Morgunblaðið - 01.12.1978, Blaðsíða 2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1978
Ný ljóðabók eftir
Jóhann Hjálmarsson
Iiókaútgáfan Iðunn hcfur Kcfió
út ljóðabók cftir Jóhann
Iljálmarsson. scm heitir Lífið er
skáldlcKt og cr það ellefta ljóða-
hók Jóhanns.
í bókinni eru 33 ljóð og sesir á
bókarkápu, að í þeim fjalli höfund-
ur um „lífið í kring um okkur,
fólkið sem okkur þykir vænt um,
árstíðirnar, stundir dags og nætur,
hversdagslegar athafnir. Skáldið
sér hversdagslífið sínum augum —
fyrir okkur hin sem erum að'týna
okkur í amstri dægranna og gefum
okkur ekki tíma til að sjá að lífið
er skáldlegt".
Auk ellefu ljóðabóka hafa komið
út þrjár bækur með ljóðaþýð-
ingum Jóhanns Hjálmarssonar og
einnig hefur hann skrifað bókina
Islenzk nútímaljóðlist og valið ljóð
í tvö safnrit.
Lífið er skáldlegt er 64 blaðsíð-
ur. Steinholt hf. prentaði. Kápu-
mynd gerði Gísli Sigurðsson.
Sörli leigður suð-
ur en ekki seldur
Stóðhcsturinn Sörli frá Sauðár-
króki cn það er Sveinn
Guðmundsson cigandi hans,
scm situr hann hér.
STÓÐHESTURINN Sörli 653 írá
Sauðárkróki, sem Sveinn
Guðmundsson á Sauðárkróki á,
hefur næstu árin verið leigður
þeim Magnúsi Leopoldssyni, Alfs-
nesi og Sigurbirni Eiríkssyni,
Stóra-Hofi. Sem kunnugt er hlaut
Sörli heiðursverðlaun fyrir
afkvæmi á Landsmóti hesta-
manna á Þingvöllum sl. sumar.
Að afloknu Landsmótinu ákvað
Sveinn að Sörli væri falur og
bárust honum nokkur tilboð í
hestinn frá innlendum og erlend-
um aðilum. Eftir þeim upplýsing-
um, sem Morgunblaðið hefur aflað
sér, voru jafnvel boðnar yfir 10
milljónir króna fyrir hestinn. Sem
fyrr sagði hefur Sveinn nú ákveðið
að leigja Sörla næstu ár þeim
Magnúsi og Sigurbirni og að sögn
þeirra er ekki enn ráðið hvar Sörli
verður hafður næstkomandi
sumar en hann kom suður til
Reykjavíkur í gær og verður þar á
húsi fyrst um sinn.
Stóðhesturinn Sörli er nú á 15.
vetri og hefur hann alla tíð verið í
eigu Sveins Guðmundssonar en til
undaneldis hefur hann verið
notaður mjög víða um land og eru
mörg kunn hross undan honum.
Lögskerðing verðbóta á laun samþykkt:
DDT
andi
Tveir stjórnarþingmenn og
minnk- e*nn r&ðherra fjarverandi
i smjon
Aðkomin loftmengun í dýrafitu
MIKIÐ hefur dregið úr DDT í
smjöri hér á landi á síðustu 10 árum
skv. rannsóknum, sem próf. Þorkell
Jóhannesson og Jóhann Skaftason
lektor hafa unniö á rannsóknastofu
í lyfjafræði í Háskólanum. í sýnum,
sem tekin voru á árunum 1974—78
og borin saman við sýni frá
1968 — 70 var DDT þorrið í sumum
r
MORGUNBLADID
.. : Erl sunfregnir.
Morgunblaðið minnist 60 ára
afmælis fullveldis íslands á
þann hátt að endurprenta 1.
des. blað Mbl. árið 1918. en
blaðið var þá fjórar síður. Sjá
bls. 47—50. Einnig er full-
veldisins minnst í forystugrein
blaðsins í dag.
sýnanna. Hefur mengun samkvæmt
því greinilega farið minnkandi af
völdum DDT
Aftur á móti kom í ljós að
hliðstætt efni og einnig mjög fitu-
sækið, hexaklórsykolhexan, sem
notað hefur verið hér í ýmsum
myndum, svo sem gegn kláðamaur í
sauðfé, sem „lindan“ við garðyrkju,
einkum til varnar kálfiugu á gulrót-
um o.fl. var enn til staðar í sýnum á
seinna tímabilinu 1974—78. Þar sem
þeir Þorkell og Jóhann voru ekki
ánægðir með þá skýringu að þessi
mengun bærist með böðun sauðfjár
og fóðrum nautpenings og sauðfjár
með kjarnfóðri, tóku þeir til saman-
burðar sýni úr hreindýrum, sem eru
á ósnortnu landi í óbyggðum, nema í
undantekningum. Benti hið tiltölu-
lega mikla magn af þessum efnum í
fitu þessara dýra, án minnstu
samfylgdar annarra efna úr áður
rannsökuðum fitusýnum, til þess að
þessi mengun væri af öðrum orsök-
um. Og þá nærtækasta skýringin að
um loftborna mengun sé að ræða,
enda styðja óbirtar athuganir á
laxaseiðum í ám, áður en þau ganga
til sjávar, eindregið þá ályktun að
hér á landi gæti í nokkrum mæli
aðkominnar loftmengunar, er beri
með sér alfa-hexaklórsyklohexan,
hexaklórbenen og hugsanlega einnig
PCB-efni, að því er próf. Þorkell
segir. En yfirlit yfir rannsóknirnar
verða birtar áður en langt um líður í
erlendu sérfræðitímariti.
Sjá grein á bls. 46.
STJÓRNARFRUMVARP um tíma-
bundnar ráðstafanir til viðnáms
gegn verðbólgu var samþykkt sem
lög frá Alþingi í efri deild siðdegis í
gær.
Meginefni frumvarpsins er að
„á tímabilinu 1. dcsember 1978 til
28. febrúar 1979 skuli greiða
verðbætur á laun samkvæmt verð-
bótavísitölu 151 stig“. Þetta þýðir
að aðeins 6,13% af 14,3% verðbóta á
kaup 1. desember, samkvæmt kaup-
gjaldsvisitölu, koma til greiðslu. 8%
verða bætt upp — samkvæmt
fyrirheitum í frumvarpinu — með
niðurgreiðslum, lækkun skatta lág-
launafólks og félagslegum umbót-
um, eins og það er orðað.
Við aðra umræðu í efri deild var 1.
gr. frumvarpsins, um auknar niður-
greiðslur samþykkt með 9 atkvæðum
gegn 6. 2. til 6. gr. frv. voru
samþykktar með 11 samhljóða
atkvæðum, þ.e. þær greinar þess er
fjalla um skattamál, verðbótavísi-
tölu, bætur almannatrygginga og
félagslegar umbætur.
Efri deild Alþingis er skipuð 20
þingmönnum. Allir viðstaddir þing-
menn stjórnarflokkanna þriggja
greiddu frumvarpsgreinum og frum-
varpinu í heild atkvæði. Fjarverandi
lokaafgreiðslu málsins voru tveir
þingmenn Alþýðuflokks: Ágúst
Einarsson og Bragi Sigurjónsson, og
einn ráðherra Alþýðubandalags,
Ragnar Arnalds. Þingmenn Sjálf-
stæðisflokks greiddu atkvæði gegn 1.
gr. frumvarpsins en sátu hjá við
atkvæöagreiðslu um aðrar greinar
þess og frumvarpið í heild.
Hugmyndir skattanefndar ríkisstjórnarinnar:
Tekjuskattinum skipt í tvennt,
almennan brúttóskatt og stig-
hækkandi tekjuskatt þar ofan á?
SÉRSTÖK nefnd þriggja alþingis-
manna, sem ríkisstjórnin skipaði,
kannar nú ýmsa möguleika á
breytingum í skattamálum. og hvað
almenna tekjuskatta snertir, hafa
þær hugmyndir um breytingar
fyrst og fremst miðað að því að
lækka tekjuskatta á lágtekju- og
miðlungstekjufólki og dreifa byrð-
unum enn frekar á herðar eigna-
manna og hinna efnaðri, að þvf er
Ólafur Ragnar Grímsson alþm.
tjáði Mbl. í gærkvöldi, en hann á
sæti f ncfndinni ásamt þeim Jóni
Helgasyni og Ágúst Einarssyni.
„í þessu skyni koma rúargar leiðir
til greina, sem nefndin hefur skoð-
að,“ sagði Ólafur. „Má í því sam-
bandi nefna niðurfellingu sjúkra-
gjalds, sem nú er 2%, annað hvort
alveg eða að hluta á lægri tekjum, en
þetta gjald hefur nokkuð villandi
nafngift vegna þess að það er í eðli
sínu almennur brúttó-tekjuskattur
og leggst þungt á lágtekjufólk.
Ennfremur hafa verið ræddar breyt-
ingar á skattvísitölu, hugmyndir um
framlengingu á hátekjuskatti eða
framlengingu skyldusparnaðar og
enn'fremur hugmyndir um að skipta
tekjuskattinum, annars vegar í
almennan brúttóskatt, sem þó yrði
skilyrtur á ýmsan hátt og síðan
stighækkandi tekjuskatt þar á
ofan.“
„Flugufótur verður
að ffl“
í blaðinu Vísi í gær er frá því
skýrt að skattanefndin hafi skilað
tillögum til ríkisstjórnarinnar og
Þingsályktunartillaga um
framhald á þjóðargjöfinni
„ÞAÐ yrði óskapleg ráðstöfun ef
þetta landgræðslustarf dytti niður
1979 og ég tel reyndar óhugsandi að
hætta þannig í miðjum klíðum,“
sagði Haldór E. Sigurðsson
alþingismaður í samtali við Mbl., en
Ilalldór hefur ásamt þeim Vilhjálmi
Hjálmarssyni, Þórarni Sigurjóns-
syni. Páli Péturssyni og Stefáni
Valgeirssyni lagt fram tillögu til
þingsályktunar um áætlun um
lándgræðslu árin 1980—1985, sem
taki við af þjóðargjöfinni, sem
samþykkt var á hátíðarfundi
Alþingis 1974.
„Eg tel nú ekki að verðbæturnar
hafi rýrnað," sagði Halldór er Mbl.
leitaði álits hans á því sem Jónas
Jónsson formaður samstarfsnefndar
um landgræðsluáætlun sagði í sam-
tali við Mbl., að verðtrygging
þjóðargjafarinnar hafi rýrnað um
247 milljónir króna fyrstu þrjú árin
vegna þess að verðbæturnar væru
greiddar eftir á. „Verðbæturnar hafa
verið reiknaðar út frá þeim degi, sem
samþykktin var gerð á Þingvöllum,"
sagði Halldór. „Þegar ég tók
ákvörðun um það í upphafi að haga
greiðslum þeirra eins og gert hefur
verið, var það bæði vegna þess að
verðlag ársins lá ekki fyrir á miðju
sumri og svo var hitt, að ég taldi
heppilegra að þær yrðu greiddar árið
eftir þannig að ekki yrði stokkið út
úr þessu samdægurs og áætlunin
rynni út.
Það er hins vegar rétt að fastar
fjárveitingar til landgræðslumála
hafa dregizt saman síðan þjóðargjöf-
in kom til sögunnar. En það hefur
verið ákvörðun fjárveitingavaldsins
á hverjum tíma. Meðan ég var í
landbúnaðarráðuneytinu reyndum
við að halda þessu í horfinu, en það
tókst því miður ekki. Þó held ég nú
að ekki sé um neinar verulegar
upphæðir að ræða.“
Þingsályktunartillagan er svo-
hljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að láta gera áætlun um
framhald landgræðslu þegar land-
græðsluáætlun þeirri, sem tengd er
þjóðargjöfinni frá 1974 lýkur í lok
ársins 1979.
Skal í áætlun þessari gera tillögu
um það sem verja á til landgræðslu á
tímabilinu. Skipta skal fjármagninu
milli einstakra þátta í landgræðsl-
unni, svo sem grasræktar, skógrækt-
ar, vísindalegra tilrauna og fleiri
þátta er landgræðslu varða.
Enn fremur verði athugað, hvort í
áætlun þessari á ekki að tilgreina
þau landssvæði, er forgang eiga að fá
í landgræðsluáætlun.
Áætlanagerðinni verði lokið í tíma
svo hægt verði að taka tillit til
hennar við gerð fjárlaga fyrir árið
1980.“
Tillögunni fylgir þessi greinar-
gerði
„Þegar íslenska þjóðin minntist
ellefu hundruð ára byggðar í landinu
ákvað hún að gera það með því að
verja verulegri fjárhæð til að bæta
land sitt. I samræmi við þennan vilja
þjóðarinnar ákvað Alþingi á fundi
sínum á Þingvöllum að verja 1000
milljónum króna til landgræðslu og
landverndar á árunum 1974—1979. I
þeirri ályktun er gert ráð fyrir sama
verðgildi árlega og árið 1974. Ekki
orkar það tvímælis að þessi þjóðar-
gjöf til landsins hefur haft tvíþætt
áhrif. Hún hefur vakið áhuga
þjóðarinnar á því að vernda og bæta
landið, og einnig hefur mikið ápnnist
í landvernd og landgræðslu. Jafn-
hliða þessum þáttum hefur og
margvísleg löggjöf verið sett til
skipulegrar og skynsamlegrar
notkunar á landi og er komin til
framkvæmda. Þrátt fyrir það að vel
hafi verið að verki staðið og mikið
hafi áunnist er ljóst, að mestu af því
er á glæ kastað ef fjárveiting til
landgræðslu yrði nú felld niður eins
og tillagan frá 1974 gerir ráð fyrir,
og skipulegum framkvæmdum í
landgræðslu yrði hætt. Tillaga þessi
er því fiutt til að fá fram nýja
viljayfirlýsingu Alþingis um fjár-
veitingu til landgræðslu er nemi að
verðgildi eigi lægri fjárhæð en þeirri
er núgildandi tillaga felur í sér, og að
áfram verði haldið skipulegu land-
verndar- og landgræðslustarfi."
þar sé m.a. gert ráð fyrir að sérstakt
ríkisgjald yrði lagt á brúttótekjur
allra skattgreiðenda, sem samsvar-
aði 10% af útsvarsstofni. Um þetta
sagði Ólafur:
„Fréttin í Vísi er eitt af mörgum
dæmum um skemmtilegan ákafa
Vísimanna en því miður gerist það
stundum að þeir breyta flugufæti í
fíl í fréttum sínum.
Sá flugufótur, sem frétt Vísis
byggist á er að einn nefndarmanna
setti niður á blað lítið dæmi um það
hvernig slíkur skattur gæti Iitið út,
eingöngu sem minnisblað fyrir sig og
aðra nefndarmenn. Fréttin á því
örlitla stoð, en lýsir dramatísku
ímyndunarafli Vísismanna að halda
að slíkir punktar gerist á svipstundu
umræðuefni ríkisstjórnarfunda hvað
þá heldur þingflokka ríkisstjórnar-
innar. Staðreyndin er sú, að þær
margvíslegu leiðir, sem skattanefnd-
in hefur athugað til þess að létta
skattabyrðum af lágtekjufólki og
miðlungstekjufólki munu verða
kynntar í þingflokkum og ríkis-
stjórninni á næstu dögum og vikum
en engin þeirra hefur verið rædd
ítarlega í þessum stofnunum."
Málið rætt á þingi
Á fundi efri deildar Alþingis í gær
beindi Ragnhildur Helgadóttir alþm.
þeirri fyrirspurn til forsætisráð-
herra, hvað hæft væri í frétt Vísis.
Forsætisráðherra vék sér undan
að svara fyrirspurninni með þeim
orðum, að leiðir til að afla nýrra
tekna fyrir ríkissjóð væru nú í
sérstakri athugun.
Ragnhildur Helgadóttir kvaddi sér
þá aftur hljóðs og sagði, að það væri
lágmarksréttur hins almenna borg-
ara að fá vitneskju um það, hvers
væri að vænta í aukinni skattheimtu.
Viðbrögð forsætisráðherra sýndu
enn betur en áður, hvílík sýndar-
mennska væri að baki frumvarpsins
um viðnám gegn verðbólgu.
-------• • •--------
r
Island vann
ÚRSLIT í alþjóða handknatt-
leiksmótinu í Frakklandi urðu
þau í gærkvöldi að ísland vann
H-landslið Frakka 22.21, Póíland
vann Túnis 33.22 og A landslið
Frakka vann Kína 23.22. ísland
leikur í kvöld við A-lið Frakka.