Morgunblaðið - 03.12.1978, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1978
fHínrpii Útgefandi ntltitafrifr hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulttrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiósla Aóalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22480.
Askriftargjald 2500.00 kr. ð mónuói innanlands.
1 lausasölu 125 kr. eintakió.
Utanríkisráðherra Bene-
dikt Gröndal kallaði
bandaríska sendiherrann
fyrir sig fyrir skömmu og
kvartaði formlega yfir
þeirri stefnu Bandaríkja-
stjórnar að fækka opinber-
um starfsmönnum sínum.
Þegar ráðherrann skýrði
málið á Alþingi komst hann
þannig að orði að sögn
Þjóðviljans: „Ég vil ítreka
það, að þetta er lítið mál, en
það getur snert marga
einstaklinga og þetta er
lítið fólk.“
Ummæli ráðherrans og
athafnir vegna ákvörðunar
Bandaríkjastjórnar vekja
ýmsar spurningar. Sé málið
„lítið“, hvers vegna greip
ráðherrann til jafn óvenju-
legra viðbragða og þeirra að
kalla sendiherrann form-
lega fyrir sig og bera fram
kvörtun? Hvers vegna lét
ráðherrann það berast til
fréttastofu útvarpsins, að
hann hefði gripið til þessara
óvæntu ráða? Hvað á ráð-
herrann við, þegar hann
talar um „lítið fólk“? Eru
þeir íslendingar, sem starfa
í þjónustu varnarliðsins,
„minni" en aðrir?
Ekki verður dregið í efa,
að utanríkisráðherra hafi
gengið gott eitt til með
aðgerðum sínum. En honum
eru mislagðar hendur.
Hann hefur gefið sér þá
hæpnu forsendu, að með
varnarsamningnum hafi
Bandaríkjamenn gengist
undir að hafa íslendinga í
eins konar „atvinnubóta-
vinnu“.
Þeirri stefnu hefur jafn-
an verið fylgt af íslenskum
stjórnvöldum, að það sé á
valdi íslendinga að ákveða,
hve margir íslendingar
starfi í þágu varnarliðsins.
Upphaflega sáu bandarískir
verktakar um framkvæmdir
á vallarsvæðinu og var
meirihluti starfsmanna
þeirra um tíma bandarísk-
ur. Þetta skapaði sambúð-
arvandamál, sem leyst var
m.a. með því að íslenska
ríkið beitti sér fyrir stofn-
um íslensks verktakafyrir-
tækis, er hefði einkarétt til
framkvæmda og hefur sú
skipan haldist síðan og
sætir nú nokkurri gagnrýni.
Á hinn bóginn hefur það
einnig verið stefna ís-
lenskra stjórnvalda, að í
bandaríska varnarliðinu
væru ekki fleiri Bandaríkja-
menn en brýn þörf krefðist.
Með kröfunni um há-
marksfjölda hafa Banda-
ríkjamenn í raun verið
knúnir til að ráða íslenska
starfsmenn í sína þjónustu.
Bandaríkjamönnum er
ljóst, að ríkisstjórn Islands
ræður því að meginstefnu,
hver margir Islendingar
starfa á vegum varnarliðs-
ins eða við framkvæmdir í
þágu þess. Sú meginstefna
hefur ekki mótast af at-
vinnusjónarmiðum sem
slíkum heldur hefur hún
tekið mið af því, hvernig
Islendingar vilja almennt
hátta samskiptum sínum
við varnarliðið.
Benedikt Gröndal hefur
með aðgerðum sínum í
þessu máli lagt áherslu á
„atvinnubóta“-sjónarmið,
sem aldrei fyrr hefur ráðið
ferðinni í vörnum landsins.
I málaleitan ráðherrans
felst uppgjöf í baráttunni
við aðsteðjandi atvinnu-
vanda og okinu er varpað á
herðar Bandaríkjanna.
Verkalýðsforingi Alþýðu-
flokksins, þingmaður
Reykjaneskjördæmis, Karl
Steinar Guðnason, tók í
þingræðu undir með ráð-
herranum og upplýsti, að
verkalýðsfélögin hefðu
hvatt ráðherrann til dáða.
Tæplega 1000 íslendingar
starfa nú á vegum varnar-
liðsins fyrir utan þá, sem
starfa á vegum verktak-
anna. Það eru þessir þúsund
íslendingar, sem utanríkis-
ráðherra talar un sem „lítið
fólk“, sem hann þurfi að
leita ásjár fyrir hjá sendi-
herra Bandaríkjanna. Ráð-
herrann hefur hins vegar
enga grein gert fyrir því,
hve örar mannabreytingar
á Keflavíkurflugvelli eru og
hvaða áhrif það hefði í
raun, ef Bandaríkjamenn
framfylgdu þeirri reglu,
sem þeir hafa mótað um
ráðningu starfsmanna
sinna. Nauðsynlegt er, að
upplýsingar um það komi
fram.
Fyrsta og síðasta krafa
Islendinga á hendur Banda-
ríkjamönnum samkvæmt
varnarsamningnum er, að
þeir sýni fram á, að með
viðbúnaði sínum og mann-
afla geti þeir varið landið. í
þessari kröfu felst ekki, að
hér á landi sé yfirþyrmandi
vígbúnaður, heldur liggi
fyrir framkvæmanlegar
áætlanir um nauðsynlegar
ráðstafanir til að koma í
veg fyrir árás á landið.
Samhliða þessu verður að
sjá til þess, að sambúðin við
Bandaríkjamenn sé
árekstralaus. Koma verður
fram við bandarísk stjórn-
völd af fullri reisn og ekki
krefjast þess af þeim, að
þau leysi vandamál, sem eru
í verkahring íslenskra
stjórnvalda.
I Jtanríkisráðherrann
og ,Jitla fólkið“
j Reykjavíkurbréf
Laugardagur 2. desember >♦♦♦♦♦♦<
Leid Alþýdu-
banda-
lags til
sósíalisma
Markmið Alþýðubandalagsins
er að koma á sósíalisma á Islandi.
Tilgangur þess með því að gerast
aðili að samstarfi um ríkisstjórn
er að þokast nær því marki.
Aðferðin, sem nú er notuð, eru
„tímabundnar" ráðstafanir í efna-
hagsmálum á þriggja mánaða
fresti. Með þeim efnahagsráðstöf-
unum, sem gerðar hafa verið frá
því í september hefur Alþýðu-
bandalagið náð eftirtöldum áföng-
um: skattpíning hefur verið stór-
aukin og á eftir að aukast enn
bæði hjá ríki og Reykjavíkurborg
en borgarstjórnarmeirihlutinn
vinnur nú að undirbúningi nýrrar
skattheimtu.
Aukin skattpíning þýðir, að
dregið er úr fjárhagslegu sjálf-
stæði einstaklinga og þeir verða
háðari stjórnvöldum, embættis-
mönnum og stjórnmálamönnum.
Niðurgreiðslur hafa verið stór-
auknar en með þeim er komið á
eins konar miðstýringu á neyzlu
fólks. I raun er almenningi skipað
að borða þær matvörur, sem eru
niðurgreiddar, þar sem verð-
munurinn á þeim og óniðurgreidd-
um vörum verður svo mikill.
Stórauknar niðurgreiðslur eru
einnig innbyggð aðfefð til þess að
draga úr líkum á því, að hægt
verði að losa um þetta miðstýrða
efnahagskerfi vegna þess að
skyndileg niðurfelling niður-
greiðslna leiðir til stórhækkaðs
vöruverðs og margvíslegra'vanda-
mála því samfara. Enn er vegið að
atvinnufyrirtækjum, fyrst með
auknum skattaálögum og verð-
lagshöftum og nú síðast með
hótunum um að ráðin verði
raunverulega tekin af stjórnend-
um atvinnufyrirtækja með laga-
setningu. Allt stefnir þetta að
sama marki, aukin miðstýring og
dregið er úr svigrúmi og fjárhags-
legu sjálfstæði einstaklinga og
atvinnufyrirtækja í einkaeign. Að
sama skapi eykst vegur opinberra
aðila og þeirra stjórnmálamanna,
sem ráða opinbera kerfinu. Þetta
er í stuttu máli leið Alþýðubanda-
lagsins til sósíalisma og á þeirri
vegferð er stefnt að því að ná
nýjum áfanga á þriggja mánaða
fresti.
Að öllum líkindum stendur nú
yfir alvarlegasta tilraun sósíalista
á ísiandi til þess að móta þjóðfélag
okkar í sína eigin mynd. I því
skyni eru bláeygir stjórnmálafor-
ingjar Alþýðuflokks og Framsókn-
arflokks miskunnarlaust notaðir
og sýnast gera sér litla grein fyrir
því, eða a.m.k. láta sér vel líka.
Astæðan fyrir því, að sú tilraun
sem nú stendur yfir til að koma á
sósíalísku þjóðskipulagi á íslandi
er alvarlegri en hinar fyrri er
einfaldlega sú, að flokkur sósíal-
ista, Alþýðubandalagið, hefur náð,
á þessu ári lykilaðstöðu í íslenzk-
um þjóðmálum, sem hann hefur
aldrei áður haft. Alþýðubandalag-
ið er nú ráðandi aðili í ríkisstjórn
íslands. Það hefur það aldrei áður
verið. Alþýðubandalagið er nú
ráðandi aðili í borgarstjórn
Reykjavíkur. Það hefur það aldrei
áður verið. Þetta eru hvorutveggja
staðreyndir, sem legið hafa ljósar
fyrir frá því í vor og haust. En
kannski hafa færri gert sér grein
fyrir því, að Alþýðubandalagið er
nú í fyrsta sinn ráðandi aðili í
þriðju valdastofnun þjóðfélagsins,
Alþýðusambandi Islands. I fyrsta
sinn í sögunni ráða sósíalistar nú
gersamlega ferðinni í Alþýðusam-
bandi íslands — og misnota þá
aðstöðu miskunnarlaust.
I rúmlega tvo áratugi og þar til í
byrjun marz á þessu ári hafa
sósíalistar og Alþýðubandalags-
menn að vísu verið mikilsráðandi í
ASI en forsetar ASÍ á þessu
tímabili hafa verið þeir Hannibal
Valdimarsson og Björn Jónsson.
Báðir hafa þeir ráðið mestu um
stefnu ASÍ og báðir hafa þeir
virkað sem alvarlegur hemill á
valdastöðu Alþýðubandalags-
manna í verkalýðshreyfingunni.
Veikindi Björns Jónssonar fyrr á
þessu ári urðu til þess, að Alþýðu-
bandalagsmenn náðu fullum yfir-
ráðum yfir Alþýðusambandi ís-
lands og þar með í fyrsta sinn í
sögu íslenzkrar verkalýðshreyfing-
ar afdráttarlausri stjórn á hennar
málefnum. Þessi staðreynd er
lykillinn að þeirri valdastöðu, sem
Alþýðubandalagið hefur náð á
þessu ári. Og þessi valdastaða er
nú gengdarlaust notuð til þess að
undirbúa og leggja grundvöllinn
að sósíalísku íslandi. Það er tími
til kominn að menn vakni upp við
það, sem er að gerast.
Að deila
og drottna
I krafti þeirrar lykilstöðu, áem
Alþýðubandalagið fékk á þessu ári
í ASI, sem raunverulega hélt uppi
kosningabaráttunni sl. vor, tókst
því að ná því marki að verða annar
stærsti stjórnmálaflokkur lands-
ins og leiðandi afl á vinstri kanti
íslenzkra stjórnmála. Þessi að-
staða er nú notuð til þess að deila
og drottna, jafnt á vettvangi
verkalýðshreyfingarinnar, sem
stjórnmálanna.
Alþýðubandalagið vinnur mark-
visst að því að koma í veg fyrir, að
lýðræðisflokkarnir þrír, Sjálf-
stæðisflokkur, Framsóknarflokkur
og Alþýðuflokkur, nái saman um
lausn aðsteðjandi vandamála. Al-
þýðubandalagsmenn gera sér
glögga grein fyrir því, að taki
fylgismenn þessara þriggja flokka
höndum saman á þingi Alþýðu-
sambands íslands eru þeir í
meirihluta og getað náð þessari
lykilstöðu úr höndum sósíalist-
anna í Alþýðubandalaginu. Þess
vegna er sleitulaust unnið að því
að hræða bæði Alþýðuflokkinn
og Framsóknarflokkinn frá sam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn enda
vita þessir herrar, að þrekmeiri
menn er hægt að finna en
forystumenn Alþýðuflokksins nú.
Sósíalistarnir í Alþýðubanda-
laginu vita einnig mæta vel, að
lýðræðisflokkarnir þrír hafa yfir-
gnæfandi meirihluta á Alþingi
Islendinga og þess vegna hafa þeir
frá kosningum í sumar unnið
skipulega að því að hræða Alþýðu-
flokkinn og hluta Framsóknar-
flokksins frá samstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn um stjórn landsins.
Alþýðubandalagsmenn vita einnig,
að lýðræðisflokkarnir þrír hafa
meirihluta í borgarstjórn Reykja-
víkur og gætu þess vegna koll-
varpað veldi sósíalista þar, sem
byggist á því að deila og drottna.
Það er orðið tímabært fyrir
Framsóknarmenn og Alþýðu-
flokksmenn að gera sér grein fyrir
þessum einföldu en augljósu
staðreyndum. Þessir tveir flokkar
eru notaðir á Alþingi, í borgar-
stjórn Reykjavíkur og innan
verkalýðshreyfingarinnar til þess
að byggja upp valdastöðu Alþýðu-
bandalagsins í landinu. Meðan
sósíalistum tekst þannig að deila
og drottna, munu þeir halda þeirri
lykilstöðu, sem þeir nú hafa náð á
vettvangi stjórnmála og verka-
lýðshrefingar og nota hana mark-
visst til þess að þoka Islandi
áleiðis til sósíalismans.
Tímabærar
hugleiðingar
Þessar hugleiðingar eru tíma-
bærar nú, þegar við erum komnir í
heilan hring í umræðum okkar um
efnahagsmál og kjaramál. „Kaup-
ráns“lög þau, sem tóku gildi í gær,
1. desember, eru hin endanlega
staðfesting á því, að allt þetta ár,
hefur verkalýðshreyfingin verið
notuð, ekki til þess að berjast fyrir
hagsmunum launþega, heldur til
þess að berjast fyrir flokkshags-
munum Alþýðubandalagsins. At-
burðarásin á þessu ári veldur því
að menn hljóta að taka afstöðu
sína til verkalýðssamtaka og
málefna þeirra til endurskoðunar.
„Kauprán" það, sem Alþýðu-
bandalagið efndi til nú um þessi
mánaðamót var nauðsynlegur
áfangi á leið Alþýðubandalagsins
til sósíalisma. Hefði það ekki veriö
framkvæmt hefði ríkisstjórnin
hrökklast frá völdum. Af hern-
aðarlegum ástæðum er því haldið
fram, að þessi vísitöluskerðingin
sé annars eðlis, en sú, sem
framkvæmd var með febrúar-
lögunum. Rökin, sem færð eru
fyrir því eru fyrst og fremst þau,
að hluta „kaupránsins“ eigi að
verja til þess að koma á margvís-
legum „félagslegum umbótum".
Þetta eru auðvitað fyrirheit, sem
verða svikin og verkalýðsforingjar