Morgunblaðið - 11.11.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1978
Basar
kvenna-
deildar
Rauða
krossins
HINN árlegi basar kvennadeildar
Rauða kross íslands verður hald-
inn sunnudaginn 19. nóvember í
Fóstbræðraheimilinu við Lang-
holtsveg og hefst kl. 14.
A boðstólum verða kökur og
föndurmunir sem félagskonur
hafa unnið, og eru basarmunir til
sýnis í sýningarglugga verzlunar-
innar Sportval, Laugavegi 116
föstudaginn 10. nóvember til
sunnudags 12. nóv.
Ágóði af basarnum rennur
óskiptur til bókakaupa fyrir sjúkl-
ingabókasöfn þau sem Kvenna-
.deildin sér um á sjúkrahúsum
borgarinnar.
Basar í
Árbæjar-
skóla
Á morgun, sunnudaginn 12.
nóvember, heldur Kvenfélag Ár-
bæjarsóknar árlegan basar sinn
fyrir jólin í hátíðasal Árbæjar-
skóla og hefst hann að aflokinni
guðsþjónustu í safnaðarheimilinu
kl. 3 síðdegis. Basarnefnd kven-
félagsins hefur á undanförnum
vikum unnið ötullega að gerð
margvíslegra hagnýtra og fallegra
muna, sem hentugir gætu reynst
sem jólagjafir til ættingja og vina.
Verða þessir munir sem áður á
hagstæðu verði.
Á basarnum verða þar að auki á
boðstólum heimabakaðar kökur,
sem kvenfélagskonurnar hafa
bakað. Þarf ekki að lýsa ágæti þess
baksturs hér, svo oft sem kökur
kvenfélagskvenna hafa glatt munn
og maga hinna fjölmörgu Árbæ-
inga og annarra Reykvíkinga, sem
gætt sér hafa á þeim af margvís-
legu tilefni á undanförnum árum.
Gefst hér ágætt tækifæri fyrir
eiginmenn að létta konum sínum
störfin með því að kaupa með
sunnudagskaffinu gómsætar kök-
ur á basarnum. Fyrrgreindur
basar er einn liðurinn í marg-
þættri fjáröflunarstarfsemi kven-
félagsins til styrktar kirkju- og
menningarlífi í Árbæjarhverfi og
hafa félagskonurnar verið drjúg-
virkar við aö þoka fram góðum
málum í sókninni á tæplega 10 ára
starfsferli sínum.
Með þessum fáu orðum er
athygli vakin á þörfu starfi, sem
skylt er að styrkja. Heiti ég því á
hverfisbúa sem og á aðra borgara
Reykjavíkur er á einhvern hátt eru
tengdir Árbæjarhverfi að leggja
leið sína á basarinn í Árbæjarskól-
ann á morgun í þeim tvíþætta
tilgangi að gera hagkvæm kaup og
styrkja um leið fórnfúst áhuga-
starf í þágu góðra málefna.
Guðmundur Þorsteinsson
sóknarprestur.
Hvers eiga börn
aö gjalda?
„Börn eru hætt að hugsa,“
segja sumir. „Börn eru mötuð
alltof mikið,“ segja aðrir. „Sjón-
varpið verður „barnapassari" á
mörgum heimilum á kvöldin,"
heyrist úr sumum áttum, og enn
aðrir óttast, að bækur og
bókaútgáfa fari nú að syngja
sitt síðasta, en plötur og snæld-
ur takið við.
Ég þykist vita að margt er
rétt í staðhæfingum þessum —
en við megum ekki hætta að
spyrja. Hvers vegna er þróunin í
þessa átt? Hver ber ábyrgð á
framtíðinni? Hvers eiga börn
okkar að gjalda ef þau fara
sífellt meir og meir á mis við
félagsskap hinna fullorðnu?
Væri það ekki óbærileg þróun að
hugsa til þess, ef börn fra
amtíðarinnar sofnuðu aðeins út
frá sjónvarpskassa, sem flytur
mismunandi gott og hollt efni
fyrir börn eða út frá snældu,
sem stöðvaðist sjálf, þegar
henni væri lokið — barnið gæti
því sofnað „áhyggjulaust"?
Ekki amast ég við fjölmiðlum,
hvorki sjónvarpi né hljóðvarpi,
heldur ekki plötum eða snæld-
um. — En í þessum þáttum
erum við fyrst og fremst að
ræða um bækur, sögur — og
gildi þeirra fyrir börnin og
þroska þeirra og látum annað
bíða að sinni.
Foreldrar — sam-
félag — kirkja?
Foreldrar geta börn. Enn er
fjölskyldunni ætlað að bera
höfuðábyrgð á uppeldi barna
sinna. Þó eru sífellt fleiri
stofnanir, sem bætast við í hóp
þeirra, sem hafa gífurleg áhrif á
börn okkar, uppeldi þeirra og
þroska. Allir foreldrar bera þá
ósk innst inni, að börnin þeirra
hljóti gott og gagnlegt uppeldi,
en ekki eru allir, sem geta axlað
þá byrði, sem fylgir því stundum
að ala upp börn. Menn eru
misjafnir, hafa hlotið mismun-
andi uppeldi og veganesti með
sér þegar þeir hefja gönguna
með maka sínum og börnum.
Engu að síður geta foreldrar
ráðið miklu með uppeldi barna
sinna, haft mikil áhrif, ef þeir
vilja, gefið sér tíma og rætt
saman um það, sem mætti verða
þeim fyrir bestu.
En það eru ekki eingöngu
foreldrar, sem bera ábyrgð á
þessu hlutverki. Samfélagið í
heild, yfirvöld í umboði kjós-
enda, ráða oft stefnunni í
uppeldis- og skólamálum. I
verðbólguþjóðfélagi sem okkar
er miklu meiri vandi að stjórna
en ella, þar sem svo margir
þættir vefjast saman og hafa
áhrif á uppeldi barnanna. Engu
Snæld-
urí
stað
mann-
eskju?
að síður hvílir mikil ábyrgð á
sveitar- og ríkisstjórnum að
sinna þessum málum og gefa
þeim ríkulegan gaum. Að láta
allt sigla sinn sjó nálgast
siðleysi, og yfirvöldum ber að
sjá sóma sinn í að styðja við bak
þeirra, sem reyna að gera sitt
besta á þessu sviði.
Kirkjan hefur líka ákveðnu
hlutverki að gegna á þessu sviði.
Þegar börn eru færð til skírnar,
játast söfnuðurinn undir
ákveðna ábyrgð með trúarupp-
eldi barnsins. Margir segja á
okkardögum: Skírnin er í raun-
inni einskis virði fyrir flesta
foreldra. Hún er orðin táknræn
athöfn, sem „enginn" tekur
lengur mark á eða veit jafnvel
ekki, hvað þýðir í raun og veru.
Skírnin er aðvísu aldrei einsk-
is virði, hún hefur alltaf ákveðið
gildi að mínu mati — en það er
mismunandi, hvað mönnum er
það ljóst. Og ef þetta er „athöfn,
sem fólk skilur ekki lengur", þá
er eitthvað að — og við spyrjum:
hvers vegna? og: hvað er unnt að
gera við því? Kirkjan hefur enn
mikilvægu hlutverki að gegna,
einnig á þessu sviði. Hún má
ekki bregðast börnum sínum.
hyorki í eiginlegri merkingu né
óeiginlegri.
Snældur eða
manneskjur
Lestur fyir börn langt fram
eftir aldri er þeim mikils virði.
Ég mun í næsta þætti ræða
örlítið um það, hvenær heppi-
légt sé að byrja að lesa fyrir
börn og hvað endurtekningin
hefur mikið gildi. En mér finnst
viðeigandi að ljúka þessu á sama
hátt og ég byrjaði.
Enginn veit, hvað framtíðin
ber í skauti sínu. Margt bendir
til þess, að mennirnir fjarlægist
óðum hverjir aðra — og börnin
foreldra sína. Börnin verða æ
stærri hópur þeirra, sem horfa
mjög mikið á sjónvarp. Þau eru
sífellt „mötuð“ á hvers konar
efni í æ ríkara mæli og erlendar
myndabækur með litlum texta
„flæða“ út um allan heim og eru
þær misjafnar að gæðum.
Ekki er því óeðlilegt að hugsa
sér, að innan skamms komi á
markaðinn snældur með sögum
og upplestri í „tonnatali" — sem
sumir tækju jafnvel fegins-
hendi, án þess að hugsa nánar út
í þá hættu, sem því gæti fylgt.
Ekki er unnt að amast við
snældum, góðum upplestri og
frásögnum. Slíkur- upplestur
hefur líka ákveðið gildi og getur
gert mikið gagn. En það þarf að
fylgja því eftir, börnin þurfa að
eiga möguleika til þess að ræða
við einhvern, deila tilfinningum
sínum með einhverjum, sem það
treystir og getur reitt sig
fullkomlega á.
Við getum auðveldlega hugsað
okkur snældur og sjónvarps-
bönd — með hvers konar efni:
kvöldsögur — leynilögreglusög-
ur — gamansögur — kúrekasög-
ur frá Vestrinu o.s.frv. En hvar
er barnið? Hver gætir að því?
Hver ber ábyrgð á þvf?
Getum við haft áhrif á. að
svarið verði ekki>
Það er eitt og yfirgefið inni í
herbergi með snældurnar sínar
og sjónvarið?
Lauslegar kannanir í SvíÞjóö benda nú til þess, aö um 100.000 fullorðinna hafi varla vald á Þeirri lestrar- og
skriftarkunnáttu, sem Þjóðfélagiö gerir kröfu til á almennum vinnumarkaöi.