans við Mímisveg (nú á
horni Laugavegar og Rauðarár-
stígs) undir leiðsögn Hrings
Jóhannessonar listmálara.
Sem að líkum lætur ber þessi
sýning mjög svip af þeim
frjálslegu vinnubrögðum er við-
höfð eru á slíkum akademíum,
eftir að bundnu námi er lokið.
Myndirnar eru yfirleitt vel
unnar og af allgóðri þekkingu á
þeirri tækni er viðkomandi
viðhafa — hér er virkjuð
margra ára tækniþjálfun og
leitast við að veita henni í
persónulegan farveg.
Undirritaður þekkir þessi
vinnubrögð mjög vel frá erlend-
um listaskólum svo og aka-
demískri deild er til skamms
tíma var starfrækt við Mynd-
lista- og handíðaskólann, en
þangað mun hugmyndin sótt.
Sá möguleiki er fyrir hendi að
ná mjög mikilli og nákvæmri
tæknilegri fullkomnun í slíkum
deildum, einkum ef samtímis er
hægt að fá aðgang að og vinna á
ýmsum verkstæðum undir eftir-
liti fagmanna þ.e. í grafík-,
glerlist-, skúlptúr-, leikmynda-
og veggmyndagerð o.fl. Þetta
nám telst þó að sjálfsögðu
einungis byrjunaráfangi á lista-
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
brautinni en vel að merkja —
mjög mikilvægur áfangi.
Skiljanlega er ekki mikið
hægt að spá í myndir sem eru
gerðar undir þessum kringum-
stæðum — kennarinn og and-
rúmið hafa sitt að segja og
dæmi veit ég til, að góður
árangur hafi gufað upp jafn-
skjótt og menn hafa komið úr
slíkum deildum og farið að
vinna sjálfstætt — og jafnvel,
sem verra er, eftir langt fram-
haldsnám erlendis.
Eftir þennan formála vil ég
taka það fram, að sýning
fimmmenninganna er þeim ótví-
rætt til sóma, — sumir eru að
vísu nokkuð misjafnir í vinnu-
brögðum sínum t.d. er mikill
gæðamunur á teikningum Ólaf-
ar Birnu Bliindal, en hún getur
verið vel sátt viö sínar bestu
myndir t.d. „Fótaferð“ (43). —
Tæknin virkar of snotur, slétt
og felld í teikningum Ililmars
Guðjónssonar og er að auk of
mjög í ætt við teikningar
læriföðurins, — hér skortir
lífsneista og umbúðalausan
kraft. Klippmyndir Brynhildar
Óskar Gísladóttur eru einnig
því marki brenndar að vera
óaðfinnanlega sléttar og felldar
á yfirborðinu en án dýpri
kennda og markvissra átaka við
efniviðinn. — Það er ýmislegt að
brjótast í myndum Asrúnar
Tryggvadóttur, en myndir
hennar minna stundum um of á
aðra listamenn. Verkið „Til
útflutnings" er t.d. næstum
eftirmynd af Campbell-súpudós-
um Andy Warhol. Ég fortek þó
ekki að Ásrún kunni að eiga
eftir að blómstra í þessum
tilraunum sínum er fram líða
stundir.
Hámark sýningarinnar þykir
mér felast í vinnubrögðum
Guðrúnar ^ Svövu
Svavarsdóttur. Glíma hennar
við blómaform virðist hafa
mýkt teiknistíl hennar til stórra
muna. Hér kemur glögglega
fram hve rannsókn náttúru-
forma er mikið atriði í teikning-
um og vatnslitamyndagerð og
sem algjör undirstaða skilnings
á grundvallarlögmálum í allri
myndlist. Ég vil hér einkum
nefna myndina „Ævisaga rós-
ar“, sem er merkilega vel gerð
mynd, þótt teikning handarinn-
ar gæti verið enn betri.
Svo er að þakka fyrir sýning-
una og óska unga fólkinu
velfarnaðar.
Nr. 32, eftir Sverri ólafsson.

Ferskur andi blæs nú um hin
nýju húsakynni FÍM að Laugar-
nesvegi 112. Þar er á ferð hópur
ungra listamanna, sem virðist
hafa orðið til utanum eða >
námunda við Gunnar Örn
Gunnarsson, einn þekktasta
listamann okkar af yngri kyn-
slóð. En það er ekki mergurinn
málsins, hvernig þessi hópur
hefurskapast, hitt er merki-
legra, hve vel verk' þessara
fjórmenninga stendur saman og
hve ólíkir þeir eru í vinnubrögð-
um og viðhorfum. Þarna eru
Myndllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
óvepjuíegt hér hjá okkur, þa^
sem ýmislegt hefur verið borið a
borö fyrir okkur að undanförnu.
sem erfitt hefur verið að flok8.«l
undir list, þótt sumt hafi niáU
telja til gamansemi. Mikið lielur
komiö (ram af ungu fólki, otI
rhörg eru orðín nöfnin, s<?111
tengja á við myndlist á síöusÞ1
og verstu tímum, en ég
hræddur um, að margt a
þessúni nöfnum eigi eftír a
Erlendur Jónsson.